1. ChÊn th­¬ng thËn
TS Bïi V¨n LÖnh
ThS Lª TuÊn Linh
Bé m«n ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh

2. §§¹¹i ci c­¬­¬ngng
NguyNguyªªn nhn nh©©nn
* Tai n* Tai n¹¹n giao thn giao th««ngng * Tai n* Tai n¹¹n laon lao ®é®éngng
* Th* ThÓÓ thao, sinh hothao, sinh ho¹¹tt * Do th* Do thÇÇy thuy thuèècc
LL©©m sm sµµngng
 §§a chÊn tha chÊn th­¬­¬ngng
 ThThËËn bn bÖÖnh lý hay bÊt thnh lý hay bÊt th­­êngêng
 ThThËËn duy nhÊtn duy nhÊt
 §§¸¸i mi m¸¸u hou hoÆÆc khc kh««ngng

3. chchÈÈnn ®®oo¸¸n hn h××nhnh ¶¶nhnh
Hai hoHai hoµµn cn c¶¶nh lnh l©©m sm sµµng:ng:
 MÊt cMÊt c©©n bn b»»ng huyÕtng huyÕt ®é®éngng
 ChÊn thChÊn th­¬­¬ng nhng nh­­ng huyÕtng huyÕt ®é®éngng æænn ®®ÞnhÞnh
CC¸¸c tc tææn thn th­¬­¬ng cã thng cã thÓÓ ggÆÆp:p:
 §§ông dông dËËp nhu mp nhu m««
 MM¸¸u tô trong thu tô trong thËËnn
 ThiÕu mThiÕu m¸¸u tiu tiÓÓu thuu thuúú--thuthuúú
 VÕt thVÕt th­¬­¬ng thng thËËn gn g©©y ry r¸¸ch nhu mch nhu m««
 RR¸¸ch vch vìì ®­®­êng bêng bµµi xuÊti xuÊt
 TTææn thn th­¬­¬ng mng m¹¹ch mch m¸¸u:u:
 §§ông dông dËËp mp m¹¹ch mch m¸¸u: tru: trùùc tiÕp hay kÐo gic tiÕp hay kÐo gi··nn ®é®ét ngt ngéétt
 VÕt thVÕt th­¬­¬ng mng m¹¹ch mch m¸¸u: hou: hoµµn ton toµµn hon hoÆÆc khc kh««ng (80ph)ng (80ph)
 TTææn thn th­¬­¬ng tô dÞchng tô dÞch--mm¸¸u: mu: m¸¸u cu c¹¹nh thnh thËËn, quanh thn, quanh thËËnn
 TTææn thn th­¬­¬ng cng c¸¸c cc c¬¬ quan khquan kh¸¸cc

4. Chôp hÖ tiÕt niÖu kh«ng chuÈn bÞ
• G·y x­¬ng
• Cét sèng cong vÒ bªn chÊn th­¬ng
• Bãng thËn to ra
• L¸ch, c¬ hoµnh bÞ ®Èy lªn cao
• D¹ dÇy nhiÒu h¬i ,lÖch ph¶i ( bªn tr¸i)
• Bông bªn tæn th­¬ng mê
• MÊt ®­êng mì c¹nh r·nh ®¹i trµng...
• Trong ruét nhiÒu h¬i, gi÷a c¸c quai ruét cã dÞch
• PhÇn thÊp æ bông mê do m¸u ®äng...

5. Chôp niÖu ®å tÜnh m¹ch
- Bãng thËn to ra.
-ThËn mÊt hoµn toµn chøc n¨ng (tæn th­¬ng m¹ch cuèng thËn).
- H×nh khuyÕt cña phÇn nhu m« thËn tæn th­¬ng ë th× nhu m«.
- Khèi mê do m¸u tô, ®Ì ®Èy c¸c ®µi bÓ thËn, t¸ch c¸c ®µi thËn ra
xa nhau.
- Tho¸t thuèc ra ngoµi ®­êng bµi xuÊt, ra quanh thËn, c¹nh thËn,
sau phóc m¹c, trong æ bông...

8. Siªu ©m
C¸c dÊu hiÖu gi¸n tiÕp
- H×nh ¶nh c¸c æ tô dÞch bÊt th­êng:
+ M¸u tô d­íi bao thËn víi kÝch th­íc ®a d¹ng, ®Ì ®Èy nhu m«
thËn, cã h×nh ¶nh thÊu kÝnh ®iÓn h×nh, thêi kú ®Çu rÊt ®Ëm ©m
dÇn dÇn gi¶m ©m råi rçng ©m.
+ C¸c m¸u tô sau phóc m¹c.
+ Vì, r¸ch ®­êng bµi xuÊt nhÊt lµ bÓ thËn g©y nªn tói n­íc tiÓu
c¹nh bÓ thËn.
- M¸u côc trong bµng quang.
- C¸c trµn dÞch trong khoang phóc m¹c, dÞch th­êng cã d¹ng
m¸u côc kÌm theo hay dÞch trong.

9. C¸c dÊu hiÖu trùc tiÕp
- H×nh ¶nh æ ®ông dËp: æ t¨ng gi¶m ©m kh«ng ®Òu, ®¬n ®éc
hay nhiÒu æ, giíi h¹n th­êng kh«ng râ víi m« thËn lµnh.
- H×nh m¸u tô trong nhu m« thËn: khèi t¨ng hay gi¶m ©m
tuú giai ®o¹n.
- H×nh ®­êng vì: mÊt liªn tôc ®­êng bê thËn vµ nhu m«
thËn, th­êng gi¶m ©m. Khi cã m¸u tô ®i kÌm lµm t¸ch nhu
m« thËn ra hai phÝa sÏ cã h×nh ¶nh nh­ nh­ mét c¸i nªm.
§­êng vì cã thÓ th¼ng, ngo»n ngoÌo hay h×nh ch÷ Y, hay
g©y thËn vì nhiÒu m¶nh. Hay cã trµn m¸u quanh thËn ®i
kÌm.

12. Chôp c¾t líp vi tÝnh
• Tæn th­¬ng m¸u tô quanh thËn, c¹nh thËn, sau phóc m¹c
• §ông giËp nhu m«
• M¸u tô trong thËn
• §­êng vì thËn
• Tæn th­¬ng m¹ch m¸u cuèng thËn
• Tæn th­¬ng r¸ch bÓ thËn, niÖu qu¶n
• Chøc n¨ng thËn
•C¸c tæn th­¬ng c¬ quan kh¸c kÌm theo

18. Ph©n lo¹i chÊn th­¬ng thËn
Theo Chatelain:
• §é I: §ông dËp nhu m« thËn (æ ®ông dËp), tô m¸u d­íi bao thËn,
®­êng r¸ch nhu m« ng¾n, ch­a th«ng víi ®­êng bµi xuÊt. Kh«ng cÇn
®iÒu trÞ phÉu thuËt vµ phôc håi gÇn nguyªn vÑn.
• §é II: §ông dËp ®­êng vì s©u th«ng víi ®­êng bµi xuÊt, r¸ch bao
thËn, ®¸i m¸u, tho¸t thuèc ra ngoµi hÖ thèng ®­êng bµi xuÊt. Cã m¸u
tô quanh thËn, møc ®é Ýt kh«ng lµm biÕn ®æi nhiÒu kÝch th­íc thËn.
Theo dâi nÕu nÆng lªn nªn phÉu thuËt.

20. §é III: Vì thËn nhiÒu m¶nh, m¸u tô nhiÒu gi÷a c¸c m¶nh
vì xa nhau, m¸u tô quanh thËn, m¸u tô trong bÓ thËn, n­íc
tiÓu trµn ra vµo æ vì vµ quanh thËn, h×nh d¸ng kÝch th­íc
thËn biÕn ®æi to lªn, mÊt ®­êng bê viÒn...Lo¹i nµy nªn mæ
sím.
§é IV: Tæn th­¬ng cuèng thËn: ®éng, tÜnh m¹ch thËn, niÖu
qu¶n (th­êng tæn th­¬ng ®éng m¹ch thËn 60-80%) hoÆc
®ông dËp hoµn toµn thËn lµm mÊt cÊu tróc h×nh d¸ng thËn.
M¸u tô nhiÒu quanh thËn, sau phóc m¹c...
Tæn th­¬ng m¹ch thËn th­êng g©y dËp n¸t, g©y t¾c m¹ch
gièng nh­ kÑp n¸t m¹ch, m¹ch chØ cßn vá x¬ ¸o ngoµi.

22. Theo hiÖp héi OISCAAST Mü (organ Injury Scaling Committee
of American Association for Surgery of Trauma):
• §é I: Tæn th­¬ng kh«ng nguy hiÓm, bao thËn cßn nguyªn vÑn,
cã æ ®ông dËp thËn, cã thÓ cã m¸u tô d­íi bao hoÆc kh«ng,
kh«ng cã ®¸i m¸u hoÆc cã thÓ chØ cã ®¸i m¸u vi thÓ.
• §é II: R¸ch, ®øt bao thËn, m¸u tô sau phóc m¹c, cã c¸c æ hay
vïng ®ông dËp n«ng kh«ng ¨n s©u vµo vïng tuû thËn.
• §é III: §­êng, æ vì lµm r¸ch, ®øt bao thËn, qua tuû thËn th«ng
víi ®­êng bµi xuÊt (®µi, bÓ thËn), ®¸i m¸u.
• §é IV: Vì thËn kÌm tæn th­¬ng c¸c nh¸nh ®éng hay tÜnh m¹ch
trong thËn.
• §é V: Vì thËn thµnh nhiÒu m¶nh, r¸ch c¸c cÊu tróc rèn thËn.

23. Di chøng cña chÊn th­¬ng thËn
- Tô dÞch n­íc tiÓu hay gÆp ë vïng thÊp cña rèn thËn.
- C¸c ¸p xe ho¸ sau chÊn th­¬ng.
- Gi¶ ph×nh m¹ch sau chÊn th­¬ng...