2. Dayalek – Ito ay barayti ng wika na nalililkha ng
dimensiyong heograpiko. Ito ang salitang gamit
ng mga tao ayon sa partikular na rehiyon o
lalawigan na kanilang kinabibilangan.
3. Mga halimbawa ng Dayalek:
Tagalog = Bakit?
Batangas = Bakit ga?
Bataan = Baki ah?
Ilocos = Bakit ngay?
Pangasinan = Bakit ei?
Tagalog = Nalilito ako
Bisaya = Nalilibog ako
4. Idyolek – bawat indibidwal ay may sariling istilo
ng pamamahayag at pananalita na naiiba sa
bawat isa. Gaya ng pagkakaroon ng personal na
paggamit ng wika na nagsisilbing simbolismo o
tatak ng kanilang pagkatao. Ito ay mga salitang
namumukod tangi at yunik.
5. Mga halimbawa ng Idyolek:
“Magandang Gabi Bayan” ni Noli de Castro
“Hindi ka namin tatantanan” ni Mike Enriquez
“Ito ang iyong Igan” ni Arnold Clavio
“Hoy Gising!” ni Ted Failon
“Ang buhay ay weather weather lang” ni Kim
Atienza
“I shall return” ni Douglas MacArthur
6. Sosyolek – na minsan ay tinatawag na
“Sosyalek” Ito ay pansamantalang barayti
lamang. Ito ay uri ng wika na ginagamit ng isang
partikular na grupo. Ang mga salitang ito ay may
kinalaman sa katayuang sosyo ekonomiko at
kasarian ng indibidwal na gumagamit ng mga
naturang salita.
7. Mga halimbawa ng Sosyolek:
o Wika ng mga Beki (gay lingo)
Churchill para sa sosyal
Indiana Jones nang – indyan o hindi sumipot
Givenchy o pahingi (give)
“Imbey ang fez ni Secretarush dahil trulala
ang spluk ni VP. Pero ang SONA ng pangulo,
chaka ever sa madlang pipol dahil hindi
trulalo”
8.
9. Etnolek – Isang uri ng barayti ng wika na
nadebelop mula sa salita ng mga
etnolonggwistang grupo. Dahil sa
pagkakaroon ng maraming pangkat etniko
sumibol ang ibat ibang uri ng Etnolek.
Taglay nito ang mga wikang naging bahagi
nang pagkakakilanlan ng bawat pangkat
etniko.
10. Mga Halimbawa ng Etnolek:
Vakuul – tumutukoy sa mga gamit ng mga ivatan
na pantakip sa kanilang ulo tuwing panahon ng
tag-init at tag-ulan
Bulanim – salitang naglalarawan sa pagkahugis
buo ng buwan
Laylaydek Sika – Salitang “iniirog kita” ng mga
grupo ng Kankanaey ng Mountain Province
Palangga – iniirog, sinisinta, minamahal
Kalipay – tuwa, ligaya, saya
11. Register – minsan sinusulat na “rejister”, ito
ay barayti ng wikang espisyalisadong
ginagamit ng isang partikular na domeyn. Ito
ay may tatlong uri ng dimensyon.
12. Mga Halimbawa ng Register:
Mga salitang jejemon
Mga salitang binabaliktad
Mga salitang ginagamit sa teks
Mga salitang ginagamit ng mga iba’t-ibang
propesyon gaya ng mga doktor
13. Pidgin – Ito ay barayti ng wika na walang
pormal na estraktura. Ito ay binansagang
“nobody’s native language” ng mga dayuhan.
Ito ay ginagamit ng dalawang indibidwal na
nag uusap na may dalawa ring magkaibang
wika. Sila ay walang komong wikang
ginagamit. Umaasa lamang sila sa mga
“make-shift” na salita o mga pansamantalang
wika lamang.
14. Mga Halimbawa ng Pigdin:
Ako kita ganda babae. (Nakakita ako ng
magandang babae.)
Kayo bili alak akin. (Kayo na ang bumili ng alak
para sa akin.)
Ako tinda damit maganda. (Ang panindang
damit ay maganda.)
Suki ikaw bili akin ako bigay diskawnt. (Suki,
bumili ka na ng paninda ko. Bibigyan kita ng
diskawnt.)
Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado.
(Mag-aral ka ng mabuti upang mataas ang iyong
grado.)
15. Creole – mga barayti ng wika na nadebelop
dahil sa mga pinaghalo-halong salita ng
indibidwal, mula sa magkaibang lugar
hanggang sa ito ay naging pangunahing wika
ng partikular na lugar. Halimbawa dito ay
pinaghalong salita ng Tagalog at Espanyol
(ang Chavacano), halong Arican at Espanyol
(ang Palenquero), at ang halong Portuguese
at Espanyol (ang Annobonese).
16. Mga Halimbawa ng Creole:
Mi nombre – Ang pangalan ko
Di donde lugar to? – Taga saan ka?
Buenas dias – Magandang umaga
Buenas tardes – magandang hapon
Buenas noches – Magandang gabi
