3. การปรับปรุงภาษีอากร
1. กาเนิดระบบเจ้าภาษีนายอากร
2.เงินค่าผูกปี้ข้อมือจีน
3. แก้ไขวิธีการเก็บภาษีอากร
4.เงินค่าราชการ

4. ส่วนใหญ่ทาการค้ากับจีน และค้าขายกับหัวเมืองมลายู
พ่อค้าจีนในกรุงเทพฯ ได้ส่งสาเภาไปค้าขายถึงสิงคโปร์
และเกาะหมาก การเปลี่ยนแปลงทางการค้าในสมัย
รัชกาลที่ 3 มีดังนี้

6. 1. การค้าโดยการแต่งสาเภาหลวงออกไปค้าขาย
2. ผ่อนคลายการค้าแบบผูกขาดและยกเลิกประเพณีการค้าขาย
ของทางราชการบางประการ อันเนื่องมาจาก
การทาสนธิสัญญาเบอร์นี่กับอังกฤษ
3. เรือสินค้าเริ่มเปลี่ยนจากเรือสาเภามาเป็นเรือกาปั่นใบ ซึ่งคน
ไทยต่อขึ้นครั้งแรกในเดือน ตุลาคม 2378 โดยหลวงนายสิทธิ์
( ช่วง บุนนาค )( สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ในสมัย
รัชกาลที่ 5 )

7.  การค้าสาเภาหลวง
 กาไรจากการผูกขาดการค้าของพระคลังสินค้า
 ภาษีปากเรือหรือเบิกร่อง
ภาษีสินค้าขาเข้า
ภาษีสินค้าขาออก

9. เงิน
พด
ด้วง

10. ตราครุฑเสี้ยว ใช้กับเงินพดด้วงขนาดสิบสลึง
ตราดอกไม้ ใช้กับเงินพดด้วงขนาด ตั้งแต่หนึ่งบาท จนถึงขนาดหนึ่งไพ
ตราหัวลูกศร ใช้กับเงินพดด้วง ตั้งแต่ขนาดหนึ่งสลึงลงมา
ตราใบมะตูม ใช้กับเงินพดด้วงที่ออกมาเป็นที่ระลึก มีขนาดหนึ่งบาท สองสลึง
หนึ่งสลึง หนึ่งเฟื้อง สองไพ และหนึ่งไพ
ตราเฉลว ใช้กับเงินพดด้วงขนาดหนึ่งบาท ไม่มีตราแผ่นดินไพ และหนึ่งไพ
ตราเฉลว ใช้กับเงินพดด้วงขนาดหนึ่งบาท ไม่มีตราแผ่นดิน

12. ร้อยเอกเฮนรี เบอร์นี

13. ไทยกับอังกฤษตกลงกันได้จึงทาสัญญาต่อกันนับเป็นสัญญา
โดยสมบูรณ์ฉบับแรกในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ มีชื่อ
เรียกว่า “สัญญาเบอร์นี่” มีภาษากากับถึง 4 ภาษาคือ
ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ภาษาโปรตุเกสและภาษามลายู

14. ไทยกับอังกฤษจะมีไมตรีต่อกัน จะไม่คิดร้ายต่อกัน
จะไม่แย่งชิงเอาบ้านหรือดินแดนซึ่งกันและกัน ถ้ามี
คดีเกิดขึ้นภายในอาณาเขตประเทศไทยก็ให้ไทย
ตัดสินตามใจไทยตามขนบธรรมเนียมประเพณีไทย
ทั้งสองฝ่ายจะอานวยความสะดวกในการค้าต่อกัน
เป็นอันดี จะอนุญาตให้พ่อค้าของอีกฝ่ายหนึ่งเข้าไป
ตั้งหรือเช่าบ้านเรือนโรงสินค้าและร้านค้าได้ แต่คน
ของอีกฝ่ายหนึ่งที่เข้าไปอยู่ในอาณาเขตของอีกฝ่าย
หนึ่งจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายของอาณาเขตนั้น
ทุกประการ”

16. 1.รัฐต้องปรับวิธีการหารายได้เพิ่มมากขึ้น
2เกิดการผลิตเพื่อส่งสินค้าออกเพิ่มมากขึ้น

17. 1.เรือของชาวอังกฤษหรือชาวเอเชียในบังคับอังกฤษที่เข้ามาค้าขายในกรุงเทพฯจะต้องปฏิบัติตาม
กฎหมายไทยทุกประการ จะซื้อข้าวสารหรือข้าวเปลือกออกนอกประเทศไม่ได้
2.ถ้าเรือนั้นนาอาวุธปืนกระสุนปืนหรือดินดาเข้ามาจะต้องขายให้รัฐบาลเท่านั้นถ้ารัฐบาลไม่ต้องการ
ต้องนาออกไป
3. ภาษีเบิกร่องหรือค่าปากเรือ ในอัตราวาละ 1,700 บาท ถ้ามิได้บรรทุกสินค้ามาจะเสียในอัตราวาละ
1,500 บาท ทั้งนี้ไม่ต้องเสียภาษีขาเข้าขาออกอีก
4. ห้ามนาฝิ่นเข้ามาขายในไทยโดยเด็ดขาด
5. เจ้าพนักงานสามารถตรวจสอบเรือสินค้าได้ แล้วเอาสินค้ายุทธภัณฑ์ไว้ ณ เมืองปากน้า แล้วเจ้าเมือง
จึงอนุญาตให้เรือมาถึงกรุงเทพมหานคร

18.  สนธิสัญญาดังกล่าวทาให้รัฐบาลไทยเสียผลประโยชน์ จึงมีการเพิ่มภาษีอากรให้ชดเชย
รายได้ที่ขาดหายไป โดยมีการเรียกเก็บภาษีอากรใหม่ถึงเกือบ 40 อย่างทั้งนี้ เนื่องจาก
ในสมัยรัชกาลที่ 3 บ้านเมืองกลับมีสงครามมากกว่าสมัยรัชกาลที่ 2 อันทาให้รัฐบาลมี
รายได้มากกว่าสมัยรัชกาลที่ 2 มาก ถึงกับสามารถให้เงินเดือนแก่เจ้านายได้ และเพิ่ม
เบี้ยหวัด (โบนัส) ให้แก่เจ้านายและข้าราชการได้อีกด้วย
 แต่เดิมการผูกขาดการค้านั้นมีไว้เพื่อหาเงินสาหรับใช้จ่ายบารุงบ้านเมืองและการ
ศาสนา เมื่อรัฐบาลไม่สามารถผูกขาดสินค้าได้อีกแล้วก็ใช้วิธีโอนสิทธิ์ให้แก่เจ้าภาษี
แทน ทาให้สินค้าแพงขึ้น ราษฎรได้รับความเดือดร้อน สวนทางกับข้าวเปลือกที่ราคา
ตกต่ามาก ในขณะที่รัฐบาลมีรายได้ปีละหลายล้านบาท

19. ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับสหรัฐอเมริกาได้มีขึ้นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่3 เมื่อ พ.ศ. 2376 โดย
ประธานาธิบดี แอนดรูว์ แจ๊คสัน ได้ส่ง เอ็ดมันด์ โรเบอร์ต Edmund Roberts คนไทยเรียก “เอมินรา
บัด” เป็นทูตเข้ามาทาสัญญาการค้ากับไทย ทานองเดียวกับอังกฤษที่เฮนรี เบอร์นี่ ทาไว้ เนื่องจากสัญญา
ฉบับดังกล่าว ไม่สู้จะเกิดประโยชน์ต่อพ่อค้าชาวอังกฤษและอเมริกันมากนัก ดังนั้นในปี พ.ศ. 2393
อเมริกัน ได้ส่ง โยเซฟ บัลเลสเตียร์ Joseph Balestier เข้ามาขอแก้ไขสนธิสัญญา ที่ทาไว้ เมื่อ ปี พ.ศ.
2375 แต่เนื่องจาก โยเซฟ บัลเลสเตียร์ Joseph Balestierไม่เข้าใจขนบธรรมเนียมไทย พูดจากร้าวร้าว
จึ่งไม่สามารถแก้ไขสนธิสัญญาได้