Tiểu Luận Bài Thi Học Kỳ Luật Hiến Pháp, ĐH Luật, 9 Điểm. Mục đích của tiểu luận này là xác định một số quan điểm lý luận về vị trí, vai trò của Toà án trong nhà nước pháp quyền XHCN và những biểu hiện trong thực tiễn các vai trò của Toà án. Luận văn còn hướng đến phân tích một số yếu tố tác động trực tiếp đến vị trí, vai trò của Toà án nhằm xác định những nguyên nhân hạn chế. Qua đó đưa ra những phương hướng nâng cao vai trò của Toà án phù hợp với các yêu cầu, đòi hỏi của Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân. Kết quả của luận văn là đưa ra một số giải pháp hướng đến mục đích đảm bảo tính độc lập, dân chủ và công khai trong quá trình xét xử nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động xét xử - yếu tố tác động trực tiếp đến khả năng, hiệu quả thực hiện các vai trò của Toà án. Để hoạt động xét xử của Toà án có chất lượng, hiệu quả cao, đảm bảo công lý, công bằng, công khai, dân chủ, bình đẳng xã hội và bảo vệ quyền công dân, quyền con người.
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
Tiểu Luận Bài Thi Học Kỳ Luật Hiến Pháp, ĐH Luật, 9 Điểm.docx
1. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
BỘ TƯ PHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
BÀI THI HỌC KỲ
LUẬT HIẾN PHÁP
ĐỀ BÀI: 01
Từ phát biểu của James Wilson trong Hội nghị lập hiến Philadelphia
năm 1787, hãy cho biết quan điểm về vai trò của tòa án trong bảo vệ
hiến pháp và liên hệ với Việt Nam
HỌ VÀ TÊN: ĐẶNG HÙNG
MSSV: K20ECQ040
LỚP: VB2 K20ECQ
2. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864 2
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................................................................................. 3
NỘI DUNG........................................................................................................................................................... 3
KẾT LUẬN .......................................................................................................................................................... 8
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................................. 8
3. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864 3
MỞ ĐẦU
Trên cơ sở đó, Trong Hội nghị lập hiến Philadelphia năm 1787, James Wilson đã
phát biểu: “Các thẩm phán là người giải thích luật nên phải có cơ hội bảo vệ các quyền
hiến định… Luật pháp có thể bất công, có thể thiếu sự sáng suốt, có thể nguy hiểm, có thể
có tính phá hoại, và còn có thể bất hợp hiến nên cần phải để cho các thẩm phán phản ứng
lại những điều đó”. Xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN đảm bảo quyền lực nhà nước
thống nhất có sự phân công phối hợp trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp,
tư pháp là định hướng cơ bản thực hiện công cuộc đổi mới hệ thống chính trị nhà nước ta
trong giai đoạn hiện nay. Trong ba nhánh quyền lực nói trên, thì nhánh quyền tư pháp là
nhánh quyền được tổ chức để thực hiện họat động xét xử và những họat động phục vụ trực
tiếp cho họat động xét xử như điều tra, công tố, bổ trợ tư pháp. Tòa án nhân dân là nơi biểu
hiện tập trung nhất của quyền tư pháp, họat động xét xử của Tòa án cũng chính là họat
động thể hiện chất lượng họat động và uy tín của hệ thống cơ quan tư pháp và toàn thể bộ
máy nhà nước. Với ý nghĩa đó, việc cải cách Tòa án ở nước ta phải được xây dựng trên cơ
sở những quan điểm đúng đắn và đầy đủ về vị trí, vai trò của Tòa án trong hệ thống cơ
quan nhà nước, trong bộ máy nhà nước đặc biệt là trong quá trình tổ chức thực hiện quyền
lực nhà nước trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong giai
đoạn hiện nay. Tuy nhiên, so với những yêu cầu đặt ra trong nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa về vị trí, vai trò của Tòa án trong việc tổ chức thực hiện quyền tư pháp, bảo vệ
pháp luật, bảo vệ quyền công dân, Qua thực tiễn họat động của Tòa án cho thấy rằng, họat
động xét xử của Tòa án trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng
họat động xét xử được nâng cao, tình trạng xét xử sai, gây oan cho người vô tội đã giảm đi
đáng kể; Tòa án đã xét xử nghiêm minh các vụ án lớn, nghiêm trọng. Vị trí, vai trò của Tòa
án trong nhận thức, tâm thức của người dân đã và đang dần được cải thiện.
NỘI DUNG
1. Vị trí của Tòa án trong cơ chế phân công, phối hợp thực hiện quyền lực Nhà
nước ở Việt Nam.
Trong khi hoạt động chủ yếu của hành pháp và lập pháp là Nhà nước ban hành và tổ
chức thực hiện pháp luật để điều chỉnh hành vi của cá nhân tổ chức trong giới hạn tự do
mà pháp luật xác lập. Tuy vậy, vì nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, hiện tượng
4. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864 4
xâm hại trật tư pháp luật và pháp luật luôn xuất hiện trong đời sống xã hội. Trong tác phẩm
Nhà nước và cách mạng, Lênin khẳng định: “sẽ là không tưởng khi cho rằng pháp luật
đương nhiên được tất cả mọi người tuân thủ”. Bảo vệ pháp luật, khôi phục trật tự pháp
luật bị xâm hại là một đòi hỏi khách quan của Nhà nước, của xã hội và mọi người dân.
Chính nhu cầu này đã hình thành nên hoạt động bảo vệ pháp luật là nội dung cơ bản của
quyền tư pháp.
Hoạt động xét xử của Toà án là lĩnh vực thể hiện tập trung nhất của quyền tư pháp.
Nội dung của hoạt động xét xử của Toà án là so sánh các hành vi, tranh chấp pháp lý liên
quan đến con người với các chuẩn mực pháp luật, phán xét tính đúng đắn, tính hợp pháp
của hành vi, tranh chấp. Trên cơ sở đó, Toà án nhân danh Nhà nước ra phán quyết bắt buộc
mọi người phải thi hành, khôi phục lại các giá trị pháp luật bị vi phạm, bảo vệ và duy trì
các giá trị văn minh của pháp luật.
Như vậy, quyền tư pháp mà trọng tâm là quyền xét xử thực hiện chức năng bảo vệ
pháp luật của Nhà nước. Bằng hoạt động xét xử các hành vi vi phạm pháp luật, giải quyết
các tranh chấp mâu thuẫn trong đời sống xã hội, hệ thống các cơ quan tư pháp mà trung
tâm là toà án ngày càng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong Nhà nước pháp quyền. Vị
trí, vai trò của Tòa án được thể hiện ở chỗ: Toà án không chỉ là công cụ bảo vệ pháp luật
mà còn là thiết chế bảo vệ, bảo đảm cho quyền con người được tôn trọng và thực hiện trong
thực tiễn cuộc sống.
2. Vị trí của Toà án trong bộ máy Nhà nước Việt Nam.
Trong hệ thống các cơ quan nhà nước thì Toà án có vị trí đặc biệt so với các cơ quan
Nhà nước nói chung và các cơ quan tư pháp khác nói riêng, thể hiện ở những khía cạnh
sau:
Một là, toà án xét xử nhân danh Nhà nước, căn cứ vào pháp luật của Nhà nước để
đưa ra các phán quyết thể hiện trực tiếp thái độ của Nhà nước đối với từng vụ việc cụ thể.
Hai là, bằng hoạt động xét xử, Toà án thực hiện chức năng kiểm tra hành vi pháp lý
của các cơ quan Nhà nước, quyền công dân, quyền con người. Xa hơn là Toà án bảo vệ
cho trật tự xã hội ổn định, an toàn và có môi trường phát triển lành mạnh, bền vững. Ở
nước ta, việc xác định Toà án có vị trí trung tâm trong việc tổ chức và thực hiện quyền tư
pháp với chức năng tổ chức và tiến hành hoạt động xét xử là một trong những quan điểm
cơ bản định hướng hoạt động cải cách tư pháp đã được khẳng định trong Nghị quyết số
5. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864 5
49/NQ-TW, ngày 02/6/2005 của Bộ Chính Trị về chiến lược cải cách tư pháp nước ta đến
năm 2020.
3. Vai trò của Tòa án trong Nhà nước pháp quyền Việt Nam.
Thể chế toà án là một thể chế rất đặc biệt trong hệ thống các cơ quan nhà nước. Không
những nó được hưởng quy chế phân quyền như các cơ quan lập pháp và hành pháp, mà
còn phải độc lập hoàn toàn trước hai cơ quan này. Mặc dù nhiều nhà nước dân chủ tư sản
được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc phân quyền giữa lập pháp, hành pháp và tư
pháp, nhưng trên thực tế, hành pháp và lập pháp vẫn có sự phối kết hợp với nhau ở một
mức độ nhất định, còn tư pháp - do nhu cầu, chức năng xét xử - bao giờ cũng được độc lập.
Sức mạnh của nhà nước pháp quyền tuỳ thuộc nhiều vào niềm tin của người dân vào hệ
thống tư pháp.
Thể chế toà án đã cung cấp cho xã hội một phương pháp xác định sự thật và sự công
bằng trong các hoạt động của tư nhân và nhà nước bằng ba lĩnh vực cơ bản: thứ nhất, trách
nhiệm chính của hệ thống thể chế này là đảm bảo sự bình ổn cho xã hội, góp phần tránh
các cuộc trả thù một cách dã man trong quan hệ giữa con người với con người[8]; thứ hai,
sự phát triển kinh tế với mục đích làm cho xã hội trở nên phồn thịnh cũng cần có những
thể chế để giải quyết những tranh chấp giữa các doanh nghiệp, các công dân và các cơ quan
của chính phủ, để làm sáng tỏ những điều còn mơ hồ của luật pháp và những quy định buộc
phải phục tùng (các xã hội khác nhau đã nghĩ ra cả một loạt những cơ chế chính thức và
không chính thức, nhưng chẳng có cơ chế nào quan trọng hơn hệ thống tư pháp - tòa án);
thứ ba, chỉ có riêng ngành này mới có quyền chính thức phán quyết sự hợp pháp của những
hoạt động của các nhánh quyền hành pháp và lập pháp1
. Việc quyết định cho tư pháp có
quyền xét xử lại các hành vi, quyết định của chính các cơ quan nhà nước là một bước tiến
vượt bậc của dân chủ và văn minh nhân loại, làm cho nhà nước bước sang một giai đoạn
hoàn toàn khác với trước đây, khi toà án chỉ được quyền xét xử các hành vi của công dân.
Hoạt động xét xử từ hình sự và dân sự mở sang các tranh chấp khác: lập pháp và hành
pháp.
Thứ nhất, Toà án sẽ nhân danh Nhà nước xét xử hành vi vi phạm pháp luật và giải
quyết tranh chấp trong đời sống xã hội. Kiểm tra, kiểm soát xã hội là một trong những vai
trò, chức năng cơ bản của Nhà nước. Nhà nước thực hiện hoạt động này bằng chuẩn mực
1
TS. Tô Văn Hoà (2007), Tính độc lập của toà án- Nghiên cứu pháp lý về khia cạnh lý luận, thực tiến ở Đức, Mỹ,
Pháp, Việt Nam và các kiến nghị đối với Việt nam, Nxb Lao động, Hà Nội
6. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864 6
pháp luật thông qua các cơ quan thực hiện quyền lực Nhà nước. Việc phân công trong việc
thực hiện quyền lực nhà nước đã trao cho cơ quan lập pháp thực hiện giám sát tối cao đối
với việc thực thi pháp luật, cơ quan hành pháp tổ chức thực hiện và kiểm tra việc thực hiện
pháp luật trên quy mô toàn xã hội một cách thường xuyên. Khi có những hành vi, tranh
chấp có nguy cơ đe doạ làm sai lệch tính hợp lý, công bằng của pháp luật, xâm hại đến
quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức, xâm hại đến trật tự, an toàn xã hội thì
được thực hiện thông qua hoạt động xét xử của toà án.
Thứ hai, bảo vệ pháp luật: Bảo vệ pháp luật là chức năng cơ bản của bộ máy Nhà
nước. Toà án là thiết chế trung tâm của quyền tư pháp có vị trí và vai trò đặc biệt trong
việc bảo vệ pháp luật. Trong nhà nước pháp quyền, bảo vệ pháp luật chính là bảo vệ những
giá trị công bằng, bình đẳng và dân chủ của xã hội. Pháp luật trong nhà nước pháp quyền
là hệ thống những giá trị cao đẹp của xã hội dân chủ. Pháp luật trong nhà nước pháp quyền
luôn mang trong mình những nguyện vọng, quyền và lợi ích của mọi tầng lớp nhân dân
trong xã hội. Nó là hệ thống những chuẩn mực để đánh giá hành vi của con người phù hợp
với trình độ văn minh của xã hội, để nhân dân tự điều chỉnh hành vi của mình trong đời
sống sinh họat, trong giao lưu dân sự cũng như trong mối quan hệ với cơ quan công quyền,
đồng thời thể hiện lợi ích và ý chí chung của toàn thể nhân dân lao động, của toàn thể xã
hội và cùng với các quy phạm xã hội khác là một trong những phương tiện để bảo vệ trật
tự xã hội và điều hoà, phối hợp các lợi ích xã hội khác nhau2
. Ngoài ra, pháp luật trong nhà
nước pháp quyền XHCN, có ý nghĩa đặc biệt to lớn đối với sự phát triển, mở rộng, củng
cố và phát huy nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, tính tích cực về chính trị, tính sáng tạo và
quyền làm chủ của nhân dân. Ngược lại, việc triển khai và mở rộng dân chủ trong mọi mặt
đời sống xã hội lại củng cố cơ sở pháp luật và trật tự pháp luật, làm phong phú thêm các
quyền tự do của công dân và bảo đảm thực hiện những quyền đó. Do vậy, dân chủ và pháp
luật xã hội chủ nghĩa không thể tồn tại tách rời nhau. Dân chủ về chính trị và pháp luật
chân chính thể hiện bản chất sâu xa của chế độ xã hội chủ nghĩa- tất cả quyền lực nhà nước
thuộc về nhân dân. Những hành vi xâm hại các chuẩn mực pháp luật trong xã hội pháp
quyền bị coi là những hành vi xâm hại công lý, công bằng, bình đẳng xã hội, dân chủ
XHCN. Vì thế, trong nhà nước pháp quyền, bảo vệ pháp luật không còn đơn thuần là phục
vụ nhu cầu quản lý xã hội của nhà nước mà trở thành họat động quan trọng nhất, cao nhất
2
GS. TS Nguyễn Đăng Dung (2007), Trọng tâm của công tác cải cách tư pháp hiện nay là bảo đảm cho nguyên tắc
độc lập có hiệu lực trên thực tế, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 178.
7. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864 7
và có tính cuối cùng để nhà nước và nhân dân bảo vệ các giá trị cao đẹp của nhà nước pháp
quyền, bảo vệ công bằng, bình đẳng xã hội, quyền tự do dân chủ của công dân, quyền con
người và dân chủ XHCN.
Thứ ba, giám sát, kiểm tra hoạt động của Bộ máy Nhà nước: Trong Nhà nước dân
chủ, quyền lực Nhà nước là quyền lực của dân, chính quyền không chỉ phải lấy dân làm
gốc, mà những công bộc được dân giao phó phải biết dựa vào dân, phục vụ nhân dân vô
điều kiện. Đảm bảo quan trọng nhất để chính quyền làm tốt trách nhiệm là việc các cử tri
kiểm soát trực tiếp chính quyền của mình thông qua việc quyết định lá phiếu trong các
cuộc bầu cử các cơ quan quyền lực dân cử. Hình thức thứ hai để người dân có thể giám sát
hoạt động của bộ máy Nhà nước là thông qua chính hoạt động các cơ quan Nhà nước có
nhiệm vụ trực tiếp kiểm tra, giám sát mức độ tuân thủ pháp luật của cán bộ, công chức và
cơ quan Nhà nước trong quá trình thực hiện công vụ.
Thứ tư, bảo vệ quyền công dân, quyền con người. Các quyền và tự do của con người
không chỉ là các giá trị tinh thần cao quý nhất được thừa nhận chung của nền văn minh
nhân loại, có cội nguồn xã hội và tư tưởng từ rất lâu đời trong quá trình phát triển của lịch
sử hàng nghìn năm qua mà chúng còn là khát vọng, ước mơ và lý tưởng của các dân tộc
trong cuộc đấu tranh lâu dài và bền bỉ để chống lại các chế độ bất công, tàn bạo, chuyên
chế và cực quyền. Vì vậy bảo vệ và phát triển các quyền và tự do của con người trong hoạt
động xét xử cũng như việc đưa ra mục tiêu hoạt động xét xử phải hướng đến bảo vệ các
quyền và tự do của con người là một tất yếu của nền tư pháp, của toà án trong Nhà nước
pháp quyền3
.
Thứ năm, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế, xét xử hành vi vi phạm pháp luật
và giải quyết các tranh chấp có yếu tố nước ngoài.
Tòa án thực hiện vai trò bảo vệ quyền con người thông qua ba nội dung cơ bản, gồm:
kiểm soát quyền lực của lập pháp và hành pháp nhằm đảm bảo hai cành quyền lực này tôn
trọng và không xâm hại quyền con người và các quyền công dân đã được hiến định; Tòa
án nhân danh Nhà nước áp dụng các biện pháp cưỡng chế pháp lý nhằm trừng trị, ngăn
ngừa hành vi vi phạm quyền con người, quyền công dân và khôi phục lại những quyền và
lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và nhà nước bị xâm hại; Tòa án tuân thủ pháp luật
đặc biệt là tuân thủ các nguyên tắc cơ bản trong quá trình xét xử.Bảo vệ quyền công dân
3
GS. TS Nguyễn Đăng Dung (2007), Trọng tâm của công tác cải cách tư pháp hiện nay là bảo đảm cho nguyên tắc
độc lập có hiệu lực trên thực tế, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 178.
8. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864 8
thông qua hoạt động Tòa án nhân danh Nhà nước áp dụng các biện pháp cưỡng chế pháp
lý nhằm trừng phạt người thực hiện hành vi xâm hại quyền con người, quyền công dân và
khôi phục, duy trì bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức
và nhà nước.
KẾT LUẬN
Cải cách Toà án trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do
nhân dân, vì nhân dân là quá trình đổi mới nhằm mục tiêu làm cho tổ chức và hoạt động
của Toà án ngày càng thể hiện đầy đủ, đúng đắn bản chất dân chủ, của dân, do dân, vì dân
của hoạt động xét xử, phù hợp với nguyên tắc, yêu cầu của nhà nước pháp quyền XHCN
trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, đáp ứng ngày một tốt hơn, hiệu quả hơn
yêu cầu bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của
người dân và nhà nước ta trong bối cảnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội
nhập kinh tế quốc tế.
Mục đích của tiểu luận này là xác định một số quan điểm lý luận về vị trí, vai trò của
Toà án trong nhà nước pháp quyền XHCN và những biểu hiện trong thực tiễn các vai trò
của Toà án. Luận văn còn hướng đến phân tích một số yếu tố tác động trực tiếp đến vị trí,
vai trò của Toà án nhằm xác định những nguyên nhân hạn chế. Qua đó đưa ra những
phương hướng nâng cao vai trò của Toà án phù hợp với các yêu cầu, đòi hỏi của Nhà nước
pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân. Kết quả của luận văn là đưa ra một số giải
pháp hướng đến mục đích đảm bảo tính độc lập, dân chủ và công khai trong quá trình xét
xử nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động xét xử - yếu tố tác động trực tiếp
đến khả năng, hiệu quả thực hiện các vai trò của Toà án. Để hoạt động xét xử của Toà án
có chất lượng, hiệu quả cao, đảm bảo công lý, công bằng, công khai, dân chủ, bình đẳng
xã hội và bảo vệ quyền công dân, quyền con người.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ chính trị, Báo cáo tóm tắt kết quả 04 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 08-
NQ/TW, ngày 02/02/2002 của Bộ Chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm của
côngtác tư pháptrong thời gian tới.
9. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864 9
2. Bộ chính trị, Nghị quyết số 08/NQ-TW, ngày 02/01/2002 của Bộ Chính trị về một
số nhiệm vụ trọng tâm của công tác tư pháp trong thời gian tới.
3. Bộ chính trị, Nghị quyết số 49/NQ-TW, ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến
lược cải cách tư pháp đến năm 2020.
4. GS. TS Nguyễn Đăng Dung (2007), Trọng tâm của công tác cải cách tư pháp hiện
nay là bảo đảm cho nguyên tắc độc lập có hiệu lực trên thực tế, Tạp chí Dân chủ và
pháp luật, số 178.
5. TS. Tô Văn Hoà (2007), Tính độc lập của toà án- Nghiên cứu pháp lý về khia cạnh
lý luận, thực tiến ở Đức, Mỹ, Pháp, Việt Nam và các kiến nghị đối với Việt nam,
Nxb Lao động, Hà Nội