2. Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto
1. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika
sa mga napanood na sitwasyong pang
komunikasyon sa telebisyon
2. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika
sa sariling kaalaman, pananaw, at mga
karanasan.
3. Layunin:
1. Natutukoy ang koseptong pangwika na nakapaloob sa
napanood na sitwasyong pangkomunikasyon sa mga
palabas sa telebisyon.
2. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling
kaalaman, pananaw, at mga karanasan.
3. Nakapagpahayag ng saloobin hinggil sa kahalagahan ng
pag-uugnay ng mga konseptong pangwika sa sariling
kaalaman, pananaw at mga karanasan.
4. Panimulang Pagtataya
1.Ang salitang vakkul na tumutukoy sa gamit ng mga Ivatan na
pantakip sa ulo sa init man o sa ulan ay halimbawa ng
________________________.
A. idyolek
B. etnolek
C. dayalek
D. sosyolek
5. Panimulang Pagtataya
2. Ang _______________ ay ang wikang ginagamit ng
partikular na pangkat ng mga tao mula sa isang
partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan.
A. idyolek
B. barayti
C. register
D. dayalek
6. Panimulang Pagtataya
3. Ang ______________ ay ang punto o paraan ng
pagsasalita ng tao. Ito ay ang total na katangian at
kagawian sa pagsasalita.
A. idyolek
B. barayti
C. register
D. dayalek
10. Pagtalakay sa Aralin
Barayti
Ang Barayti ay ang pagkakaiba-iba sa uri ng
wika na ginagamit ng mga tao sa bansa. Maaring
ang pagkakaiba ay nasa bigkas, tono, uri at anyo
ng salita.
11. Dayalek
Ang Dayalek ay ang wikang ginagamit ng partikular na
pangkat ng mga tao mula sa isang partikular na lugar
tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan.
Halimbawa:
Magkain tayo sa mall. (pinagsamang Tagalog at
Bisaya “TagBis”)
Pakiurong nga po ang plato. (hugasan sa Bulacan)
Pakiurong nga po ang plato. (iusod sa Maynila)
12. Idyolek
Ang Idyolek ay ang punto o paraan ng pagsasalita ng tao.
Ito ay ang total na katangian at kagawian sa pagsasalita.
Halimbawa:
“Magandang Gabi, Bayan.” ni Noli De Castro
“Hindi namin kayo tatantanan!” ni Mike Enriquez
13. Sosyolek
Ang Sosyolek ay nakabatay sa katayuan o antas panlipunang
dimensiyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika. Ito ay isang
mahusay na palatandaan ng istratipikasyon ng isang lipunan, na siyang
nagsasaad sa pagkakaiba ng paggamit ng wika ng mga tao na
nakapaloob dito batay sa kanilang katayuan sa lipunan at sa grupo na
kanilang kinabibilangan. Para matanggap ang isang tao sa isang
grupong sosyal, kailangan niyang matutuhan ang sosyolek nito.
Halimbawa:
Bonggacious ang tarayan, nakakalerqui. (“wika ng mga beki” o tinatawag ding gay lingo)
Wait lang. I’m calling Anna. (Wika ng mga coño o coñotic ocon yospeak, isang baryant ng Taglish)
Muztah (wika ng mga kabataang jologs, ang “jejemon” o “jejespeak”)
14. Etnolek
Ang Etnolek ay mula sa mga etnolongguwistikong grupo.
Ang salitang Etnolek ay nagmula sa pinagsamang etniko at
dialek. Taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi na ng
pagkakakilanlan ng isang pangkat-etniko.
Halimbawa:
Ang vakkul na tumutukoy sa gamit ng mga Ivatan na
pantakip sa ulo sa init man o sa ulan
Ang palangga na ang ibig sabihin ng ay mahal o
minamahal
Ang kalipay na ang ibig sabihin ay tuwa o ligaya
15. Register
Ang Register ay baryasyon batay sa gamit. Isang baryasyon ng wika na may
kaugnayan sa taong nagsasalita o gumagamit ng wika. Naiaangkop ng isang
nagsasalita ang uri ng wikang ginagamit niya sa sitwasyon at kausap.
Halimbawa:
Tono ng kausap o tagapakinig (tenor of discourse)
• naaayon ang wika sa kung sino ang nag-uusap. (para kanino)
Paksa ng pinag-uusapan (field of discourse)
• batay sa larangan na tinatalakay at sa panahon. (layunin)
Paraan o paano nag-uusap (mode of discourse)
• pasalita o pasulat, pagtalima sa mga panuntunang dapat sun-
din batay sa uri ng piniling paraan ng pag-uusap.(papaano)
16. Lubhang dinamiko ang wika kaya't nagkakaroon ito ng
iba-ibang rehistro batay sa konteksto ng paggamit nito at
kung sino ang gumagamit nito.
Halimbawa:
Ang salitang bato ay may iba't ibang ibig sabihin
sa iba-ibang larangan.
Larangang ng medisina - tumutukoy sa kidney
Konstruksyon - maaaring tumukoy sa hollow block
Pag-aalahas - mamahaling hiyas
Adik - shabu
17. MEDISINA BATAS MEDIA SOCIAL
MEDIA
INHENYERIYA NEGOSYO
injection reclusion
perpetua
dyornalismo Yahoo Sukatin presyo
therapist penology telebisyon Skype Kilometro franchise
CBC kongklus-
yon
radyo internet heometrikal food stall
X-ray testigo air time blog distansiya networking
Insulin hustisya komersiyal social
account
hugis ng lupa nalugi
pulmonary hukuman ulat panahon e-mail patayong linya branches
18. Pidgin
Ang Pidgin ay umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles
na “nobody’s native language” o katutubong wikang di pag-aari
ninuman. Nangyayari ito kapag may dalawang taong
nagtatangkang mag-usap subalit pareho silang may magkaibang
unang wika kaya’t hindi magkaintindihan dahil hindi nila alam
ang wika ng isa’t isa. Umaasa lang sila sa mga make shift
language o pansamantalang wika.
Halimbawa:
Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado. (Mag-aral
kang mabuti para mataas ang iyong grado.)
19. Creole
Ang Creole ay ang wikang nagmula sa isang Pidgin at naging unang
wika sa isang lugar. Ang sinimulang wika ng mga Espanyol at wikang
katutubo sa Zamboanga ay Pidgin subalit nang maging unang wika na
ito ng mga batang isinilang sa lugar, nagkaroon ng sariling tuntuning
panggramatika at tinawag na Chavacano (kung saan ang wikang
katutubo ay nahaluan na ng imlpuwensiya at bokabularyo ng wikang
Espanyol) at ito ngayon ay naging Creole na.
Halimbawa:
Buenas noches. (Magandang gabi.)
Dondi bo di inda? (Saan ka pupunta?)
20. Pagsasanay
Magpakita ng video clip na
kinapalolooban ng konseptong
pangwika at tukuyin kung anong
konseptong pangwika ang makikita
dito.
21. Nakapagpahayag ng saloobin hinggil sa
kahalagahan ng pag-uugnay ng mga
pangwika sa sariling kaalaman, pananaw at mga
karanasan.
• (Gamit ang Padlet)
22. Pagtataya
Panuto: Magbigay ng ilang konseptong pangwika (barayti ng wika) at ipaliwanag ang
kahulugan. Pagkatapos, ilahad ang kahalagahan ng bawat isa.
Mga Konseptong Pangwika
(BARAYTI NG WIKA)
Paliwanag Kabuluhan / kahalagahan
1.
2.
3.
4.
5.
