1. Sái hÖ tiÕt niÖu
TS Bïi V¨n LÖnh
ThS Lª TuÊn Linh
Bé m«n ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh

2. Sái ®­êng tiÕt niÖu lµ c¸c sái n»m trong hÖ thèng ®­êng
bµi xuÊt (®µi, bÓ thËn, niÖu qu¶n, bµng quang vµ niÖu ®¹o).

3. SSáái tiÕt nii tiÕt niÖÖuu-- MôcMôc ®®Ých cÝch cñña Ca C§§HAHA
 ChChÈÈnn ®®oo¸¸n dn d­¬­¬ng tÝnh (sng tÝnh (sáái) vi) vµµ vÞ trÝ svÞ trÝ sáái.i.
 ¶¶nh hnh h­ë­ëng trng trªªnn ®­®­êng bêng bµµi xuÊt (gii xuÊt (gi··n?), chn?), chøøc nc n¨¨ng thng thËËn (suyn (suy
ththËËn?).n?).
 ChChÈÈnn ®®oo¸¸n nguyn nguyªªn nhn nh©©n : Sn : Sáái tri trªªn chn chçç hhÑÑp?p?
 ChChään phn ph­¬­¬ng phng ph¸¸pp ®®iÒu trÞ.iÒu trÞ.
 Theo dâi: ThÊt bTheo dâi: ThÊt b¹¹i, di chi, di chøøng, tng, t¸¸i phi ph¸¸t.t.

4. Chôp hÖ tiÕt niÖu kh«ng chuÈn bÞ
• Sái lµ h×nh c¶n quang ®Ëm ®é cao (x­¬ng).
• Kh«ng thay ®æi trªn c¸c phim chôp.
• Ph¸t hiÖn c¸c sái hÖ tiÕt niÖu c¶n quang >5 mm,
®Þnh khu vÞ trÝ sái, ph©n biÖt s¬ bé sái thuéc bé
m¸y tiÕt niÖu hay ë ngoµi (chôp nghiªng).
• Kh«ng nh×n thÊy sái kh«ng c¶n quang hay sái c¶n
quang kÝch th­íc nhá (bæ xung b»ng siªu ©m, UIV,
CLVT).

5. §Æc ®iÓm h×nh ¶nh sái hÖ tiÕt niÖu theo thµnh phÇn sái
- Sái Phètph¸t - Can xi: §Ëm ®é c¶n quang cao, th­êng nh½n,
cã thÓ cã nhiÒu vßng, líp, hay gÆp d¹ng sái san h«.
- Sái Oxalat: §Ëm ®é c¶n quang t­¬ng ®èi cao, sï s× cã h×nh
khÝa, gai, lo¹i nµy hay gÆp nhÊt.
- Sái Phètph¸t-amoniac- magiª: §é c¶n quang Ýt, th­êng nhiÒu
líp, kh«ng ®ång nhÊt, hay gÆp d¹ng sái san h«. BÖnh lý nhiÔm
trïng ®­êng tiÕt niÖu, goutte lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi h×nh thµnh.
- Sái Cystin, sái urat: Th­êng kh«ng c¶n quang hoÆc c¶n quang
rÊt mê nh¹t, trßn, nh½n, Ýt gÆp ë ViÖt nam.
Nh×n chung tû lÖ c¶n quang cña sái kho¶ng 92%.

6. SSáái san hi san h«« ®®iiÓÓn hn h××nh trong bnh trong bÓÓ ththËËnn

7. SSáái nii niÖÖu quu qu¶¶nn

8. SSáái nhi nháá ëë niniÖÖu quu qu¶¶n tin tiÓÓu khungu khung

9. ChChÈÈnn ®®oo¸¸n phn ph©©n bin biÖÖt vt vííi vi v««i hoi ho¸¸ trongtrong ææ bôngbông
 1. Th1. Thµµnh bông: Sôn snh bông: Sôn s­­ên, mên, m¸¸u tô su tô sÑÑoo

10. Sôn sSôn s­­ênên

11. ChChÈÈnn ®®oo¸¸n phn ph©©n bin biÖÖt vt vííi vi v««i hoi ho¸¸ trongtrong
ææ bôngbông
 2.2. §§­­êng mêng mËËtt
  TTóói mi mËËt ht h××nh snh søø ((vÐsicule porcelaine)vÐsicule porcelaine)
  SSáái ti tóói mi mËËtt
  SSáái OMCi OMC

12. SSáái ti tóói mi mËËtt

13. TTóói mi mËËt vt v««i hoi ho¸¸
(T(Tóói mi mËËt ht h××nh snh søø-- porcelaine)porcelaine)

14. ChChÈÈnn ®®oo¸¸n phn ph©©n bin biÖÖt vt vííi vi v««i hoi ho¸¸ trongtrong
ææ bôngbông
 3. Gan3. Gan
  U hU h¹¹t (granulomes): Laot (granulomes): Lao,, u hu h¹¹t nhiÔmt nhiÔm
khukhuÈÈnn (granulomatose septique)(granulomatose septique)
  aap xe còp xe cò
  KTS: kyste hydatiqueKTS: kyste hydatique
  U gan vU gan v««i hoi ho¸¸ vv«« ®®Þnh hÞnh h××nh honh hoÆÆc dc d¹¹ng nng nèètt..
  Di cDi c¨¨n :Vn :Vóó ,, §§TT

15. Di cDi c¨¨n gan vn gan v««i hãai hãa
(tumeur carcino(tumeur carcinoïïde du grêle)de du grêle)

16. ChChÈÈnn ®®oo¸¸n phn ph©©n bin biÖÖt vt vííi vi v««i hoi ho¸¸ trongtrong
ææ bôngbông
 4.4. èèng ting tiªªu hou ho¸¸ vvµµ phphóóc mc m¹¹cc
  HH¹¹ch mch m¹¹c treo.c treo.
  SSáái rui ruéét thõat thõa: 8: 8--20 mm, h20 mm, h××nhnh «« van nhiÒuvan nhiÒu
ttÇÇng.ng.

17. HH¹¹ch mch m¹¹c treo vc treo v««i hoi ho¸¸

18. SSáái phi ph©©n run ruéét thõa (Stercolithe)t thõa (Stercolithe)

19. ChChÈÈnn ®®oo¸¸n phn ph©©n bin biÖÖt vt vííi vi v««i hoi ho¸¸ trongtrong
ææ bôngbông
 5. M5. M¹¹ch mch m¸¸uu
  VV««i hoi ho¸¸ §§MC,MC, §§M lM l¸¸ch,ch, §§M thM thËËn.n.
  PhPhåångng §§MC,MC, §§M thM thËËn,n, §§M lM l¸¸ch.ch.
  VV««i hoi ho¸¸ TM tiTM tiÓÓu khung (u khung (phlÐbolithes pelviens):phlÐbolithes pelviens): HH××nhnh
trtrßßn trung tn trung t©©m sm s¸¸ng hay gng hay gÆÆp bp bªªn trn tr¸¸ii..

20. VV««i hoi ho¸¸ §§MCMC

21. VV««i hoi ho¸¸ §§M thM thËËnn

22. ChChÈÈnn ®®oo¸¸n phn ph©©n bin biÖÖt vt vííi vi v««i hoi ho¸¸ trongtrong
ææ bôngbông
 6. Nhu m6. Nhu m«« ththËËnn
  Vôi hVôi hóóa nhu môa nhu mô
  LoLo¹¹n sn s¶¶n nang (n nang (dysplasie multikystique)dysplasie multikystique)
  BBÖÖnh Cacchi Riccinh Cacchi Ricci
  Lao thLao thËËnn (rein mastic)(rein mastic)
  U thU thËËnn..

23. LoLo¹¹n sn s¶¶n nang vn nang v««i hãai hãa

24. BBÖÖnh Cacchinh Cacchi -- RicciRicci
(ectasie tubulaire prÐcalicielle)(ectasie tubulaire prÐcalicielle)

25. PyonPyonééphrose tuberculeuse excluephrose tuberculeuse exclue
ou reinou rein ««masticmastic»»

26. ChChÈÈnn ®®oo¸¸n phn ph©©n bin biÖÖt vt vííi vi v««i hoi ho¸¸ trongtrong
ææ bôngbông
 7. TuyÕn th7. TuyÕn th­î­îng thng thËËnn
  MM¸¸u tôu tô
  ApxeApxe
  U hU h¹¹t (granulome): lao, nÊm(histoplasmose)t (granulome): lao, nÊm(histoplasmose)
  U (corticoU (cortico--surrÐnalome, phÐochrsurrÐnalome, phÐochr
sympathoblastome)sympathoblastome)
  Nang, giNang, gi¶¶ nangnang

27. Apxe thApxe th­î­îng thng thËËn vn v««i hãai hãa

28. Siªu ©m
• H×nh ¶nh sái: H×nh ®Ëm ©m kÌm bãng c¶n phÝa sau, sái trªn 3
mm míi t¹o ®­îc bãng c¶n. Bãng c¶n cña sái kh«ng phô thuéc
nhiÒu vµo sái c¶n quang hay kh«ng c¶n quang.
• Gi¸n tiÕp: ± gi·n ®­êng bµi xuÊt th­îng l­u.
• Vai trß cña siªu ©m: §o kÝch th­íc sái, x¸c ®Þnh ®Þnh khu cña
sái, vÞ trÝ sái, ph¸t hiÖn dÊu hiÖu gi¸n tiÕp gi·n trªn vÞ trÝ sái, xuÊt
dÞch d­íi bao thËn, t×m mét sè biÕn chøng cña sái (ø mñ...), t×m
c¸c bÊt th­êng bé m¸y tiÕt niÖu t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h×nh thµnh
sái (hÑp vÞ trÝ nèi, thËn ®«i...).
• Siªu ©m cã mét sè h¹n chÕ: khi th¨m dß niÖu qu¶n ®o¹n l­ng,
®o¹n cao niÖu qu¶n chËu h«ng, sái nhá d­íi 3 mm... Khi ®ã
th­êng chØ thÊy dÊu hiÖu gi¸n tiÕp.

31. §§au quau quÆÆn thn thËËn phn ph¶¶ii

35. Chôp niÖu ®å tÜnh m¹ch
Vai trß: chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh sái, vÞ trÝ cña sái (ngay c¶ sái
trong tói thõa...), gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ chøc n¨ng thËn bÞ ¶nh
h­ëng ®Õn møc nµo, t×nh tr¹ng ø ®äng hiÖn t¹i...
DÊu hiÖu:
1. ChËm bµi tiÕt vµ chËm bµi xuÊt. Trong c¬n ®au quÆn thËn
th× nhu m« xuÊt hiÖn muén nh­ng tån t¹i l©u.
2. Gi·n ®­êng bµi xuÊt th­îng l­u.
3. Ph¸t hiÖn sái c¶n quang vµ kh«ng c¶n quang: Trªn UIV,
sái c¶n quang khã nh×n h¬n, sái kh«ng c¶n quang lµ h×nh
khuyÕt trong lßng ®­êng bµi xuÊt.
4. DÊu hiÖu phï nÒ niªm m¹c quanh sái, ngay c¶ khi sái ®·
tho¸t ra ngoµi vÉn cßn thÊy dÇy, phï nÒ phÝa trªn vµ d­íi vÞ
trÝ sái, quanh vÞ trÝ sái (dÊu hiÖu Vespignani).
5. Tho¸t thuèc c¶n quang.

36. CC¬¬nn ®®au quau quÆÆn thn thËËn: Trin: TriÖÖu chu chøøng trng trªªn UIVn UIV
1.1. ThTh×× nhu mnhu m«« xuÊt hixuÊt hiÖÖnn
mumuéénn
2.2. TTåån tn t¹¹i li l©©uu
3.3. BBµµi xuÊt mui xuÊt muéénn
4.4. HH××nh ninh niÖÖu quu qu¶¶n dõngn dõng
trtrªªn chn chçç tt¾¾cc

37. TriTriÖÖu chu chøøng sng sáái HTN tri HTN trªªn UIVn UIV

42. Sái kh«ng c¶n quang

43. DÊu hiÖu Vespignani

44. CC¬¬nn ®®au quau quÆÆn thn thËËn cã thon cã tho¸¸t thut thuèèc cc c¶¶n quangn quang

45. C¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c
• Chôp niÖu qu¶n ng­îc dßng qua soi bµng quang
• Chôp c¾t líp vi tÝnh
• Céng h­ëng tõ