αξιομνημόνευτες και σπάνιες συντακτικές περιπτώσεις στα κείμενα της εξεταστέας ύλης

1. ΛΑΣΙΝΙΚΑ
Γ΄ΛΤΚΕΙΟΤ
ΑΞΙΟΜΝΗΜΟΝΕΤΣΕ΢ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕ΢
ΠΕΡΙΠΣΩ΢ΕΙ΢ ΢ΣΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΗ΢
ΕΞΕΣΑ΢ΣΕΑ΢ ΤΛΗ΢
Ελένη Παπαδοπούλου, φιλόλογος
eranistria.blogspot.com

2. Μεμονωμένες ή σπάνιες περιπτώσεις των κειμένων
1.ΔΗΛΩ΢Η ΑΠΑΓΟΡΕΤ΢Η΢
΋λες οι περιπτώσεις είναι απλές, εκτός από μία ιδιάζουσα στο κείμενο 25: Neminem
credideritis patriae consulturum esse. Με τον άλλο τρόπο θα γίνει: Nolite credere aliquem
patriae consulturum esse
2.ΝΟΘΗ ΑΥΑΙΡΕΣΙΚΗ ΑΠΟΛΤΣΟ΢
Τπάρχουν στα κείμενά μας 7 περιπτώσεις: 2 στο 21, από μία στα 29, 34, 40, 47, 48: όλες
αναλύονται ομαλά, εκτός από μία περίπτωση στο 21: quibus interemptis→cum eos
interemisset
3.ΓΝΗ΢ΙΑ ΑΥΑΙΡΕΣΙΚΗ ΑΠΟΛΤΣΟ΢
Μόνο μία, στο 23: Occiso Scriboniano→ cum Sscribonianus occisus esset
4.ΙΔΙΟΜΟΡΥΗ ΑΥΑΙΡΕΣΙΚΗ ΑΠΟΛΤΣΟ΢
Μόνο 2: ΢το 21 (Brenno duce→cum Brennus dux esset) και 30(patre imperatore→cum pater
imperator esset)
5.ΜΕΣΟΦΗ→ΔΕΤΣΕΡΕΤΟΤ΢Α ΠΡΟΣΑ΢Η
Τπάρχουν ορισμένες μεμονωμένες ή σπανιότατες περιπτώσεις:
Μόνο μία εναντιωματική μετοχή(21): absens→etsi aberat
Μόνο μία αιτιολογική μετοχή υποθετικής αιτιολογίας (49): elapso→quod is elapsus esset
Μόνο μία υποθετική μετοχή (45): intercepta→si epistula intercepta sit
Δύο χρονικές μετοχές του σύγχρονου που δε γίνεται να μετατραπούν σε χρονικές
προτάσεις με ιστορικό cum+υποτακτική παρατατικού ως συνήθως, γιατί δεν
εξαρτώνται από ρήμα ιστορικού χρόνου:
28: rediens→dum redis
44: exulantem→dum exulat
6.ΕΞΑΡΣΗ΢Η ΕΙΔΙΚΟΤ ΑΠΑΡΕΜΥΑΣΟΤ ΑΠΟ ΠΑΘΗΣΙΚΟ ΛΕΚΣΙΚΟ Ή ΔΟΞΑ΢ΣΙΚΟ
ΡΗΜΑ (ΑΡ΢Η ΛΑΣΙΝΙ΢ΜΟΤ)
41 : qui primi coulisse Italiam dicuntur
48: (ea cerva) perisse credita est 6.

3. 7.ΜΕΣΑΣΡΟΠΉ DEBEO + ΣΕΛΙΚ΋ ΑΠΑΡΈΜΥΑΣΟ ΢Ε ΠΑΘΗΣΙΚΉ ΠΕΡΊΥΡΑ΢ΣΙΚΉ
΢ΤΖΤΓΊΑ (Ή ΣΟ ΑΝΣΊ΢ΣΡΟΥΟ)
Τπάρχουν στα κείμενα 4 περιπτώσεις: 30, 46(2), 48 οι οποίες μετατρέπονται ως εξής:
30: Murenam laudare debemus→ Murena laudandus est nobis
46: Nec magis vituperandus est proditor patriae→ Nec magis vituperare proditorem patriae
debemus
Και
Ut laudandus sit→ ut laudare eum debeamus
48: quod imperandum militibus esset→quod is imperare militibus deberet
8.ΠΛΑΓΙΟ΢ ΤΠΟΘΕΣΙΚΟ΢ ΛΟΓΟ΢
Τπάρχουν στα κείμενα 4 περιπτώσεις: 25, 42, 45, 49 οι οποίες (με διαφορετικό τρόπο)
αναλύονται στο ίδιο είδος, αυτό της ανοιχτής υπόθεσης στο μέλλον
Η ανάλυσή τους σε ευθύ υποθετικό λόγο γίνεται ως εξής:
25 : Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis→Nemo
patriae consulet(οριστική Μέλλοντα), nisi vos ipsi patriae consulueritis (οριστική
΢υντελεσμένου Μέλλοντα)
42: Nunc inellego, si iste in Manliana castra pervenerit…neminem tam stultum fore…neminem
tam improbum (fore) →si iste in Manliana castra pervenerit(οριστική Μέλλοντα)…nemo tam
stultus erit(οριστική ΢.Μ.)…nemo tam stultus erit(οριστική Μέλλοντα)…nemo tam
improbus(erit) (οριστική Μέλλοντα)
45: Legatum monet ut, si adire non posit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra
abiciat→si adire non poteris(οριστική Μέλλοντα), epistulam ad amentum tragulae
adliga(προστακτική→μελλοντική έκφραση) et in castra abice(προστακτική→μελλοντική
έκφραση)
49: experiri enim volui, quam aeguo animo me ferro essem interemptura, si tibi consilium non
ex sentential cesserit(οριστική ΢υντελεσμένου Μέλλοντα), quam aequo animo me ferro
interimam? (οριστική Μέλλοντα)

4. 9.ΕΞΑΡΣΗΜΕΝΟ΢ ΤΠΟΘΕΣΙΚΟ΢ ΛΟΓΟ΢
Μόνο στο 37: ut, nisi qui dues vel casus aliqui subvenerit, salvi esse nequeamus→nisi qui dues vel casus aliqui
subvenerit (οριστική Μέλλοντα), salvi esse nequimus(οριστική Ενεστώτα δυνητικού ρήματος, άρα μελλοντική
έκφραση)→ανοιχτή υπόθεση στο μέλλον
(είναι εξαρτημένος, γιατί η απόδοσή του είναι συμπερασματική πρόταση)
10.ΛΑΝΘΑΝΩΝ ΤΠΟΘΕΣΙΚΟ΢ ΛΟΓΟ΢
Μόνο στο 45: ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur (λανθάνων, γιατί η υπόθεση
είναι υποθετική μετοχή και πλάγιος, γιατί η απόδοση είναι βουλητική πρόταση) →α) υποθετική
μετοχή→υποθετική πρόταση:intercepta epistula→si epistula intercepta sit
β) πλάγιος λόγος→ευθύς: si epistula intercepta erit(οριστική ΢υντελεσμένου Μέλλοντα), ne nostra consilia ab
hostibus cognoscantur(αποτρεπτική υποτακτική, δηλαδή μελλοντική έκφραση) →ανοιχτή υπόθεση στο
μέλλον.
11. ΔΗΛΩ΢Η ΢ΚΟΠΟΤ
Τπάρχουν στα κείμενα 11 περιπτώσεις: 31,32(×2), ( 34(×3), 36, 40, 41, 49(×2). Δύο όμως θέλουν ιδιαίτερη
προσοχή, γιατί χρειάζεται να μετατρέψουμε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική ή την ενεργητική σύνταξη
σε παθητική:
31: ut singularis proelii eventu cernatur (τελική πρόταση)
Singularis proelii eventum cretum (αιτιατική σουπίνου)
Qui singularis proelii eventu cernamus (αναφορικο-τελική πρόταση)
Causa singularis proelii eventu cernendi (εμπρόθετο γερούνδιο)
Ad singularis proelii eventum cernendum (εμπρόθετο γερούνδιο)
40: ut C. Marius…hostis iudicaretur (τελική πρόταση)
C. Marium…hostem iudicatum (αιτιατική σουπίνου)
A quo C. Marius…hostis iudicaretur ή qui C. Marium…hostem iudicaret(αναφορικο-τελική πρόταση)
Causa C. Marii…hostis iudicandi(εμπρόθετο γερούνδιακό)
Ad C. Marium…hostem iudicandum(εμπρόθετο γερούνδιακό)
12. ΕΛΞΗ ΓΕΡΟΤΝΔΙΑΚΟΤ (προαιρετική)
Τπάρχουν στα κείμενα 3 περιπτώσεις που πληρούν όλες τις προϋποθέσεις, όλες στο 32:

5. Gerendi et administrandi rem publicam→gerendae et administrandae rei publicae
Colendo et cogitando homines excellentes→colendis et cogitandis hominibus excellentibus
Laudem et honestatem solum expetendo→laude et honestate solum expetendis (ή –nda)
13. ΓΕΡΟΤΝΔΙΑΚΟ→ΓΕΡΟΤΝΔΙΟ (μετατροπή προερχόμενη από υποχρεωτική γερουνδιακή έλξη)
Τπάρχουν στα κείμενα 3 περιπτώσεις, όλες στο 49:
De interficiendo Caesare→de interficiendo Caesarem
Causa unguium resecandotum→causa ungues resecandi
Ad eam obiurgandam→ad eam obiurgandum
14. ΢ΠΑΝΙΕ΢ ΔΕΤΣΕΡΕΤΟΤ΢Ε΢ ΠΡΟΣΑ΢ΕΙ΢
Τπάρχουν στα κείμενά μας ορισμένες μοναδικές ή εξαιρετικά σπάνιες προτάσεις:
Μία ουσιαστική αιτιολογική(24: quod…mentiebatur)
Μία αιτιολογική με αιτιολογικό cum (34:cum…existimasset)
Μία του quominus(47:quominus id faceret)
Μία του quin(47:quin…nolis)
Μία ενδοιαστική (47:ne …faciant)
Μία διμελής πλάγια ερώτηση (47:utrum…an calva)
Μία χρονική του σύγχρονου-συνεχιζόμενης πράξης(38:dum…sororis)
Μία χρονική του σύγχρονου-παράλληλης διάρκειας(38:dum vixit)
Δύο χρονικές του υστερόχρονου(38:dum…audiretur)-(47:donec…aetatis)
Σέσσερις αναφορικο-συμπερασματικές(όλες στο 42)
Δύο ουσιαστικές συμπερασματικές(46:ut…anteponamus και ut…is sit)
15. ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ΢ ΜΕ ΢ΗΜΑ΢ΙΑ ΕΝΕ΢ΣΩΣΑ
΢το κείμενο 28 (adfectus est) και 37 (deducta est) υπάρχουν δύο περιπτώσεις παρακειμένου με
σημασία ενεστώτα (κάτι αντίστοιχο με τον γνωμικό αόριστο της αρχαίας ελληνικής). Ο παρακείμενος
με σημασία ενεστώτα θεωρείται αρκτικός χρόνος
Bene merenti!