Trẻ nghe kém gặp nhiều khó khăn trong giao tiếp, học hành và xã hội do giảm khả năng nghe, ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ và tâm lý. Nguyên nhân có thể xuất phát từ trước và sau sinh, và cần phát hiện sớm để có biện pháp can thiệp kịp thời. Các phương pháp trợ giúp bao gồm máy trợ thính và huấn luyện nghe nói, giúp trẻ cải thiện khả năng giao tiếp.

1. PHCN TRẺ GIẢM THÍNH LỰC

2. Vai trò của nghe
Nghe và nói đóng vai trò quan trọng trong giao
tiếp.
Nghe là chức năng quan trọng và chủ yếu để
thụ đắc, duy trì, phát triên kỹ năng nói và ngôn
ngữ của con người.
Chức năng nghe thực hiện được là nhờ tai.

3. Nghe kém là gì?
• Trẻ nghe kém là trẻ bị giảm sức nghe khiến trẻ
gặp khó khăn trong việc nhận ra các âm thanh ở
xung quanh.
• Trẻ bị nghe kém nặng có thể gần như không
nhận ra được nhiều âm thanh từ nhỏ cho đến to.
• Trẻ bị nghe kém nhẹ có thể bắt được âm thanh
nếu tập trung chú ý.
• Trẻ điếc không thể nghe thấy bất cứ một âm
thanh nào.

4. Khó khăn của trẻ nghe kém
• Khó khăn về giao tiếp:
- Trẻ gặp khó khăn trong việc tăng vốn từ do
khả năng bắt âm kém.
- Khó khăn duy trì câu chuyện do không
nghe thấy đầy đủ nội dung thông tin.
- Trẻ điếc phải sử dụng ngôn ngữ cử chỉ để
giao tiếp nên khả năng thể hiện hạn chế.

5. Khó khăn của trẻ nghe kém
• Khó khăn về học hành:
- Do khả năng nghe kém trẻ không tiếp nhận
được hết những điều cô giáo giảng.
- Bố mẹ sẽ phải hỗ trợ thêm nhiều ngoài giờ
học.
- Càng học cao lượng thông tin càng nhiều, trẻ
sẽ càng khó theo kịp các bạn.
- Trẻ sẽ cảm thấy chán học.

6. Khó khăn của trẻ nghe kém
• Khó khăn về xã hội:
- Khả năng kết bạn bị hạn chế do khả năng
giao tiếp hạn chế.
- Tham gia giao thông khó khăn do khó nghe
được tiếng động ở môi trường xung quanh.
- Học nghề tốt do trẻ có khả năng quan sát tốt.

7. Khó khăn của trẻ nghe kém
• Tâm lý của trẻ nghe kém:
- Trẻ nghe kém ngại giao tiếp do nói các bạn
không hiểu, không hiểu các bạn nói hoặc
không nói được.
- Trẻ không nói được dễ cáu gắt, gây gổ do
không có khả năng thể hiện nhu cầu bản
thân.

8. Nguyên nhân
• Nguyên nhân trước sinh: dị dạng vành tai, mẹ
nhiễm rubella trong thời gian mang thai, bẩm
sinh...
• Trong khi sinh: đẻ non, trẻ suy dinh dưỡng, chấn
thương não do can thiệp sản khoa…
• Nguyên nhân sau sinh: viêm não, sởi, quai bị,
viêm tai giữa, nhiễm độc thần kinh thính giác do
dùng thuốc (streptomycin, gentamycine….),
chấn thương…..

9. Phát hiện sớm trẻ nghe kém
• Ít hoặc không bị giật mình với âm thanh to khi
ngủ.
• Ít hoặc không có đáp ứng với các âm thanh ở
các hướng khác nhau.
• Trẻ chăm chú nhìn vào mặt người nói chuyện
nhưng hạn chế hiểu những gì người đó nói.
• Trẻ nói không rõ ràng, phát âm sai.

10. Kiểm tra khả năng nghe của trẻ
• Trẻ dưới 3 tuổi:
- Để trẻ nằm hoặc ngồi.
- Người thử đứng ở phía trên đầu trẻ hoặc sau
lưng trẻ, cách nửa mét, không để trẻ nhìn
thấy.
- Người thử có thể vỗ tay, dùng các đồ vật phát
ra âm thanh… gây tiêng động xem trẻ có
quay về phía có tiếng động không.
- Thử lại vài lần.

11. Kiểm tra khả năng nghe của trẻ
• Trẻ trên 3 tuổi:
- Đứng đằng sau lưng trẻ.
- Bịt một bên tai của trẻ, nói vào tai không bị bịt
và yêu cầu trẻ nhắc lại.
- Nói với cường độ âm bình thường.
- Nếu trẻ nhắc lại được vài lần thì trẻ không bị
nghe kém. Nếu nhắc âm sai thì cần đưa trẻ
đi kiểm tra tai.
- Làm lần lượt với từng bên tai một.

12. • Đo thính lực bằng máy:
- Để kiểm tra khả năng nghe của trẻ một cách chính
xác, người ta dùng máy để đo.
- Đây là phương pháp dùng máy tạo ra các tín hiệu có
tần số khác nhau để đo.
- Các tín hiệu âm thanh do máy tạo ra được xác định
bằng tần số và cường độ của âm thanh. Tần số của
âm đo bằng Hz, cường độ âm được đo bằng dB.
- Sức nghe bình thường được xác định trong khoảng
-10dB đến 15dB. Trên mức đó được coi là nghe
kém.
Kiểm tra khả năng nghe của trẻ

13. • Các kỹ thuật trợ giúp cho người bị nghe kém có
thể chia thành 2 mức độ: cho người nghe kém
và cho người bị điếc hoàn toàn.
• Những người nghe kém có thể dùng máy trợ
thính khuếch đại âm thanh để nghe được tốt
hơn.
• Người bị điếc hoàn toàn có thể mổ cấy điện cực
ốc tai hoặc sử dụng ngôn ngữ cử chỉ để giao
tiếp.
Các phương pháp trợ giúp
cho người bị nghe kém

15. Các loại máy trợ thính
Trẻ phát hiện nghe kém đeo máy trợ thính càng
sớm càng tốt.
Các loại máy trợ thính:
• Máy trợ thính sau tai.
• Máy trợ thính trong tai.
• Máy trong ống tai.
• Máy đút lọt trong ống tai.
• Máy trợ thính dẫn truyền bằng đường xương.

17. Huấn luyện nghe nói
sau đeo máy trợ thính
Không phải sau khi đeo máy trẻ sẽ nói được
bình thường giống như các trẻ khác.
Trẻ sau khi đeo máy phải được huấn luyện
nghe nói mới có thể giao tiếp được.

18. • Huấn luyên nghe âm thanh:
- Phát hiện âm thanh: tạo ra các âm thanh ở các vị trí khác nhau
mà không để trẻ nhin thấy, trẻ phải quay đầu về phía có tiếng
động phát ra.
- Phân biệt âm thanh: đặt vài ba dụng cụ phát ra âm thanh khác
nhau, yêu cầu trẻ bịt mắt và gõ vào một đồ vật. Bảo trẻ bỏ tay
khỏi mắt và chỉ vào đúng đồ vật vừa phát ra tiếng động.
- Nghe hiểu từ: đặt một vài đồ vật trước mặt trẻ, che miệng và
nói tên một đồ vật, yêu cầu trẻ lấy đồ vật đó.
- Nghe hiểu 1 câu: che miệng và đưa ra yêu cầu để trẻ thực
hiện.
- Nghe hiểu câu hỏi: che miệng hỏi để trẻ trả lời câu hỏi.
Huấn luyện trẻ nghe kém
sau đeo máy

19. • Huấn luyện nói:
- Dạy trẻ tạo các âm thanh khác nhau.
- Dạy trẻ nói từ đơn: đầu tiên dùng các từ sinh hoạt
hàng ngày để dạy trẻ, tăng dần vốn từ cho trẻ.
- Dạy trẻ nói các câu ngắn trong sinh hoạt hàng ngày,
tăng dần các mẫu câu khác nhau.
- Dạy trẻ trả lời câu hỏi.
- Dạy trẻ hỏi các câu hỏi.
- Tập kể chuyện.
- Chỉnh âm.
Huấn luyện trẻ nghe kém
sau đeo máy

20. Huấn luyện cho trẻ bị điếc sâu
• Dạy trẻ cách đọc hình miệng.
• Dạy trẻ sử dụng ngôn ngữ ký hiệu.
• Dạy trẻ phát âm.
• Dạy trẻ nói kết hợp với sử dụng ngôn ngữ cử
chỉ.
• Gia đình cũng học cách giao tiếp sử dụng ngôn
ngữ cử chỉ để giao tiếp thường xuyên với trẻ.