ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ, Μετάφραση, Γραμματική, Συντακτικό

1. ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ | μάθημα 15ο
53
Μάθημα 15ο
– Lectio quinta decima
«Τα ήθη των Γερμανών»
① Μετάφραση κειμένου
Κείμενο στα λατινικά Μετάφραση στην ελληνική
Omnis vita Germanorum Όλη η ζωή των Γερμανών
consistit συνίσταται (περιορίζεται)
in venationibus στο κυνήγι
atque in studiis και στη σπουδή
reis militaris. των στρατιωτικών πραγμάτων.
Germani non student Οι Γερμανοί δεν ασχολούνται
agriculturae ; με τη γεωργία
nutriuntur lacte, τρέφονται με γάλα,
caseo et carne. τυρί και κρέας.
Frigidissimis locis Σε πολύ παγωμένους
habent solum pelles τόπους έχουν (φορούν) μόνο δέρματα
et lavantur in fluminibus. και πλένονται στα ποτάμια.
Cum civitas Όταν η πολιτεία
gerit bellum, κάνει (διεξάγει) πόλεμο,
creantur magistrates εκλέγονται άρχοντες
cum potestate με δικαίωμα
vitae necisque. ζωής και θανάτου.
Equestribus proeliis Στις ιππομαχίες
saepe συχνά
desiliunt ex equis πηδούν από τα άλογα
ac proeliantur pedibus: και πολεμούν πεζοί
usus ephippiorum η χρήση της σέλας
habetur θεωρείται
res turpis et iners. ντροπή και μαλθακότητα.
Non sinunt Δεν επιτρέπουν
importari ad se να εισάγεται σ’ αυτούς
vinum a mercatoribus, κρασί από τους εμπόρους
quod γιατί,
ea re, εξαιτίας αυτού του πράγματος
ut arbitrantur, όπως πιστεύουν,
homines remollescunt οι άντρες γίνονται μαλθακοί
atque effeminantur. και εκθηλύνονται.
② Γραμματική κειμένου
1) ΡΗΜΑΤΑ
☞ α) Οριστική και απαρέμφατο ενεστώτα παθητικής φωνής 1ης
/2ης
/4ης
συζυγίας
 Η οριστική παθητικού ενεστώτα σχηματίζεται από σχηματίζεται από το ενεστωτικό θέμα και τις
βασικές καταλήξεις του παθητικού ενεστώτα.
 Το απαρέμφατο του παθ. ενεστώτα σχηματίζεται από το ενεστωτικό θέμα και τη κατάληξη – ri.

2. ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ | μάθημα 15ο
54
Βασικές καταλήξεις παθητικού ενεστώτα
πρόσωπο/αριθμός καταλήξεις
α’ ενικό - (o)r
β’ ενικό - ris/-re
γ’ ενικό - tur
α’ πληθ. - mur
β’ πληθ. - mini
γ’ πληθ. - ntur
Κλίση ρημάτων παθητικής φωνής 1ης
, 2ης
, 4ης
συζυγίας
πρόσωπο 1η
συζυγία 2η
συζυγία 4η
συζυγία
α’ ενικό am(a) – or dele – or audi – or
β’ ενικό ama – ris /-re dele – ris / -re audi – ris / -re
γ’ ενικό ama – tur dele – tur audi – tur
α’ πληθ. ama – mur dele – mur audi – mur
β’ πληθ. ama – mini dele – mini audi – mini
γ’ πληθ. ama – ntur dele – ntur audi – u – ntur
απαρέμφατα
ενεστώτα
ama – ri dele – ri audi – ri
☞ β) Οι αρχικοί χρόνοι της μέσης φωνής :
είναι η οριστική ενεστώτα, η οριστική παρακειμένου και το απαρέμφατο ενεστώτα π.χ. amor –
amatus sum – amari (1).
☞ γ) αποθετικά ρήματα :
ονομάζονται έτσι τα ρήματα που σχηματίζουν τύπους στη παθητική φωνή αλλά έχουν ενεργητική
σημασία. Τα ρήματα αυτά παρουσιάζουν στη παθητική φωνή κάποιους τύπους από την ενεργητική
φωνή  1) Σουπίνο, 2) Γερούνδιο, 3) Μετοχή ενεστώτα, 4) Μετοχή μέλλοντα, 5) Απαρέμφατο
μέλλοντα, 6) Υποτακτική μέλλοντα. Δε σχηματίζουν όμως απαρέμφατο παθητικού μέλλοντα.
③ Συντακτικό κειμένου
ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ
Υπάρχουν δυο τρόποι να δηλωθεί το ποιητικό αίτιο :
I. a/ab + αιτιατική (για έμψυχα ή προσωποποιημένα άψυχα).
II. αφαιρετική (για άψυχα).
III. δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου/ποιητικού αιτίου, όταν υπάρχει ρήμα παθητικής
περιφραστικής συζυγίας ή παθητικής διάθεσης συντελικού χρόνου.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
 militaris : το επίθετο δεν σχηματίζει παραθετικά.
 Germani : το ουσιαστικό αυτό δεν σχηματίζει ενικό αριθμό επειδή αναφέρεται σε λαό.
 agriculturae : το ουσιαστικό ως αφηρημένο δεν σχηματίζει πληθυντικό αριθμό.
 lacte/caseo : ουσιαστικά που δηλώνουν ύλη , γι’ αυτό και δεν σχηματίζουν πληθυντικό αριθμό.
 carne : το ουσιαστικό σχηματίζει γενική πληθυντικού σε – ium.
 locis : προσοχή! Ετερογενές ουσιαστικό. Στον ενικό σχηματίζεται ως δευτερόκλιτο αρσενικό (= τόπος), ενώ
στο πληθυντικό σχηματίζεται είτε ως αρσενικό (= χωρία βιβλίου) είτε ως ουδέτερο (= τόποι).
 equestribus : το επίθετο ως παράγωγο ουσιαστικού (equus – i ) δεν σχηματίζει παραθετικά.

3. ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΟΥ | μάθημα 15ο
55
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
 omnis : κατηγορηματικός προσδιορισμός στο vita.
 agriculturae : αντικείμενο του ρήματος student τοποθετείται σε πτώση δοτική γιατί το ρήμα αυτό δηλώνει
φροντίδα και συντάσσεται με δοτική.
 cum civitas bellum gerit : δ/α χρονική πρόταση. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο cum εκφέρεται με
οριστική ενεστώτα και δηλώνει την αόριστη επανάληψη σε παρόν – μέλλον .
 cum potestate : εμπρόθετος προσδιορισμός του τρόπου.
 vitae – necis : γενικές αντικειμενικές στο potestate.
 ex equis : εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης ή της από τόπου κίνησης.
 proeliis : αφαιρετική του χρόνου που δηλώνει πότε έγινε κάτι.
 ephippiorum : γενική αντικειμενική στο usus.
 quod ea re homines remollescunt : δ/α αιτιολογική επιρρηματική πρόταση. Εισάγεται με τον αιτιολογικό
σύνδεσμο quod και εκφέρεται με οριστική ενεστώτα για τι φανερώνει αντικειμενική αιτιολογία.
 re : αφαιρετική του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου.
 ut arbitrantur : δ/α απλή παραβολική – συγκριτική πρόταση σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού του
τρόπου. Εισάγεται με τον παραβολικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με οριστική ενεστώτα για τι η σύγκριση
αφορά δύο καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται ότι δηλώνουν αντικειμενική αιτιολογία.
© Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, MSc.
thanosstavropoulos@yahoo.gr