Cơ sở lý luận của liêm chính tư pháp và sự độc lập của thẩm phán trong hoạt động tư pháp.docx

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA LIÊM CHÍNH TƢ PHÁP VÀ SỰ ĐỘC LẬP
CỦA THẨM PHÁN TRONG HOẠT ĐỘNG TƢ PHÁP
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ LIÊM CHÍNH TƢ PHÁP VÀ
Ý NGHĨA CỦA VIỆC ĐẢM BẢO LIÊM CHÍNH TƢ PHÁP
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và nội dung của liêm chính tƣ pháp
1.1.1.1. Khái niệm liêm chính
Thuật ngữ “liêm chính” đƣợc hiểu dựa trên ý nghĩa của hai phạm trù
“liêm”, “chính”. Hiểu theo nghĩa của từ vựng thì “liêm” là trong sạch, “chính”
là ngay thẳng [21]. Theo quan niệm của Tổ chức minh bạch quốc tế (TI) “liêm
chính” đƣợc hiểu là “các hành vi và hành động phù hợp với các nguyên tắc và
tiêu chuẩn về đạo đức được các cá nhân, tổ chức chấp nhận, tạo ra rào cản đối
với tham nhũng”. Trong bài “ Cần, kiệm, liêm, chính” đƣợc Chủ tịch Hồ Chí
Minh viết vào năm 1949 đã đƣa ra quan niệm dễ hiểu nhất về vấn đề này,
Ngƣời viết liêm là trong sạch, không tham lam. Ngày xƣa trong chế độ phong
kiến những ngƣời làm quan không đƣợc đục khoét của dân gọi là liêm “chính
có nghĩa là không tà, nghĩa là thẳng thắn, đúng đắn. Điều gì không thẳng thắn,
đứng đắn tức là tà” [25; tr.234, 293].
Nhƣ vậy, liêm chính ở đây đƣợc hiểu nhƣ một chuẩn mực đạo đức, một
chuẩn mực cho hành vi của con ngƣời phù hợp với đòi hỏi của xã hội của loài
ngƣời ở bất cứ giai đoạn phát triển nào. Liêm chính là đạo đức con ngƣời có quyền
lực luôn thể hiện minh bạch và xử lý đúng pháp luật những mối quan hệ trong xã
hội [20]. Ngoài ra cũng có thể tìm hiểu liêm chính thông qua nội dung một khái
niệm đối trọng với nó, đó là tham nhũng. Tham nhũng là lợi dụng quyền hành để
gây phiền hà, khó khăn và lấy của dân, lạm dụng những quyền hành đƣợc giao
phó vì lợi ích của cá nhân. Đối trọng với tham nhũng là
7

liêm chính nghĩa là làm những việc ích nƣớc, lợi dân trong phạm vi quyền hạn
của mình.
1.1.1.2. Khái niệm liêm chính tư pháp
Tư pháp đƣợc xem xét ở nhiều khía cạnh và hiện nay có rất nhiều các quan
điểm khác nhau về vấn đề này. Theo Từ điển Tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học
“Tư pháp là việc xét xử các hành vi phạm pháp và các vụ kiện tụng trong nhân
dân” [28]. Một quan điểm khác nhận định rằng: “tư pháp là một lĩnh vực quyền
lực nhà nước, được thực hiện thông qua hoạt động phân xử và phán xét tính đúng
đắn. tính hợp pháp của các hành vi, các quyết định pháp luật khi có sự tranh chấp
về các quyền và lợi ích giữa các chủ thể pháp luật” [13]. Có những học giả lại
nhìn nhận tƣ pháp ở rất nhiều các khía cạnh khác nhau nhƣ:
Về khía cạnh pháp lý, tƣ pháp đƣợc quan niệm nhƣ là một ý
tƣởng cao đẹp về một nền công lý, giải quyết các tranh chấp trong
xã hội đúng với pháp luật, hợp lẽ công bằng; các biểu hiện của một
giá trị về lòng tin của nhân dân vào pháp luật. Về khía cạnh thể chế
nhà nƣớc, tƣ pháp đƣợc sử dụng để chỉ một quyền lực trong ba
quyền lực: quyền lập pháp, quyền hành pháp, quyền tƣ pháp. Trong
việc xác định ba quyền, quyền tƣ pháp đƣợc xem là đồng nghĩa với
quyền xét xử, một hoạt động duy nhất chỉ do Tòa án thực hiện. Theo
khía cạnh khoa học tổ chức, tƣ pháp đƣợc sử dụng để nói về tổ chức
tƣ pháp, một tập hợp nhiều cơ quan, nhiều tổ chức, nhiều chức danh
liên hệ đến công tác xét xử [2].
Dù đƣợc tiếp cận ở khía cạnh nào thì tất cả các quan điểm về tƣ pháp
đều đồng nhất ở một điểm đó là nhân danh công lý thực hiện hoạt động xét xử
và có thể hiểu tƣ pháp là một hoạt động nhân danh công lý của tòa án để giải
quyết, xét xử các tranh chấp trong xã hội đúng với pháp luật, hợp lẽ công bằng
[51]. Xét xử khách quan và đảm bảo công bằng thể hiện bản chất của tƣ
8

pháp nhằm bảo vệ các giá trị xã hội cao quý nhất. Công bằng và công lý đồng
nghĩa với khách quan và trong sạch, bởi vậy vấn đề trong sạch trong tƣ pháp
là vô cùng quan trọng. Tất cả những điều này tựu chung lại trong khái niệm
liêm chính tƣ pháp là thái độ tích cực của cán bộ , công chức ngành tư pháp ,
thưc̣thi chính xác theo yêu cầu của pháp luâṭ , thểhiêṇ tính trung thưc̣và tư
cách đạo đức trong quá trình thực hiện các hoaṭ đông̣ tư pháp nhằm mang laị
lơị ích cho nhân dân.
Liêm chính tƣ pháp chính là một nền tƣ pháp trong sạch, minh bạch và
tiến tới loại bỏ tham nhũng, đòi hỏi một loạt những thái độ tích cực của đội ngũ
cán bộ ngành tƣ pháp, thực thi chính xác các yêu cầu của Pháp luật, nhằm tăng
cƣờng tính trung thực và tƣ cách đạo đức của các cán bộ tƣ pháp trong thừa
hành công việc cùng với phƣơng pháp làm việc có hiệu quả mang lại lợi ích
cho xã hội. Liêm chính tƣ pháp không chỉ là một khái niệm mà còn là những
đòi hỏi về phẩm chất một nền tƣ pháp nhằm thực hiện tốt sứ mệnh duy trì, bảo
vệ lẽ phải và công lý của mình đáp ứng đƣợc yêu cầu của xã hội và mục tiêu
cải cách tƣ pháp đƣợc đƣa ra tại Nghị quyết số 49- NQ/TW ngày 02/6/2005
của Bộ chính trị về chiến lƣợc cải cách tƣ pháp đến năm 2020.
1.1.1.3. Đặc điểm của liêm chính tư pháp
Thứ nhất, tính công bằng, nghiêm minh của tư pháp: Vai trò của tƣ pháp
là bảo vệ công lý hay chính là bảo vệ sự công bằng, bình đẳng. Khi nói đến
liêm chính tƣ pháp tức là ta nói đến một nền tƣ pháp vì lẽ công bằng, không
thiên lệch, hết mực công tâm không vì lợi ích của bất cứ bên nào, một nền tƣ
pháp chỉ dựa vào pháp luật để xét xử một cách khách quan mang lại sự công
bằng tối đa nhất cho mỗi con ngƣời. Dựa trên pháp luật hiện hành, tƣ pháp
thực hiện quyền xét xử và áp dụng những biện pháp xử phạt tƣơng ứng đối với
những chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật, hoặc đƣa ra những phán quyết
buộc mỗi bên phải bồi thƣờng thiệt hại cho bên kia để đảm bảo lợi ích
9

của các bên không bị xâm hại trái pháp luật... Việc tƣ pháp thực thi đúng vai
trò của mình xét xử đúng ngƣời, đúng tội thể hiện tính nghiêm minh và bảo vệ
đƣợc sự công bằng, đây chính là biểu hiện của việc “phụng công, thủ pháp, chí
công, vô tƣ” mà Chủ tịch Hồ Chí Minh thƣờng nhắc tới khi nói đến sự liêm
chính, và ở đây cũng là đặc điểm nổi bật của liêm chính tƣ pháp.
Thứ hai, tính minh bạch của tư pháp: Hoạt động tƣ pháp tập trung ở xét
xử để giải quyết các vụ việc phát sinh, mong muốn có đƣợc một phán quyết
công bằng có giá trị cao trong việc bảo vệ công lý thì đòi hỏi hoạt động tƣ pháp
phải thật rõ ràng, tƣờng minh, các quy trình phải cụ thể công khai, không che
đậy để cán bộ tƣ pháp hay ngƣời dân đều có thể thực hiện và kiểm tra đƣợc.
Tƣ pháp độc lập ở mức độ nào đó phụ thuộc vào sự minh bạch của nền tƣ pháp.
Minh bạch là một trong những giá trị cốt lõi, cơ bản để có đƣợc một bản án
trung thực, đúng pháp luật. Minh bạch là công khai về tài sản, về thông tin quy
trình tƣ pháp, về quan hệ, chức trách phận sự của các cán bộ tƣ pháp. Công
khai minh bạch không chỉ là một phƣơng pháp nâng cao năng lực trình độ làm
việc của thẩm phán mà còn là một biểu hiện của việc trong sạch trong hoạt động
của mình. Để đảm bảo tƣ pháp liêm chính trong sạch và ngay thẳng thì quyền
lực phải đƣợc kiểm soát và cách thức kiểm soát quyền lực phòng, chống tham
nhũng chính là tiến hành minh bạch và công khai.
Thứ ba, tính trách nhiệm: Liêm chính tƣ pháp thể hiện một đội ngũ cán bộ
tƣ pháp đặc biệt là các thẩm phán sử dụng đúng thẩm quyền của mình bằng năng
lực và trách nhiệm nghề nghiệp của mình để giải quyết vụ việc nhằm bảo vệ công
lý và xã hội. Tính chất khó khăn của hoạt động tƣ pháp là yêu cầu hoạt động đó
phải đạt tới độ chính xác cao nhất nên để có đƣợc một phán quyết đúng đắn thì
các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền tƣ pháp phải nâng cao tinh thần trách nhiệm
của mình chống lại các tác động và ảnh hƣởng xấu từ bên ngoài. Trách nhiệm ở
đây không những đƣợc hiểu là thái độ tích cực của mỗi
10

ngƣời cán bộ tƣ pháp trong việc thực hiện bổn phận, nghĩa vụ của mình mà còn
thể hiện các giá trị đạo đức trong hoạt động của họ nhằm bảo vệ công lý trong đó
có giá trị về mặt liêm chính. Nói một thẩm phán có trách nhiệm có nghĩa là thẩm
phán đó ý thức đƣợc công việc của mình làm, dám chịu trách nhiệm về các hành
vi của mình và điều quan trọng là tự giác thực hiện công việc đƣợc giao theo đúng
lƣơng tâm. Ngƣời thẩm phán thực hiện trách nhiệm nghề nghiệp thể hiện sự tận
tụy trong công việc, sự chu đáo, cẩn trọng khi thực hiện hành vi tố tụng, họ ý thức
đƣợc rằng hành vi của mình không chỉ liên quan đến một ngƣời, một tổ chức mà
còn có thể liên quan đến nhiều ngƣời, nhiều gia đình, nhiều tổ chức trong xã hội.
Tính trách nhiệm trong nghề tƣ pháp tăng ý thức, thái độ công bằng trong hoạt
động của các cán bộ tƣ pháp, từ đó đƣa ra các quyết định công bằng, liêm chính
vì lợi ích của cộng đồng.
Thứ tư, tính khách quan và trung thực: Không một ngành nào cần khách
quan và trung thực hơn tƣ pháp, bởi xét xử là sứ mệnh của tƣ pháp, và để có một
bản án đúng pháp luật thì điều đầu tiên cần đến đó là sự khách quan và trung thực
của các thẩm phán. Bởi vậy đây là một đặc điểm cốt lõi của liêm chính tƣ pháp.
Thẩm phán hay bất cứ cán bộ tƣ pháp nào đều là trọng tài đứng giữa, trung lập chỉ
dựa trên những chứng cứ khách quan để giải quyết các vụ án và đƣa ra quyết định
cuối cùng nên biểu hiện của nền tƣ pháp liêm chính cần phải thấy rõ đƣợc sự
trung thực và khách quan của mỗi cán bộ tƣ pháp.
Thứ năm, tính đạo đức tư pháp: Mỗi thẩm phán phải thể hiện đƣợc các
hành vi ứng xử của mình phù hợp với các chuẩn mực đạo đức thông thƣờng và
đạo đức nghề nghiệp của mình thông qua việc xét xử khách quan, công bằng và
tƣ cách trong sáng. Thể hiện đƣợc đạo đức của cá nhân của nghề nghiệp, thẩm
phán sẽ vƣợt lên đƣợc các cám dỗ đời thƣờng, những khó khăn trong hoạt động
để đƣa ra một phán quyết khách quan, đúng đắn, bảo vệ đƣợc công lý không
những bảo đảm đƣợc tính liêm chính của cá nhân thẩm phán,
11

liêm chính của hệ thống tƣ pháp mà còn khẳng định đƣợc niềm tin của mọi
ngƣời vào tính liêm chính của nền tƣ pháp nƣớc nhà. Đạo đức là nền tảng, là
cơ sở cho mọi sự tuân thủ pháp luật nên trong hoạt động tƣ pháp phát huy đƣợc
tính đạo đức là một giá trị tốt đẹp không chỉ đảm bảo công lý mà còn là tấm
gƣơng giáo dục xã hội về đạo đức về việc tuân thủ pháp luật.
1.1.1.4. Nội dung của liêm chính tư pháp
Một là, nền tƣ pháp độc lập, minh bạch và hoạt động có hiệu quả. Liêm
chính tƣ pháp là đòi hỏi một nền tƣ pháp trong sạch, điều này đồng nghĩa với
sự độc lập, minh bạch và hiệu quả của hoạt động tƣ pháp. Sự độc lập của tƣ
pháp đƣợc hiểu là trạng thái pháp lý mà ở đó tòa án cũng nhƣ các thẩm phán
thông qua các cơ chế, biện pháp pháp lý có thể thi hành nhiệm vụ, thẩm quyền
đƣợc pháp luật quy định mà không phải chịu sự ràng buộc, tác động hay sự ảnh
hƣởng có tính chất trái luật, đi ngƣợc lại ý chí của họ từ các nhánh quyền lực
khác và của các hệ thống cơ quan khác cũng nhƣ yếu tố tự thân của cá nhân
mỗi thẩm phán [40].
Sự độc lập của tƣ pháp đƣợc thể hiện tập trung ở nhiều khía cạnh: Tòa án
và các cơ quan tƣ pháp khác độc lập về thể chế, có hệ thống tổ chức và quy chế
hoạt động riêng; Tƣ pháp và đặc biệt là tòa án có cơ chế hành chính nội bộ riêng;
quyết định của các cán bộ tƣ pháp không bị can thiệp bởi các chủ thể khác trong
xã hội. Nền tƣ pháp có minh bạch thì mới có thể trong sạch bởi việc công khai
mọi thông tin, dữ liệu hoạt động của ngành sẽ là công cụ để thực hiện giám sát đối
với hoạt động tƣ pháp để đảm bảo đƣợc sự trong sạch trong mọi hoạt động của
cơ quan tƣ pháp. Bên cạnh đó, việc tƣ pháp hoạt động có hiệu quả đồng nghĩa với
việc tòa án hay các thẩm phán giải quyết tốt các vụ án, các xung đột trong xã hội,
bảo vệ an ninh trật tự, an toàn xã hội tiến tới bảo vệ công lý. Mục tiêu của liêm
chính tƣ pháp là bảo vệ công lý và công bằng xã hội, chính vì vậy nội dung đặt ra
đó chính là việc thực hiện có hiệu
12

quả các hoạt động tƣ pháp của hệ thống cơ quan tƣ pháp từ cơ quan điều tra,
viện kiểm sát, tòa án và cơ quan thi hành án. Mỗi một cơ quan là một mắt xích
nên đòi hỏi mỗi mắt xích đó phải thực hiện tốt chức năng của mình để đáp ứng
đƣợc hiệu quả công việc chung của toàn bộ hệ thống tiến tới mục tiêu chung
của liêm chính tƣ pháp.
Hai là, đội ngũ cán bộ tƣ pháp trong sạch, chất lƣợng và bản lĩnh. Khía
cạnh quan trọng trong liêm chính tƣ pháp chính là đạo đức nghề nghiệp, ý thức
trách nhiệm nghề nghiệp tƣ pháp của các cán bộ tƣ pháp. Tƣ pháp muốn đƣợc
liêm chính thì bản thân những con ngƣời phục vụ trong hệ thống đó phải liêm
chính và bởi vậy đòi hỏi các Thẩm phán, Công tố viên, Điều tra viên phải là
những ngƣời trong sạch, mang đạo đức nghề nghiệp và có bản lĩnh đối đầu với
các ham muốn, các đe dọa để độc lập đƣa ra các quyết định khách quan. Công
bằng, chính trực, trong sạch, và bản lĩnh trong quá trình sử dụng năng lực của
mình để bảo vệ công lý, điều này là liều vắcxin tốt nhất để giúp nền tƣ pháp
miễn nhiễm với tham nhũng, nếu thực hiện tốt đƣợc những điều này không
những công lý đƣợc bảo vệ mà Hiến pháp, pháp luật của quốc gia cũng đƣợc
đảm bảo thƣợng tôn, nhân quyền đƣợc đảm bảo và nhƣ vậy càng nâng cao uy
tín của cơ quan tƣ pháp của hệ thống tƣ pháp.
Ba là, thẩm quyền xét xử xét xử tham nhũng trong hệ thống tƣ pháp
đƣợc mở rộng và đảm bảo: Nhiệm vụ trọng tâm của tƣ pháp là xét xử, ngoài
xét xử những hành vi vi phạm xảy ra trong xã hội thì tƣ pháp còn có quyền xét
xử tham nhũng- những hành vi vi phạm pháp luật của các cá nhân, tổ chức
mang quyền lực nhà nƣớc. Tham nhũng trong hệ thống tƣ pháp bóp méo vai
trò cao quý của ngƣời thẩm phán vốn là một mắt xích quan trọng trong hệ thống
tƣ pháp. Ngƣời làm nghề thẩm phán và nghề tƣ pháp đƣợc pháp luật trao cho
quyền lực nhƣng lại lạm dụng nó để phục vụ lợi ích cá nhân làm sai lệch sự
thật, dẫn tới oan sai và bất công. Cảnh sát, cơ quan công tố, các thẩm
13

phán có thể dễ bị tổn thƣơng trƣớc các áp lực của thế lực chính trị hay của các
bên tham gia tố tụng. Họ có thể thông đồng để làm chứng cứ giả, bóp méo sự
thật trong một vụ án, đánh mất hồ sơ, cố tình bỏ qua các chi tiết quan trọng của
việc thẩm vấn hoặc trong trƣờng hợp xấu nhất là sử dụng tra tấn để ép cung.
Các luật sƣ đóng vai trò trong việc tạo ra bối cảnh cho một cuộc xét xử tự do,
công bằng thì có thể nhận hối lộ để thể hiện một phần bào chữa chất lƣợng
dƣới tiêu chuẩn, hối lộ cán bộ tòa án để trì hoãn một vụ án hay trả tiền cho
thẩm phán để ra phán quyết có lợi cho thân chủ của mình… Hành vi tham nhũng
hết sức đa dạng và không một cá nhân, cơ quan nào trong bộ máy tƣ pháp miễn
nhiễm với tham nhũng. Tham nhũng ngày càng gia tăng, theo nghiên cứu của
Tổ chức minh bạch thế giới về chỉ số cảm nhận tham nhũng năm 2013 trong
khu vực công thì Việt Nam xếp thứ 116/177. Nhƣng thực tế xét xử tham nhũng
còn nhiều bất cập nhƣ: các vụ án lớn phát hiện chậm, kéo dài “lúc đầu to bằng
con voi rồi xử bé nhƣ con chuột”…
1.1.2. Những đảm bảo cần thiết đối với liêm chính tƣ pháp
1.1.2.1. Đảm bảo về tổ chức của hệ thống tư pháp.
Hệ thống tƣ pháp đƣợc tổ chức độc lập là đảm bảo cần thiết để tạo điều
kiện cho một nền tƣ pháp hoạt động vì lẽ công bằng, không thiên lệch. Các cơ
quan trong hệ thống tƣ pháp đều phải có khả năng miễn trừ trƣớc những tác
động không chính đáng của các chủ thể bên ngoài trong đó có hai nhánh quyền
lực lập pháp, hành pháp. Độc lập ở đây không phải là sự tách biệt hoàn toàn với
lập pháp và hành pháp mà nó thoát khỏi sự chi phối của hai cành quyền lực này.
Một hệ thống tƣ pháp độc lập là một bộ phận hợp thành quan trọng của nguyên
tắc phân quyền và là bảo đảm quan trọng của nhà nƣớc pháp quyền mà mục
tiêu của nó là bảo vệ quyền con ngƣời, bảo đảm sự an toàn pháp lý cho mọi cá
nhân [46]. Tƣ pháp độc lập cho phép thẩm phán đƣa ra những phán quyết đi
ngƣợc lại với quyền lợi của những ngành khác của
14

Chính phủ [55] để đảm bảo rằng Hiến pháp và Pháp luật đang đƣợc thực thi.
Hoạt động tƣ pháp đƣợc thực hiện nhằm bảo vệ công lý, bảo vệ lẽ phải và công
bằng cho con ngƣời và xã hội phải hoàn toàn dựa trên pháp luật, phải thoát khỏi
sự ràng buộc của quyền lực của tình cảm và địa vị xã hội. Nếu tính khách quan
là yêu cầu tất yếu thể hiện công lý thì sự độc lập là điều kiện tiên quyết để hệ
thống tƣ pháp có thể vận hành một cách khách quan. Quá trình vận hành này
phải đƣợc thực hiện bởi những thiết chế đƣợc hƣởng những tƣ cách, những
đặc ân nhất định giúp cho họ có thể thi hành công lý mà không chịu sự chi phối
của bất kỳ ai. Alexander Hamilton- một nhà soạn thảo Hiến pháp Hoa kỳ đã
từng nhấn mạnh: Không thể có tự do nếu quyền xét xử không tách khỏi quyền
lập pháp và hành pháp… Tự do không e ngại gì một mình tƣ pháp nhƣng rất
sợ liên minh giữa tƣ pháp với một trong hai cơ quan quyền lực kia [53]. Cách
nhìn nhận này vƣợt qua cả sự khác biệt giữa hệ thống tƣ pháp của các quốc
gia, chỉ khi nào tƣ pháp đƣợc độc lập thì sự thật và sự trung thành với Pháp
quyền mới đƣợc đảm bảo cho ngƣời [37]. Điều cốt yếu để đảm bảo liêm chính
tƣ pháp là toàn bộ nền tƣ pháp phải đƣợc tổ chức và hoạt động chỉ dựa trên
pháp luật, mà muốn hoàn toàn dựa vào pháp luật để bảo vệ công lý thì không
còn đảm bảo nào khác hơn là sự độc lập. Điều này đƣợc bộc lộ rõ ràng trong
sáu Nguyên tắc hành xử Tƣ pháp của Bangalore, đƣợc xây dựng dƣới sự bảo
trợ của Liên Hợp Quốc, trong đó nguyên tắc đầu tiên viết: Tính độc lập của tƣ
pháp là tiền đề cho sự cai trị bằng luật pháp và là sự đảm bảo cơ bản việc xét
xử công minh. Do đó, quan tòa phải đề cao và làm gƣơng về tính độc lập tƣ
pháp trong mọi phƣơng diện liên quan đến ngành tƣ pháp [27]. Một ngành tƣ
pháp độc lập đòi hỏi phải có sự tách biệt giữa quyền lập pháp và quyền tƣ pháp
đồng thời đòi hỏi thẩm phán cũng phải đƣợc độc lập khi thực thi quyền lực của
mình.
Khi quyền lập pháp và hành pháp đƣợc tập trung vào tay một
15

ngƣời… sẽ không co tự do, do sự sợ hãi có thể phát sinh khi cùng
một vƣơng triều hay một nghị viện ban hành ra những đạo luật độc
đoán và sau đó thực thi những đạo luật đó một cách độc đoán. Sẽ một
lần nữa không có quyền tự do nếu quyền tƣ pháp không đƣợc tách
khỏi quyền lập pháp và quyền hành pháp. Nếu gắn liền với quyền lập
pháp, cuộc sống và tự do của con ngƣời sẽ chịu sự kiểm soát độc
đoán. Khi đó, thẩm phán đồng thời là nhà lập pháp. Nếu gắn liền với
quyền hành pháp, thẩm phán có thể hành xử nhƣ những kẻ áp bức
[26].
1.1.2.2. Đảm bảo về tài chính
Tài chính độc lập, không bị phụ thuộc vào hành pháp sẽ làm cho sự độc
lập của tƣ pháp có tính hiện thực, tòa án sẽ tránh đƣợc sự tác động từ phía các
cơ quan nhà nƣớc khác cũng nhƣ duy trì đƣợc sự độc lập xét xử của tòa án cấp
dƣới với tòa án cấp trên. Ngân sách cho hoạt động của tòa án ở một số quốc
gia phụ thuộc vào cơ quan hành chính, và nhiều khi do ngân sách hoạt động
còn thiếu nên Tòa án địa phƣơng vẫn tìm cách có đƣợc nguồn từ chính quyền
địa phƣơng nên đã làm giảm đi tính độc lập của tòa án và thẩm phán, hoạt động
tƣ pháp vẫn chịu ảnh hƣởng của hành pháp bởi sự chi phối về tài chính. Tài
chính để toàn bộ hệ thống tƣ pháp hoạt động và để trả lƣơng cho mỗi thẩm
phán cũng phải đƣợc xem xét độc lập bởi mức lƣơng chi trả cho các thẩm phán
rất quan trọng vì nó tác động trực tiếp đến nhu cầu cuộc sống của họ do đó ảnh
hƣởng đến sự độc lập của họ trong xét xử. Giáo sƣ Friedland rất đúng khi cho
rằng:
Dĩ nhiên là có sự quan hệ gần gũi giữa lƣơng của thẩm phán
và sự độc lập của họ. Nếu lƣơng của một thẩm phán lại phụ thuộc
vào sự thay đổi đột ngột hay mong muốn của Chính phủ, thẩm phán
không thể độc lập nhƣ cách chúng ta kỳ vọng vào nền tƣ pháp. Nếu
16

lƣơng có thể tăng vô độ hoặc xuống thất thƣờng cho mỗi thẩm phán
hoặc cả đội ngũ thẩm phán, Chính phủ đã có một biện pháp hay công
cụ mạnh để điều khiển tƣ pháp [55].
Để giải quyết vấn đề này một số quốc gia quy định tỷ lệ phần trăm cố
định trên tổng số ngân sách chi tiêu công hàng năm cho tòa án trong một đạo
luật. Hàng năm tòa án tự động có đƣợc số kinh phí tƣơng đƣơng với tỷ lệ phần
trăm đƣợc luật quy định mà không cần phải thông qua hay xin bất kỳ một cơ
quan nào, kể cả cơ quan lập pháp [11]. Nhƣ vậy, ngành tƣ pháp mới thoát khỏi
sự ảnh hƣởng của lập pháp và hành pháp và hƣớng tới sự độc lập trong hoạt
động của mình.
1.1.2.3. Đảm bảo về nhân sự
Bên cạnh bộ máy tổ chức là yếu tố con ngƣời- nhân tố vận hành hoạt động
của hệ thống tƣ pháp. Trung thực, khách quan, công bằng là những tố chất không
thể thiếu đối với các cán bộ ngành tƣ pháp. Để đảm bảo liêm chính tƣ pháp thì
điều quan trọng là phải đảm bảo liêm chính trong đội ngũ cán bộ ngành tƣ pháp
mà trong đó đóng vai trò quan trọng là các thẩm phán. Muốn có một nền tƣ pháp
trong sạch, hoạt động vì lẽ công bằng thì mỗi ngƣời thẩm phán phải thể hiện đƣợc
sự công tâm, chính trực, không thiên lệch trong quá trình thực thi nhiệm vụ của
mình. Tuy nhiên muốn thực hiện đƣợc những điều này thì thẩm phán phải đƣợc
độc lập và phải thể hiện sự độc lập của mình bằng những bản án có hiệu lực xuất
phát từ pháp luật và thực tế khách quan. Sự độc lập của thẩm phán đƣợc thể hiện
ở chỗ có quyền quyết định các vụ việc một cách vô tƣ khách quan, không thiên
vị, chỉ tuân theo pháp luật mà xét xử và đƣợc biểu hiện bằng hành vi có tính chuẩn
mực và tinh thần trách nhiệm. Việc giải quyết vụ án phải dựa trên chứng cứ thực
tế và nguyên tắc của luật, kết quả một vụ án phải bị hủy bỏ nếu thẩm phán có lý
do để ủng hộ một đƣơng sự là Chính phủ hay một tổ chức, cá nhân nào khác, có
nhƣ vậy mới đảm bảo đƣợc
17

công bằng, quyền và lợi ích chính đáng cho các chủ thể. Thẩm phán có năng
lực chuyên môn, có khả năng hoàn thành nhiệm vụ tƣ pháp với trách nhiệm và
đạo đức nghề nghiệp có ý nghĩa lớn trong việc độc lập và khách quan khi xét
xử. Tuy nhiên, ngoài yếu tố chủ quan về cá nhân thẩm phán thì các yếu tố khách
quan bên ngoài cũng ảnh hƣởng lớn đến quá trình hoạt động độc lập của thẩm
phán nhƣ sự can thiệp từ các nhánh quyền lực còn lại, sự cám dỗ về vật chất
do lƣơng bổng từ ngân sách thấp,sức ép về việc tái bổ nhiệm, những đe dọa về
an toàn, an ninh từ các đƣơng sự… Vì vậy để thẩm phán đƣợc độc lập cần có
những quy định pháp lý rõ ràng và chặt chẽ nhƣ: kéo dài nhiệm kỳ đƣợc bổ
nhiệm, chế độ đãi ngộ hợp lý, bảo vệ an toàn tính mạng, sức khỏe, tài sản; miễn
trừ trách nhiệm pháp lý do rủi do nghề nghiệp trong những trƣờng hợp nhất
định; tạo sự tôn vinh của xã hội… đối với thẩm phán tạo ra một khung pháp lý
mạnh mẽ để đảm bảo cho thẩm phán thực hiện tốt chức năng xét xử của mình
và đảm bảo cho nền tƣ pháp thực sự độc lập.
1.1.2.4. Đảm bảo về quyền tiếp cận công lý của người dân
Thực tế cho thấy rằng, có một phần không nhỏ của thực trạng tham nhũng
và một nền tƣ pháp bị bóp méo là do bản thân mỗi ngƣời dân không có các kiến
thức pháp lý, điều này đƣợc các cán bộ tƣ pháp sử dụng để “che mắt” ngƣời dân
trƣớc sự thật và công lý, hoặc cũng vì không hiểu biết pháp luật mà vô hình dung
đƣa mình thành ngƣời đƣa hối lộ để vụ việc của mình đƣợc giải quyết một cách
nhanh chóng… Nhƣ vậy, để đảm bảo liêm chính tƣ pháp không chỉ dựa vào yếu
tố độc lập tƣ pháp mà việc đảm bảo tiếp cận công lý của ngƣời dân cũng đóng vai
trò quan trọng. Tiếp cận công lý là quyền của ngƣời dân đi tìm kiếm và đạt đƣợc
sự đền bù để khắc phục những thiệt hại thông qua hệ thống cơ quan tƣ pháp. Trong
cuốn sách “Nền dân trị Mỹ” của Tocqueville xuất bản năm 1835 đã đƣa ra ba đặc
tính của quyền tƣ pháp:
18

Đặc tính thứ 1 của quyền lực tƣ pháp là đứng ra làm trọng tài.
Đặc tính thứ 2 của quyền lực tƣ pháp là phán quyết về những
trƣờng hợp riêng lẻ chứ không phát ngôn về nguyên tắc chung;
Đặc tính thứ 3 của quyền tƣ pháp là chỉ có thể hành động khi
ngƣời ta yêu cầu nó hoặc nói theo ngôn từ pháp lý, khi nó đƣợc giao
xét xử… ngƣời ta báo cho nó một điều bất công và nó sửa lại. Ngƣời
ta đặt trƣớc mặt nó một sự vụ và nó giải thích sự vụ đó. Nhƣng tự
nó không bao giờ khởi tố những kẻ phạm tội, không đi tìm chỗ có
chuyện bất công và xem xét các sự việc [1].
Nhận định về đặc tính thứ ba của quyền tƣ pháp đã cho ta thấy một điều
rằng cơ quan tƣ pháp có nhiệm vụ bảo vệ công lý, đem lại công bằng cho ngƣời
dân nhƣng nhiệm vụ này chỉ phát sinh khi có yêu cầu của ngƣời dân, tuy nhiên
ngƣời dân chỉ yêu cầu tòa án đứng ra bảo vệ quyền và lợi ích cho mình khi và chỉ
khi họ biết về công lý còn tin vào công lý. Khi ngƣời ta không còn niềm tin vào
công lý nữa thì sẽ chẳng còn ai đến tòa án đƣa đơn kiện, sẽ chẳng ai còn cần tới
hệ thống tƣ pháp đứng ra bảo vệ cho mình và nhƣ vậy liêm chính tƣ pháp còn ý
nghĩa gì khi nó chỉ còn là một bức tranh đẹp để trang trí cho bộ máy quyền lực.
Nhƣ vậy, tƣ pháp độc lập và năng lực tiếp cận công lý của ngƣời dân là mũi tên
hai chiều đẩy mạnh liêm chính tƣ pháp. Tƣ pháp độc lập sẽ đảm bảo đƣợc công
bằng, công lý và quyền con ngƣời và khi con ngƣời đạt đƣợc điều này rồi sẽ tăng
khả năng tiếp cận công lý, hiểu pháp luật, tin tƣởng vào lẽ phải vào công bằng và
từ đó bảo vệ nền tƣ pháp của mình. Ngƣợc lại, khi công lý không còn tồn tại thì
ngƣời dân sẽ hành xử không theo các quy định của pháp luật, tòa án không còn là
nơi ngƣời dân tìm đến đầu tiên để mong mỏi tìm kiếm sự bảo vệ, xu hƣớng tự giải
quyết các xung đột tăng lên và nhƣ vây hệ thống tòa án có độc lập có liêm chính
cũng chỉ tồn tại mặt hình thức. Việc nâng cao hiểu biết của công chúng về
19

luật pháp và các trình tự, thủ tục của tòa án có thể tăng thêm lòng tin của công
chúng và tính minh bạch của tòa án. Điều này, đến lƣợt nó, lại có thể củng cố
thêm tính độc lập của tòa án bởi vì khi lòng tin của công chúng càng cao thì sự
ủng hộ việc can thiệp mang tính chính trị vào lĩnh vực xét xử sẽ ít đi [9]. Việc
ngƣời dân đƣợc tạo điều kiện tiếp cận công lý tiếp cận với các quyền của mình
tiếp cận với thông tin liên quan tới tòa án sẽ mang lại nhiều lợi ích cho tính liêm
chính và hiệu quả hoạt động của hệ thống tƣ pháp. Mục đích của liêm chính tƣ
pháp là hƣớng tới một xã hội công bằng, dân chủ mà muốn dân chủ phải tăng
cƣờng khả năng nhận thức và hiểu biết pháp luật của ngƣời dân. Ngƣời dân
chính là chủ thể hữu ích nhất trong việc kiểm soát hoạt động của cơ quan tƣ
pháp, phát hiện những điểm sai trái của thẩm phán trong quá trình ra phán quyết
và trong chính quyết định trái pháp luật của thẩm phán đảm bảo cho hệ thống
này hoạt động đúng quy trình và kiểm soát tham nhũng trong hệ thống cơ quan
nhà nƣớc. Một mục tiêu quan trọng của liêm chính tƣ pháp là đẩy lùi tham
nhũng nên đẩy mạnh tiếp cận công lý của ngƣời dân cũng chính là phƣơng
cách sử dụng ngƣời dân trong công tác phòng chống và phát hiện tham nhũng.
Chỉ có ngƣời dân mới là chủ thể độc lập nhất, khách quan nhất trong vai trò
kiểm soát tham nhũng bởi rất khó đẩy lùi tham nhũng nếu lấy chính các cơ quan
nhà nƣớc đi thanh tra kiểm tra chính họ. Suy cho cùng một nền tƣ pháp độc
lập, trong sạch khó có thể phục vụ một cộng đồng ngƣời dân không cần đến nó
hoặc không cần đến sự độc lập của nó. Ngƣời dân càng tin tƣởng vào pháp luật
bao nhiêu thì họ càng mong muốn có một nền tƣ pháp độc lập thực thụ bấy
nhiêu.
1.1.2.5. Đảm bảo về giám sát việc thực hiện quyền tư pháp
Tham nhũng phát sinh và lớn mạnh nguyên nhân bởi yếu tố chủ quan của
mỗi cán bộ nhà nƣớc đồng thời cũng xuất phát từ thực tế quyền lực nhà nƣớc
không đƣợc kiểm soát chặt chẽ. Sở dĩ ngành tƣ pháp có nguy cơ tham
20

nhũng cao bởi bản chất công việc của tƣ pháp luôn đặt các cán bộ tƣ pháp đặc
biệt là thẩm phán vào những tình huống mà họ có trách nhiệm và quyền hạn tuyệt
đối. Trong những tình huống đó, họ đƣợc ủy quyền đƣa ra những quyết định quan
trọng liên quan tới tự do, tài sản hay thậm chí cả tính mạng của con ngƣời. Rất
khó để giám sát chặt chẽ và giải trình trách nhiệm trong mỗi vụ việc bởi ranh giới
giữa thi hành công vụ và lạm quyền là rất mong manh. Bên cạnh đó, cán bộ tƣ
pháp lại chịu rất nhiều sự ảnh hƣởng, chi phối của nhiều yếu tố chủ quan và khách
quan liên quan tới việc đƣa ra quyết định giải quyết vụ việc. Với những lý do đó
mà để đảm bảo cho một nền tƣ pháp trong sạch thì vấn đề giám sát việc thực hiện
quyền tƣ pháp đƣợc đặt ra rất cấp bách.
Kiểm soát việc thực hiện quyền tƣ pháp sẽ nhận diện đƣợc yếu tố tiêu cực
trong đạo đức công vụ, yếu tố tha hóa và vấn nạn tham nhũng trong quá trình sử
dụng quyền tƣ pháp của các cán bộ, cơ quan tƣ pháp có thẩm quyền để từ đó có
những biện pháp cần thiết bảo vệ sự liêm chính. Phải sử dụng đồng thời cả hình
thức giám sát mang tính quyền lực và hình thức giám sát xã hội đối với cơ quan
tƣ pháp bởi có ý kiến cho rằng giám sát mang tính quyền lực do Quốc hội và
Chính phủ tiến hành thì mang tính khép kín trong hệ thống quyền lực nhà nƣớc.
Trong khi đó, sự giám sát của các Đảng phái chính trị và của nhân dân lại cho thấy
đƣợc những hiệu quả nhất định. Cơ chế giám sát tốt đối với hoạt động của cơ quan
tƣ pháp là công cụ hữu hiệu để theo dõi, xem xét, đánh giá sự tuân thủ pháp luật
và đạo đức nghề nghiệp của mỗi cán bộ tƣ pháp, nó không chỉ phát hiện các vi
phạm trong đó có tham nhũng tƣ pháp mà còn có tác dụng hƣớng hoạt động của
các cán bộ tƣ pháp đi đúng theo quỹ đạo mà pháp luật đã đề ra nhằm mục đích
cuối cùng là bảo vệ quyền con ngƣời, quyền công dân, bảo vệ pháp chế và lợi ích
của nhà nƣớc và toàn xã hội.
Nhìn vào một tƣơng lai không xa khi mà thẩm phán đƣợc đảm bảo bởi
hệ thống pháp lý mạnh mẽ cho sự độc lập nhƣng quay trở lại phải xem xét
21

vấn đề kiểm soát, và giám sát hoạt động của thẩm phán. Phạm trù đạo đức và
lƣơng tâm của thẩm phán không tồn tại hữu hình và không có một thƣớc đo
nào để đánh giá đƣợc ngoài hệ thống pháp luật hiện hành, bởi vậy vẫn cần thiết
phải có một cơ chế giám sát thƣờng xuyên để buộc thẩm phán thực hiện đúng
chức năng và thẩm quyền của mình. Tuy nhiên giám sát nhƣ thế nào và ai giám
sát? là những trăn trở đặt ra để đảm bảo việc giám sát có hiệu quả và lại không
làm gián đoạn hay ảnh hƣởng tới hoạt động hay sự độc lập của thẩm phán bởi
lẽ nếu giám sát quá mức có thể làm cho niềm tự hào của thẩm phán về công
việc cao quý của mình bị giảm sút, ảnh hƣởng tiêu cực đến sự chuyên tâm của
họ và làm giảm hiệu suất của ngành tòa án [7].
1.1.3. Ý nghĩa của việc bảo đảm liêm chính tƣ pháp trong bối cảnh
cải cách tƣ pháp xây dựng Nhà nƣớc Pháp quyền XHCN ở Việt Nam hiện
nay
“Công lý không dựa vào quyền lực thì bất lực; quyền lực không đi đôi với
công lý thì tàn bạo, vì vậy cần kết hợp giữa công lý và quyền lực và nhằm mục
đích này; phải làm thế nào cho những điều hợp công lý phải có đủ quyền lực; hay
những điều dựa vào quyền lực phải hợp với công lý” [55]. Thực hiện quyền tƣ
pháp chính là thực thi công lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp và chính đáng cho ngƣời
dân, bản thân tƣ pháp là một dạng của quyền lực nhà nƣớc lại đặc thù có vai trò
xét xử nên đƣợc coi có vai trò là “cầm cân nảy mực” thậm chí phán quyết của
ngƣời thẩm phán còn quyết định sự sống và cái chết của một con ngƣời nên nếu
quyền lực này không đảm bảo đƣợc độc lập, minh bạch và nếu bị chi phối bởi bất
cứ điều kiện và thế lực nào khác thì sẽ gây hậu quả rất nguy hại. Mặt khác, trên
thực tế không một nhành quyền lực nào miễn nhiễm với tham nhũng và tƣ pháp
cũng không ngoại lệ, thậm chí tham nhũng trong tƣ pháp còn rất lớn bởi vì quyền
lực càng lớn thì những cám dỗ càng nhiều. Montesquieu cũng cho rằng, quyền lực
nào cũng bị đe dọa lạm dụng,
22

nhƣ vậy ngƣời nào cũng có xu thế lạm dụng quyền lực mình đang có trong tay,
cho tới khi chạm phải rào cản. Với quyền lực tƣ pháp thì sự lạm dụng nó càng
gây hậu quả to lớn hơn.
Ở Việt Nam trong những năm qua thực hiện các nghị quyết của Đảng,
công cuộc cải cách tƣ pháp đã đƣợc các cấp ủy, tổ chức đảng lãnh đạo và tổ
chức thực hiện tuy nhiên việc thực hiện hoạt động tƣ pháp vẫn còn rất hạn chế.
Các chính sách, pháp luật về tố tụng tƣ pháp còn nhiều bất cập, chậm sửa đổi
bổ sung so với yêu cầu của thực tiễn. Tổ chức bộ máy, chức năng nhiệm vụ và
cơ chế hoạt động của cơ quan tƣ pháp còn bất hợp lý, thậm chí còn chồng chéo
và khập khiễng. Đội ngũ cán bộ tƣ pháp, bổ trợ tƣ pháp còn yếu và thiếu thậm
chí còn sa sút về phẩm chất đạo đức và trách nhiệm nghề nghiệp. Tình trạng
oan sai trong điều tra, truy tố, xét xử còn nhiều; cơ sở vật chất, phƣơng tiện làm
việc của cơ quan tƣ pháp còn nhiều thiếu thốn. Những tồn tại, khó khăn mà
Nghi quyết 08-NQ/TW của Bộ chính trị “về một số nhiệm vụ trọng tâm công
tác tư pháp trong thời gian tới” chƣa hoàn thành đƣợc cùng với các điều kiện
xã hội mới phát sinh đã đặt nhiệm vụ cải cách tƣ pháp trƣớc nhiều thách thức.
Tình hình tội phạm ngày càng gia tăng với diễn biến phức tạp và gây hậu quả
nghiêm trọng hơn. Các khiếu kiện và tranh chấp ngày càng gia tăng về số lƣợng
và đa dạng. Đòi hỏi của công dân và xã hội đối với cơ quan tƣ pháp về việc
bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con ngƣời, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa ngày
càng cao. Đứng trƣớc những thách thức và bối cảnh của hệ thống tƣ pháp nhƣ
trên Việt Nam tiếp tục thực hiện Chiến lƣợc Cải cách tƣ pháp nhằm mục tiêu
“xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ
công lý, từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa; hoạt động tư pháp mà trọng tâm là hoạt động xét xử được tiến
hành có hiệu quả và hiệu lực cao”[5] đồng thời những đòi hỏi trong quá trình
xây dựng NNPQXHCN thì việc đảm bảo liêm chính tƣ pháp có ý nghĩa vô
cùng quan trọng:
23

Thứ nhất, đảm bảo liêm chính tƣ pháp góp phần đấu tranh phòng chống
tham nhũng và vi phạm pháp luật. Tham nhũng tƣ pháp là khái niệm liên quan
tới hành vi hoặc sai sót dẫn tới việc sử dụng quyền lực nhà nƣớc vì lợi ích cá
nhân của các cán bộ tòa án dẫn tới kết quả là các quyết định oan sai, bất công.
Những hành vi sai sót nhƣ trên gao gồm nhận hối lộ, tống tiền, đe dọa, lạm
dụng các thủ tục tố tụng vì lợi ích cá nhân. Khi tƣ pháp hay tòa án tham nhũng
thì công dân không đƣợc hƣởng quyền dân chủ của mình trong việc tiếp cận
tòa án một cách bình đẳng; bản chất vụ án và pháp luật không đƣợc coi là yếu
tố quan trọng nữa mà đƣợc thay thế bởi lợi ích của các cán bộ tƣ pháp và của
các bên từ quyết định chủ quan mà thẩm phán đƣa ra. Khi tƣ pháp tham nhũng
thì công lý và sự thật khách quan không còn ý nghĩa mà thay vào đó khả năng
kinh tế của công dân, sự giàu có, các mối quan hệ sẽ đóng vai trò quyết định
quá trình trong quá trình đƣa ra các quyết định tƣ pháp. Quyền lợi hợp pháp
và chính đáng của ngƣời dân bị đe dọa và xâm hại, xã hội sẽ không còn công
lý thực sự. Hoạt động tƣ pháp càng minh bạch càng độc lập bao nhiêu thì môi
trƣờng cho sự nảy nở và phát triển của tham nhũng càng sớm bị triệt tiêu và
thu hẹp bấy nhiêu, có nhƣ vậy mới xây dựng đƣợc nền tƣ pháp trong sạch,
vững mạnh, mới bảo vệ đƣợc công lý, đƣợc ngƣời dân tin tƣởng và phục vụ
lại nhân dân. Tƣ pháp trong sạch đồng nghĩa với đội ngũ thẩm phán và cán bộ
tƣ pháp trong sạch loại bỏ đƣợc nạn hối lộ, tống tiền, lạm dụng quyền lực vì
lợi ích cá nhân và nhƣ vậy tham nhũng đƣợc đẩy lùi đầu tiên là trong hệ thống
tƣ pháp. Tiếp đến thẩm phán trong sạch không tham nhũng sẽ đứng ở vị thế
độc lập mà xét xử tham nhũng ở hai nhánh quyền lực còn lại là lập pháp và
hành pháp mà không bị ảnh hƣởng bởi bất cứ thế lực nào, tham nhũng sẽ bị
đẩy lùi. Thẩm phán sẽ đƣợc xét xử các quan chức cấp cao nếu những ngƣời
này có hành vi tham nhũng hay vi phạm pháp luật, đây là ý nghĩa quan trọng
của một nền tƣ pháp liêm chính mà nếu không thì sẽ không một chủ thể nào
dám “động vào”.
24

Thứ hai, liêm chính tƣ pháp là một công cụ hữu hiệu nhất để bảo vệ, bảo
đảm quyền con ngƣời, quyền công dân. Khi nền tƣ pháp hoàn toàn trong sạch có
nghĩa là vai trò bảo vệ công lý của nó đƣợc phát huy tối đa và nhƣ vậy lợi ích hợp
pháp chính đáng cuả con ngƣời đƣợc đảm bảo. Nền tƣ pháp liêm chính sẽ có một
đội ngũ thẩm phán trong sạch và độc lập, họ sẽ đứng ở vị thế trung lập để xét xử,
giải quyết vụ việc, họ không bị bất cứ ảnh hƣởng hay chi phối nào khi ra phán
quyết và nhƣ vậy đảm bảo cho ngƣời tham gia tố tụng có đƣợc một quyết định
giải quyết công bằng và khách quan. Điều này đảm bảo đƣợc lợi ích hợp pháp và
chính đáng của mọi cá nhân, tổ chức tham gia tố tụng. Mức độ đảm bảo quyền con
ngƣời của một xã hội đƣợc đo bằng hiệu quả hoạt động xét xử của thẩm phán tòa
án, mà để có đƣợc hiệu quả xét xử thì thẩm phán phải thực sự độc lập hay nền tƣ
pháp phải thực sự liêm chính, trong sạch. Bảo vệ đƣợc quyền con ngƣời cũng
chính là đảm bảo nhân quyền - một xu hƣớng tất yếu trong sự phát triển của Việt
Nam và thế giới. Hiến pháp 2013 của Việt Nam lần đầu tiên ghi nhận về nhân
quyền và các bảo đảm cho nhân quyền nên việc thực hiện liêm chính tƣ pháp bảo
vệ công lý bảo vệ con ngƣời mang ý nghĩa rất lớn lao. Bởi vậy liêm chính tƣ pháp
có ý nghĩ to lớn trong việc bảo vệ và đẩy mạnh nhân quyền ở mỗi quốc gia.
Thứ ba, liêm chính tƣ pháp đảm bảo tính pháp quyền, thƣợng tôn của Hiến
pháp và pháp luật. Sự độc lập tƣ pháp chính là tách biệt giữa lập pháp và hành
pháp đóng vai trò cố tử để duy trì Pháp quyền, khi quyền làm luật đƣợc tách khỏi
quyền hiểu và áp dụng pháp luật thì chính nền tảng của Pháp quyền sẽ đƣợc tăng
cƣờng [37], khi đó mọi tranh chấp đƣợc điều chỉnh trên cơ sở luật đã đƣợc xây
dựng từ trƣớc. Điều này càng đẩy mạnh quá trình xây dựng NNPQXHCN ở Việt
Nam. Mặt khác liêm chính tƣ pháp sẽ tạo cho thẩm phán các đảm bảo cần thiết để
quyết đoán xét xử các vụ việc, trừng trị tội phạm mang lại trật tự ổn định cho xã
hội. Thử đặt một câu hỏi rằng: nếu nền tƣ pháp
25

không liêm chính thì hậu quả nó mang lại là gì? Hậu quả của nó để lại không nhỏ:
Hối lộ, lạm quyền, trục lợi… tham nhũng gia tăng cả về số lƣợng và mức độ, giảm
hiệu quả công tác phòng chống tham nhũng. Quyền lợi của ngƣời dân bị xâm hại,
án oan, án sai, lợi ích chính đáng không đƣợc bảo vệ thì ngƣời dân không còn tin
vào hệ thống công lý, ngƣời ta sẽ không tìm đến tòa án khi có vụ việc xảy ra và
con ngƣời sẽ tìm cách tự giải quyết các mâu thuẫn xung đột bằng cách thức riêng
của mình- một thứ “luật” nhƣng không phải “pháp luật” mà ngƣời ta gọi đó là
“luật rừng”, xã hội bất ổn, mất trật tự và an toàn gây tổn hại đến an ninh chính trị
xã hội; giảm mức độ tự nguyện tuân thủ pháp luật của cộng đồng đối với các quy
định của pháp luật. Một bên là sự tồn vong của xã hội còn một bên là hình ảnh một
nhà nƣớc kiểu mẫu NNPQXHCN mà ranh giới của nó là nền tƣ pháp liêm chính.
Điều này nói lên
ý nghĩa lớn lao của việc đảm bảo liêm chính trong bối cảnh nƣớc ta hiện nay
nhằm đảm bảo ổn định trật tự xã hội và nâng cao vị thế của pháp luật trong
quản lý nhà nƣớc, quản lý xã hội.
Thứ tư, liêm chính tƣ pháp góp phần bảo vệ công lý, công bằng, trật tự và
tiến bộ xã hội. Ngoài việc trừng trị các hành vi vi phạm nhằm bảo vệ kỷ cƣơng,
bảo vệ trật tự xã hội thì các phán quyết của thẩm phán còn có giá trị giáo dục đạo
đức xã hội và bản thân ngƣời thẩm phán liêm chính cũng trở thành một tấm gƣơng
về đạo đức con ngƣời, đạo đức nghề nghiệp đối với mỗi
ngƣời dân. Pháp luật đƣợc bảo vệ và tôn trọng sẽ tăng cƣờng niềm tin của
ngƣời dân vào thiết chế bảo vệ pháp luật là tƣ pháp và nhƣ vậy tƣ pháp còn
thực hiện đƣợc nhiệm vụ là phổ biến, giáo dục và giải thích pháp luật cho ngƣời
dân từ đó nâng cao vị thế của pháp luật trong đời sống, đƣa pháp luật lên vị thí
thƣợng tôn. Đây là một trong các yếu tố xây dựng nhà nƣớc Pháp quyền tại
Việt Nam.
26

1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG TƢ PHÁP,
THẨM PHÁN VÀ SỰ ĐỘC LẬP CỦA THẨM PHÁN
1.2.1. Khái niệm và nội dung của hoạt động tƣ pháp
Quyền tƣ pháp là một trong ba quyền tạo nên hệ thống quyền lực Nhà
nƣớc, xét về bản chất thì quyền tƣ pháp là quyền thi hành công lý, quyền nhân
danh nhà nƣớc mang lại công lý cho ngƣời dân. Trong tác phẩm “Tinh thần
pháp luật” Montesquieu đã viết “Với quyền lực thứ ba, nhà Vua hay pháp
quan trừng trị tội phạm, phân xử tranh chấp giữa các cá nhân, người ta gọi
đây là quyền tư pháp” [26], ở đa số các quốc gia và trải qua lịch sử lâu dài thì
quyền tƣ pháp đƣợc nhìn nhận là quyền xét xử, chủ thể của quyền này chính
là tòa án và hoạt động xét xử chính là hoạt động tƣ pháp. Ở các nƣớc theo
truyền thống pháp luật Châu âu lục địa thì hoạt động tƣ pháp không đồng
nghĩa với quyền tƣ pháp. Nếu nhƣ chủ thể của quyền tƣ pháp chỉ có thể là Tòa
án, cơ quan duy nhất có quyền xét xử thì hoạt động tƣ pháp còn hàm chứa
các hoạt động khác nằm trong quỹ đạo của quyền tƣ pháp và thực hiện
quyền tƣ pháp đó [52]. Ở Việt Nam,quyền tƣ pháp là một dạng quyền lực
chủ yếu nằm trong tay tòa án đƣợc ghi nhận bởi Hiến pháp, luật, văn bản
quy phạm pháp luật, để quyền lực này đƣợc thực thi trên thực tế thì phải
thông qua một hoạt động gọi là hoạt động tƣ pháp. Hoạt động tƣ pháp là quá
trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tư pháp trong đó bao
gồm hoạt động xét xửcủa tòa án , các hoạt động điều tra , công tố, thi hành
án, các hoạt động bổ trợ tư pháp có liên quan trực tiếp đến hoạt động xét xử
của tòa án nhằm duy trì và bảo vệ pháp luật ,bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của công dân , lơị ích của xã hội.
Nội dung của hoạt động tƣ pháp gồm các hoạt động tƣơng ứng ứng với
vị trí của mỗi chủ thể thực hiện quyền tƣ pháp: Hoạt động điều tra đƣợc thực
hiện bởi cơ quan điều tra, hoạt động kiểm sát và thực hiện quyền công tố do
27

Viện kiểm sát thực hiện, hoạt động xét xử thuộc thẩm quyền của tòa án, hoạt
động thi hành án do cơ quan thi hành án tiến hành và hoạt động bổ trợ tƣ pháp
do các cá nhân, tổ chức trong xã hội thực hiện. Hoạt động tƣ pháp không chỉ là
hoạt động xét xử của tòa án mà còn là hoạt động của các cơ quan, tổ chức nhà
nƣớc trực tiếp liên quan hoặc phục vụ cho hoạt động xét xử của tòa án theo đó
tòa án sử dụng các kết quả của quá trình điều tra, truy tố, bào chữa, giám định…
một cách công khai và áp dụng cá thủ tục tố tụng để nhân danh nhà nƣớc đƣa
ra phán quyết cuối cùng. Hoạt động tƣ pháp ở Việt Nam “do các chủ thể của
quyền tư pháp và chủ thể tham gia thực hiện quyền tư pháp thực hiện” [44]
trong đó chủ thể trọng tâm là tòa án và hoạt động xét xử của tòa án đóng vai trò
quan trọng nhất và là trọng tâm của hoạt động tƣ pháp nhằm thực hiện mục tiêu
bảo vệ công lý của quyền tƣ pháp, bảo vệ những gì đúng đắn, công bằng và
hợp pháp. Chính vì vai trò và vị trí của nó nên yêu cầu đối với việc xét xử phải:
đúng ngƣời, đúng tội, đúng quy định của pháp luật. Chủ thể tiến hành hoạt
động xét xử là thẩm phán, chỉ có thẩm phán mới có quyền nhân danh nhà nƣớc
thực hiện quyền xét xử, bởi vậy nên vị trí, vai trò của thẩm phán trong hoạt
động tƣ pháp đƣợc xem xét là đặc biệt quan trọng để bảo vệ công lý, công bằng
cho xã hội.
1.2.2. Nhận thức chung về thẩm phán và vị trí, vai trò của thẩm
phán trong hoạt động tƣ pháp
Dù nhìn nhận hoạt động tƣ pháp ở góc độ nào thì hoạt động xét xử của
tòa án vẫn là quan trọng nhất trong đó chủ thể thực hiện hoạt động xét xử là
thẩm phán.Trên tòa án, thẩm phán nhân danh quyền lực nhà nƣớc, nhân danh
công lý để đƣa ra phán quyết nhằm bảo vệ trật tự kỷ cƣơng, công bằng và an
toàn xã hội. Nếu hoạt động tƣ pháp là một bộ máy luôn hoạt động thì ngƣời ở
vị trí trung tâm vận hành nó chính là thẩm phán. Vậy thẩm phán là ai? Theo
nghĩa của từ điển thì thuật ngữ “thẩm phán” đƣợc hiểu là ngƣời chuyên làm
28

công tác xét xử các vụ án [28]. Cũng có nghiên cứu đƣa ra khái niệm thẩm
phán “dùng để chỉ những người làm công tác xét xử chuyên nghiệp, được tuyển
chọn theo một quy trình chặt chẽ, làm việc thường xuyên trong cơ quan tòa án,
thực hiện nhiệm vụ xét xử nhân danh nhà nước” [41].
Theo quy định tại Pháp lệnh Thẩm phán và Hội thẩm Tòa án nhân dân
2002 thì Thẩm phán đƣợc định nghĩa: “là người được bổ nhiệm theo quy định
của pháp luật để làm nhiệm vụ xét xử những vụ án và giải quyết những việc
khác thuộc thẩm quyền của Tòa án” [42, Điều 1, Khoản 1]. Hiện nay, Luật Tổ
chức Tòa án nhân dân năm 2014 có quy định cụ thể hơn về thẩm phán “là người
có đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của luật này được Chủ tịch nước bổ
nhiệm để làm nhiệm vụ xét xử” [36,Điều 65]. Thẩm phán là một chức danh tƣ
pháp thể hiện vị trí chuyên môn, cấp bậc, quyền hạn, nhiệm vụ trong hệ thống
tòa án nhân dân các cấp không thể thiếu trong tổ chức tòa án nói riêng và bộ
máy nhà nƣớc nói chung. Trƣớc kia thẩm phán chỉ đƣợc coi là một chức vụ
trong cơ quan tƣ pháp, dần dần địa vị của thẩm phán đƣợc nâng cao thành một
chức danh tƣ pháp sau khi Pháp lệnh Thẩm phán và Hội thẩm Tòa án nhân dân
2002 có hiệu lực, đến nay thì thẩm phán đƣợc coi là một nghề- nghề xét xử, và
ngƣời thực hiện nghề xét xử đƣợc gọi là thẩm phán. Trải qua một thời gian dài
thì đến nay xã hội đã ghi nhận vị trí và vai trò quan trọng của thẩm phán trong
nhiều lĩnh vực nhất là bảo vệ công lý.
Thông qua hoạt động của mình, thẩm phán góp phần bảo vệ Hiến pháp,
pháp chế XHCN, bảo vệ chế độ và quyền làm chủ của nhân dân. Hoạt động của
thẩm phán là một trong những yếu tố quyết định đến chất lƣợng của hoạt động
tƣ pháp. Thẩm phán là ngƣời chịu trách nhiệm quyết định một vụ án có nên
đƣa ra xét xử hay không, nếu có ngƣời bị buộc tội thì thẩm phán sẽ quyết định
họ có bị áp dụng hình phạt hay không. Trong vụ án dân sự hoặc kinh tế, thẩm
phán là ngƣời đƣa ra quyết định bên bị phải bồi thƣờng cho bên nguyên
29

là bao nhiêu tiền… Việc nhân danh Nhà nƣớc, xét xử đúng ngƣời đúng tội đem
lại công bằng cho xã hội và con ngƣời thể hiện vị trí quan trọng của thẩm phán
trong việc đẩy mạnh tiến trình cải cách tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nƣớc,
phát huy dân chủ, đảm bảo trật tự an toàn và công bằng xã hội. Mặt khác, tính
độc lập của thẩm phán chính là sự gắn kết tuyệt vời giữa thẩm phán với luật
pháp, nó sẽ bảo vệ quyền lực tƣ pháp trƣớc sự can thiệp từ phía lập pháp và
hành pháp cũng nhƣ các tổ chức chính trị- xã hội khác để đảm bảo gây dựng
một nhà nƣớc thực sự dân chủ và thƣợng tôn pháp luật.
Trong hoạt động tố tụng, thẩm phán đóng vai trò quan trọng, dù không
trực tiếp tham gia tranh tụng nhƣng thẩm phán đóng vai trò là một ngƣời trọng
tài hƣớng dẫn các bên trong quá trình tranh tụng đúng hƣớng, đúng pháp luật.
Họ điều khiển phiên tòa xét xử đảm bảo rằng mọi thứ diễn ra đều đúng cách và
công bằng. Họ là trọng tài trong cuộc tranh luận giữa luật sƣ biện hộ và bên
viện kiểm sát, giữa luật sƣ bên nguyên và bên bị. Họ dùng những kiến thức về
luật để công nhận luận điểm của ngƣời này và bác bỏ lý lẽ của ngƣời kia. Dựa
trên các chứng cứ khách quan, nội dung và chất lƣợng tranh tụng trên phiên tòa
mà ngƣời thẩm phán đƣa ra phán quyết đúng đắn, giải quyết đƣợc các mâu
thuẫn phát sinh, đảm bảo trật tự, công bằng xã hội và bảo vệ lợi ích hợp pháp
của con ngƣời.
Ngƣời thẩm phán còn bộc lộ vai trò của mình trong việc tuyên truyền,
phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngƣời dân thông qua hoạt động xét xử. Việc
bản thân mình gƣơng mẫu chấp hành pháp luật, xét xử bằng đạo đức nghề
nghiệp và thƣợng tôn pháp luật để đƣa ra bản án đúng đắn là cách thức có hiệu
quả cho ngƣời dân hình thành ý thức pháp luật, ý thức về sự công bằng, từ đó
tin tƣởng pháp luật và tự giác tôn trọng thực hiện pháp luật, phát huy tác dụng
phòng chống tham nhũng, ngăn ngừa và ngăn chặn tội phạm.
30

1.2.3. Sự độc lập của thẩm phán và các yếu tố đảm bảo cho sự độc
lập của thẩm phán
“Độc lập là đứng một mình không dựa vào ai, không nhờ cậy ai, không bị
ai kiềm chế” [20]. Sự độc lập của thẩm phán đồng nghĩa với việc thẩm phán đƣợc
đảm bảo và dám đứng một mình, không chịu ảnh hƣởng của ai, chỉ dựa vào Hiến
pháp và pháp luật để thực thi nhiệm vụ và quyền hạn của mình. Thẩm phán độc
lập vẫn là vấn đề xƣa nhƣng chƣa hề cũ ở bất cứ quốc gia nào ở bất cứ nền văn
minh nào, nó còn đƣợc coi là một nguyên tắc quan trọng nhằm bảo vệ các quyền
con ngƣời và đƣợc ghi nhận trong nhiều văn kiện từ các hiệp ƣớc, công ƣớc đến
các tuyên ngôn quốc tế. CMác đã khẳng định: Đối với thẩm phán thì không có cấp
trên nào khác ngoài luật pháp. Thẩm phán có trách nhiệm giải thích luật pháp trong
việc vận dụng vào từng trƣờng hợp cá biệt, đúng nhƣ ông ta hiểu luật pháp khi
xem xét nó một cách có lƣơng tri… Thẩm phán độc lập không thuộc về tôi cũng
không thuộc về chính phủ. Thẩm phán xem xét hành động của tôi, trên cơ sở một
đạo luật nhất định [8, tr.137].
Ở Việt Nam, chúng ta đang tiến hành chiến lƣợc cải cách tƣ pháp trong
bối cảnh xây dựng NNPQ của dân, do dân, vì dân với trọng tâm là cải cách hệ
thống tòa án thì có lẽ bàn về nguyên tắc thẩm phán độc lập xét xử vẫn là vấn đề
chủ đạo. Sự độc lập của thẩm phán đƣợc biểu hiện ở hai khía cạnh đó là: thẩm
phán “đƣợc” độc lập và thẩm phán “muốn” độc lập. Thẩm phán “đƣợc” độc
lập tức là thẩm phán đƣợc thoát khỏi sự ảnh hƣởng của các yếu tố từ bên ngoài,
còn thẩm phán “muốn” độc lập tức là tự bản thân ngƣời thẩm phán phải xác
định đƣợc đạo đức nghề thẩm phán, phải có đủ năng lực, trình độ, bản lĩnh để
chủ động độc lập trong xét xử. Điều này đƣợc thể hiện cụ thể ở ba vấn đề nhƣ
sau: (a) sự độc lập giữa thẩm phán với các thành viên của hội đồng xét xử trong
nghiên cứu hồ sơ, tài liệu, xem xét, đánh giá chứng cứ và quyết định bản án.
Thẩm phán không bị phụ thuộc hay chịu ảnh hƣởng vào
31

kết luận của cơ quan điều tra của bên công tố hay ý kiến của Hội đồng xét xử
mà chỉ dựa vào chứng cứ khách quan và quan điểm tranh luận trên phiên tòa để
đƣa ra phán quyết. (b) Sự độc lập giữa tòa án cấp dƣới với tòa án cấp trên,
thẩm phán không chịu sự chỉ đạo của tòa án cấp trên hay của Chánh tòa quản
lý về mặt nội bộ hành chính của mình. (c) Phán quyết của thẩm phán không bị
ảnh hƣởng bởi bất cứ cá nhân, tổ chức hay cơ quan nào khác. Hệ thống chính
trị hay hệ thống cơ quan lập pháp hay hành chính đều không có quyền can thiệp
vào công việc xét xử của thẩm phán để đảm bảo phán quyết đƣợc khách quan
và công bằng. Thẩm phán cũng độc lập với các ý kiến bên ngoài dƣ luận xã hội
và chỉ quan tâm tới chứng cứ khách quan của vụ án. Thẩm phán độc lập đƣợc
thể hiện ở chỗ có quyền xét xử bất cứ ai bao gồm cả những cá nhân có quyền
lực cao trong bộ máy nhà nƣớc. Một thẩm phán phải thực hiện các chức năng
một cách độc lập trên cơ sở đánh giá tình tiết của thẩm phán và phù hợp với sự
hiểu biết thấu đáo về đạo đức, thoát ly khỏi bất kỳ ảnh hƣởng, thuyết phục, áp
lực, đe dọa hay can thiệp nào từ bên ngoài, cho dù là trực tiếp hay gián tiếp,
bên ngoài từ bất kỳ nơi nào hay vì bất cứ lý do gì [27]. Sự độc lập của thẩm
phán không chỉ đƣợc biểu hiện ở việc thẩm phán khách quan, không thiên vị
trong khi xét xử mà còn thể hiện ở việc tự xin rút lui khỏi bất kỳ thủ tục tố tụng
nào nếu có lý do để tin rằng nếu tiếp tục hoạt động xét xử của mình sẽ đƣa ra
một quyết định thiếu khách quan.
Ở một số quốc gia thì ngƣời ta hay xem xét sự độc lập của thẩm phán theo
xu hƣớng là nghĩa vụ hơn là quyền, mặc dù chỉ khi nào xác định là quyền
thì ngƣời thẩm phán mới chủ động trƣớc tất cả chỉ tuân theo pháp luật, phụ
thuộc pháp luật để thực hiện chức năng xét xử của mình. Tuy nhiên trên thực
tế lại có quá nhiều các yếu tố tác động đến phán quyết của thẩm phán, ảnh
hƣởng tới sự độc lập của ngƣời thẩm phán. Từ các yếu tố chủ quan đến khách
quan, tất cả đều tiềm ẩn những nguy cơ làm cho ngƣời thẩm phán dễ dàng
32

tham nhũng và không độc lập trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ
của mình. Thẩm phán là một mắt xích quan trọng trong hoạt động tƣ pháp, hiệu
quả của hoạt động ngƣời thẩm phán ảnh hƣởng trực tiếp tới quyền lực tƣ pháp
của mỗi quốc gia, đến sự thƣợng tôn pháp luật và công lý trong xã hội. Đã có
nhiều ý tƣởng thiết lập một tòa án điện tử tiến hành xét xử để hoạt động này
không bị chi phối bởi bất cứ yếu tố nào nhƣng lại không thể đáp ứng đƣợc
những phát sinh trong các mối quan hệ trong xã hội và thế là việc xét xử lại trao
cho một con ngƣời- đó là ngƣời thẩm phán. Thẩm phán đƣợc coi là ngƣời
“cầm cân nảy mực” nhƣng dù sao họ vẫn chỉ là một con ngƣời có hỉ, nộ, ái, ố,
có gia đình cần chăm lo… Chính vì vậy hoạt động của thẩm phán bị tác động
bởi nhiều yếu tố và vì vậy mà sự độc lập của thẩm phán vẫn luôn đặt ra từ trƣớc
đến nay nhƣng vẫn chƣa quốc gia nào giải quyết đƣợc triệt để ngoài việc đƣa
ra vào áp dụng một số các yếu tố đảm bảo cho sự độc lập của thẩm phán nhƣ
sau:
Thứ nhất, đảm bảo bằng hệ thống những nguyên tắc pháp lý: Để ngƣời
thẩm phán độc lập đƣợc trong hoạt động của mình thì điều đầu tiên là Hiến
pháp và pháp luật của quốc gia phải trao cho thẩm phán những thẩm quyền nhất
định, thẩm quyền này đƣợc thể hiện bằng các nguyên tắc pháp lý mang tính
chất nhƣ là các quy định nền tảng đƣợc Nhà nƣớc và Pháp luật bảo hộ. Sự
phân định quyền lực giữa ba nhánh lập pháp, hành pháp và tƣ pháp là điều đầu
tiên đảm bảo cho sự độc lập của thẩm phán. Nếu nhánh tƣ pháp độc lập với các
nhánh quyền lực còn lại với hệ thống chính quyền và hệ thống chính trị thì sẽ
không có một quyền lực nào can thiệp hoặc gây một sức ảnh hƣởng nào tới
quyền tƣ pháp trong đó có quyền xét xử của thẩm phán. Nói một cách cụ thể là
tính độc lập của thẩm phán phải đƣợc ghi nhận rõ ràng trong Hiến pháp và luật,
đồng thời Hiến pháp, luật cũng phải nghiêm cấm mọi chủ thể can thiệp vào
công việc xét xử của tòa án vì bất cứ lý do gì. Áp dụng nguyên
33

tắc tranh tụng thay thế cho nguyên tắc thẩm vấn buộc tội trên tòa sẽ đảm bảo
phân định rõ ràng địa vị pháp lý của các chủ thể trên tòa đảm bảo kết quả xét
xử khách quan và công bằng. Xây dựng một hệ thống pháp lý đủ mạnh để đảm
bảo cho sự độc lập của thẩm phán là rất quan trọng bởi vì đây đƣợc coi nhƣ
một công cụ hữu ích mà thẩm phán sử dụng để độc lập trong hoạt động của
mình. Nếu thẩm phán độc lập chỉ lại ở việc hô hào khẩu hiệu và với những câu
nói suông rằng phải độc lập, phải liêm chính mà lại không có bất cứ điều gì
thực sự mạnh mẽ để xây dựng nó một cách khoa học và truyền cho nó một sức
mạnh thực sự thì sự độc lập của thẩm phán chỉ dừng lại là một khẩu hiệu đẹp
và ý nghĩa và công lý cũng chỉ là một ý nghĩ xa vời.
Thứ hai, mô hình tổ chức của hệ thống tòa án là một trong các yếu tố đảm
bảo cho sự độc lập của thẩm phán. Thẩm phán độc lập không đồng nhất với tòa án
độc lập nhƣng một mô hình tòa án độc lập lại có sức ảnh hƣởng lớn tới sự độc lập
của thẩm phán trong xét xử. Kết quả nghiên cứu của các học giả cho thấy rằng
cách thức tổ chức bộ máy nhà nƣớc theo nguyên tắc tập quyền hay phân quyền và
việc phân định rạch ròi giữa lập pháp, hành pháp, tƣ pháp, hệ thống tòa án độc lập
với các cơ quan nhà nƣớc khác sẽ là một điều kiện để thẩm phán tự chủ và độc
lập. Thay vì đƣợc bổ nhiệm bởi những ngƣời thuộc nhành hành pháp và lập pháp
thì đại diện cơ quan tƣ pháp có thể đứng ra đảm đƣơng trách nhiệm lựa chọn và
đề bạt thẩm phán, nếu các thủ tục bổ nhiệm minh bạch dựa trên các tiêu chí rõ ràng
không bị ảnh hƣởng bởi các yếu tố mang tính chính trị thì việc lựa chọn này sẽ
nâng cao tính liêm chính của quy trình bổ nhiệm thẩm phán. Ngoài ra thẩm quyền
của mỗi cấp toàn cũng phải đƣợc thiết kế độc lập, không bị tranh chấp giữa các
cấp tòa với nhau.
Thứ ba, ngân sách cho tòa án và hoạt động xét xử. Nắm quyền kiểm soát
quy trình lên ngân sách của tòa án sẽ bảo vệ các thẩm phán không phải chịu các
ảnh hƣởng tiêu cực của các nhánh chính quyền khác trong quá trình
34

hoạt động của tòa. Theo tiêu chuẩn của quốc tế về độc lập tƣ pháp, tòa án phải
có khả năng gây tác động tới số tiền mà chính phủ sẽ phân bổ cho ngành mình
và kiểm soát chi ngân sách của riêng mình. Một khía cạnh cơ bản của chế định
độc lập tƣ pháp là phải đảm bảo rằng tƣ pháp có đủ nguồn tài chính cũng nhƣ
sự đảm bảo về lƣơng cho các thẩm phán để họ duy trì đƣợc sự độc lập của
mình. Tuyên bố Bei-rut khuyến nghị rằng:
Nhà nƣớc phải đảm bảo một ngân quỹ độc lập cho hệ thống
tƣ pháp, bao gồm tất cả các chi nhánh và định chế thuộc hệ thống
này. Ngân quỹ này phải đƣợc coi là một mục nằm trong ngân sách
quốc gia và đƣợc quyết định sử dụng theo tƣ vấn của hội đồng tƣ
pháp cao hơn của các cơ quan tƣ pháp [15].
Đảm bảo đầy đủ và vô điều kiện về tài chính, theo các khuyến nghị của bản
Tuyên bố này, là một bƣớc trọng yếu làm cho hệ thống tƣ pháp cách li đƣợc khỏi
ảnh hƣởng tiêu cực và trong đó bản thân thẩm phán cũng tách khỏi sức ảnh hƣởng
về việc chi trả tiền lƣơng, thƣởng của một nhành quyền lực khác.
Thứ tư, đảm bảo nhiệm kỳ của thẩm phán đủ dài, đủ vững chắc. Đây là yếu
tố đƣợc các quốc gia rất quan tâm nhằm đảm bảo cho thẩm phán độc lập bởi nhiệm
kỳ ngắn tạo nên tâm lý không yên tâm làm việc hoặc e ngại trƣớc tác động của cơ
quan, cá nhân có thẩm quyền xem xét tuyển chọn, đề nghị bổ nhiệm, nhất là gần
tới thời điểm bổ nhiệm lại. Bên cạnh đó, xét xử là một công việc đòi hỏi trình độ
chuyên môn và kinh nghiệm đánh giá tình tiết, chứng cứ, phân tích quy phạm pháp
luật nên việc kéo dài nhiệm kỳ đối với thẩm phán còn đảm bảo cho ngƣời thẩm
phán tích lũy kinh nghiệm thực tiễn phục vụ cho công tác của mình. Thẩm phán ở
Nga không phụ thuộc vào cơ quan nhà nƣớc, họ đƣợc bảo vệ về mặt pháp lý,
quyền bất khả bãi miễn và quyền tài phán, đƣợc bổ nhiệm suốt đời và sẽ không
thể bị thay thế hoặc chuyển sang một chức vụ khác nếu chƣa có sự đồng ý của
chính thẩm phán đó [40]. Ở Đức, thẩm phán
35

không bị thuyên chuyển khỏi chức vụ nếu không có sự đồng ý của đƣơng sự,
trừ yêu cầu bắt buộc phải làm trong quá trình tố tụng. Malaysia là đất nƣớc mà
các thẩm phán phải đảm nhiệm công việc cho đến 65 tuổi trừ khi bị sa thải vì
những hành vi sai trái…
Thứ năm, chế độ đãi ngộ đối với thẩm phán: Bất cứ nghề nghiệp nào thì
con ngƣời cũng hƣớng tới là mức lƣơng thích đáng, không chỉ là những đánh
giá cho sức lao động của con ngƣời về thể lực và trí tuệ mà nó còn là yếu tố vật
chất đảm bảo nhu cầu cuộc sống cá nhân cũng nhƣ của gia đình của ngƣời lao
động. Ngƣời thẩm phán ở đây cũng vậy, đảm bảo về thu nhập chính đáng cho
ngƣời thẩm phán không chỉ là đảm bảo cho nhu cầu cuộc sống cho cá nhân và
gia đình ngƣời thẩm phán, không chỉ đảm bảo thu nhập xứng đáng với địa vị
cao quý của nghề nghiệp mà còn đảm bảo về vật chất cho thẩm phán trƣớc
những cám dỗ của đồng tiền. Theo Alexander Hamilton: “Nhìn chung, bản chất
con người, quyền lực đối với sinh kế cũng mạnh mẽ như quyền lực ý chí”[52]
tác động của nhu cầu cuộc sống đến với ý chí của con ngƣời đôi khi rất mạnh
mẽ. Khi mà ngƣời ta không đủ thu nhập để nuôi sống gia đình và đứng trƣớc
các cám dỗ vật chất mà ta gọi đó là hành vi hối lộ thì ý chí sẽ có thể bị lung lay
và đối với một ngƣời có vai trò lớn trong việc bảo vệ công lý thì điều này là
hết sức nguy hiểm bởi một bản án có thể oan, một bản án có thể sai và nhƣ vậy
ngƣời vô tội có thể trở thành có tội còn những ngƣời thực sự có tội lại nhởn
nhơ ngoài vòng pháp luật… Có sự quan hệ gần gũi, liên quan một cách khéo
léo giữa lƣơng của thẩm phán với sự độc lập của họ trong hoạt động xét xử.
Đảm bảo thu nhập về tiền lƣơng và tiền thƣởng dù không phải là yếu tố duy
nhất tối quan trọng cho việc ngƣời thẩm phán độc lập khi làm việc nhƣng nó
có sức ảnh hƣởng lớn tới tâm lý, sự liêm chính của ngƣời thẩm phán khi xét
xử, nó tháo gỡ cho thẩm phán những khó khăn về kinh tế để tập trung trí tuệ và
sức lực vào công việc xét xử của mình.
36

Thứ sáu, đảm bảo an toàn, an ninh cá nhân và thân nhân của ngƣời thẩm
phán. Tính mạng và sức khỏe của ngƣời thẩm phán và thân nhân của thẩm phán
có thể bị đe dọa bởi các thế lực bên ngoài để gây ảnh hƣởng tới phán quyết trên
Tòa. Đƣợc gọi là ngƣời bảo vệ công lý, nên với nghề nghiệp này ngƣời thẩm
phán phải đối mặt với biết bao nhiêu hiểm nguy và xâm hại, bản thân có thể hy
sinh nhƣng nếu những ngƣời thân bị đe dọa thì ngƣời thẩm phán khó có thể
tiếp tục bảo vệ công lý mà đánh đổi sự an toàn của gia đình. Chính vì vậy đảm
bảo an toàn cho cá nhân và gia đình ngƣời thẩm phán cũng chính là đảm bảo
cho thẩm phán độc lập, vô tƣ, khách quan trong xét xử. Rất nhiều các quốc gia
trên thế giới đã ý thức đƣợc vấn đề này và đã có những cơ chế cũng nhƣ biện
pháp tối ƣu để tạo lập đƣợc hệ thống những đảm bảo an ninh, an toàn cho thẩm
phán cũng nhƣ ngƣời thân của họ không chỉ ở nơi làm việc, phòng xử án mà
còn tại nơi ở riêng. Ví dụ ở Liên bang Nga ngoài các trang thiết bị an ninh, bảo
vệ tại trụ sở làm việc thì thẩm phán còn đƣợc trang bị vũ khí, áo, mũ chống
đạn; nơi ở thì đƣợc lắp đặt thiết bị cảnh báo an ninh và kết nối với đơn vị công
an phụ trách bảo vệ an ninh [40].
Thứ bảy, tiêu chí và quy trình tuyển chọn thẩm phán. Những ngƣời đƣợc
lựa chọn là thẩm phán phải là các cá nhân liêm khiết, có khả năng, đƣợc đào
tạo thích hợp và có chuyên môn về luật pháp [23], sự lựa chọn thẩm phán theo
thành tích của ứng cử viên sẽ đánh giá đƣợc năng lực và khả năng chuyên môn
điều này cũng có vai trò đảm bảo cho thẩm phán sẽ có những hành xử công
minh. Ở hầu hết các quốc gia, khi quy định về tiêu chí lựa chọn thẩm phán ngoài
điều kiện chuyên môn ngành luật thì ngƣời đó phải có đạo đức tốt [9, tr. 9] mà
điều kiện của phẩm chất đạo đức tốt là có một lý lịch tƣ pháp trong sạch.
Chuyên môn nghề luật và phẩm chất đạo đức là hai yếu tố gắn kết với nhau
không thể thiếu đối với một thẩm phán và có mối liên hệ chặt chẽ với tính độc
lập của họ [16] nên việc chú trọng tới các tiêu chí này là
37

bƣớc ban đầu quan trọng lựa chọn đƣợc thẩm phán có “tâm” và có “tầm” để
dám độc lập trong chức năng của mình. Bên cạnh đó việc bầu chọn quan tòa
không đƣợc phân biệt chủng tộc, màu da, giới tính, tín ngƣỡng, ngôn ngữ, địa
vị xã hội, tài sản, đảng phái chính trị hay bất cứ một yếu tố nào khác. Đặc biệt
khi bầu chọn quan tòa, nguyên tắc cơ hội công bằng phải đƣợc tôn trọng để
đảm bảo tất cả ứng viên có vị trí quan tòa đƣợc đánh giá một cách khách quan.
Phƣơng thức tuyển dụng thẩm phán bằng việc bầu, bổ nhiệm hay thi tuyển công
khai hiện nay đƣợc sử dụng ở nhiều nƣớc tùy thuộc vào quan điểm hay tình
hình chính trị của mỗi quốc gia. Việc bổ nhiệm thẩm phán bằng phƣơng thức
bầu phổ thông cho một số năm nhất định đƣợc thực hiện tại một số khu vực
của Hoa kỳ bằng việc dựa trên niềm tin rằng công dân có quyền bầu chọn thẩm
phán của chính mình [9, tr.8], bằng phƣơng thức thi tuyển thì đảm bảo đƣợc
kết quả sự lựa chọn dựa trên sự xuất sắc về trình độ chuyên môn và bảo vệ
đƣợc sự độc lập một cách đầy đủ.
Nhiều các nghiên cứu và tài liệu tập trung vào các yếu tố khách quan tác
động đến sự độc lập của thẩm phán trên nhƣ là những yếu tố khách quan tối
quan trọng để tạo cho ngƣời thẩm phán một môi trƣờng làm việc hoàn toàn
độc lập và bảo đảm để thẩm phán ra phán quyết đƣợc độc lập, không bị đe dọa
hay cƣỡng ép. Tuy nhiên, bên cạnh đó phải đặt ra câu hỏi cho chính bản thân
ngƣời thẩm phán rằng họ có thực sự muốn độc lập hay không? Điều này rất
quan trọng bởi nếu về mặt khách quan đã có đủ các điều kiện thuận lợi để ngƣời
thẩm phán đƣợc độc lập trong hoạt động của mình nhƣng bản thân họ lại không
mong muốn điều đó thì tham nhũng cứ vẫn tiếp diễn. Nhƣ vậy xét về nội dung
này ta không thể bỏ qua yếu tố đạo đức và trình độ chuyên môn của ngƣời thẩm
phán.
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội tổng hợp các quy tắc, nguyên tắc,
chuẩn mực xã hội mà nhờ đó con ngƣời tự giác điều chỉnh hành vi của
38

mình sao cho phù hợp với lợi ích của con ngƣời, tiến bộ xã hội trong quan hệ
cá nhân với cá nhân và cá nhân với xã hội. Đạo đức thẩm phán là các quy tắc,
chuẩn mực nghề nghiệp sao cho phù hợp với vị trí, chức năng, nhiệm vụ của
mình. Đây là yếu tố căn bản thuộc về chủ quan bản thân ngƣời thẩm phán đảm
bảo sự độc lập của mình. Mỗi nghề nghiệp đều có một chuẩn mực đạo đức
riêng, đặc biệt đối với nghề bảo vệ công lý thì việc tuân thủ đạo đức nghề nghiệp
lại càng trở nên quan trọng và cần thiết hơn cả. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh thì
mỗi con ngƣời, trong đó đặc biệt là ngƣời cán bộ phải đầy đủ các đức tính “cần,
kiệm, liêm, chính, chí công vô tƣ”- đó chính là đạo đức con ngƣời hay cũng
chính là đạo đức nghề nghiệp của ngƣời cán bộ nói chung và của ngƣời thẩm
phán nói riêng. Cần cù, chăm chỉ, tiết kiệm, không hoang phí là phẩm chất của
con ngƣời nên có, trong sạch, luôn trọng giữ gìn công lý, không tham lam địa
vị, không tham tiền tài, vô tƣ khách quan mà làm việc vì lợi ích quốc gia, lợi
ích của nhân nhân là phẩm chất và đạo đức của ngƣời thẩm phán cần thiết phải
có theo quan điểm của Khổng Tử, Mạnh Tử và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đạo đức
là gốc của pháp, ngƣời thẩm phán có đạo đức trƣớc hết là tuân thủ Hiến pháp,
pháp luật, sau đó là một cán bộ gƣơng mẫu.
Ở địa vị là ngƣời nắm cán cân công lý, thẩm phán phải miễn nhiễm với các
cám dỗ, muốn làm đƣợc điều đó thì không khác hơn là bản thân họ phải rèn
luyện phẩm chất đạo đức trong sạch, ngay thẳng. Không lý do nào có thể biện
minh cho hành động tham ô, nhận hối lộ ngoài lý do bản thân ngƣời thẩm phán
muốn nhƣ vậy. Danh lợi, tiền bạc có thể ảnh hƣởng tới phán quyết của thẩm
phán trên phiên tòa, sự thật của bản án có thể bị thay đổi và điều này chứng
minh rằng đạo đức thẩm phán là một trong yếu tố đảm bảo rất quan trọng tới
sự độc lập của thẩm phán.
Chủ Tịch Hồ Chí Minh có câu nói “có tài mà không có đức là người vô
dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”, ngoài yếu tố đạo đức
39

thì trình độ chuyên môn của ngƣời thẩm phán có sức ảnh hƣởng không nhỏ
đến sự độc lập của họ trong quá trình xét xử. Là ngƣời thực thi pháp luật, bảo
vệ pháp luật và ngƣời nhân danh Nhà nƣớc để đƣa ra phán quyết thì yêu cầu
đầu tiên đối với ngƣời thẩm phán là sự am hiểu sâu sắc về Hiến pháp và luật,
chẳng phải ngẫu nhiên pháp luật các quốc gia lại kéo dài nhiệm kỳ hoặc nhiệm
kỳ vĩnh viễn đối với thẩm phán, ngoài lý do khiến cho các thẩm phán yên tâm
công tác thì đây là điều kiện để họ tăng cƣờng năng lực chuyên môn và kinh
nghiệm xét xử. Yêu cầu về trình độ và bản lĩnh đối với thẩm phán để không chỉ
“muốn”, “có khả năng” mà còn “dám” độc lập xét xử.
Nhƣ vậy, muốn đảm bảo cho sự độc lập của thẩm phán thì phải kết hợp
cả yếu tố bên trong và bên ngoài. Các yếu tố bên ngoài tạo cho thẩm phán một
môi trƣờng có quyền lực để đƣợc độc lập, tuy nhiên quyết định vẫn là yếu tố
bản thân ngƣời thẩm phán có muốn hay có dám độc lập hay không? Đó lại phụ
thuộc vào yếu tố chủ quan của bản thân mỗi thẩm phán. Hiện nay đã có một số
quốc gia xây dựng đƣợc bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp đối với ngƣời thẩm
phán và dựa vào đó để đánh giá về mặt phẩm chất đạo đức của thẩm phán trong
suốt quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình.
1.3. MỐI LIÊN HỆ GIỮA ĐỘC LẬP CỦA THẨM PHÁN VÀ LIÊM CHÍNH
TƢ PHÁP, VAI TRÒ, Ý NGHĨA CỦA ĐỘC LẬP THẨM PHÁN VỚI LIÊM
CHÍNH TƢ PHÁP
1.3.1. Mối liên hệ giữa sự độc lập của thẩm phán và liêm chính tƣ pháp
Liêm chính tƣ pháp là đòi hỏi về một nền tƣ pháp trong sạch, một đội
ngũ cán bộ tƣ pháp trong sạch, cống hiến cho việc duy trì và bảo vệ công lý.
Sự độc lập của thẩm phán là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo
cho nền tƣ pháp liêm chính bởi nhƣ trên đã phân tích, bản chất của liêm chính
là trong sạch, minh bạch, vô tƣ, khách quan, không thiên lệch. Liêm chính đƣợc
coi nhƣ là một phẩm chất đạo đức, liêm chính tƣ pháp không chỉ
40

là đạo đức thông thƣờng mà còn là đạo đức nghề nghiệp, nghề bảo vệ công lý. Sự
độc lập của thẩm phán dựa trên đạo đức nghề nghiệp của thẩm phán, độc lập hay
liêm chính là đều phải dựa trên pháp luật mà đạo đức lại là cơ sở là nền tảng của
pháp luật. Chính vì vậy, để tiến tới liêm chính tƣ pháp chính là giữ vững và phát
huy đạo đức nghề nghiệp cũng nhƣ năng lực của thẩm phán.
Trọng tâm của liêm chính trong ngành tƣ pháp là liêm chính trong hoạt
động của tòa án và của thẩm phán. Trên thực tế thì hoạt động của tòa án đƣợc
thực hiện bởi chính các thẩm phán. Nhƣ vậy hạt nhân ngành tƣ pháp cũng
chính là các thẩm phán và muốn thực hiện đƣợc liêm chính tƣ pháp, tạo dựng
đƣợc một nền tƣ pháp trong sạch, minh bạch thì cốt yếu chính là phải có các
thẩm phán dựa vào Hiến pháp, luật để vô tƣ, khách quan đƣa ra phán quyết,
hay nói cách khác là phải có sự độc lập của thẩm phán. Liêm chính tƣ pháp đòi
hỏi nền tƣ pháp trong sạch, minh bạch, không tham nhũng, điều này đồng nghĩa
với mỗi cá nhân con ngƣời, mỗi thẩm phán là hạt nhân của ngành tƣ pháp phải
trong sạch, minh bạch, ngay thẳng, không tham nhũng. Tuy nhiên, là một cá
nhân đƣợc trao quyền lực đặc biệt đó là nhân danh Nhà nƣớc để ra phán quyết
bảo vệ công lý, cùng với quá nhiều các yếu tố tác động mang tính khách quan
và chủ quan thì ranh giới giữa trong sạch và ngay thẳng với tham nhũng rất
mong manh. Nếu thẩm phán không đƣợc độc lập thì phán quyết của thẩm phán
sẽ bị tác động bởi ý chí của các thế lực khác hoặc Thẩm phán không muốn độc
lập và sự thật không đƣợc bảo vệ thay vào đó là án oan, án sai; quyền của ngƣời
dân lẽ ra đƣợc bảo vệ thì lại bị xâm hại, tội phạm lẽ ra phải bị trừng phạt thì
đƣợc bao che và nhƣ vậy nền tƣ pháp bảo vệ công lý không còn đúng nghĩa
của nó. Khi thẩm phán độc lập tức là thẩm phán đƣợc đảm bảo bởi các yếu tố
khách quan và chủ quan. Yếu tố khách quan là về cơ chế và thể chế, yếu tố chủ
quan đảm bảo cho sự độc lập của thẩm phán chính là đạo đức và năng lực của
thẩm phán. Nhƣ vậy mối liên hệ giữa sự độc lập
41

của thẩm phán với liêm chính tƣ pháp không chỉ dừng lại là một yếu tố đảm
bảo đơn thuần mà còn là một nhân tố quan trọng bậc nhất làm nên nền tƣ pháp
liêm chính. Liêm chính là một khía cạnh nói lên phẩm chất đạo đức của con
ngƣời nên ở đây nền tƣ pháp liêm chính đồng nghĩa với đội ngũ thẩm phán
liêm chính tức là thẩm phán chỉ làm những điều đúng đắn, đàng hoàng, trong
sang, không tham lam vụ lợi và khi thực hiện nhiệm vụ của mình thì chỉ tuân
theo Hiến pháp và pháp luật [40].
Độc lập của thẩm phán là yếu tố đảm bảo liêm chính tƣ pháp. Ngƣợc lại,
liêm chính tƣ pháp sẽ tạo một môi trƣờng thuận lợi để phát huy sự độc lập của
thẩm phán, ngƣời thẩm phán có điều kiện để phát huy năng lực của mình để bảo
vệ lẽ phải, bảo vệ công lý, tạo lòng tin cho ngƣời dân đối với hệ thống tƣ pháp.
Mối quan hệ này là tác động hai chiều, nếu không làm tốt vấn đề này thì sẽ ảnh
hƣởng tới vấn đề kia và ngƣợc lại. Độc lập của thẩm phán là yếu tố quan trọng tất
yếu để cải cách tƣ pháp tiến tới xây dựng một nền tƣ pháp minh bạch, công bằng
và trong sạch, đó chính là liêm chính. Khi tƣ pháp đã liêm chính thì mọi đảm bảo
cho thẩm phán độc lập đƣợc tăng cƣờng và bảo vệ.
1.3.2. Vai trò, ý nghĩa của sự độc lập của thẩm phán trong việc đảm
bảo liêm chính tƣ pháp trong hoạt động tƣ pháp
Liêm chính tƣ pháp là đòi hỏi một hệ thống tƣ pháp trong sạch, minh bạch
để bảo vệ công lý, thực tế nội hàm bên trong nó chính là đòi hỏi một đội ngũ cán
bộ tƣ pháp trong sạch có năng lực và có trách nhiệm, dám dấn thân vì mục tiêu
bảo vệ công lý. Muốn làm đƣợc điều đó thì các cán bộ tƣ pháp phải độc lập trong
đó vai trò của thẩm phán là trung tâm. Thẩm phán có vai trò quyết định tới việc
thực hiện hoạt động tƣ pháp, hoạt động xét xử xử của thẩm phán thể hiện tập trung
nhất quá trình tiến hành hoạt động tƣ pháp chính vì vậy thẩm phán đòi hỏi có tính
độc lập cao nhất trong các cán bộ tƣ pháp. Sự độc lập của thẩm phán chính là
phƣơng tiện cơ bản để thẩm phán chỉ dựa vào
42

Cơ sở lý luận của liêm chính tư pháp và sự độc lập của thẩm phán trong hoạt động tư pháp.docx

Cơ sở lý luận của liêm chính tư pháp và sự độc lập của thẩm phán trong hoạt động tư pháp.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở lý luận của liêm chính tư pháp và sự độc lập của thẩm phán trong hoạt động tư pháp.docx

Similar to Cơ sở lý luận của liêm chính tư pháp và sự độc lập của thẩm phán trong hoạt động tư pháp.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ sở lý luận của liêm chính tư pháp và sự độc lập của thẩm phán trong hoạt động tư pháp.docx