Λατινικά Λυκείου, Κείμενο 10ο, Μετάφραση, Γραμματική, Συντακτικό

1. ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ | μάθημα 10ο
37
Μάθημα 10ο
– Lectio decima
«Η προφητεία του Δία»
① Μετάφραση κειμένου
Κείμενο στα λατινικά Μετάφραση στην ελληνική
Aeneas geret Ο Αινείας θα διεξάγει
ingens bellum φοβερό πόλεμο
in Italia. στην Ιταλία.
Feroces populos Άγριους λαούς
contundet, θα συντρίψει,
mores eis ήθη σ’ αυτούς
imponet et θα επιβάλλει και
condet moenia. θα κτίσει τείχη.
Tu feres Εσύ θα φέρεις
Aeneam ad caelum. τον Αινεία στον ουρανό.
Postea Iulus, Αργότερα ο Ίουλος,
filius Aeneae, ο γιος του Αινεία,
tranferet regnum θα μεταφέρει το βασίλειο
ab Lavinio et από το Λαβίνιο και
muniet Albam Longam. θα οχυρώσει την Άλμπα Λόγγα.
Post trecentos annos Μετά από τριακόσια χρόνια
Ilia pariet duos filios, η Ίλια θα γεννήσει δυο γιους,
Romulum et Remum, το Ρωμύλο και το Ρώμο,
quos lupa τους οποίους η λύκαινα
nutriet. θα αναθρέψει.
Romulus condet Ο Ρωμύλος θα κτίσει
moenia Martia τα τείχη του Άρη
appellabit και θα ονομάσει
Romanosque τους Ρωμαίους
de suo nomine. από το όνομά του.
Ιmperium erit Romanis Η εξουσία θα είναι στους Ρωμαίους
sine fine. χωρίς τέλος.
Caesar Augustus, Ο Καίσαρας Αύγουστος,
ab Iulo ortus, καταγόμενος από τον Ίουλο,
claudet θα κλείσει
portas Belli τις πόρτες του πολέμου
et restituet και θα ξαναφέρει
regnum Saturnium. το βασίλειο του Κρόνου.
Tu hunc, Εσύ αυτόν,
accipies in caelo, θα δεχτείς στον ουρανό,
ut Aeneam. όπως τον Αινεία.

2. ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ | μάθημα 10ο
38
② Γραμματική κειμένου
1) ΡΗΜΑΤΑ
☞οριστική μέλλοντα ενεργητικής φωνής ρημάτων 3ης
και 4ης
συζυγίας :
Η οριστική του μέλλοντα ενεργητικής φωνής για τα ρήματα 3
ης
και 4
ης
συζυγίας σχηματίζεται από το θέμα
ενεστώτα, τα φωνήεν - a - (για το α’ ενικό πρόσωπο) και το φωνήεν - e - (για τα υπόλοιπα πρόσωπα) και τις
βασικές καταλήξεις, δηλαδή :
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΛΟΝΤΑ
πρόσωπο 3η
συζυγία 4η
συζυγία
α’ ενικό leg – a – m audi – a – m
β’ ενικό leg – e – s audi – e – s
γ’ ενικό leg – e – t audi – e – t
α’ πληθ. leg – e – mus audi – e – mus
β’ πληθ. leg – e – tis audi – e – tis
γ’ πληθ. leg – e – nt audi – e – nt
☞ το ρήμα fero :
Το ρήμα αυτό κλίνεται κανονικά όπως και τα ρήματα της 3
ης
συζυγίας με την ιδιομορφία όμως ότι στον ενεστώτα
και στους παραγόμενους απ’ αυτόν χρόνους (παρατατικό και μέλλοντα) αποβάλλει 1) το θεματικό φωνήεν - e -
όταν ακολουθεί - r και 2) το θεματικό φωνήεν - i - όταν ακολουθεί - s ή - t.
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
πρόσωπο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
α’ ενικό fero ferebam feram
β’ ενικό fers ferebas feras
γ’ ενικό fert ferebat feret
α’ πληθ. ferimus ferebamus feremus
β’ πληθ. fertis ferebatis feretis
γ’ πληθ. ferunt ferebant ferent
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
ferre
③ Συντακτικό κειμένου
1) Η ΛΕΞΗ post
Η λέξη post συνήθως χρησιμοποιείται ως πρόθεση, οπότε και συντάσσεται με αιτιατική. Υπάρχει όμως και η
περίπτωση να την συναντήσουμε ως επίρρημα χρονικό, όταν προηγείται αφαιρετική του ποσού / μέτρου /
διαφοράς. Σ’ όλες τις περιπτώσεις η σημασία του παραμένει η ίδια.
2) ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ
Η καταγωγή στη λατινική γλώσσα δηλώνεται με τους παρακάτω τρόπους :
I. Απρόθετη αφαιρετική ή ex + αφαιρετική, όταν επιθυμούμε να δηλώσουμε άμεση καταγωγή ή
κοινωνική προέλευση (τάξη).
II. Ab + αφαιρετική, για να δηλώσουμε μακρινή καταγωγή.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
 moenia : το τριτόκλιτο ουδέτερο ουσιαστικό δεν σχηματίζει παρά μόνο πληθυντικό αριθμό.

3. ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ | μάθημα 10ο
39
 caelum : ετερογενές ουσιαστικό του οποίου ο ενικός μεταφράζεται «ο ουρανός», ενώ ο πληθυντικός «οι
ουρανοί» με την σημασία του δικού μας παραδείσου.
 fine : ετερογενές ουσιαστικό (από το αρσενικό ουσιαστικό της γ’ κλίσης finis – finis). Στον ενικό αριθμό
σημαίνει «το όριο» ενώ στον πληθυντικό αριθμό «η χώρα, ή περιοχή, τα σύνορα».
 ortus : ονομαστική ενικού, γένους αρσενικού της μετοχής του παθητικού παρακειμένου του ρήματος orior –
ortuus sum – oriri (4).
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
 filius : παράθεση στο Iulus.
 post annos : εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει χρονική ακολουθία.
 quos lupa nutriet : δ/α αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο filios. Εισάγεται με την αναφορική
αντωνυμία quos και εκφέρεται με οριστική μέλλοντα, γιατί δηλώνει κάτι πραγματικό.
 de nomine : εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης.
 Romanis : δοτική προσωπική κτητική από το ρήμα erit.
 sine fine : εμπρόθετος προσδιορισμός της έλλειψης ή της στέρησης.
 ortus : επιθετική μετοχή ως παράθεση στο Caesar Augustus.
 ab Iulo : εμπρόθετος προσδιορισμός της έμμεσης ή μακρινής καταγωγής.
 ut Aeneam : δ/α απλή παραβολική – συγκριτική πρόταση σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού του
τρόπου. Εισάγεται με τον παραβολικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με οριστική, γιατί η σύγκριση αφορά δύο
πράξεις που είναι ή θεωρούνται αντικειμενικά πραγματικές. Ως ρήμα θα εννοηθεί η οριστική συντελεσμένου
μέλλοντα του accipio, δηλαδή το acceperis, γιατί θέλουμε να δηλώσουμε το προτερόχρονο στο μέλλον σε
σχέση με το περιεχόμενο της κύριας πρότασης.
© Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, MSc.
thanosstavropoulos@yahoo.gr