2. TANIM
• Anaflaksi hızlı başlayan,havayolu, solunum, dolaşım
problemleri, deri ve mukoza değişiklikleri ile
karakterize, şiddetli, sistemik hipersensitivite
reaksiyonudur.
3. EPİDEMİYOLOJİ
• İnsidansı 4-50/100.000 kişi/yıl
• Yaşam boyu prevelansı % 0.05-2 olarak tahmin
edilmektedir.
• Anaflaksiye bağlı ölüm oranı % 1’in altındadır.
• Yaş, meslek, cinsiyet, coğrafi yapıdan etkilenmez.
• Atopik bireyler nonatopiklere göre daha fazla bir
anaflaksi riskine sahip değildir.
4. Etyoloji
• Besinler: Süt, yumurta ve kabuklu deniz ürünleri, yer fıstığı,
soya fasülyesi, balık, tavuk.
• İlaçlar ve Tanısal ajanlar : Aspirin, NSAİİ, Penisilinler, toxinler,
aşılar, kontras maddeler, kemoterapötikler.
• Kan ve serum ürünleri.
• Aşılar
• Böcek ısırmaları.
• Diğerleri:Lateks, tutkal, etilen oksit, formaldehit,
hormonlar,kist hidatik sıvısı, polenler.
• İdiopatik
12. KLİNİK:
Solunum sistemi
• Olguların % 70 inde oluşur.
• stridor,
• ses kısıklığı,
• orofaringeal/laringeal ödem, uvula ödemi,
• dil ve dudakta şişme,
• rinore,
• üst hava yolu obstrüksiyonu
• dispne,
• bronkospazm, taşipne,
• respiratuar arrest.
16. Anaflaksi Tipleri:
• Unifazik Anaflaksi: Semptomlar hafif seyreder.
• Fatal Anaflaksi:Hızlı seyirlidir. Kardiak arrest,
solunum arresti görülür.
• Bifazik Anaflaksi:% 4–23 oranında görülür. İlk
72 saatte görülür. Sıklıkla başlangıçtan 4-8 saat
sonra semptomlar tekrar görülür.
• Uzamış Anaflaksi:Semptomlar 24 saatten
uzun sürer.
17. Şu hastalarda şiddetli anaflaksi riski vardır
• 1-Özellikle adolesanlarda yer fıstığı ve antep fıstığı
alerjisi.
• 2-Önceden var olan respiratuar veya KVS hastalık,
• 3-Astım,
• 4-Gecikmiş adrenalin uygulaması,
• 5-Önceden bifazik anaflaktik reaksiyon varlığı,
• 6-İleri yaş,
• 7-Mast hücre hastalığı.
*Fetal anaflaksi için risk faktörleri:1,3,4
18. LABORATUVAR:
• Serum Triptaz düzeyi (15 dk-3 saat içerisinde)
• Serum Histamin düzeyi (15-60 dk içerisinde)
• IgE duyarlılığı varlığında deri prick testi tanıda
yardımcı olabilir.
Testler nonspesifiktir.
Normal kan düzeyleri tanıyı dışlamaz.
Pratikte uygulanmaz.
19. TANI:
• Öykü ve fizik muayene ile konur.
• Tanıda laboratuvar testlerinin yeri yoktur.
20. TANI:
• Deri, mukozal doku veya her ikisini içeren (örneğin
yaygın kurdeşen, kaşıntı veya kızarıklık, dudaklarda,
dilde, uvulada şişlik) akut başlangıçlı (dakikalardan
birkaç saate kadar) bir hastalık ile birlikte
aşağıdakilerden en az biri olmalı:
a. Solunum sıkıntısı (örn. dispne, wheezing-
bronkospazm, stridor, azalmış PEF, hipoksemi)
b. Azalmış kan basıncı ve son organ disfonksiyonu ile
ilişkili semptomlar [örn. hipotoni (kollaps), senkop,
inkontinans]
21. TANI:
VEYA
• Olası allerjene maruz kaldıktan sonra hızlıca ortaya
çıkan (dakikalardan birkaç saate kadar) aşağıdaki
belirtilerden iki veya daha fazlası:
a. Deri ve mukozal doku tutulumu (örn. yaygın kurdeşen,
kaşıntı-kızarıklık, dudaklarda, dilde, uvulada şişlik)
b. Solunum sıkıntısı: (örn. dispne, wheezing-
bronkospazm, stridor, azalmış PEF, hipoksemi)
c. Azalmış kan basıncı ve ilişkili semptomlar (örn.
hipotoni (kollaps), senkop, inkontinans)
d. İnatçı gastrointestinal belirtiler: (örn. kramp,
abdominal ağrı, kusma)
22. TANI:
VEYA
• Bilinen bir allerjene maruz kaldıktan sonra kan basıncında
azalma (dakikalardan birkaç saate kadar)
• a. İnfant ve çocuklarda düşük kan basıncı (yaşa spesifik)
veya sistolik kan basıncında % 30’dan fazla azalma
• b. Erişkin: sistolik kan basıncının 90 mmHg’ dan düşük
olması veya başlangıçtaki değere göre % 30’dan fazla
düşmesi
*Çocuklar için düşük sistolik kan basıncının tanımı:
1ay-1 yaş < 70 mmHg,
1-10 yaş< (70 mm Hg +[yaşx2]),
11-17 yaş < 90 mmHg
24. TEDAVİ:
• Erken tanı
• Hızlı solunum ve dolaşım desteği.
• İM adrenalin uygulanması.
• Sıvı resüsitasyonu.
• Diğer ilaçlarla destek tedavisi.
• Anaflaksiye bağlı kardiyak arrestin
yönetiminde standart TYD ve İKYD
uygulanması prensiplerine dayanır.
25. TEDAVİ:
Hızlı solunum ve dolaşım desteği:
• Orofaringeal ve laringeal ödemin hızlı
gelişmesi nedeni ile ileri hava yolu
değerlendirilmesi erken ve hızlı yapılmalı.
• Gerekirse Cerrahi havayolu uygulanmalı.
• Çift damar yolu açılmalı ve hasta monitörize
edilmeli.
26. TEDAVİ:
İM adrenalin uygulanması:
• Hastane öncesi ve acil servis tedavisinde ilk
basamaktır.
• Adrenalin artmış reaksiyon şiddetini,morbidite
ve motaliteyi, aşırı bifazik reaksiyon olasılığını
azaltır.
28. TEDAVİ:
• ilk basamak tedavi olarak İM adrenalin.
• Uyluğun anterolateraline uygulanır.
29. TEDAVİ:
İM adrenalin uygulanması:
• 0.01 mg/kg (1:1000),
• erişkinlerde max. 0,5 mg, çocuklarda 0,3 mg
• Cevaba göre doz her 5-15 dakikada bir tekrarlanabilir.
İV adrenalin uygulanması:
• Tekrarlayan doz İM adrenalin uygulanıp stabilize edilemeyen, refrakter
şoktaki hastalara uygulanır.
• 1:1000 lik dilüsyon kullanılmaz, en az 1:10.000 lik dilüsyon hazılanmalıdır.
• Erişkinlerde 100 μg adrenalin 1:100.000 dilüsyon ile 5-10 dakikada verilir.
(0.1 ml 1:1000 lik adrenalin 10 cc SF ile sulandırılır)
30. TEDAVİ:
İV adrenalin uygulanması:
• Cevap alınamazsa; İV infüzyon başlanır: 1 mg
adrenalin 500 ml dextroz veya SF içerisine
konularak 1-4 microgram/dk (0,5-2 ml/dk) olacak
şekilde
Çocuklar için önerilen iv doz:
• 0.5 ml 1:1000 lik adrenalin 100 cc % 5 dextroz
veya SF içerisine konularak 5 μg/ml konsantrayon
elde edilir.
• İnfüzyon hızı: 0.1 μg/kg/ dk
31. TEDAVİ:
• Anaflaksi tedavisinde laringeal ödeme bağlı
stridorda nebülize adrenalin (2-5 ml, 1 mg/ml)
İM adrenaline ek olarak kullanılabilir.
32. TEDAVİ:
Postör
• Solunum sıkıntısı varsa oturur pozisyona
alınmalı.
• Hipoperfüzyon, hipotansiyon varsa sırt üstü
yatırılır ve ayaklar eleve edilir.
• Gebe ise sol yanı üzerine yatırılır.
Oksijen:
• Solunum sıkıntısı olan hastalara verilir.
33. TEDAVİ:
Sıvı resüsitasyonu:
• Çocuklarda 20 ml/kg,
• ◦Erişkinlerde 500-1000 ml bolus verilir ve
gerekirse tekrarlanır.
• Kolloidlerin kristaloidlere üstünlüğü
gösterilememiş.
34. TEDAVİ:
Diğer ilaçlarla destek tedavisi:
H1 VE H2 antihistaminikler:
• Kaşıntı, kızarıklık, ürtiker üzerine etkili, hava yolu üzerine
etkisiz.
• H1 VE H2 antihistaminik kombinasyonu tek başına H1
kullanımından daha etkili.
• Klorfeniramin(Avil®) erişkinlerde 10 mg, çocuklarda 2,5-5
mg
• Difenhidramin(Benadryl®) erişkinlerde 25-50 mg,
çocuklarda 1 mg/kg, maksimum 50 mg,
• Ranitidin(Ulcuran®) erişkinlerde 50 mg, çocuklarda 1
mg/kg, maksimum 50 mg.
36. • İnhale kısa etkili β2 agonistler:
• Bronkospazmı hafifletir. Ama laringeal ödem,
üst hava yolu obstrüksiyonu önlemez.
• Salbutamol (ventolin®) nebulize veya yüz
maskesi ile verilebilir.
37. • Glukagon:
• Beta adrenerjik bloker bir ajan kullanımı
nedeniyle adrenaline yanıt vermeyen refrakter
olgularda kullanılır.
• İnotropik, kronotropik, vazoaktif etkilerini beta
blokerlerden bağımsız olarak gösterirler. Endojen
katekolamin salınımını artırır.
• 1 mg iv 5 dakikada bir tekrarlanabilir,
• Dirençli şok olgularında 5-15 microgram/dk
dozunda infüzyon yapılabilir.
38. • Vazopressörler:
• Dirençli şok ve hipotansiyonu olan hastalarda
adrenalin infüzyonu gerekir.
• Bazen ek vazopressörler dopamin, dobutamin,
noradrenalin, fenilefrin gerekebilir.
39. İZLEM VE TABURCULUK
• Alerjen biliniyorsa uzak durması önerilmeli.
• Solunum sıkıntısı olan hastalar en az 6-8 saat
izlenmeli
• Hipotansiyonu olan en az 12-24 saat
izlenmeli.
• Nüks riski olanlara adrenalin otoenjektör
reçete edilmeli ve kullanımı öğretilmeli.
• Alerji uzmanına yönlendirilmeli.
