Wika

1. ANO ANG WIKA?

2. ANO- ANO ANG MGA BARAYTI NG WIKA?

3. WIKA
Ito ay bahagi ng kultura at
kasaysayan ng bawat lugar.
Ito rin ay isang simbolismo
tungo sa pagkakakilanlan.

4. WIKA
Sa pamamagitan ng wika,
ay nailalabas o napapahayag
natin ang ating mga emosyon
at saloobin, masaya man o
malungkot.

5. WIKA
 Ginagawa ito sa
pamamaraan ng pagsusulat,
pakikipagtalastasan at iba pa.

6. Ito ay sanhi ng pagkakaiba ng uri ng
lipunan na ating ginagalawan,
heograpiya, antas ng edukasyon,
okupasyon, edad at kasarian at uri ng
pangkat etniko na ating kinabibilangan.
ANG WIKA AY MAY IBA’T-IBANG BARAYTI

7. MGA BARAYTI NG WIKA
1. IDYOLEK
2.DAYALEK
3.SOSYOLEK
4.ETNOLEK
5. EKOLEK
6. PIDGIN
7. CREOLE
8. REGISTER

8. BARAYTI NG WIKA
Bawat indibidwal ay may sariling istilo ng
pamamahayag at pananalita na naiiba sa bawat
isa. Gaya ng pagkakaroon ng personal
napaggamit ng wika na nagsisilbing simbolismo
o tatak ng kanilang pagkatao. Ito ay mga salitang
namumukod tangi at yunik.
1. IDYOLEK

9. HALIMBAWA NG IDYOLEK
“Magandang Gabi Bayan’’ Ni Noli de Castro
“Hindi ka naming
tatantanan’’
Ni Mike Enriquez
“Ito ang iyong Igan” Ni Arnold Clavio

10. HALIMBAWA NG IDYOLEK
“Hoy Gising!” NiTed Failon
“Ang Buhay ay
weather weather
lang”
Ni Kim Atienza

11. BARAYTI NG WIKA
2. DAYALEK
 Ito ay barayati ng wika na nalilikha ng
dimensiyong heograpiko. Ito ang salitang gamit ng
mga tao ayon sa particular na rehiyon o lalawigan
na kanilang kinabibilangan.Tayo ay may iba’t-
ibang uri ng Dayalek.

12. TATLONG URI NG DAYALEK
1.Dayalek na Heograpiko (batay sa
espasyo)
2.Dayalek naTempora (batay sa
panahon)
3.Dayalek na Sosyal (Batay sa
katayuan)

13. HALIMBAWA NG DAYALEK
Tagalog = Bakit?
Batangas = Bakit ga?
Bataan = Baki ah?
Ilocos = Bakit ngay?
Pangasinan = Bakit ei?
Tagalog = Nalilito ako
Bisaya = Nalilibog ako

14. BARAYTI NG WIKA
3. SOSYOLEK
 ito ay minsan ay tinatawag na “Sosyalek”. Ito ay
pansamantalang barayti lamang.
Ito ay uri ng wikana ginagamit ng isang partikular na
grupo.
 ang salitang ito ay may kinalaman sa katayuan sosyo
ekonomiko at kasarian ng indibidwal na gumagamit ng
mga naturang salita.

15. HALIMBAWA NG SOSYOLEK
• Repapips, ala ng ako datung eh. (Pare, wala na akong
pera)
•Oh my God, it’s so mainit naman dito. (naku, ang init
naman dito)
• Wa facelak girlash mo (walang mukha o itsura ang
gerlpren mo o kaya ay pangit ng gerlpren mo)
• Sige ka, jujumbagin kita! (sige ka, bubugbugin kita!)
• May amats na ako ‘tol (may tama na ako kaibigan/
kapatid o kaya ay lasing na ako kaibigan/ kapatid)

16. BARAYTI NG WIKA
4. ETNOLEK
Ito ayisang uri ng barayti ng wika na nadedebelop
mula sa salita ng mga etnolinggwistang grupo. Dahil
sa pagkakaroon ng maraming pangkat etniko
sumibol ang iba’t-ibang uri ng etniko.Taglay nila ang
mga wikang naging bahagi ng bawat pangkat etniko.

17. MGA HALIMBAWA NG
ETNOLEK
• Vakuul- tumutukoy sa mga gamit ng mga ivatan na pantakip sa
kanilang ulo tuwing panahon ng tag-init at tag-ulan.
• Bulanim-salitang naglalarawan sa pagkahugis buo ng buwan.
• Layladek Sika- salitang “iniirog kita” ng mga grupo ng
Kankanaey ng Mountain Province.
• Palangga- iniirog, sinisinta, minamahal
• kalipay- tuwa, ligaya, saya

18. BARAYTI NG WIKA
5. EKOLEK
Barayti ng wika na kadalasang ginagamit sa
loob ng ating tahanan. Ito ang mga salitang
madalas na namumutawi sa bibig ng mga bata
at mga matatanda, malimit itong ginagamit sa
pang araw-araw na pakikipagtalastasan.

19. HALIMBAWA NG EKOLEK
 Palikuran – banyo o kubeta
 Silid- tulugan o pahingahan - kuwarto
 Pamingganan - lalagyan ng plato
 Pappy – ama/tatay
 mumsy – nanay/ ina

20. BARAYTI NG WIKA
6. Pidgin
Ito ang barayti ng wika na walang pormal na estruktura.
Ito ay binansagang “nobody’s native language” ng mga
dayuhan. Ito ay ginagamit ng dalawang indibidwal na
nag- uusap na may dalawa ring magkaibang wika. Sila
ay walang komong wikang ginagamit. Umaasa lamang
sila sa mga “make- shift” na salita o mga
pansamantalang wika lamang.

21. HALIMBAWA NG PIDGIN
 Ako kita ganda babae. (nakakita ako ng magandang babae.)
 Kayo bili alak akin. (kayo na ang bumili ng alak para sa akin.)
 Ako tinda damit maganda. (ang panindang damit ay
maganda.)
 Suki ikaw bili akin bigay diskawnt. (suki, bumili ka na ng
paninda ko. Bibigyan kita ng diskawnt.)
 Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado. (mag- aral ka ng
mabuti upang mataasang iyong grado.)

22. BARAYTI NG WIKA
7. CREOLE
Mga barayti ng wika na nadedebelop dahil sa
pinaghalo- halong salita ng indibidwal, mula
sa magkaibang lugar hanggang sa ito ay
nagging pangunahing wika ng partikular na
lugar.

23. MGA HALIMBAWA NG CREOLE
 Ang pinaghalong ngTagalog at Espanyol (ang chavacano), halong
American ( ang palenquero), at ang halong Fortuguese at Espanyol (ang
annobonese)
IBA PANG HALIMBAWA;
 Mi nombre – ang pangalan ko
 di donde lugar to? – taga saan ka?
 buenas dias – magandang umaga
 buenas tardes – magandang hapon
 buenas noches – magandang gabi

24. BARAYTI NG WIKA
8. REGISTER
Minsan sinusulat na “rejister”, ito ay barayti ng wikang
espisyalisadong ginagamit ng isang particular na domeyn. Ito ay
may tatlong uri ng dimension.
A.Field o Larangan – ang layunin at paksa nito ay naayon sa
larangan ng mga taong gumagamit nito.
B. Mode o Modo – paraan kung paano isinasagawa ang uri ng
komunikasyon.
C. Tenor – ito ay naayon sa relasyon ng mga nag- uusap.

25. HALIMBAWA NG REGISTER
 Mga salitang jejemon
 Mga salitang binabaliktad
 Mga salitang ginagamit sa teks
 Mga salitang ginagamit ng iba’t- ibang
propesyon gaya ng mga doctor.

26. MARAMING SALAMAT!!!