ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ - ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Ι.Ε.Π.: "Η προέλευση της τέχνης"

1. 1
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩ΢΢Α Β’ ΛΤΚΕΙΟΤ
ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ | ΘΕΜΑΣΑ 18673, 18675, 18676, 18678
Κείμενο
[Η προέλευςη τησ τέχνησ]
Oι τϋχνεσ που εξαρτώνται από το ςχϋδιο ϊρχιςαν, όπωσ όλεσ οι ε-
φευρϋςεισ, με τα αναγκαύα. ΢τη ςυνϋχεια επιζητόθηκε η ομορφιϊ και τελικϊ α-
κολούθηςε το περιττό. Αυτϊ εύναι τα τρύα κυριότερα ςτϊδια τησ τϋχνησ. Οι πα-
λιότερεσ αναφορϋσ μασ διδϊςκουν ότι τα πρώτα εικαςτικά ϋργα ϋδειχναν τι εύ-
ναι ο ϊνθρωποσ και όχι πώσ φαύνεται ςτα μϊτια μασ, δηλαδό το περύγραμμϊ του
και όχι τη μορφό του. Από την απλοώκότητα τησ μορφόσ πϋραςαν ςτην εξϋταςη
των ςχϋςεων, η οπούα δύδαξε την ορθότητα. Με τη ςειρϊ τησ αυτό προςϋφερε
την αςφϊλεια, για να αποτολμηθεύ το μεγϊλο. Έτςι, η τϋχνη απϋκτηςε μεγαλεύο
και τελικϊ με τουσ Έλληνεσ ϋφταςε ςταδιακϊ ςτην ανώτατη ομορφιϊ. Αφού ε-
ναρμονύςτηκαν όλα τα μϋρη τησ και επιζητόθηκε ο εξωραώςμόσ τησ, οι καλλιτϋ-
χνεσ προχώρηςαν ςτο περιττό, οπότε χϊθηκε η μεγαλοςύνη τησ τϋχνησ και τϋ-
λοσ ακολούθηςε η πλόρησ παρακμό τησ.
Η τϋχνη ϊρχιςε με την πιο απλοώκό μορφό και ύςωσ με ϋνα εύδοσ γλυ-
πτικόσ, καθώσ και ϋνα παιδύ μπορεύ να δώςει μια οριςμϋνη μορφό ςε μια μαλακό
μϊζα. Δεν μπορεύ, όμωσ, να ςχεδιϊςει οτιδόποτε πϊνω ςε μια επιφάνεια, επειδό
ςτην πρώτη περύπτωςη αρκεύ η απλό ιδϋα ενόσ πρϊγματοσ, ενώ το ςχϋδιο απαι-
τεί πολλϋσ ϊλλεσ γνώςεισ. Αργότερα η ζωγραφικό ϋγινε η διακοςμότρια τησ
γλυπτικόσ.
Η προϋλευςη τησ τϋχνησ φαύνεται πωσ εύναι ύδια ςε όλουσ τουσ λαούσ
που την ϊςκηςαν και δεν ϋχουμε επαρκείσ λόγουσ, για να δηλώςουμε μια ιδιαύ-
τερη πατρύδα τησ, καθώσ το πρώτο ςπϋρμα για το αναγκαύο το βρόκε κϊθε λαόσ
ςτον εαυτό του. Αλλϊ η επινόηςη τησ τϋχνησ διαφϋρει ανϊλογα με την ηλικύα
των λαών και την πρώιμη ό όψιμη ειςαγωγό τησ λατρεύασ των θεών. Έτςι, οι
Χαλδαύοι ό οι Αιγύπτιοι πρϋπει να αιςθητοπούηςαν νωρύτερα από τουσ Έλληνεσ
ςτο πλαύςιο τησ λατρεύασ τισ ανώτερεσ δυνϊμεισ που φαντϊςτηκαν. Εδώ ςυμ-
βαύνει ό,τι παρατηρεύται και ςτισ ϊλλεσ τϋχνεσ και εφευρϋςεισ, όπωσ εύναι ο
χρωματιςμόσ με πορφύρα, που ςτισ χώρεσ τησ Ανατολόσ ϋγιναν γνωςτϋσ και α-
ςκόθηκαν νωρύτερα.
Εκεύνοι, όμωσ, που αναφϋρονται ςτην προϋλευςη μιασ χρόςησ ό ςε
μια τϋχνη και τη μετϊδοςό τησ από ϋναν λαό ςτον ϊλλον πλανώνται γενικϊ, ε-
πειδό ςτηρύζονται ςε επιμϋρουσ ςτοιχεύα που ϋχουν μια ομοιότητα μεταξύ τουσ
και από αυτό βγϊζουν ϋνα γενικό ςυμπϋραςμα. Για παρϊδειγμα, οριςμϋνοι λόγω
τησ χαρακτηριςτικόσ κοιλιϊσ τόςο των Ελλόνων όςο και των Ρωμαύων παλαι-
ςτών ιςχυρύζονται ότι οι δεύτεροι, εφόςον ϋπονται χρονικϊ, κατϊγονται από
τουσ πρώτουσ. Η τϋχνη ςτουσ Έλληνεσ, αν και αναπτύχθηκε πολύ αργότερα
από ό,τι τισ χώρεσ τησ Ανατολόσ, ϊρχιςε με μιαν απλοώκότητα, καθώσ, όπωσ
φαύνεται, οι Έλληνεσ δε δϋχτηκαν το πρώτο ςπϋρμα για την τϋχνη τουσ από κα-
νϋναν ϊλλο λαό, αλλϊ φαύνεται πωσ εύναι οι πρώτοι εφευρϋτεσ τησ.

2. 2
J. Winckelmann (2010). Ιστορία της Αρχαίας Τέχνης. Αθόνα: Gutenberg (διαςκευό).
ΘΕΜΑ 18673
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονάδεσ 20)
Β1. Ποια εύναι, κατϊ τον ςυγγραφϋα, τα κύρια ςτϊδια εξϋλιξησ τησ τϋχνησ; (60 –
80 λϋξεισ)
(μονάδεσ 10)
Β2α. Να επιςημϊνετε δύο διαρθρωτικϋσ λϋξεισ με τισ οπούεσ επιτυγχϊνεται η ςυ-
νοχό ςτην τρύτη παρϊγραφο (Η προϋλευςη ...νωρύτερα).
(μονάδεσ 2)
Β2β. Ποια ςχϋςη ςυνοχόσ επιτυγχϊνεται με καθεμιϊ από αυτϋσ;
(μονάδεσ 3)
Γ1. Να γρϊψετε από μύα πρόταςη με καθεμιϊ από τισ ακόλουθεσ λϋξεισ του κει-
μϋνου. Φροντύςτε, ώςτε μϋςα από την πρόταςη να γύνεται φανερό η ςημαςύα τησ
κϊθε λϋξησ: εικαςτικά, απαιτεί, επαρκείσ, ομοιότητα, αναπτύχθηκε (μπο-
ρεύτε να διαφοροποιόςετε τον γραμματικό τύπο, δηλαδό την πτώςη, τον αριθμό,
το γϋνοσ κλπ.).
(μονάδεσ 10)
Γ2α. «Δεν μπορεί, όμωσ, να ςχεδιάςει οτιδήποτε πάνω ςε μια επιφάνεια
…». Να δηλώςετε αν η χρόςη τησ γλώςςασ ςτην παραπϊνω φρϊςη εύναι κυριο-
λεκτικό/δηλωτικό ό μεταφορικό/ςυνυποδηλωτικό.
(μονάδεσ 3)
Γ2β. Να γρϊψετε δύο προτϊςεισ με τη λϋξη επιφάνεια. ΢την πρώτη χρηςιμοποι-
όςτε τη λϋξη κυριολεκτικϊ/δηλωτικϊ και ςτη δεύτερη μεταφορι-
κϊ/ςυνυποδηλωτικϊ.
(μονάδεσ 2)
ΘΕΜΑ 18675
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονάδεσ 20)
Β1. Σι απαντϊ ο ςυγγραφϋασ ςτην ϊποψη ότι υπϊρχει μια ιδιαύτερη πατρύδα τησ
τϋχνησ; (60 – 80 λϋξεισ)
(μονάδεσ 10)
Β2α. Με ποιον τρόπο αναπτύςςεται η τελευταύα παρϊγραφοσ (Εκεύνοι … εφευ-
ρϋτεσ τησ) του κειμϋνου;
(μονάδεσ 2)
Β2β. Να δικαιολογόςετε την απϊντηςό ςασ.
(μονάδεσ 3)
Γ1. Να ςυντϊξετε μύα παρϊγραφο 50-60 λϋξεων, χρηςιμοποιώντασ τισ παρακϊτω
λϋξεισ/φρϊςεισ του κειμϋνου: τέχνη, οριςμένη μορφή, ςυμβαίνει, ομοιότητα

3. 3
μεταξύ τουσ, αναπτύχθηκε. (Μπορεύτε να διαφοροποιόςετε τουσ γραμματι-
κούσ τύπουσ ωσ προσ την πτώςη, τον αριθμό, το γϋνοσ, το πρόςωπο κλπ.)
(μονάδεσ 10)
Γ2. Να επιςημϊνετε ςτο κεύμενο πϋντε όρουσ ειδικού/επιςτημονικού λεξιλογύου
και να αιτιολογόςετε τη χρόςη τουσ.
(μονάδεσ 5)
ΘΕΜΑ 18676
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονάδεσ 20)
Β1. Να εξηγόςετε τη θϋςη του ςυγγραφϋα ότι «δεν ϋχουμε επαρκεύσ λόγουσ, για να
δηλώςουμε μια ιδιαύτερη πατρύδα τησ τϋχνησ» (60 – 80 λϋξεισ)
(μονάδεσ 10)
Β2. Ποια ςυλλογιςτικό πορεύα (παραγωγικό – επαγωγικό) ακολουθεύ ο ςυγγραφϋασ
ςτην τρύτη (Η προϋλευςη …νωρύτερα) παρϊγραφο του κειμϋνου;
(μονάδεσ 5)
Γ1. Να ςυντϊξετε μύα παρϊγραφο 50-60 λϋξεων, χρηςιμοποιώντασ τισ παρακϊτω
λϋξεισ/φρϊςεισ του κειμϋνου: Οι τέχνεσ, μασ διδάςκουν, προέλευςη, διαφέρει
ανάλογα, όμωσ. (Μπορεύτε να διαφοροποιόςετε τουσ γραμματικούσ τύπουσ ωσ
προσ την πτώςη, τον αριθμό, το γϋνοσ, το πρόςωπο κλπ.)
(μονάδεσ 10)
Γ2α. «Εκείνοι, όμωσ, που αναφέρονται ςτην προέλευςη μιασ χρήςησ ή ςε μια
τέχνη και τη μετάδοςή τησ από έναν λαό ςτον άλλον πλανώνται γενικά».
΢την παραπϊνω περύοδο να εντοπύςετε την αναφορικό πρόταςη.
(μονάδεσ 2)
Γ2β. ΢τη ςυνϋχεια να γρϊψετε αν αυτό εύναι προςδιοριςτικό ό παραθετι-
κό/προςθετικό.
(μονάδεσ 3)
ΘΕΜΑ 18678
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονάδεσ 20)
Β1. Να εξηγόςετε τη θϋςη του ςυγγραφϋα ότι η εναςχόληςη των καλλιτεχνών με
το περιττό οδόγηςε ςτη ςταδιακό παρακμό τησ τϋχνησ. (60 – 80 λϋξεισ)
(μονάδεσ 10)
Β2. Ποιον τρόπο ανϊπτυξησ ακολουθεύ ο ςυγγραφϋασ ςτην τϋταρτη (Εκεύνοι
…τησ) παρϊγραφο του κειμϋνου;
(μονάδεσ 5)
Γ1. Να ςυντϊξετε μύα παρϊγραφο 50-60 λϋξεων, χρηςιμοποιώντασ τισ παρακϊτω
λϋξεισ/φρϊςεισ του κειμϋνου: εικαςτικά έργα, μεγαλείο, αιςθητοποίηςαν,
τέχνη, φαίνεται. (Μπορεύτε να διαφοροποιόςετε τουσ γραμματικούσ τύπουσ ωσ
προσ την πτώςη, τον αριθμό, το γϋνοσ, το πρόςωπο κ.λπ.)
(μονάδεσ 10)

4. 4
Γ2α. «Oι τέχνεσ που εξαρτώνται από το ςχέδιο άρχιςαν …με τα αναγκαία».
΢την παραπϊνω περύοδο να εντοπύςετε την αναφορικό πρόταςη.
(μονάδεσ 2)
Γ2β. ΢τη ςυνϋχεια να γρϊψετε αν αυτό εύναι προςδιοριςτικό ό παραθετι-
κό/προςθετικό.
(μονάδεσ 3)
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Θάνος ΢τασρόποσλος – φιλόλογος
thanosstavropoulos@yahoo.gr