Xq kỹ thuật cách đọc phim uiv

1. Kü thuËt vµ c¸ch ®äc phim
Chôp xq ®­êng niÖu tiªm thuèc c¶n
quang tÜnh m¹ch

2. Gi¶i phÉu h×nh thÓ

3. Gi¶i phÉu chøc n¨ng

4. ChÊt c¶n quang vµ sinh lý thËn
• CÊutróc hãahäc. H×nh ¶nh X quang = sù hÊp thô c¸c
tia X theo c¸c m«: H 1, O 8, C 6, N 7. Iode 53.
- CÊu tróc ph©n tö cña tÊt c¶ c¸c chÊt c¶n quang iode
+ 3 n.t iode g¾n vµo vßng benzen, cã t¸c dông c¶n
quang.
+ VÞ trÝ sè 1 g¾n: COOH, ph©n ly thµnh COO-
vµ H+
. §ã
lµ chÊt c.q ion. HoÆc lµ chøc amit, nã kh«ng ph©n ly.
§ã lµ chÊt cq kh«ng ion.
• Hµml­îngiode. tøc kh¶ n¨ng c¶n quang:
- §èi HOCM, tÝnh theo g/100 ml dung dÞch.
ThÝ dô: TÐlÐbrix 35: 35 g iode/100 ml.
- §èi LOCM, tÝnh theo mg/ml dung dÞch (ch÷ sè g¾n
vµo tªn).

5. ChÊt c¶n quang vµ sinh lý thËn
• Nång®éthÈmthÊu. tÊt c¶ c¸c phÇn tö cã mµng b¸n thÊm
trong mét ®¬n vÞ thÓ tÝch. §¬n vÞ: mOsm/kg H2O.
C¸c lo¹i chÊt c¶n quang:
- Nång ®é thÈm thÊu cao (HOCM: 1500 - 2000). Hßa tan 1
pt chÊt cq mang 3 nt Iode t¹o ra 2 phÇn tö cã ho¹t tÝnh
thÈm thÊu.
- Nång ®é thÈm thÊu thÊp (LOCM: 500 - 700)(huyÕt t­¬ng
300). 1 pt chÊt cq = 3 nt Iode + 1 phÇn tö (p.p kh«ng ion)
hoÆc
1 pt chÊt cq = 6 nt Iode + 2 phÇn tö (p.p nhÞ trïng hîp).
- Nång ®é thÈm thÊu thÊp gÇn b»ng ®é thÈm thÊu cña
huyÕt t­¬ng. 1pt cq = 6 nt Iode + 1 phÇn tö (kÕt hîp p.p
kh«ng ion vµ nhÞ trïng hîp)
• Sùdungn¹pthuèc c¶nquangcñathËn. Läc cÇu thËn =
chÊt c¶n quang + n­íc. HOCM g©y bµi niÖu thÈm thÊu, co
m¹ch.

6. Kü thuËt UIV
• C¸c b­íc
1: Phim HTNKCB : tr­êng phim bao gåm th-nq-bq. Lý t­ëng
thªm c¸c phim chÕch
2: Tiªm thuèc c¶n quang
3: Phim thËn (1’-3’ sau tiªm thuèc cq) : c¸c phim khu tró víi
c¸c thËn. Lý t­ëng : c¸c phim thËn chÕch
4: Phim th-nq-bq (5’ sau tiªm thuèc cq)
5: Ðp bông (ngay sau khi xem l¹i phim 5’)
6: Phim khu tró bÓ thËn (5’ sau Ðp, 10’ sau tiªm thuèc cq).
Lý t­ëng : c¸c phim chÕch, c¸c ¶nh ®Çy bµng quang sím
7: Phim nq-bq (15’ sau tiªm thuèc cq vµ ngay sau khi th¸o
Ðp): phim th-nq-bq, c¸c phim chiÕu dßng ch¶y cña niÖu
qu¶n. Lý t­ëng: phim th-nq-bq chÕch, c¸c phim n»m sÊp,
c¸c phim ®øng, phim th-nq-bq muén
8: Phim bµng quang (bµng quang cã thÓ thÊy ®Çy ®ñ trªn
c¸c phim niÖu qu¶n). Lý t­ëng: phim muén, chÕch, n»m
sÊp, sau ®¸i

7. • Phim HTNKCB lµ mét phÇn
kh«ng thÓ thiÕu cña chôp
UIV
- Phim chôp: tõ trªn thËn tíi bê
d­íi khíp mu (h 1)
- Sái: nªn t×m tr­íc khi tiªm
thuèc c¶n quang
- Phim chÕch: quan träng,
®Æc biÖt sái tr­íc x­¬ng
cïng (h 2)
- Phim HTNKCB: ®¸nh gi¸
bÖnh ®­êng tiÕt niÖu vµ c¸c
bÖnh kh¸c æ bông (h 3)
1
2
3

8. - Ph©n biÖt sái tiÕt niÖu víi c¸c v«i hãa trong æ bông

9. • C¸c phim c¶n quang nhu m« thËn
râ nhÊt 1’-3’ sau tiªm bolus
- §¸nh gi¸ nhu m«, khuyÕt thuèc nhu
m«. C¸c phim chÕch nÕu khuyÕt
thuèc ë mÆt tr­íc hoÆc sau
- ThËn l¹c chç.
• Chôp th-nq-bq 5’ sau tiªm thuèc
cq: ®¸nh gi¸ sù ®èi xøng vÒ thêi
gian vµ cq gi÷a hai thËn
• Ðp, mét phÇn chñ yÕu cña kü
thuËt chôp UIV (®b khi dïng
LOCM), trõ khi cã chèng chØ
®Þnh ®Æc biÖt: dÊu hiÖu t¾c
trªn phim 5’, ph×nh t¸ch §MCB
hoÆc khèi u bông, míi phÉu
thuËt bông hoÆc ®au bông
nÆng, nghi chÊn th­¬ng ®­êng
niÖu, ®­êng niÖu ch¹y bÊt th­êng
5’ kh«ng Ðp
5’ Ðp

10. • Mét phim khu tró víi 2 thËn
®Ó ®¸nh gi¸ c¸c ®µi thËn vµ
hÖ thèng gãp ®­îc chôp sau
tiªm thuèc cq 5’-10’, cã Ðp.
Phim chÕch cã thÓ cã lîi.
• Th¶ Ðp: chÊt cq ch¶y nhanh
vµ nhiÒu vµo c¸c nq. Chôp 1
phim th-nq-bq ngay sau th¸o
Ðp (15’ sau tiªm thuèc cq) vµ
bæ sung phim nµy b»ng c¸c
phim chiÕu dßng ch¶y nq
®Ó ®¶m b¶o toµn bé bÒ
mÆt c¸c nq ®· ®­îc ghi h×nh.
NÕu kh«ng cã mµn chiÕu,
cã thÓ chôp c¸c phim th-nq-
bq chÕch ®èi víi môc ®Ých
nµy.
• Lµm c¸c biÖn ph¸p träng lùc
khi cã t¾c: ®øng, ®Çu dèc
hoÆc chôp muén
10’ Ðp, th¼ng 10’ Ðp, chÕch

11. • NÕu bq ®· cq vµ gi·n
c¨ng ®ñ, nã cã thÓ ®­îc
®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ trªn c¸c
phim ®· chôp tr­íc. Tuy
nhiªn, nÕu cã bÖnh liªn
quan ®Õn bq, cã thÓ
chôp c¸c phim muén ®Ó
bq c¨ng h¬n, vµ chôp
thªm c¸c phim chÕch,
n»m sÊp hoÆc sau ®¸i
®Ó ®¸nh gi¸ khuyÕt
thuèc.

12. §äc phimxq ®­êng niÖu
• Nhu m« thËn ®­îc ®¸nh gi¸ tèt
nhÊt trong th× thËn cña chôp UIV.
- §¸nh gi¸ bê thËn. Bê thËn b×nh th­
êng nh½n, vµ mét phÇn nµo ®ã
cña bê thËn kh«ng nh×n râ yªu
cÇu ph¶i cã sù gi¶i thÝch.
- Cã sù c©n xøng vÒ thêi gian hiÖn
h×nh nhu m« thËn. HiÖn h×nh
nhu m« thËn ®ßi hái dßng m¸u
®Õn thËn ®Çy ®ñ, chøc n¨ng bµi
xuÊt nhu m« thËn b×nh th­êng
mµ kh«ng cã sù t¾c nghÏn, vµ
dßng ch¶y tm b×nh th­êng
- ThËn b×nh th­êng dµi 9 - 13cm,
thËn tr¸i > thËn ph¶i 0,5cm. Sù
chªnh lÖch lín (thËn ph¶i > thËn
tr¸i 1,5cm, thËn tr¸i > thËn ph¶i
2cm) yªu cÇu ph¶i gi¶i thÝch .
tomography, 2 thËn vµ
bÓ thËn b×nh th­êng
10’, kh«ng thÊy cq bÓ thËn,
cßn cq nhu m«. Tôt HA!

13. phim 1’, cq nhu m« thËn P < T phim 80’, nhu m« thËn ph¶i vÉn rÊt
®Ëm -> T¾c nghÏn nq P.
tomography, thËn P nhá, c¶n
quang hÖ thèng gãp P < T
phim 15’, kt thËn kh«ng c©n xøng.
Thuèc cq trong hÖ thèng gãp ph¶i.
HÑp §M thËn P

14. - BÊt th­êng ®­êng viÒn bê thËn +/- thay
®æi ®é dµy nhu m«, liªn quan tíi h×nh
th¸i cña hÖ thèng gãp cña thËn ë d­íi. VÏ
ra “®­êng liªn nhó” lu«n cã Ých trong
®¸nh gi¸ ®é dµy nhu m«.
- C¸c khuyÕt hoÆc ®é dµy nhu m« t¨ng
cã thÓ lµ mét biÕn ®æi gi¶i phÉu bÈm
sinh. Nh÷ng bÊt th­êng nµy cã xu h­íng
x¶y ra ë c¸c vÞ trÝ cã thÓ dù b¸o tr­íc
(Chç nèi gi÷a c¸c cùc vµ nhu m« gi÷a
hai cùc).

15. - §é dµy nhu m« gi¶m + bÊt th­
êng ®µi thËn ®èi diÖn -> di
chøng viªm (H×nh) hoÆc sÑo
liªn quan ®Õn sái, trong khi
gi¶m ®é dµy nhu m« thËn x¶y
ra gi÷a c¸c ®µi thËn mµ kh«ng
cã biÕn d¹ng ®µi thËn ë d­íi
-> nhåi m¸u thËn côc bé.
- §é dµy nhu m« t¨ng + biÕn
d¹ng ®µi thËn ë d­íi -> khèi.
Kh«ng ngÊm thuèc trong tæn
th­¬ng gîi ý mét nang ®¬n
thuÇn (H×nh).
máng nhu m« cùc + “tµy” ®µi
thËn. BÖnh thËn trµo ng­îc
t¨ng chiÒu dµy nhu m« + biÕn d¹ng ®µi
thËn + kh«ng ngÊm thuèc cq

16. - Mét h×nh “má chim”, h×nh
“cµng”, tr­íc ®©y ®­îc coi lµ mét
dÊu hiÖu cña nang ®¬n thuÇn,
chØ ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn
chËm cña tæn th­¬ng trong nhu
m« vµ cã thÓ thÊy ë c¸c khèi u
thËn lµnh tÝnh vµ ¸c tÝnh
(H×nh).
- C¸c khèi còng cã thÓ t¹o ra mét
“®­êng viÒn kÐp” trªn c¾t líp th­
êng, vµ lµ mét dÊu hiÖu th­êng
bÞ bá sãt (H×nh)
H×nh “cµng”. Nang ®¬n thuÇn
“§­êng viÒn kÐp”. K biÓu m« thËn

17. • Trªn phim 5’, h×nh xq nhu m«
thËn (b×nh th­êng) gi¶m
xuèng trong khi hÖ thèng gãp
trë nªn ®Ëm ®Æc. Trªn phim
10’, h×nh xq bÓ thËn râ nhÊt.
Sù thay ®æi trong tr×nh tù
thêi gian yªu cÇu ph¶i gi¶i
thÝch.
- UIV lµ pp h×nh ¶nh chÝnh x¸c
nhÊt ®¸nh gi¸ ®­êng bµi xuÊt.
- T¾c nhÑ vµ sím = l­în trßn c¸c
bê tói cïng (H×nh), t¾c nÆng
vµ kÐo dµi = mÊt dÇn Ên
cña nhó vµ c¸c ®µi thËn tµy
(h×nh chïy).
tói cïng ®µi thËn tr¸i trßn l¹i, hÖ thèng
gãp gi·n nhÑ. T¾c ®Çu xa nq tr¸i

18. - Nh×n thÊy chÊt cq
bªn trong c¸c nhó:
+ c¸c vÕt thuèc cña
nhó,
+ gi·n èng lµnh tÝnh,
+ thËn xèp tuû-medullar
sponge kidney
Phim 10’, Ðp. §Ëm ®é c¸c nhó gi¶m -> vÕt
thuèc cña nhó
Phim sím. C¸c nhó
®Ëm, èng kh«ng gi·n
Gi·n èng, ®¸i m¸u vi thÓ. Phim Ðp: c¸c
®­êng kÎ v»n ë tÊt c¶ c¸c nhó
Tô thuèc cq ë ®Ønh nhó
thËn. C¸c sái to ra do
c¸c èng gi·n chøa thuèc

19. - Sù tËp trung cña thuèc cq trong nhu m« lín h¬n cã thÓ ph¶n
¸nh mét tiÕn triÓn nh­:
+ tuberculosis, thay ®æi cña ho¹i tö nhó (H×nh),
+ hoÆc chç lâm do u liªn quan tíi ung th­ biÓu m« tÕ bµo
chuyÓn tiÕp. C¸c tói nhá ®Çy thuèc c¶n quang nh« ra tõ hÖ
thèng gãp cã thÓ t­¬ng øng víi c¸c ®µi thËn yÕu hoÆc c¸c tói
thõa cña hÖ thèng gãp (H×nh)
Ho¹i tö nhó do thiÕu m¸u
hc h×nh liÒm. KÐo dµi
thuèc cq tõ tói cïng vµo
nhu m«
Ho¹i tö nhó do l¹m
dông thuèc gi¶m
®au. C¸c hang
trung t©m nhó thËn
Tói thõa ®µi thËn. §Çy
thuèc chËm cña mét
khoang nhu m« th«ng
víi ®µi thËn

20. - KhuyÕt thuèc trong c¸c ®µi bÓ thËn còng lµ mét dÊu hiÖu quan
träng (H×nh). C¸c nhó l¹c chç còng t¹o ra c¸c dÊu hiÖu lµm bèi
rèi vµ cã thÓ nhÇm víi ung th­ biÓu m« tÕ bµo chuyÓn tiÕp
(H×nh).
§Çy thuèc kh«ng
®Òu ë cùc trªn
®µi thËn. U ®µi
thËn (TCC)
KhuyÕt thuèc ®µi
d­íi, bÓ thËn vµ
niÖu qu¶n ®o¹n
gÇn. TCC
KhuyÕt thuèc thuèc ë
phÔu gi÷a. L­u ý
viÒn cq ®Ëm. Cã
thÓ chôp chÕch

21. - C¸c cÊu tróc nhu m« hoÆc xoang thËn vµ c¸c tiÕn triÓn
bÖnh lý cã thÓ biÓu hiÖn b»ng c¸c dÊu Ên ®èi víi c¸c
thµnh phÇn cña hÖ thèng gãp (H×nh).
Siªu ©m thËn tr¸i: ø n­íc thËn?
ThËn ph¶i còng cã h×nh ¶nh t­¬ng
tù.
Chôp CL thËn cã Ðp. §µi bÓ thËn hai bªn
hÑp vµ bÞ ®Èy, kh«ng ø n­íc. Sù kh«ng
phï hîp gi÷a siªu ©m vµ xq nµy lµ ®iÓn
h×nh cña nang xoang thËn.

22. - §­êng liªn nhó cßn ®Ó ®¸nh gi¸ sù hiÖn diÖn cña c¸c ®µi thËn
ë tÊt c¶ c¸c phÇn ®èi diÖn víi nhu m«. Kh«ng ®Çy thuèc cña
mét phÇn hÖ thèng gãp (“®µi thËn ma”-“phantom calix”) cã thÓ
do bÖnh lµnh tÝnh hoÆc ¸c tÝnh (H×nh).
- Trôc cña thËn ®­îc ph¶n ¸nh trong trôc cña hÖ thèng gãp
(H×nh).
- Lu«n cã sù c©n xøng vÒ mËt ®é vµ thêi gian c¶n quang ë hai
hÖ thèng gãp b×nh th­êng.
Tomography. §Ëm ®é
nhu m« cùc d­íi thËn
T gi¶m. Kh«ng ®Çy
thuèc c¸c ®µi d­íi
Chôp bÓ thËn ng­îc dßng. §µi
vµ phÔu cùc d­íi kh«ng
®Òu, h×nh nhËy c¾n. CÊy
n­íc tiÓu TB
§¶o chiÒu trôc thËn: cùc d­íi
song song víi bê ngoµi c¬
TL + biÕn d¹ng ®µi trªn. K
biÓu m« thËn

23. • Khi th¸o Ðp, n­íc tiÓu chøa
thuèc cq ch¶y nhanh vµ
nhiÒu vµo c¸c nq khiÕn cho
toµn bé chiÒu dµi niÖu qu¶n
®­îc thÊy râ.
- Tån t¹i mét cét chÊt cq trªn
mét vµi phim cã thÓ biÓu
thÞ sù t¾c (H×nh) hoÆc
nghÏn niÖu qu¶n (gi·n kh«ng
t¾c liªn quan ®Õn viªm).
DÊu hiÖu nµy nªn ®­îc diÔn
gi¶i trong t×nh huèng cña c¸c
dÊu hiÖu xq ®­êng niÖu
kh¸c
Phim 15’. Sái kÑt chç
nèi nq-bq

24. - §­êng ®i cña niÖu qu¶n b×nh th­êng (song song bê CS,
bê trong khung chËu) vµ trÖch niÖu qu¶n
<- b¾ t chÐo
§MchËu
Ph× ®¹i c¬ th¾t l­
ng
L¸ch to, h¹ch to Thay ®æi ®ét ngét.
Ph×nh §M chËu

25. - §­êng kÝnh nq v­ît qu¸ 8mm lµ tiªu chuÈn cña gi·n! Nãi chung,
sù kh«ng c©n xøng cña ®­êng kÝnh nq lµ mét dÊu hiÖu cã ý
nghÜa h¬n. Trong tiÕn triÓn sím cña nã, t¾c nq møc cao cã
thÓ chØ phèi hîp víi gi·n nq tèi thiÓu. C¸c d¹ng t¾c m¹n tÝnh
vµ c¸c bÖnh nq m¹n tÝnh phèi hîp ®iÓn h×nh víi gi·n nq møc
®é lín h¬n (H×nh). Gi·n kh«ng t¾c cã thÓ x¶y ra do kÕt qu¶
cña dßng n­íc tiÓu l­u l­îng cao (t¨ng bµi niÖu, ®¸i th¸o nh¹t),
trµo ng­îc, hoÆc c¸c bÖnh viªm.
Ureterocele
primary megaureter.
DÊu hiÖu râ, nh­ng
nªn soi bq ®Ó lo¹i

26. - HiÓu biÕt râ vÒ c¸c h×nh th¸i cña nhu ®éng, c¸c vïng hÑp gi¶i
phÉu bao gåm chç nèi bÓ thËn-nq vµ chç nèi nq-bq, vµ chç
b¾t chÐo m¹ch chËu lµ then chèt ®Ó chÈn ®o¸n chÝnh x¸c
bÖnh nq.
- C¸c vÕt Ên cña tÜnh m¹ch tuyÕn sinh dôc cã thÓ trë nªn kh¸ râ ë
phô n÷. C¸c nguyªn nh©n kh¸c cña hÑp nq th­êng ®­îc ph©n
lo¹i bªn ngoµi hoÆc thuéc thµnh nq (H×nh)
C¸c vÕt lâm mÆt ngoµi nq.
Gi·n tm buång trøng ë bÖnh
nh©n míi ®Î
HÑp kh«ng ®Òu ®Çu xa nq + c¸c
tói låi trªn phim chÕch. Gi¶ tói thõa
nq

27. - KhuyÕt thuèc ë nq cã thÓ cã mét hoÆc nhiÒu vµ th­êng cã
thÓ quy cho lµ c¸c nguyªn nh©n bªn ngoµi, thuéc thµnh
hoÆc trong lßng (H×nh). Nªn chó ý toµn bé bÒ mÆt lßng
nq, ®Æc biÖt ë c¸c bÖnh nh©n ®¸i m¸u (H×nh).
NhiÒu æ khuyÕt thuèc cq ë
bÓ thËn vµ nq. L­u ý h×nh
“ly”-goblet ë chç thÊp nhÊt,
®iÓn h×nh cña c¸c tæn th­
¬ng ph¸t triÓn chËm. TCC
KhuyÕt thuèc, kh«ng t¾c nghÏn
phÝa trªn. TCC

28. • Vµo kho¶ng 15’-30’ sau tiªm thuèc cq, bq th­êng ®Çy thuèc,
vµ mét phim s¬ bé 15’ cã thÓ ®ñ ®Ó ®¸nh gi¸. NÕu bq ch­a
®ñ c¨ng, c¸c phim chôp bq muén cã thÓ cÇn thiÕt.
- Khi bq c¨ng, khèi thuèc cq trong lßng cã bê trßn, nh½n vµ
thµnh bq trë nªn kÐm râ (H×nh)
Bê kh«ng ®Òu, chia mói. Viªm
BQ ch¶y m¸u
NhiÒu tói thõa bq. Mòi tªn chØ
®Çu sonde. BQ thÇn kinh

29. - Bëi v× bq chØ bÞ cét ë mÆt
thÊp nhÊt cña khung chËu, nªn
vÞ trÝ vµ h×nh d¹ng cña nã cã
thÓ bÞ biÕn d¹ng bëi c¸c khèi
vµ c¸c tiÕn triÓn bÖnh lý tiÓu
khung kh¸c (H×nh)
Nq trÖch vµo trong, bq biÕn
d¹ng phèi hîp víi qu¸ s¸ng ë tiÓu
khung -> chøng tÝch mì tiÓu
khung

30. • Dµy thµnh bq vµ khèi chÊt cq kh«ng ®Òu phèi hîp víi
khuyÕt thuèc ë ®¸y bq lµ c¸c thay ®æi ®iÓn h×nh cña t¾c
nghÏn dßng ch¶y bq do bÖnh lý tiÒn liÖt tuyÕn (H×nh).
C¸c biÕn d¹ng bê do h×nh thµnh tói thõa hoÆc hèc còng
cã thÓ thÊy
BÖnh lý TLT
Khèi thµnh tr­íc ©m ®¹o (mòi
tªn). Tö cung t¹o thµnh Ên ë
mÆt trªn

31. - Phim bq ®Çy thuèc kÐm soi bq trong ®¸nh gi¸ c¸c khèi u bq,
c¸c kh¶o s¸t ph¸t hiÖn khuyÕt thuèc còng nªn ®­îc tiÕn hµnh
th­êng xuyªn (H×nh).
- C¸c phim ®Çy thuèc sím sau ®¸i cã thÓ lµ chuçi phim nh¹y
nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ khuyÕt thuèc (H×nh). C¸c phim chÕch
còng h÷u Ých ®Ó ®¶m b¶o c¸c h×nh khuyÕt thuèc kh«ng do
ruét ch­íng khÝ. C¸c phim sau ®¸i còng h÷u Ých trong ®¸nh
gi¸ gi·n ®­êng niÖu cao: sù tån t¹i cña gi·n trªn phim sau ®¸i
gîi ý t¾c nghÏn cè ®Þnh, trong khi sù gi¶m søc Ðp cña ®­
êng niÖu trªn biÓu thÞ c¨ng sinh lý
KhuyÕt thuèc: dÊu hiÖu
chÊm. TCC bµng quang
Bq ®Çy: khuyÕt thuèc
hoÆc ruét ch­íng khÝ ë
mÆt tr¸i?
Bq sau ®¸i: khuyÕt
thuèc ë mÆt tr¸i.
TCC bµng quang