SlideShare a Scribd company logo

Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam

•
•
N
nataliej4

Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam

Education
1 of 100
Download to read offline
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG -----+---- TRẦN THỊ NGỌC TRÂM QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG -----+---- TRẦN THỊ NGỌC TRÂM QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 62.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Tô Ngọc Hưng PGS.TS. Nguyễn Đắc Hưng HÀ NỘI, 2017
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu, các kết luận khoa học chưa được công bố trong các công trình tương tự nào khác trước đó. Số liệu và tài liệu được trích dẫn trung thực, đầy đủ, có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày 19/1 /2017 Nguyên cứu sinh Trần Thị Ngọc Trâm
ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................i MỤC LỤC.................................................................................................ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................viii DANH SÁCH CÁC BẢNG, BIỂU, HÌNH, SƠ ĐỒ................................x MỞ ĐẦU....................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu...............................................................1 2. Tổng quan nghiên cứu của đề tài.........................................................3 2.1. Nghiên cứu nước ngoài......................................................................3 2.2. Nghiên cứu trong nước......................................................................5 2.2.1. Luận án tiến sỹ................................................................................5 2.2.2. Một số bài viết đăng trên Tạp chí chuyên ngành hiện nay.........8 2.2.3 Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành........................................10 2.3. Nhận xét chung.................................................................................11 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài..........................................................11 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................12 4.1.Đối tượng nghiên cứu........................................................................12 4.2. Phạm vi nghiên cứu..........................................................................12 5. Phương pháp nghiên cứu....................................................................12 6. Những đóng góp mới của luận án......................................................13 7. Kết cấu của luận án.............................................................................15 CHƯƠNG 1.............................................................................................16 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.......................16 1.1 RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.....................................................................................16 1.1.1 Những vấn đề cơ bản về Ngân hàng thương mại........................................................16 1.1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại............................................................................16
iii 1.1.1.2 Một số hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại.............................................17 1.1.2 Rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại.................................18 1.1.2.1 Khái niệm rủi ro........................................................................................................18 1.1.2.2 Các loại rủi ro cơ bản của Ngân hàng thương mại...................................................19 1.2 QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI........................................................................22 1.2.1 Khái niệm........................................................................................22 1.2.2 Sự cần thiết phải quản trị rủi ro của ngân hàng thương mại.......................................23 1.2.3 Mô hình quản trị rủi ro tại ngân hàng thương mại......................................................25 1.2.4 Nội dung quản trị những rủi ro cơ bản trong hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại.......................................................................................................................................28 1.2.4.1 Quản trị rủi ro tín dụng............................................................................................28 1.2.4.2 Quản trị rủi ro tỷ giá.................................................................................................31 1.2.4.3 Quản trị rủi ro lãi suất..............................................................................................36 1.2.4.4. Quản trị rủi ro thanh khoản....................................................................................43 1.2.4.5. Quản trị rủi ro hoạt động........................................................................................53 1.3 KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI..........58 1.3.1 Kinh nghiệm quốc tế...................................................................................................58 1.3.1.1 Kinh nghiệm về quản trị rủi ro tín dụng tại ANZ - Australia......................................58 1.3.1.2 Quản trị rủi ro tỷ giá.................................................................................................61 1.3.1.3 Quản trị rủi ro lãi suất của ngân hàng tại Trung Quốc..............................................61 1.3.1.4 Quản trị rủi ro thanh khoản trong hoạt động ngân hàng một số nước trên thế giới ..........................................................................................................................................................62 1.3.1.5 Kinh nghiệm quản trị rủi ro hoạt động.....................................................................64 1.3.2 Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam và Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam..............................................................................................................................65 1.3.2.1 Gắn quản trị rủi ro tín dụng với quản trị rủi ro hoạt động........................................65 1.3.2.2. Thực hiện đồng bộ các biện pháp quản trị rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro lãi suất ..........................................................................................................................................................66 1.3.2.3. Xây dựng cơ cấu tổ chức và chiến lược quản trị rủi ro hoạt động có hiệu quả.......67 1.3.2.4 Chủ động và linh hoạt trong quản trị rủi ro thanh khoản.........................................68 1.3.2.5 Tăng cường sự liên kết và hợp tác giữa các ngân hàng thương mại trong quản trị rủi ro......................................................................................................................................................68
iv KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................69 CHƯƠNG 2.............................................................................................70 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM..........................................70 2.1 TỔNG QUAN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM..........70 2.1.1 Khái quát quá trình hình thành và phát triển.............................70 2.1.2 Một số chỉ tiêu cơ bản................................................................................................73 2.1.2.1 Quy mô tổng tài sản và vốn chủ sở hữu...................................................................73 2.1.2.2 Quy mô tổng tài sản và vốn hóa thị trường chứng khoán........................................73 2.1.2.3 Một số chỉ tiêu và hoạt động kinh doanh khác........................................................73 2.2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM......................................................................................75 2.2.1 Quản trị rủi ro tín dụng.................................................................75 2.2.1.1 Thực trạng ban hành và thực hiện các quy định về hoạt động tín dụng...............................................................................................................75 2.2.1.2 Thực trạng ban hành và thực hiện quy trình thẩm định..........................................76 2.2.1.3 Thực trạng thẩm định dựa trên các yếu tố định lượng [35].....................................77 2.2.1.4 Thực trạng tuân thủ quy trình kiểm tra khi giải ngân tiền vay..................................79 2.2.1.5 Thực trạng hoạt động tín dụng................................................................................80 2.2.1.6 Thực trạng chất lượng tín dụng...............................................................................81 2.2.2 Quản trị rủi ro tỷ giá....................................................................................................84 2.2.2.1 Phòng ngừa rủi ro tỷ giá...........................................................................................84 2.2.2.2 Quản trị rủi ro tỷ giá trong hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu..........................86 2.2.2.3 Thực trạng khảo sát hai năm gần đây nhất..............................................................88 2.2.3 Quản trị rủi ro lãi suất.................................................................................................89 2.2.3.1 Mục tiêu và nguyên tắc quản trị rủi ro lãi suất.........................................................89 2.2.3.2 Mô hình tổ chức quản trị rủi ro lãi suất...................................................................90 2.2.3.3 Trách nhiệm, quyền hạn trong quản trị rủi ro lãi suất..............................................92 2.2.3.4. Chính sách nhận diện rủi ro lãi suất........................................................................98 2.2.3.5. Chính sách đo lường rủi ro lãi suất..........................................................................99
v 2.2.3.6. Biện pháp nhận diện rủi ro lãi suất.........................................................................99 2.2.3.7. Chính sách đo lường rủi ro lãi suất........................................................................100 2.2.3.8 Hạn mức rủi ro lãi suất...........................................................................................102 2.2.3.9 Công cụ quản lý rủi ro lãi suất................................................................................104 2.2.3.10 Xây dựng tình huống căng thẳng rủi ro lãi suất....................................................105 2.2.3.11 Hệ thống báo cáo kiểm soát rủi ro lãi suất...........................................................105 2.2.3.12. Thực trạng khe hở nhạy cảm của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.....106 2.2.4 Quản trị rủi ro thanh khoản......................................................................................112 2.2.4.1 Quy trình quản trị rủi ro thanh khoản tại VCB........................................................112 2.2.4.2. Đẩy mạnh huy động vốn từ nền kinh tế để chủ động thanh khoản......................114 2.2.4.3 Huy động vốn từ thị trường liên ngân hàng...........................................................116 2.2.4.4 Hoạt động kinh doanh vốn.....................................................................................117 2.2.4.5 Hoạt động đầu tư vốn............................................................................................117 2.2.4.6 Thực trạng quản trị rủi ro thanh khoản tại VCB.....................................................118 2.2.4.7 Vốn điều lệ và hệ số an toàn vốn...........................................................................118 2.2.5 Quản trị rủi ro hoạt động..........................................................................................120 2.2.5.1 Xây dựng quy trình và vận hành hoạt động thanh toán quốc tế............................120 2.2.5.2. Xây dựng và vận hành hệ thống công nghệ ngân hàng.........................................123 2.2.5.3 Xây dựng và vận hành các nghiệp vụ hoạt động dịch vụ thẻ..................................124 2.2.5.4 Xây dựng và hận hành các nghiệp vụ của hệ thống ngân hàng điện tử..................125 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM....................................................................................125 2.3.1 Những kết quả đạt được...........................................................................................125 2.3.1.1. Những kết quả chung............................................................................................125 2.3.1.2 Về quản trị rủi ro tín dụng......................................................................................127 2.3.1.3. Về quản trị rủi ro tỷ giá..........................................................................................128 2.3.1.4. Về quản trị rủi ro lãi suất.......................................................................................128 2.3.1.5. Về quản trị rủi ro thanh khoản..............................................................................129 2.3.1.6. Về quản trị rủi ro hoạt động..................................................................................130 2.3.2 Những hạn chế..........................................................................................................132 2.3.2.1 Về quản trị rủi ro tín dụng......................................................................................132 2.3.2.2 Về quản trị rủi ro tỷ giá..........................................................................................133
vi 2.3.2.3 Về quản trị rủi ro lãi suất........................................................................................133 2.3.2.4 Về quản trị rủi ro thanh khoản...............................................................................134 2.3.2.5 Về quản trị rủi ro hoạt động...................................................................................135 2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế.............................................................................136 2.3.3.1 Nguyên nhân chủ quan..........................................................................................136 2.3.3.2 Nguyên nhân khách quan......................................................................................139 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................................143 CHƯƠNG 3...........................................................................................144 GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.........................................................144 3.1 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH DOANH VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.....144 3.1.1 Định hướng phát triển kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam.........................................................................................................................................144 3.1.2 Mục tiêu hoạt động kinh doanh cỉa VCB giai đoạn đến năm 2020............................145 3.1.3. Một số bất cập đặt ra thách thức về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam và Viwtcombank..................................................................147 3.1.3.1. Mô hình quản trị rủi ro..........................................................................................147 3.1.3.2. Nội dung quản trị rủi ro.........................................................................................150 3.2 GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.....................................................................153 3.2.1 Nhóm giải pháp cụ thể về quản trị rủi ro tín dụng....................................................153 3.2.1.1 Xây dựng và áp dụng mô hình quản trị rủi ro tín dụng tập trung...........................153 3.2.1.2 Tuân thủ các nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước...............................................................................................................................156 3.2.2 Nhóm giải pháp về quản trị rủi ro tỷ giá....................................................................157 3.2.2.1 Không ngừng nâng cao khả năng dự báo diễn biến tỷ giá......................................157 3.2.2.2 Tăng cường khả năng về nhận diện rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế....157 3.2.2.3. Hoàn thiện quy trình nội bộ liên quan đến nghiệp vụ thanh toán quốc tế...........159 3.2.3 Nhóm giải pháp về quản trị rủi ro lãi suất.................................................................161 3.2.3.1 Hoàn thiện bộ máy quản trị rủi ro lãi suất.............................................................161
vii 3.2.3.2 Hoàn thiện quy trình quản trị rủi ro lãi suất...........................................................162 3.2.3.3 Xây dựng hệ thống giám sát, nhận biết và cảnh báo sớm rủi ro lãi suất................164 3.2.3.4 Nâng cao chất lượng thông tin và các báo cáo rủi ro lãi suất.................................165 3.2.4 Nhóm giải pháp cụ thể về quản trị rủi ro thanh khoản.............................................166 3.2.4.1 Xây dựng quy trình quản trị thanh khoản..............................................................166 3.2.4.2. Lập báo cáo thanh khoản......................................................................................167 3.2.4.3 Hoàn thiện cơ chế, chính sách, phương pháp luận về quản trị rủi ro thanh khoản ........................................................................................................................................................167 3.2.4.4 Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro thanh khoản..................................................169 3.2.5 Quản trị rủi ro hoạt động..........................................................................................169 3.2.6 Nhóm giải pháp bổ trợ..............................................................................................170 3.2.6.1 Tái cấu trúc tài sản Có............................................................................................170 3.2.6.2 Thường xuyên nâng cao năng lực tài chính............................................................172 3.2.6.3. Tăng cường hiệu quả hoạt động kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ...................173 3.2.6.4 Hoàn thiện hệ thống kế toán.................................................................................175 3.2.6.5. Hoàn thiện và hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin...................................176 3.2.6.6 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực....................................................................176 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ....................................................................178 3.3.1 Đối với Chính phủ......................................................................................................178 3.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước....................................................................................180 3.3.2.1. Hoàn thiện hành lang pháp lý...............................................................................180 3.3.2.2 Điều hành linh hoạt các công cụ của chính sách tiền tệ.........................................180 3.3.2.3 Tăng cường thanh tra, giám sát các tổ chức tín dụng và xây dựng hệ thống cảnh báo sớm.................................................................................................................................................183 3.3.2.4. Nâng cao vai trò của Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia.................................185 3.3.3 Đối với các Bộ ngành.................................................................................................185 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................187 KẾT LUẬN............................................................................................188 DANH MỤC BÀI VIẾT CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN CỦA TÁC GIẢ ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ..................................................................190 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................191 PHỤ LỤC...............................................................................................197
viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ADB: Ngân hàng phát triển châu Á ATM: Máy giao dịch ngân hàng tự động BHXH: Bảo hiểm xã hội CAR: Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu CIC: Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia CSDL: Cơ sở dữ liệu CN: Chi nhánh CNTT: Công nghệ thông tin CSTT: Chính sách tiền tệ DN: Doanh nghiệp DNNN: Doanh nghiệp Nhà nước DPRR: Dự phòng rủi ro DSTT: Doanh số thanh toán DSSD: Doanh số sử dụng ĐVCNT: Đơn vị chấp nhận thẻ GNNĐ: Ghi nợ nội địa GNQT: Ghi nợ quốc tế HĐKD: Hoạt động kinh doanh HĐQT: Hội đồng quản trị HSC: Hội sở chính L/C: Thư tín dụng LS: Lãi suất LDR: Hệ số tín dụng trên huy động vốn MAS: Cơ quan quản lý tiền tệ Singapore NH: Ngân hàng NHĐT: Ngân hàng điện tử NHTMCP: Ngân hàng thương mại cổ phần NHBL: Ngân hàng bán lẻ NHCSXH: Ngân hàng chính sách xã hội NHTMCPĐT&PT Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam NHNN: Ngân hàng Nhà nước
ix NHNg: Ngân hàng nước ngoài NHNo & PT NT: Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam NHLD: Ngân hàng liên doanh NHTM: Ngân hàng thương mại NHTW: Ngân hàng trung ương NIM: Chênh lệch lãi suất huy động và lãi suất cho vay NQH: Nợ quá hạn SPDV: Sản phẩm dịch vụ SME: Doanh nghiệp vừa và nhỏ PCCC: Phòng chống chữa cháy QLCĐV: Quản lý cân đối vốn QTRR: Quản trị rủi ro QLRRTT: Quản lý rủi ro thị trường RRHĐ: Rủi ro hoạt động RRLS: Rủi ro lãi suất RRTK: Rủi ro thanh khoản TCTC: Tổ chức tài chính TCKT: Tổ chức kinh tế TSBĐ: Tài sản bảo đảm TSC: Tài sản có TSN: Tài sản nợ TTTM: Tài trợ Thương mại TTXNK Thanh toán xuất nhập khẩu TTQT: Thanh toán quốc tế TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh VCB: Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam VAMC: Công ty mua bán nợ các Tổ chức tín dụng Việt Nam VNĐ: Đồng Việt Nam UBQLRR: Ủy ban quản lý rủi ro USD: Đô la Mỹ UBND: Ủy ban nhân dân XLRR: Xử lý rủi ro
x XNK: Xuát nhập khẩu WB: Ngân hàng thế giới DANH SÁCH CÁC BẢNG, BIỂU, HÌNH, SƠ ĐỒ DANH SÁCH CÁC BẢNG BẢNG TÊN BẢNG TRANG Bảng 1.1 Các quy trình quản trị rủi ro Error: Reference source not found Bảng 1.2 Tóm tắt phương pháp quản trị khe hở nhạy cảm lãi suất năng động Error: Reference source not found Bảng 1.3 Tỷ lệ ROE và RAROC đi với các khoản vay của ANZ Error: Reference source not found Bảng 2.1 Một số chỉ tiêu kinh doanh chủ yếu của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference
xi source not found Bảng 2.2 Tăng trưởng dư nợ cho vay và tổng tài sản của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Bảng 2.3 Các nhóm nợ của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Bảng 2.4 Các phương pháp đo lường rủi ro lãi suất Error: Reference source not found Bảng 2.5 Vốn huy động từ nền kinh tế và tổng tài sản của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Bảng 2.6 Một số chỉ tiêu về vốn điều lệ và hệ số CAR và hiệu quả vốn tại VCB giai đoạn 2009 - 2015 Error: Reference source not found Bảng 2.7 Hạn mức duyệt đối với giao dịch ngoại tệ một người duyệt Error: Reference source not found Bảng 2.8 Một số chỉ tiêu hiệu quả kinh doanh và an toàn của VCB giai đoạn 2010 – 2015 Error: Reference source not found Bảng 3.1 Một số chỉ tiêu định hướng của VCB giai đoạn Error:
xii đến năm 2020 Bảng 3.2 Nguồn rủi ro về khách hàng Error: Reference source not found Bảng 3.3 Nguồn rủi ro từ VCB Error: Reference source not found DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ BIỂU ĐỒ TÊN BIỂU ĐỒ TRANG Biểu đồ 2.1 Diễn biến tăng trưởng dư nợ cho vay với tổng tài sản của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.2 Diễn biến chất lượng tín dụng thể hiện các nhóm nợ của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.3 Diễn biến nợ xấu của VCB năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.4 Diễn biến quy mô nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu giữa các tháng trong năm 2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.5 Diễn biến phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế Error:
xiii và tài trợ thương mại giữa các tháng trong năm 2015 của VCB Biểu đồ 2.6 Diễn biến phát triển dịch vụ kinh doanh ngoại tệ của VCB năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.7 Diễn biến tỷ giá VND/USD năm 2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.8 Diễn biến tỷ giá giao dịch của VCB với khách hàng năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.9 Khe hở nhạy cảm lãi suất Error: Reference source not found Biểu đồ 2.10 Diễn biến lãi suất nội tệ giữa các tháng trong năm 2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.11 Diễn biến lãi suất thị trường liên ngân hàng năm 2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.12 Diễn biến NIM giữa các quý của một số NHTM được lựa chọn năm 2013-2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.13 Diễn biến lãi suất liên ngân hàng quý IV/2015 Error: Reference
xiv Biểu đồ 2.14 Diễn biến lãi suất giao dịch của VCB với KH năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.15 Khoảng cách chênh lệch lãi suất của VCB so sánh với một số ngân hàng được lựa chọn năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.16 Tăng trưởng quy mô vốn huy động từ nền kinh tế với tổng tài sản giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.17 Diễn biến một số chỉ tiêu an toàn của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found DANH SÁCH CÁC HÌNH HÌNH TÊN HÌNH TRANG Hình 1.1 Mô hình hóa quản trị rủi ro phổ biến của các ngân hàng nước ngoài Error: Reference source not found Hình 1.2 Khung quản trị rủi ro hoạt động của ngân hàng Error: Reference source not found Hình 1.3 Mối quan hệ giữa các thành phần của rủi ro hoạt động Error: Reference
xv DANH SÁCH CÁC SƠ ĐỒ SƠ ĐỒ TÊN SƠ ĐỒ TRANG Sơ đồ 1.1 Hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM Error: Reference source not found Sơ đồ 2.1 Mô hình tổ chức quản trị rủi ro lãi suất Error: Reference source not found Sơ đồ 2.2 Vai trò các bộ phận trong mô hình quản trị rủi ro lãi suất Error: Reference source not found Sơ đồ 3.1 Mô hình quản trị rủi ro Error: Reference source not found Sơ đồ 3.2 Mô hình khung quản lý rủi ro của Ngân hàng thương mại Error: Reference source not found
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu Thực tiễn hoạt động ngân hàng trên thế giới, cũng như hoạt động ngân hàng ở Việt Nam trong hơn 28 năm đổi mới vừa qua, nhất là từ năm 2007 đến nay khi xảy ra cuộc khủng hoảng tín dụng thứ cấp nhà ở tại Mỹ cho thấy, các Ngân hàng thương mại (NHTM) phải đối mặt với rất nhiều rủi ro trong hoạt động kinh doanh của mình, từ rủi ro tín dụng đến rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá, rủi ro hoạt động. Vì vậy bản thân các NHTM đã phải thường xuyên quan tâm đến quản trị rủi ro, những năm gần đây càng đặt ra tính cấp bách phải tăng cường hơn nữa công tác quản trị rủi ro trong toàn bộ các hoạt động kinh doanh của mình để phù hợp với những diễn biến mới của môi trường kinh tế vĩ mô trong nước và quốc tế. Tại Việt Nam, ngay từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới hoạt động NH, các NHTM đã quan tâm đến quản trị rủi ro. Trải qua nhiều giai đoạn khác nhau: mở rộng cho vay kinh tế ngoài quốc doanh đầu thập niên 90, những vụ án kinh tế lớn xảy ra trong các năm 1996 – 1997, ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính khu vực năm 2007 – 2008,....các NHTM Việt Nam không ngừng tăng cường, đổi mới và hoàn thiện công tác quản trị rủi ro, nâng cao năng lực quản trị rủi ro. Song phải thừa nhận rằng, công tác quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của các NHTM Việt Nam vẫn chưa tiệm cận với với thông lệ quốc tế. Mặc dù NHNN với sự trợ giúp quốc tế tổ chức nhiều cuộc hội thảo liên quan đến quản trị rủi ro của NHTM, cũng như ban hành nhiều quy định về tỷ lệ an toàn, các quy định về an toàn đối với NHTM của NHNN không ngừng được chỉnh sửa, bổ sung, hoàn thiện,.... tuy nhiên vẫn chưa có nền tảng vững chắc hay quy định cụ thể thống nhất có tính lâu dài. Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cũng tổ chức nhiều khóa tập huấn với thuyết trình của chuyên gia nước ngoài liên quan đến quản trị rủi ro, nhưng chưa có bài bản và chiến lược cụ thể.
2 Nhiều NHTM Việt Nam, nhất là NHTM cổ phần có đối tác chiến lược nước ngoài, đang có sự chuyển biến mạnh mẽ về hoàn thiện mô hình quản trị rủi ro, nhưng về hiệu quả thì còn chờ thời gian. Yêu cầu đặt ra cho mỗi một NHTM ở nước ta hiện nay là cần phải có mô hình quản trị rủi ro phù hợp với thông lệ nói chung, phù hợp với điều kiện cụ thể của mỗi NHTM và thực tiễn của nền kinh tế. Để thực hiện việc quản trị rủi ro một cách hiệu quả cần có sự phối hợp của tất cả con người, cũng như mỗi đơn vị, tổ chức trong hệ thống của mỗi NHTM như: HĐQT, Ban tổng giám đốc NHTM, Ban Giám đốc các chi nhánh (CN) NHTM, kiểm toán và kiểm soát nội bộ, các cấp quản lý cấp cao. Các bộ phận này phải có sự gắn kết, phối hợp chặt chẽ với nhau, thực hiện nghiêm túc và thống nhất. Ngân hàng Thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam (VCB) là NHTM nhà nước đầu tiên tại Việt Nam đã được cổ phần hóa vào năm 2006, sau đó được niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Là NHTM đi đầu của Việt Nam trong quản trị rủi ro nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong xu thế mở cửa thị trường dịch vụ tài chính theo cam kết quốc tế, giảm thiểu những thiệt hại, hạn chế rủi ro cho khách hàng và cho ngân hàng. Trong thời gian qua, tập trung là giai đoạn 2009-2015, nhất là từ năm 2012 đến nay, thực hiện đề án tái cơ cấu TCTD theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, VCB thực hiện nhiều biện pháp về mặt quản trị rủi ro như: xây dựng chiến lược, chính sách, hoàn thiện quy trình quản trị rủi ro, kế hoạch hàng năm, đề án cho quản trị rủi ro mỗi lĩnh vực kinh doanh, từng sản phẩm và dịch vụ; Tổ chức triển khai các đề án và chiến lược; Kiểm tra, kiểm soát, tổng kết và đánh giá các hoạt động quản trị rủi ro. Hiện nay VCB đã có đối tác chiến lược nước ngoài là tập đoàn ngân hàng Miziho Bank của Nhật Bản đồng thời thực hiện chiến lược kinh doanh của mình, VCB đã và đang áp dụng chuẩn mực quản
3 trị tài sản Có, quản trị rủi ro nói chung và quản trị hoạt động theo thông lệ quốc tế, nên bước đầu đã giữ vững thị phần, giữ vững thương hiệu, nâng cao hiệu quả kinh doanh, giảm thiểu được những rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên do các nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan khác nhau, đặc biệt là diễn biến của môi trường kinh tế vĩ mô khó khăn, phức tạp và khó lường của tình hình xã hội,....đang đặt ra tính cấp bách đối với VCB trong việc tiếp tục nâng cao năng lực quản trị rủi ro. VCB cũng đã nhận thức sâu sắc việc nâng cao năng lực quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh là yêu cầu hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, phát triển ổn định bền vững giữ vững thương hiệu, nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của ngân hàng trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đây cũng là một nội dung, một yêu cầu của thực hiện đề án tái cơ cấu VCB trong giai đoạn hiện nay, cũng như tiếp tục thực hiện đề án này và các yêu cầu khác cho giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Xuất phát từ thực tiễn đó, việc nghiên cứu, đánh giá đúng thực trạng và tìm ra các giải pháp phù hợp, khả thi nhằm tăng cường, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB là hết sức cần thiết. Do vậy, tác giả đã chọn đề tài “Quản trị rủi ro của Ngân hàng Thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam” làm công trình nghiên cứu Luận án tiến sĩ kinh tế của mình. 2. Tổng quan nghiên cứu của đề tài 2.1. Nghiên cứu nước ngoài Cho đến nay có khá nhiều công trình nghiên cứu của nước ngoài về quản trị rủi ro hay liên quan trực tiếp đến quản trị rủi ro trong hoạt động kinh
4 doanh của NHTM, trong khuôn khổ của luận án, tác giả xin đề cập đến một số công trình chủ yếu sau đây: - Ủy ban Basel về giám sát ngân hàng đã tiến hành nhiều nghiên cứu và đã đưa ra các khuyến nghị về đảm bảo an toàn theo tiêu chuẩn Basel I (1988) nhằm giới thiệu hệ thống đo lường vốn và một phương pháp chung để ngân hàng chủ động đối mặt với rủi ro chất lượng các tài sản có ngân hàng đang nắm giữ. Hiệp ước vốn Basel II (2004) đưa ra nhiều phương pháp đo lường rủi ro tín dụng như phương pháp chuẩn hóa đơn giản (SSA), phương pháp chuẩn hóa (SA), phương pháp dựa vào hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ (IRB) cơ bản và nâng cao… Basel II gợi ý quy trình và công cụ quản lý rủi ro tín dụng như: nhận biết rủi ro thông qua hệ thống các dấu hiệu tài chính, phi tài chính và hệ thống xếp hạng nội bộ; Đo lường rủi ro thông qua mô hình giá trị chịu rủi ro tín dụng (VAR); Quản lý rủi ro thông qua chính sách tín dụng; Quản lý danh mục cho vay và phát sinh tín dụng. [62] [63] [64] - Glen Bullivant (2005) trong "Credit Management”đã trình bày bao quát các khía cạnh của quản lý tín dụng. Nội dung trọng tâm, xuyên suốt mà tác giả đưa ra là vấn đề dòng tiền, quản lý dòng tiền, vấn đề về lợi nhuận có thể được cải thiện, nâng cao bằng nhiều kế hoạch tương thích. Tất cả các vấn đề kiểm soát tín dụng quan trọng được đề cập một cách chi tiết, bao gồm cả hướng dẫn về chính sách tín dụng và quản lý các chức năng tín dụng, điều kiện tín dụng, đánh giá rủi ro, quản lý và mô hình hóa, thu hồi nợ, bảo hiểm tín dụng, tín dụng xuất khẩu, tín dụng tiêu dùng, luật tín dụng thương mại và các dịch vụ tín dụng. [67] - Hai tác giả Stephan Cowan, Glen Bullivant, Robert addlestone (2004) với công trình nghiên cứu: "Effective credit control & debt recovery handbook - Tottel Publisher”đã chỉ ra rằng, quản lý tín dụng lỏng lẻo và nợ xấu thường là nguyên nhân tự làm suy yếu các NHTM đang thành công. Vì
5 thế, theo hai tác giả này, điều quan trọng là phải đảm bảo có được một hệ thống giữ cho mức rủi ro tín dụng luôn thấp nhất, đặc biệt là khâu kiểm tra và kiểm soát nội bộ, đồng thời nắm rõ thủ tục thu hồi nợ trong trường hợp không được khách hàng thanh toán theo cam kết. Công trình nghiên cứu cũng đã cập nhập hầu hết các vấn đề pháp lý mới nhất đồng thời cung cấp thông tin thực tế về mọi khía cạnh của kiểm soát tín dụng và thu hồi nợ bao gồm: Chỉ dẫn và thực hiện tín dụng đối với khách hàng mới, những thay đổi đối với luật thu hồi nợ, ban hành luật bảo vệ số liệu, giải quyết việc nâng hạn mức tín dụng cho các SME, làm thế nào để đưa ra một chính sách tín dụng, các điều khoản thanh toán, thu hút các khách hàng lớn, thủ tục đối với các doanh nghiệp không trả nợ hoặc phá sản và hiệu lực của chế tài bảo vệ thông tin. [68] Các công trình nghiên cứu về quản trị rủi ro thanh khoản NHTM của nước ngoài rất đa dạng và phong phú như “Market and Liquidity Risk Management in a Bank”của Stephan Schwill (2008), “Banking Liquidity Risk Management Issues”của Rifki Ismal (2005), “Liquidity risk management”của Richard Barfield và Shyam Venkat (2009). Các công trình này tập trung nghiên cứu quản trị rủi ro thanh khoản của NHTM dưới góc độ lý thuyết.[69] [70] [71] 2.2. Nghiên cứu trong nước 2.2.1. Luận án tiến sỹ Tại Việt Nam, hiện nay các đề tài về quản trị rủi ro còn không nhiều, chỉ có một số đề tài nhưng tính ứng dụng vào thực tiễn chưa cao. Các đề tài về quản trị rủi ro tại các NHTM Việt Nam đa số đều nói chung về quản trị rủi ro của hệ thống NHTM mà chưa thể đi sâu nghiên cứu cụ thể từng NH. Do đó một trong các hướng đi nghiên cứu sâu hơn của Luận án đó là vấn đề cụ thể về quản trị rủi ro tại một NHTM. Về quản trị rủi ro tín dụng, có thể kể đến một số công trình sau:
6 - Luận án Tiến sỹ, với đề tài: “Những giải pháp chủ yếu hạn chế rủi do tín dụng ngân hàng thương mại giai đoạn hiện nay” của Nghiên cứu sinh: Nguyễn Hữu Thuỷ, bảo vệ tại Đại học Kinh tế quốc dân năm 1996 [53]. Công trình tập trung nghiên cứu về rủi ro tín dụng của các NHTM trong giai đoạn đầu đổi mới hoạt động ngân hàng trong những năm 1988-1994 và giải pháp đến năm 2000, đặc điểm và môi trường hoạt động tín dụng những năm đó khác biệt lớn so với hiện nay. Khoảng trống nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu rủi ro tín dụng của các NHTM nói chung giai đoạn đầu đổi mới, chưa nghiên cứu quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hội nhập hiện nay. - Luận án Tiến sỹ, với đề tài: “Một số vấn đề rủi ro ngân hàng trong điều kiện nền kinh tế thị trường”của Nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Phương Lan, tại Đại học Kinh tế quốc dân năm 1995 [17]. Thành công cơ bản của công trình đó là, Luận án đã khái quát được nền tảng lý thuyết và bức tranh khái quát chung về rủi ro của NHTM Việt Nam trong điều kiện nền kinh tế thị trường, thời kỳ đầu đổi mới, thực hiện 2 Pháp lệnh Ngân hàng ở nước ta. Khoảng trống nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu về rủi ro nói chung của các NHTM thời kỳ đầu đổi mới, thực trạng đến năm 1993 không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại một NHTM cụ thể, tại VCB hiện nay. - Luận án Tiến sỹ kinh tế “Giải pháp quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam” của NCS Đỗ Thị Kim Hảo, bảo vệ tại Học viện Ngân hàng, năm 2005 [9]. Thành công cơ bản: Luận án nghiên cứu chuyên sâu và quản lý rủi ro lãi suất tại một NHTM lớn nhất và có quy mô rộng nhất, với thực trạng đến năm 2003. Khoảng trống nghiên cứu: không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại một NHTM Nhà nước đã cổ phần hóa, như tại VCB trong giai đoạn hiện nay.
7 - Đề tài luận án: “Quản lý rủi ro lãi suất trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại Việt Nam”, của NCS Tạ Ngọc Sơn, bảo vệ tại Đại học Kinh tế quốc dân, năm 2011 [39]. Thành công cơ bản: Luận án nghiên cứu chuyên sâu và quản lý rủi ro lãi suất tại các NHTM Việt Nam nói chung, với thực trạng đến năm 2009. Khoảng trống ngiên cứu: không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại một NHTM cổ phần cụ thể, tại VCB trong giai đoạn hiện nay. - Luận án tiến sỹ kinh tế, với đề tài: “Quản trị tín dụng của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” của NCS: Trần Trung Tường, bảo vệ tại Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh năm 2011 [57]. Thành công cơ bản: Luận án tập trung nghiên cứu về quản trị rủi ro tín dụng của khối NHTM cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, tập trung là giai đoạn 2005 – 2009 trước và sau khi Việt Nam chính thức là thành viên của WTO. Khoảng trống của công trình nghiên cứu đó là chỉ giới hạn trong nghiên cứu quản trị tín dụng của các NHTM CP trên địa bàn TP. HCM, luận án không đi sâu nghiên cứu về quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. - Luận án tiến sỹ kinh tế, với đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam” của nghiên cứu sinh: Nguyễn Tuấn Anh, công tác tại Agribank, bảo vệ tại Đại học Kinh tế quốc dân năm 2011 [3]. Thành công cơ bản: Công trình tập trung nghiên cứu quản trị rủi ro tín dụng nói chung và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank, từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank. Thực trạng và số liệu tập trung là giai đoạn 2005-2008. Khoảng trống nghiên cứu của công trình đó là giới hạn về thời gian từ năm 2009 trở về trước và giải pháp đến năm 2015. Thực trạng được phân tích
8 và đánh giá không có tính cập nhật đến giai đoạn: 2010 – 2015, giải pháp đến năm 2020 với những diễn biến phức tạp và đa dạng về rủi ro tín dụng đối với Agribank, các NHTM Việt Nam. Một hạn chế khác đó là công trình nghiên cứu chưa gắn với thực hiện đề án tái cơ cấu Agribank, cũng như gắn với những biến động và vụ việc xẩy ra tại chính NHTM này của các năm 2011-2014 dự báo sát về môi trường kinh tế trong và ngoài nước giai đoạn 2015 – 2020 ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của Agribank. Một khoảng trống nữa của công trình nghiên cứu luận án nói trên đó là đi sâu vào nội dung quản trị rủi ro tín dụng của Agribank, không nghiên cứu chuyên sâu vào quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. Các đề tài về quản trị rủi ro tại các NHTM Việt Nam đa số đều nói chung về quản trị rủi ro của cả hệ thống NHTM mà chưa thể đi sâu nghiên cứu đến cụ thể từng NHTM. Nhìn chung hầu hết các luận án, cuốn sách,… thường bị hạn chế bởi quy mô một vấn đề nghiên cứu theo mục tiêu của đề tài, chưa đạt được tầm cỡ một công trình nghiên cứu tổng thể từ lý luận đến thực tế nhằm hỗ trợ cho các nhà lập chính sách và điều hành NHTM trong giai đoạn hội nhập quốc tế hiện nay chuyên sâu về quản trị rủi ro. 2.2.2. Một số bài viết đăng trên Tạp chí chuyên ngành hiện nay Những bài viết có liên quan trực tiếp đến đề tài trong khoảng 5 năm gần đây trên Tạp chí chuyên ngành có thể đề cập đến dưới đây: Bài viết: “Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam” của TS. Nguyễn Thị Loan, đăng trên Tạp chí Ngân hàng, số 1+2, tháng 1/2012 [18]. Thành công cơ bản của bài viết là thông qua số liệu và thực trạng về tăng trưởng tín dụng, lợi nhuận, tỷ lệ nợ xấu, hệ số CAR, của các hệ thống NHTM và một số NHTM được lựa chọn đã
9 phân tích rõ một số ưu điểm, hạn chế về hoạt động quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro tín dụng của NHTM nói riêng, đề xuất 3 nhóm giải pháp theo mục tiêu nghiên cứu của bài viết. Hạn chế của công trình nghiên cứu đó là giới hạn về thời gian, thực trạng tập trung là từ năm 2010 trở về trước,về không gian nghiên cứu tất cả các NHTM, không chuyên sâu về quản trị rủi ro tại VCB giai đoạn hiện nay. Bài viết: “Hạn chế rủi ro cho hệ thống ngân hàng thông qua áp dụng Basel II - nhìn từ kinh nghiệm quốc tế”của tác giả Nguyễn Thị Vân Anh (trang 36 - 38), đăng trên Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ số 20 (413) tháng 10/2014 [4]. Thành công của bài viết là đã cho thấy rõ, tại Singapore, Cơ quan quản lý tiền tệ Singapore (MAS) đặt ra tỷ lệ vốn áp dụng với các ngân hàng tại quốc đảo này cao hơn so với mức tối thiểu của toàn cầu để củng cố uy tín cho vị thế trung tâm tài chính. MAS cho rằng: “Mỗi NH tại Singapore đều mang tầm quan trọng đối với hệ thống. Tỷ lệ vốn cao hơn sẽ giúp họ hoạt động vững vàng hơn trong các điều kiện căng thẳng”. MAS đã ra thông cáo sửa đổi yêu cầu vốn rủi ro đối với các NH tại Singapore để thực hiện Basel III… Hạn chế của công trình nghiên cứu là việc áp dụng Basel II tại các NH ở Singapore hầu như không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. Bài viết: “Xây dựng khuôn khổ quản trị rủi ro hoạt động hiệu quả tại NHTM Việt Nam” của tác giả Trần Thị Minh Trang, đăng trên Tạp chí Ngân hàng, số 5/2014 [55]. Thành công cơ bản của công trình nghiên cứu là đã lượng hóa rủi ro hoạt động của NHTM theo cách tiếp cận vốn Basel II, thiết kế mô hình quản trị rủi ro hoạt động, làm rõ thực trạng quản trị rủi ro hoạt động của các NHTM Việt Nam và khả năng cũng như khuyến nghị áp dụng.
10 Hạn chế cơ bản của công trình nghiên cứu là không đi sâu vào quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. Bài viết: “Hoàn thiện mô hình tổ chức quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong hội nhập quốc tế” của hai tác giả: Đinh Thu Hương và Phan Đăng Lưu, đăng trên Tạp chí Ngân hàng số 5/2014 [13]. Thành công cơ bản của bài viết đó là nghiên cứu sau khi nêu Mô hình quản trị rủi ro tín dụng của NHTM theo thông lệ quốc tế, đã nêu bật mô hình quản trị rủi ro tín dụng hiện tại của Agribank theo 3 tầng, chỉ rõ những hạn chế của mô hình này và đề xuất 4 nhóm giải pháp có liên quan theo mục tiêu nghiên cứu của bài viết. Hạn chế cơ bản của công trình nghiên cứu là không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. 2.2.3 Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành: “Việc áp dụng những tiêu chuẩn an toàn hoạt động kinh doanh và quản trị rủi ro theo thông lệ quốc tế trong hệ thống NH tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp”, do TS. Hoàng Huy Hà (2012) làm chủ nhiệm; Bảo vệ tại NHNN Việt Nam, tháng 10/2012, Hà Nội [10]. Thành công của công trình nghiên cứu đó là đã làm rõ cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng của NHTM theo thông lệ quốc tế, làm rõ thực trạng và tiến hành khảo sát, phân tích kết quả khảo sát, đánh giá những khoảng cách giữa Việt Nam và thông lệ quốc tế từ kết quả khảo sát, đưa ra kết luận và khuyến nghị theo mục tiêu nghiên cứu của đề tài. Hạn chế cơ bản của đề tài đó là không nghiên cứu về khả năng ứng dụng Basel II trong quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. Đề tài: “Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực quản trị danh mục cho vay của một số NHTM cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh”. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành 2012, do TS.Bùi Diệu Anh chủ nhiệm [2].
11 Thành công của công trình nghiên cứu là đã làm rõ những cơ sở lý luận, phân tích và đánh giá rõ thực trạng trong giai đoạn 2006 - 2012 và đề xuất 5 nhóm giải pháp, một số kiến nghị nhằm nâng cao năng lực quản trị danh mục cho vay của một số NHTM cổ phần trên địa bàn TP.HCM giai đoạn tiếp theo. Đề tài đã xây dựng mô hình đo lường rủi ro nội bộ của NHTM cổ phần,… Hạn chế cơ bản của công trình nghiên cứu đó là không nghiên cứu riêng về quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. 2.3. Nhận xét chung Các công trình nói trên nghiên cứu về quản lý và quản trị rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro hoạt động kinh doanh của Agribank, của các NHTM cũng như đề cập đến quản trị một số loại rủi ro cụ thể. Tuy nhiên, nhìn chung cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách tổng thể và hệ thống, có tính khá toàn diện về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB, bao gồm 5 lĩnh vực quản trị rủi ro quan trọng nhất: quản trị rủi ro tín dụng, lãi suất, tỷ giá, thanh khoản và quản trị rủi ro hoạt động có tính cập nhật đến thời điểm hiện tại: 2009-2015, định hướng và giải pháp đến năm 2020. Các công trình nghiên cứu cũng chủ yếu sử dụng phương pháp định tính, chưa sử dụng phương pháp khảo sát, điều tra. 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài - Hệ thống hóa và góp phần làm rõ hơn cơ sở lý thuyết về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM. - Phân tích và đánh giá sát thực tiễn thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của VCB trong giai đoạn 2009 – 2015. Trên cơ sở đó đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế.
12 - Đề xuất các giải pháp và kiến nghị có tính khả thi, có cơ sở khoa học, có tính thuyết phục nhằm tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của VCB giai đoạn 2016 – 2020, tầm nhìn đến năm 2030. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1.Đối tượng nghiên cứu Quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại NHTM 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Chủ thể nghiên cứu được thực hiện tại VCB; Khách thể nghiên cứu tập trung vào 5 lĩnh vực quản trị rủi ro quan trọng nhất: quản trị rủi ro tín dụng, lãi suất, tỷ giá, thanh khoản và quản trị rủi ro hoạt động. Các loại rủi ro khác tùy theo cách phân loại, như: rủi ro thị trường, rủi ro ngoại hối, rủi ro đạo đức, rủi ro nguồn vốn,… được lồng ghép phân tích, nghiên cứu dưới góc độ nguyên nhân của 5 loại rủi ro nói trên. - Góc độ nghiên cứu, đề xuất các giải pháp và kiến nghị là luận án tiến sỹ, cá nhân nghiên cứu sinh. - Về thời gian: Thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của VCB được tập trung ở giai đoạn 2009-2015. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với các phương pháp nghiên cứu tổng hợp, thống kê, phân tích; đi từ cơ sở lý thuyết đến cơ sở thực tiễn và phương pháp thống kê kinh nghiệm nhằm giải quyết và làm sáng tỏ mục đích đặt ra trong luận án là tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB. Phương pháp được sử dụng trong luận án chủ yếu là định tính, kết hợp với khảo sát, chưa có điều kiện và không có điều kiện thực hiện phương pháp định lượng, điều tra điển hình, phương pháp chuyên gia.
13 Các nguồn số liệu chủ yếu là số liệu thứ cấp của Hội sở chính VCB và một số nguồn khác. 6. Những đóng góp mới của luận án Thứ nhất, thông qua hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại NHTM, luận án làm rõ những cơ sở lý luận về rủi ro, quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM, từ đó: Luận án khẳng định các NHTM phải áp dụng nhiều biện pháp có hiệu quả khác nhau để không ngừng tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh, dựa trên các nguyên tắc, nội dung và phương pháp cụ thể, có các chính sách quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh mà NHTM phải tuân thủ, hoặc lựa chọn. Có một hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh mà các NHTM cần phải hướng tới, đạt được. Trong quản trị rủi ro hoạt động kinh doanh, các NHTM cũng phải chú ý, phân tích kỹ các nhân tố ảnh hưởng đến từng loại rủi ro, từng lĩnh vực quản trị rủi ro. Các NHTM cần phải nhanh chóng đo lường, phân loại, lượng hóa các rủi ro theo thông lệ quốc tế nhằm đáp ứng nhu cầu hội nhập. Chỉ rõ những ưu điểm, nhược điểm của mô hình quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM; Các mô hình quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh đang áp dụng tại một số ngân hàng lớn trên thế giới và đang áp dụng tại một số NH nước ngoài. Thứ hai, thông qua đánh giá thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB thời gian qua, đặc biệt là nguyên nhân chủ quan gây ra những hạn chế về quản trị rủi ro. Luận án cho rằng, thời gian qua, Hội đồng quản trị, Ban điều hành VCB đã quan tâm đến các lĩnh vực quản trị rủi ro, không ngừng hoàn thiện các quy định nội bộ, thường xuyên chỉ đạo quyết liệt, tổ chức triển khai đồng bộ nhiều giải pháp khai thác những lợi thế, điểm mạnh, hạn chế những bất cập, nhược điểm, mặt yếu trong hoạt động tín dụng,
14 thanh toán quốc tế, kinh doanh ngoại hối, kinh doanh vốn,….nhằm hạn chế đến mức thấp nhất rủi ro, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Tuy nhiên, công tác quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB chưa toàn diện và thiếu đồng bộ, cơ cấu tổ chức thiếu chặt chẽ. Chính sách quy trình nghiệp vụ các hoạt động kinh doanh hầu như mới quan tâm đến việc thắt chặt về tuân thủ quy trình nghiệp vụ nhưng chưa quan tâm đúng mức vấn đề lựa chọn và bố trí cán bộ làm công việc chuyên môn, đến trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phòng ngừa rủi ro đạo đức của cán bộ, nhân viên; chất lượng kiểm tra kiểm soát nội bộ... Công cụ quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh phụ thuộc vào phương pháp xếp hạng tín dụng nội bộ, theo đó chủ yếu dựa vào các nhân tố định tính và không được đánh giá và cập nhật thường xuyên. Cơ cấu quản trị nội bộ và chức năng quản trị nội bộ còn hạn chế, thiếu hệ thống cảnh báo sớm những dấu hiệu của nợ có vấn đề làm cho công tác quản lý rủi ro hiện nay bị động và mới chỉ dừng ở mức “xử lý”chứ chưa thực hiện được đầy đủ chức năng “phòng ngừa”. Chỉ rõ các nguyên nhân chủ quan, đặc biệt là về rủi ro đạo đức, về quản lý nội bộ, về chất lượng kiểm tra - kiểm soát; Các nguyên nhân khách quan được rút ra sát thực tiễn. Thứ ba, từ những hạn chế nêu trên, tác giả đề xuất một hệ thống giải pháp nhằm tăng cường, hoàn thiện quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB trong 5 lĩnh vực quản trị rủi ro quan trọng nhất: quản trị rủi ro tín dụng, lãi suất, tỷ giá, thanh khoản và quản trị rủi ro hoạt động từ hoạch định chiến lược, xác định mục tiêu tổng thể, đến xây dựng và thực hiện mô hình quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tập trung nhưng ở mức độ tập trung hợp lý, sát với thực trạng của VCB. VCB cần kiện toàn cơ cấu tổ chức, chính sách, quy trình nghiệp vụ kinh doanh, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng hoạt động kiểm tra và kiểm soát nội bộ… Đề xuất giải pháp và kiến nghị có tính khả thi, sát thực tiễn, phù hợp với đặc thù của ngân
15 hàng để tăng cường hơn nữa theo hướng nâng cao chất lượng quản trị rủi ro, hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB nhằm hạn chế nợ xấu và khả năng mất vốn tại VCB, nâng cao hiệu quả kinh doanh. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình nghiên cứu có liên quan, danh mục bảng biểu sơ đồ, danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục nội dung chính của luận án gồm khoảng 190 trang chuẩn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam. Chương 3: Giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam.
16 CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1.1 Những vấn đề cơ bản về Ngân hàng thương mại 1.1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại Cho đến nay có khá nhiều quan niệm, định nghĩa về NHTM được nhiều tác giả nêu trong các cuốn sách, giáo trình, tài liệu khác nhau, luận án nêu khái niệm được trình bày tại Luật chuyên ngành của Ấn độ và Việt Nam. Luật Ngân hàng Ấn Độ định nghĩa "NHTM là cơ sở nhận các khoản tiền ký thác để cho vay hay tài trợ đầu tư”[5]. Tại Pháp người ta định nghĩa "NHTM là những Xí nghiệp hay cơ sở hành nghề thường xuyên nhận của công chúng dưới hình thức ký thác hay hình thức khác các số tiền mà họ dùng cho chính họ vào nghiệp vụ chiết khấu, tín dụng hay dịch vụ tài chính”(Nguồn: Citi Bank, [5]). Nhà kinh tế học David Begg (2001) định nghĩa: “NHTM là trung gian tài chính, có giấy phép kinh doanh của Chính phủ để cho vay tiền và mở tài khoản tiền gửi, kể cả các khoản tiền gửi mà đưa vào đó có thể sử dụng các tờ séc”. [6] Tại Việt Nam, theo điều 20 của Luật các Tổ chức Tín dụng (2010) qui định: “Tổ chức tín dụng là doanh nghiệp được thành lập theo qui định của Luật này và các qui định khác của pháp luật để hoạt động kinh doanh tiền tệ, làm dịch vụ ngân hàng với nội dung nhận tiền gửi và sử dụng tiền gửi để cấp tín dụng, cung ứng các dịch vụ thanh toán” [44]. Tại Điều 4. Giải thích từ ngữ, Luật này cũng nêu rõ: “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận” [44]. Quan điểm của luận án là đồng tình với
17 khái niệm được nêu trong Luật các TCTD. Đây cũng là quan niệm được sử dụng thống nhất trong toàn bộ nội dung của Luận án. 1.1.1.2 Một số hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại Mặc dù có những cách phát biểu không hoàn toàn như nhau, nhưng các định nghĩa đều thống nhất coi NHTM là một loại hình doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trên lĩnh vực tài chính tiền tệ với các hoạt động chính là huy động vốn, tài trợ và cung ứng các dịch vụ thanh toán cùng dịch vụ tài chính tiền tệ khác. Cũng theo mục 12, điều 4 của Luật các TDTD và theo khái niệm về NHTM nói trên thì: “Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây: a) Nhận tiền gửi; b) Cấp tín dụng;c) Cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản”. [44] Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM được trình bày cụ thể qua Sơ đồ 1.1: Sơ đồ 1.1: Hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM Nguồn: Bùi Diệu Anh (2013) [2] Bảo hiểm Bảo hiểm Tín dụng Tín dụng Ủy thác Ủy thác Lập kế hoạch đầu tư Lập kế hoạch đầu tư Môi giới Môi giới Ngân hàng thương mại hiện đại Ngân hàng thương mại hiện đại Đầu tư và bảo lãnh Đầu tư và bảo lãnh Thanh toán Thanh toán Tiết kiệm Tiết kiệm Quản lý tiền mặt Quản lý tiền mặt
18 Huy động vốn: Hoạt động huy động vốn của NHTM theo nghĩa rộng gồm: huy động tiền gửi, vay vốn trên các thị trường và huy động vốn từ chủ sở hữu. Hoạt động tài trợ: Hoạt động tài trợ là những hoạt động quan trọng nhất của các NHTM, với hai nhóm chính: Cấp tín dụng cho khách hàng và đầu tư chứng khoán. Hoạt động thanh toán và các hoạt động khác: Cung cấp dịch vụ thanh toán là mảng hoạt động đặc trưng khác của các ngân hàng. Các NH là chủ thể chính trong các hệ thống thanh toán bù trừ, chuyển tiền và các hệ thống thanh toán khác. Ngoài những hoạt động kể trên, các NHTM còn cung cấp hàng loạt các dịch vụ tài chính tiền tệ khác. Những hoạt động dịch vụ quan trọng trong đó là thực hiện dịch vụ uỷ thác đầu tư, tư vấn đầu tư, bảo quản chứng từ và vật có giá, cho thuê tài chính, kinh doanh ngoại tệ, vàng bạc, đá quý... 1.1.2 Rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại 1.1.2.1 Khái niệm rủi ro Rủi ro là sự không chắc chắn. Tuy nhiên, không phải bất cứ sự không chắc chắn nào cũng là rủi ro. Sự không chắc chắn có thể ước đoán được xác suất xảy ra mới được gọi là rủi ro còn sự không chắc chắn không thể ước đoán được xác suất xảy ra gọi là sự bất trắc. Theo quan điểm hiện đại thì rủi ro có thể là những khó khăn, bất lợi, cũng có thể là những điều kiện thuận lợi, cơ hội. Theo Frank Knight: “Rủi ro là sự bất chắc có thể đo lường được”. Allan Willet lại cho rằng “Rủi ro là sự bất chắc cụ thể liên quan đến việc xuất hiện một biến cố không mong đợi”. Theo Peter Rose, rủi ro đối với một ngân hàng có nghĩa là “Mức độ không chắc chắn liên quan tới một vài sự kiện” [2]. Nhìn chung, các quan điểm đều cho rằng rủi ro là những bất chắc, diễn ra bất ngờ, ngoài ý muốn của chủ thể. Theo Nguyễn Kim Anh (2010), “Rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng là những tổn thất xẩy ra ngoài ý muốn và ảnh hưởng xấu đến hoạt
19 động kinh doanh ngân hàng” [1].Tác giả đồng tình với quan điểm này vì có tính bao quát và đầy đủ. Từ những quan điểm và phân tích ở trên, quan điểm của luận án có thể hiểu: Rủi ro là khả năng những sự kiện chưa chắc chắn trong tương lai sẽ làm cho chủ thể không đạt được những mục tiêu chiến lược và mục tiêu hoạt động, cũng như chi phí cơ hội của việc làm mất những cơ hội thị trường”. 1.1.2.2 Các loại rủi ro cơ bản của Ngân hàng thương mại Rủi ro rất đa dạng, có thể phân tích theo nhiều khía cạnh khác nhau, đồng thời các loại rủi ro có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, rủi ro này có thể là nguyên nhân dẫn đến rủi ro khác. Trong phạm vi luận án này chỉ đề cập đến một số loại rủi ro cơ bản mà một NH hiện đại thường gặp phải và mối quan hệ giữa một số loại rủi ro với nhau. a/ Rủi ro tín dụng Hoạt động tín dụng là nghiệp vụ kinh doanh chủ yếu của NHTM, đem lại lợi nhuận lớn nhất nhưng cũng là loại rủi ro lớn nhất của NHTM. Rủi ro tín dụng được đề cập ở đây là rủi ro trong hoạt động cho vay, cấp tín dụng của NHTM. Theo quan niệm của Ủy ban Basel (2000) thì “Rủi ro tín dụng là khả năng khách hàng vay hoặc bên đối tác của ngân hàng không thực hiện đúng cam kết đã thỏa thuận”[62].Theo khái niệm này thì rủi ro tín dụng có phạm vi khá rộng, không chỉ trong quan hệ tín dụng giữa NH với khách hàng mà trong cả các hoạt động khác như đầu tư, phái sinh mà ngân hàng thực hiện. Tại Điều 3, Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21/1/2013 của NHNN nêu rõ: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động NH (sau đây gọi tắt là rủi ro) là tổn thất có khả năng xảy ra đối với nợ của Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng không thực hiện, hoặc không có khả năng thực hiện một phần hay toàn bộ nghĩa vụ của mình theo cam kết” [29].
20 Để thống nhất cách nhận thức và phân tích xuyên suốt trong toàn bộ nội dung luận án, nghiên cứu sinh đồng tình với khái niệm về rủi ro tín dụng được nêu trong văn bản pháp quy nói trên của NHNN. Khái niệm này đã được trao đổi, thảo luận của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách,...trong quá trình ban hành văn bản pháp quy này. Cụ thể như sau: Rủi ro tín dụng: là những khoản tổn thất phát sinh trong trường hợp ngân hàng không thu được đầy đủ cả gốc và lãi của khoản vay, hoặc khách hàng thanh toán nợ gốc và lãi không đúng kỳ hạn. b/ Rủi ro lãi suất Là những thiệt hại mà NHTM phải gánh chịu khi có sự thay đổi lãi suất trên thị trường. Nếu ngân hàng duy trì cơ cấu tài sản Có và tài sản Nợ với những kỳ hạn không cân xứng với nhau thì phải chịu những rủi ro về lãi suất trong việc tái tài trợ tài sản Có hoặc khi giá trị của tài sản thay đổi do lãi suất thị trường biến động. Ngoài ra, rủi ro lãi suất còn thể hiện khi tỷ lệ lạm phát tăng nhanh hơn lạm phát dự kiến trong khi lãi suất cho vay không thể điều chỉnh được, thì ngân hàng có thể phải chịu rủi ro nếu tỷ lệ lạm phát lớn hơn hoặc bằng lãi suất cho vay (lãi suất thực tế âm). c/ Rủi ro ngoại hối Theo Peter S. Rose (2001) “Là những thiệt hại mà NHTM phải gánh chịu do sự biến động của giá cả tiền tệ trên thị trường thế giới” [41]. Rủi ro ngoại hối xảy ra do tài sản Có và tài sản Nợ bằng ngoại tệ không cân xứng với nhau cả về số lượng và kỳ hạn. Rủi ro ngoại hối có mối quan hệ với rủi ro tín dụng thể hiện như: Khi tỷ giá hối đoái biến động mạnh có thể dẫn đến tình trạng khan hiếm một loại ngoại tệ nào đó và để chi trả cho bên bán, các DN phải mua ngoại tệ với giá cao ngoài dự tính, lợi nhuận kinh doanh giảm, có thể ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay. d/ Rủi ro nguồn vốn
21 Cũng theo Peter S. Rose (2001): “Là những thiệt hại do nguồn vốn huy động của ngân hàng bị ứ đọng không cho vay được, cũng như không thể chuyển sang được các loại tài sản Có sinh lời khác” [41]. Ngân hàng không khai thác hết được tiềm năng sinh lời của tài sản Có, hiệu quả sử dụng vốn giảm, dẫn đến thua lỗ trong kinh doanh. Nếu tình trạng này kéo dài mà không được khắc phục có thể ngân hàng sẽ phá sản. đ/ Rủi ro thanh khoản: “Là tình trạng NHTM không đáp ứng được nhu cầu sử dụng vốn khả dụng (nhu cầu thanh khoản)” [41]. Tình trạng này nhỏ thì gây thua lỗ, hoạt động kinh doanh đình trệ, nặng thì làm mất khả năng thanh toán và dẫn đến ngân hàng phá sản. Rủi ro thanh khoản cũng còn được hiểu “Là một rủi ro trong lĩnh vực tài chính. Rủi ro này xảy ra khi NHTM thiếu ngân quỹ hoặc tài sản ngắn hạn mang tính khả thi để đáp ứng nhu cầu của người gửi tiền và người đi vay” [41]. Thiếu ngân quỹ ở đây có thể được hiểu theo 2 cách: thiếu dự trữ tại ngân hàng, hoặc là không thể huy động được nguồn vốn ngay lập tức. Để tránh được rủi ro thanh khoản, các NHTM phải tính toán được hệ số thanh khoản của mình, tức là tính được khả năng đáp ứng nhu cầu thanh toán ngay của các tài sản Nợ. e/ Rủi ro hoạt động: Theo Ủy ban Basel về giám sát ngân hàng, “Rủi ro hoạt động là rủi ro gây ra tổn thất cho ngân hàng do nguyên nhân con người, sự không đầy đủ hay vận hành không tốt các quy trình, hệ thống, các sự kiện khách quan bên ngoài” [63]. Rủi ro hoạt động là loại rủi ro tổn thất tài sản xảy ra do hoạt động kém hiệu quả, ví dụ như hệ thống thông tin không đầy đủ, hoạt động có vấn đề, có vi phạm trong hệ thống kiểm soát nội bộ, có sự gian lận hay những thảm họa không lường trước được.
22 f/ Mối quan hệ giữa các loại rủi ro Giữa các loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM nói chung và 5 loại rủi ro cơ bản được đề cập ở trên nói riêng có mối quan hệ mật thiết với nhau, rủi ro này là nguyên nhân của rủi ro kia. Trong hoạt động tín dụng, để xẩy ra rủi ro với tỷ lệ nợ xấu cao, khả năng thu hồi nợ thấp sẽ dẫn đến rủi ro thanh khoản. Khi NHTM để xẩy ra rủi ro thanh khoản, phải đi vay vốn trên thị trường, phải huy động vốn với lãi suất cao hơn, lại gây ra rủi ro nguồn vốn và rủi ro lãi suất. Rủi ro trong hoạt động bởi nguyên nhân con người, sự không đầy đủ hay vận hành không tốt các quy trình, hệ thống, các sự kiện khách quan bên ngoài lại gây ro rủi ro tín dụng và rủi ro ngoại hối,… 1.2 QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.2.1 Khái niệm Đối với bất cứ một hoạt động kinh doanh nào, khi rủi ro xảy ra đều kéo theo nó những ảnh hưởng khó lường và hậu quả của chúng cũng không dễ dàng khắc phục. Chính vì thế, quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM được coi là hoạt động trọng tâm trong các tổ chức tài chính – NHTM, bởi kiểm soát và quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM chặt chẽ đồng nghĩa với việc sử dụng một cách có hiệu quả kinh doanh. Mặt khác, nền kinh tế thị trường nếu không chấp nhận rủi ro thì không thể tạo ra các cơ hội đầu tư và kinh doanh mới. Do đó, QTRR trong HĐKD là một nhu cầu tất yếu đặt ra trong quá trình tồn tại và phát triển của NHTM. Theo quan điểm của luận án, Quản trị rủi ro: Là việc xây dựng chiến lược, chính sách và quy trình các hoạt động kinh doanh dịch vụ; tổ chức, điều hành, triển khai và thực hiện chiến lược, chính sách và các quy trình liên quan đến các hoạt động kinh doanh dịch vụ nhằm đảm bảo an toàn, hạn chế rủi ro ở mức thấp nhất mà ngân hàng có thể chấp nhận được.
23 Mục đích cuối cùng hay mục tiêu cao nhất của quản trị rủi ro đó là tối đa hóa lợi nhuận, đảm bảo phát triển bền vững của NHTM, đảm bảo sự cân bằng giữa rủi ro có thể chấp nhận được với lợi nhuận mang lại. Nếu NHTM quá chú trọng đến quản trị rủi ro, quá thận trọng trong hoạt động tín dụng và các hoạt động kinh doanh khác, dẫn tới thu hẹp hay không mở rộng được quy mô kinh doanh, mất thị phần trong cạnh tranh, NHTM không phát triển được. Ngược lại, nếu NHTM quá chú trọng đến lợi nhuận, đến phát triển kinh doanh mà coi nhẹ quản trị rủi ro, sẽ dẫn đến các khoản thất thoát, mất vốn ngày càng tăng, có thể dẫn NHTM đến nguy cơ thu lỗ kéo dài, thậm chí là phá sản. Mức chấp nhận được trong quản trị rủi ro của NHTM đối với lĩnh vực tín dụng theo thông lệ quốc tế đó là nợ xấu không vượt quá 5%,… 1.2.2 Sự cần thiết phải quản trị rủi ro của ngân hàng thương mại Để đảm bảo tính hiệu quả trong quá trình hoạt động, các NHTM phải có một chính sách quản trị. Quản trị rủi ro trong kinh doanh của NHTM được xem là những quá trình hoạt động, cái mà nhà quản trị mang lại chính là phần thặng dư, là lợi nhuận mà NHTM có được nhờ tiến hành các hoạt động quản trị có hiệu quả, nhờ duy trì và tuân thủ nguyên tắc đạt được kết quả tối đa với một chi phí tối thiểu. Như vậy thực chất quản trị rủi ro của NHTM là những hoạt động thống nhất phối hợp, liên kết các cá nhân, cán bộ, nhân viên, giữa các phòng ban và bộ phận và các yếu tố vật chất trong quá trình quản lý, điều hành, tác nghiệp và cung cấp các dịch vụ NH nhằm đạt được mục tiêu kinh doanh nhất định ở mỗi thời kỳ với phương châm an toàn, chi phí thấp và hao tổn ít nhất về nguồn lực để đạt hiệu quả tối ưu. Trong quá trình hoạt động kinh doanh của NHTM, quản trị rủi ro là một nhu cầu khách quan bởi những lý do sau: Thứ nhất, do yêu cầu hướng đến hoạt động tập thể, một hệ thống, một bộ máy, mỗi NHTM trước hết là một tổ chức và hoạt động vì những mục đích
24 nhất định, mà cao nhất là lợi nhuận với tổn thất tối thiểu. Để đạt được mục đích đòi hỏi phải có sự liên kết của các cá nhân, các phòng ban và bộ phận, đòi hỏi phải có sự phân công rõ chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi người, quy định rõ chức năng và nhiệm vụ của mỗi phòng ban, đơn vị trong NH; đảm bảo sự phối hợp, kiểm soát giữa các cá nhân và các đơn vị, tổ chức một cách hiệu quả nhất, an toàn nhất, giảm thiểu các rủi ro có thể xẩy ra. Do đó cần phải có người quản trị, bộ phận quản trị xác định mục tiêu, chính sách, quy trình, quy định, điều hành, kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện công việc của cả một hệ thống NHTM, của các đơn vị và tổ chức trong NHTM, của các cá nhân để có thể giảm thiểu những tổn thất, tiết kiệm thời gian và chi phí nhưng phải mang lại lợi nhuận cao nhất. Thứ hai, do yêu cầu đa dạng hóa và nâng cao chất lượng hoạt động NH, chất lượng các SPDV. Khi tiến hành một hoạt động trong lĩnh vực mang tính cạnh tranh như tiền tệ, dịch vụ ngân hàng, thị trường tài chính thì đòi hỏi các NHTM phải am hiểu các nguyên tắc và phương thức cạnh tranh, nắm bắt được diễn biến thị trường để đưa ra được những sản phẩm dịch vụ mà xã hội, thị trường đang mong muốn, giành phần thắng trong cạnh tranh, nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với việc rủi ro có thể tăng lên, những tổn thất khó thể bất ngờ xẩy ra. Do vậy, để cạnh tranh trên thị trường tài chính, trên thị trường các SPDV, các NHTM phải thường xuyên đổi mới về công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nâng cao trình độ quản trị và điều hành, nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh, nhưng đồng thời cũng phải áp dụng các biện pháp quản trị rủi ro có hiệu quả và phù hợp. Thứ ba, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế nói chung và mở cửa hoạt động ngân hàng nói riêng ngày càng diễn ra mạnh mẽ, quá trình này đem lại nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức, trong đó có những rủi ro
25 mới có thể phát sinh, đòi hỏi NHTM phải không ngừng tăng cường quản trị rủi ro. Thứ tư, nền kinh tế càng phát triển, nhu cầu sản phẩm và dịch vụ của khách hàng ngày càng gia tăng, thị trường ngày càng phát triển, điễn biến kinh tế vĩ mô cũng ngày càng phức tác và khó lường, những vấn đề xã hội khác cũng có những chuyển biến tích cực nhưng cũng phát sinh nhiều vấn đề phải giải quyết. Do đó NHTM phải thường xuyên chú trọng đến các hoạt động quản trị rủi ro của mình. Thứ năm, quá trình biến đổi khí hậu trên toàn cầu ngày càng diễn ra phức tạp, vấn đề ô nhiễm môi trường, các vấn đề thiên tai và biến động chính trị cũng diễn ra khó lường, tình hình đó ảnh hưởng trực tiếp đến khách hàng của NHTM, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của NHTM. Do đó, NHTM cần chú trọng đưa ra các biện pháp mới quản trị rủi ro hoạt động kinh doanh của mình. 1.2.3 Mô hình quản trị rủi ro tại ngân hàng thương mại Các quy trình quản trị rủi ro được thể hiện cụ thể qua Bảng 1.1: Bảng 1.1: Các quy trình quản trị rủi ro Basel II Barclays JP Morgan Chase UBS Nhận biết và đánh giá rủi ro Đánh giá (xác định, phân tích và đo lường) Xác định rủi ro Đo lường rủi ro Xác định rủi ro Đo lường rủi ro có thể định lượng Các hoạt động kiểm soát và phân chia nghĩa vụ Kiểm soát Giám sát, Kiểm soát rủi ro Thiết lập các chính sách rủi ro Kiểm soát Thông tin và truyền đạt thông tin Báo cáo Báo cáo rủi ro Báo cáo rủi ro Giám sát các hoạt động và sửa chữa những thiếu sót Quản lý và thách thức Giám sát, Kiểm soát rủi ro Kiểm soát Nguồn: Hoàng Huy Hà, 2012 [8] (Ghi chú: UBS: Universal bank in Switzerland, một ngân hàng lớn của Thụy sỹ)
26 Việc thiết lập, áp dụng mô hình QTRR trong NHTM nói chung ban đầu chỉ đơn giản như là chức năng kiểm soát. Tuy nhiên trong thời gian gần đây và một phần là do tác động của Basel II, đã có một xu hướng phát triển theo hướng gọi là "Quản trị rủi ro tích hợp". Việc định nghĩa, giải thích, áp dụng cũng như thuật ngữ được dùng để miêu tả quy trình và mô hình quản trị rủi ro rất khác nhau ở các NHTM. Qua Bảng 1.1, các bước quản trị rủi ro luôn tương ứng với các yếu tố trong khuôn khổ của Basel. Các điểm cần lưu ý trong bảng trên là, các NHTM đều có xu hướng sử dụng các thuật ngữ "xác định”và "đo lường”hơn là "nhận biết”và "đánh giá' rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM; Các hoạt động giám sát luôn là một phần của các hoạt động kiểm soát phòng ngừa và phát hiện các rủi ro của NHTM; Hoạt động kiểm tra, kiểm soát nội bộ đóng vai trò quan trọng trong hoạt động giám sát rủi ro của NHTM. Tuy nhiên, trong khuôn khổ của luận án này, chỉ trình bày nội dung của quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM thể hiện ở mô hình dưới đây: Hình 1.1: Mô hình hóa quản trị rủi ro phổ biến của các ngân hàng nước ngoài Nguồn: KPMG International, 2007 [16].
27 Trong Hình 1.1, các NHTM thực hiện các bước cụ thể: i) Đưa ra chiến lược, phân khúc (khẩu vị) về rủi ro: ngưỡng chấp nhận, từ chối hoặc giảm thiểu RRHĐ; Vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan trong hệ thống mỗi NHTM từ HĐQT, đến ban điều hành, từ hội sở chính đến các chi nhánh và phòng giao dịch, từ chính sách đến các quy trình, nghiệp vụ cụ thể. ii) Đưa ra chính sách, định hướng, mục tiêu QTRR phù hợp với chiến lược kinh doanh, đưa ra cơ chế để nhận diện, đo lường và giám sát các rủi ro hoạt động trọng yếu, phải được Hội đồng quản trị phê duyệt, được cụ thể hóa trong điều hành và thực thi ở các cấp khác nhau của mỗi NHTM. iii) Đưa ra phương pháp luận và phương pháp đo lường được các rủi ro trong hoạt động kinh doanh, dựa trên khả năng xảy ra và mức độ thiệt hại dự tính, các chốt kiểm soát, các khâu giám sát rủi ro, khả năng ngăn chặn kịp thời hay ứng phó khẩn cấp, cả về công nghệ, thanh khoản,.... iv) Xác định các bước cụ thể, xác định quy trình để nhận diện, đánh giá, quản lý và giảm thiểu rủi ro trong các hoạt động kinh doanh, phân chia trách nhiệm rõ ràng của cá nhân trong hệ thống mỗi NHTM, kết nối với NHTW để đảm bảo giám sát theo yêu cầu và theo quy định. v) Thực hiện các vấn đề về Con người, nhân lực và hệ thống trong quản trị rủi ro. vi) Báo cáo cho ban lãnh đạo và các đơn vị kinh doanh tổng kết tình hình rủi ro trong hoạt động kinh doanh của toàn bộ hệ thống NHTM, cũng như toàn bộ cán bộ, nhân viên của mỗi NH, mỗi đơn vị ngân hàng. Trên cơ sở đó NHTM báo cáo cho NHTW, cơ quan quản lý theo yêu cầu và theo quy định về quản lý Nhà nước.
28 1.2.4 Nội dung quản trị những rủi ro cơ bản trong hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại 1.2.4.1 Quản trị rủi ro tín dụng Khái niệm: Theo Bùi Diệu Anh (2013) thì “Quản trị rủi ro tín dụng là dự kiến, ngăn ngừa và đề xuất biện pháp kiểm soát các rủi ro nhằm loại bỏ, giảm nhẹ hoặc chuyển chúng sang một tác nhân khác tạo điều kiện sử dụng tối ưu nguồn lực của doanh nghiệp” [2]. Quản trị rủi ro tín dụng là một khái niệm rộng với nội hàm gồm nhiều nội dung khác nhau trong quản trị điều hành một NHTM. Do đó có nhiều cách hiểu, có thể có nhiều khái niệm khác nhau về vấn đề này. Song theo Luận án thì quản trị rủi ro tín dụng là quá trình xây dựng và thực thi các chiến lược, chính sách, biện pháp có liên quan đến hoạt động tín dụng để nhằm ngăn ngừa, hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng của NH. Theo khái niệm trên thì nội hàm của quản trị rủi ro tín dụng bao gồm một hệ thống: Chiến lược hoạt động tín dụng; Các chính sách của NHTM trong hoạt động tín dụng; Các biện pháp được triển khai trong toàn bộ hệ thống NHTM nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng - Chính sách tín dụng: Xây dựng một chính sách tín dụng nhất quán và hợp lý, phù hợp với đặc điểm của từng ngân hàng sẽ giúp phát huy được các thế mạnh của mỗi ngân hàng, từ đó giúp nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng, kiểm soát rủi ro tín dụng ngân hàng. - Quy trình tín dụng: Quy trình tín dụng là những quy định cụ thể các bước nghiệp vụ từ khi nhận hồ sơ tín dụng cho đến khi quyết định cho vay, thu nợ. Xây dựng một quy trình tín dụng hợp lý sẽ giúp cho công tác quản lý tín dụng được thống nhất, khoa học, đồng thời nâng cao trách nhiệm của từng
29 cán bộ thực hiện vì quy trình tín dụng thường quy định trách nhiệm của từng bộ phận tham gia thực hiện công tác tín dụng. - Nhận diện rủi ro liên quan đến khách hàng vay thông qua quá trình kiểm tra trước, trong và sau khi cho vay và bằng các kênh thông tin, cán bộ tín dụng phải luôn theo dõi sát khoản vay để kịp thời nhận diện rủi ro, từ đó có những biện pháp tối ưu để khắc phục. - Chấm điểm khách hàng: Chấm điểm khách hàng là quá trình xếp hạng khách hàng theo các cấp độ khác nhau dựa trên các yếu tố định tính và định lượng. Việc chấm điểm khách hàng sẽ giúp NH sàng lọc được những khách hàng không tốt, từ đó có những chính sách cụ thể đối với mỗi loại khách hàng: cấp tín dụng, chính sách lãi suất.... - Phân loại nợ: Việc phân loại các khoản nợ của NH sẽ giúp NH có điều kiện theo dõi và đánh giá cấp độ rủi ro của từng khoản vay, từng khách hàng vay để từ đó có các giải pháp kịp thời. Việc phân loại nợ sẽ là cơ sở cho việc đưa ra mức độ giám sát và mức trích lập dự phòng rủi ro tín dụng. - Hệ thống kiểm tra kiểm soát tín dụng: Xây dựng một bộ phận kiểm tra kiểm soát tín dụng sẽ giúp phát hiện ra những sai sót trong quá trình thực hiện tín dụng. Từ đó có thể giúp ngăn ngừa rủi ro xảy ra. - Chính sách trích lập dự phòng và xử lý rủi ro: Tỷ lệ trích lập quỹ dự phòng rủi ro thường được quy định ở mỗi nước khác nhau. Tỷ lệ này thường được đưa ra trên cơ sở con số thống kê hiện tại về mức độ rủi ro của các NH. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại • Nhóm nhân tố khách quan: Nhóm này bao gồm môi trường pháp lý, đó là sự đồng bộ, rõ ràng, đầy đủ và tính hiệu lực, hiệu quả của các văn bản pháp luật và văn bản dưới luật liên quan trực tiếp đến hoạt động tín dụng và hoạt động của khách hàng vay
30 vốn. Môi trường kinh tế vĩ mô, như tăng trưởng kinh tế, lạm phát, việc làm, thu nhập, thâm hụt ngân sách, nợ công,…Điều hành chính sách kinh tế vĩ mô, trực tiếp là chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ, chính sách đầu tư,…Quản lý của NHTW hay quản lý nhà nước về hoạt động NH. Mức độ hội nhập của nền kinh tế, sự phát triển của hệ thống tài chính, tình trạng buôn lậu và cải cách thủ tục hành chính,….Trình độ quản trị điều hành và năng lưc tài chính của doanh nghiệp, của khách hàng vay vốn. • Nhóm nhân tố chủ quan của NHTM: Nhân tố cơ chế, chính sách của ngân hàng thương mại: Thiếu chính sách cho vay, thiếu các tiêu chuẩn rõ ràng, việc cấp tín dụng quá tập trung, thiếu sự kiểm soát chặt chẽ, khoa học thì công tác quản trị rủi ro tín dụng sẽ không được thực hiện hoặc việc thực hiện sẽ không khả thi. NH cần thiết phải đưa ra chính sách kiểm tra chặt chẽ trong, trước và sau khi cho vay. Bên cạnh đó, xây dựng quy trình cho vay dựa trên việc phân chia các cấp phê duyệt sẽ đảm bảo các quyết định được đưa ra một cách thận trọng, hiệu quả. NH cũng cần xây dựng một quy trình thu nợ gốc, lãi, và các khoản phí khác phù hợp với điều khoản trả nợ. Cần thiết phải có các quy định giải quyết các vấn đề của các khoản vay không được thực hiện và cơ chế thực hiện quyền của chủ nợ trong trường hợp việc cho vay bị tổn thất. Hệ thống báo cáo của NH phải thông báo kịp thời, chính xác trạng thái tín dụng của khách hàng, đồng thời duy trì việc thu thập thông tin chi tiết kịp thời về khách hàng vay để bảo đảm liên tục đánh giá được trạng thái rủi ro. Các quy chế, chính sách cho vay hiện đại thường quy định tổng dư nợ một NH được phép đầu tư, cho vay hoặc cung cấp tín dụng khác đối với một khách hàng, một nhóm pháp nhân có liên quan nào vượt hơn một tỷ lệ nhất định tính trên tổng số vốn và dự phòng của NH đó. Trong phạm vi này, các nhà quản lý NH có thể kiểm soát được rủi ro tín dụng của cả ngành NH và
31 từng NH để bảo đảm quyền lợi cho người gửi tiền và ngăn chặn các tình huống có thể gây ra rủi ro cho cả hệ thống NHTM. Nhân tố cán bộ NHTM: Trong mọi vấn đề, nhân tố con người bao giờ cũng là nhân tố quan trọng có tính chất quyết định. Do vậy, công tác quản trị rủi ro tín dụng rất cần thiết phải đặt nhân tố con người bao gồm: cán bộ NH và người đi vay lên hàng đầu. Muốn vậy, việc tuyển dụng cán bộ vào làm việc tại NH phải đòi hỏi công khai và minh bạch. Cán bộ được tuyển dụng phải bảo đảm có trình độ và đạo đức. Nhân tố công nghệ: Hiện nay, các NH đều đã trang bị hệ thống thông tin hiện đại để xây dựng các mối quan hệ trực tiếp với khách hàng, online trực tuyến với các giao dịch. Trong xu thế toàn cầu hóa và sự cạnh tranh trong lĩnh vực tài chính NH ngày càng trở nên khốc liệt, chúng ta càng thấy vai trò của công nghệ đối với hoạt động kinh doanh cũng như năng lực cạnh tranh của từng NH. Công nghệ sẽ thể hiện rất rõ giúp NH trong lĩnh vực quản trị, trong việc mở rộng sản phẩm dịch vụ, thông qua đó, ngày càng đáp ứng được các nhu cầu khắt khe của hệ thống ngân hàng. Ngoài ra công nghệ cũng cho phép NH quản trị rủi ro tốt hơn, từ đó đưa ra các công cụ hỗ trợ để giúp NH đưa ra những quyết định đúng đắn. 1.2.4.2 Quản trị rủi ro tỷ giá Khái niệm: Theo Nguyễn Văn Tiến (2010), Quản trị rủi ro tỷ giá là tổng thể các biện pháp nhằm nhận dạng, đánh giá, kiểm soát, giảm thiểu những tổng thất, mất mát trong hoạt động kinh doanh ngoại tệ của NHTM. Trong nền kinh tế thị trường, tỷ giá luôn biến động, với biến đổi của tỷ giá hối đoái, bất kỳ một khoản nợ nào cho dù dài hay ngắn, đối với một đồng tiền nhất định, đều có thể tạo cho ngân hàng phải đối mặt với rủi ro tỷ giá hối đoái. [49]
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam

Recommended

Thuyet trinh chien luoc kinh doanh cua ngan hang acb toi 2015
Thuyet trinh chien luoc kinh doanh cua ngan hang acb toi 2015Thuyet trinh chien luoc kinh doanh cua ngan hang acb toi 2015
Thuyet trinh chien luoc kinh doanh cua ngan hang acb toi 2015Nguyen Thai Binh
 
Báo cáo thực tập tại Ngân Hàng Quân Đội - CN Bình Dương
Báo cáo thực tập tại Ngân Hàng Quân Đội - CN Bình DươngBáo cáo thực tập tại Ngân Hàng Quân Đội - CN Bình Dương
Báo cáo thực tập tại Ngân Hàng Quân Đội - CN Bình DươngDịch vụ Làm Luận Văn 0936885877
 
Quản lý quan hệ khách hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhá...
Quản lý quan hệ khách hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhá...Quản lý quan hệ khách hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhá...
Quản lý quan hệ khách hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhá...luanvantrust
 
Luận văn: Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, 9 ĐIỂM!
Luận văn: Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, 9 ĐIỂM!Luận văn: Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, 9 ĐIỂM!
Luận văn: Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, 9 ĐIỂM!Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Báo cáo thực tập tại ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, HAY, 9 Điểm!
Báo cáo thực tập tại ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, HAY, 9 Điểm!Báo cáo thực tập tại ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, HAY, 9 Điểm!
Báo cáo thực tập tại ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, HAY, 9 Điểm!Dịch vụ viết thuê Luận Văn - ZALO 0932091562
 
Marketing trong ngân hàng
Marketing trong ngân hàngMarketing trong ngân hàng
Marketing trong ngân hàngBankaz Vietnam
 
Đề tài: Giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm sữa Abbott, 9 ĐIỂM!
Đề tài: Giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm sữa Abbott, 9 ĐIỂM!Đề tài: Giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm sữa Abbott, 9 ĐIỂM!
Đề tài: Giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm sữa Abbott, 9 ĐIỂM!Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Luận văn: Nghiên cứu các yếu tố cấu thành giá trị thương hiệu sữa chua Vinami...
Luận văn: Nghiên cứu các yếu tố cấu thành giá trị thương hiệu sữa chua Vinami...Luận văn: Nghiên cứu các yếu tố cấu thành giá trị thương hiệu sữa chua Vinami...
Luận văn: Nghiên cứu các yếu tố cấu thành giá trị thương hiệu sữa chua Vinami...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 

Recommended

Thuyet trinh chien luoc kinh doanh cua ngan hang acb toi 2015
Thuyet trinh chien luoc kinh doanh cua ngan hang acb toi 2015Thuyet trinh chien luoc kinh doanh cua ngan hang acb toi 2015
Thuyet trinh chien luoc kinh doanh cua ngan hang acb toi 2015Nguyen Thai Binh
 
Báo cáo thực tập tại Ngân Hàng Quân Đội - CN Bình Dương
Báo cáo thực tập tại Ngân Hàng Quân Đội - CN Bình DươngBáo cáo thực tập tại Ngân Hàng Quân Đội - CN Bình Dương
Báo cáo thực tập tại Ngân Hàng Quân Đội - CN Bình DươngDịch vụ Làm Luận Văn 0936885877
 
Quản lý quan hệ khách hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhá...
Quản lý quan hệ khách hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhá...Quản lý quan hệ khách hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhá...
Quản lý quan hệ khách hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhá...luanvantrust
 
Luận văn: Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, 9 ĐIỂM!
Luận văn: Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, 9 ĐIỂM!Luận văn: Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, 9 ĐIỂM!
Luận văn: Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, 9 ĐIỂM!Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Báo cáo thực tập tại ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, HAY, 9 Điểm!
Báo cáo thực tập tại ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, HAY, 9 Điểm!Báo cáo thực tập tại ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, HAY, 9 Điểm!
Báo cáo thực tập tại ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, HAY, 9 Điểm!Dịch vụ viết thuê Luận Văn - ZALO 0932091562
 
Marketing trong ngân hàng
Marketing trong ngân hàngMarketing trong ngân hàng
Marketing trong ngân hàngBankaz Vietnam
 
Đề tài: Giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm sữa Abbott, 9 ĐIỂM!
Đề tài: Giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm sữa Abbott, 9 ĐIỂM!Đề tài: Giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm sữa Abbott, 9 ĐIỂM!
Đề tài: Giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm sữa Abbott, 9 ĐIỂM!Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Luận văn: Nghiên cứu các yếu tố cấu thành giá trị thương hiệu sữa chua Vinami...
Luận văn: Nghiên cứu các yếu tố cấu thành giá trị thương hiệu sữa chua Vinami...Luận văn: Nghiên cứu các yếu tố cấu thành giá trị thương hiệu sữa chua Vinami...
Luận văn: Nghiên cứu các yếu tố cấu thành giá trị thương hiệu sữa chua Vinami...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...
Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...
Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...Man_Ebook
 
Đề tài tình hình tài chính công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, ĐIỂM 8
Đề tài tình hình tài chính công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, ĐIỂM 8Đề tài tình hình tài chính công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, ĐIỂM 8
Đề tài tình hình tài chính công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, ĐIỂM 8Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Agribank, HAY
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Agribank, HAYLuận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Agribank, HAY
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Agribank, HAYDịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 
Giáo trình marketing căn bản.pdf
Giáo trình marketing căn bản.pdfGiáo trình marketing căn bản.pdf
Giáo trình marketing căn bản.pdfMan_Ebook
 
Tiểu luận Quản trị sự thay đổi của Tập đoàn SamSung. HAY
Tiểu luận Quản trị sự thay đổi của Tập đoàn SamSung. HAYTiểu luận Quản trị sự thay đổi của Tập đoàn SamSung. HAY
Tiểu luận Quản trị sự thay đổi của Tập đoàn SamSung. HAYViết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default
 
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại MB bank, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại MB bank, HAYĐề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại MB bank, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại MB bank, HAYDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Đề tài: phân tích doanh thu và lợi nhuận tại công ty, HAY, 9 điểm!
Đề tài: phân tích doanh thu và lợi nhuận tại công ty, HAY, 9 điểm!Đề tài: phân tích doanh thu và lợi nhuận tại công ty, HAY, 9 điểm!
Đề tài: phân tích doanh thu và lợi nhuận tại công ty, HAY, 9 điểm!Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
silde marketing sản phẩm sữa của Vinamilk
silde marketing sản phẩm sữa của Vinamilksilde marketing sản phẩm sữa của Vinamilk
silde marketing sản phẩm sữa của VinamilkTiêu Kiếm
 
Luận văn: Quản trị quan hệ khách hàng tại ngân hàng BIDV, 9đ
Luận văn: Quản trị quan hệ khách hàng tại ngân hàng BIDV, 9đLuận văn: Quản trị quan hệ khách hàng tại ngân hàng BIDV, 9đ
Luận văn: Quản trị quan hệ khách hàng tại ngân hàng BIDV, 9đDịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...lamluanvan.net Viết thuê luận văn
 
Luận văn: Hoàn thiện chính sách huy động vốn tại ngân hàng, HAY! 9ĐIỂM!
Luận văn: Hoàn thiện chính sách huy động vốn tại ngân hàng, HAY! 9ĐIỂM!Luận văn: Hoàn thiện chính sách huy động vốn tại ngân hàng, HAY! 9ĐIỂM!
Luận văn: Hoàn thiện chính sách huy động vốn tại ngân hàng, HAY! 9ĐIỂM!Dịch Vụ Viết Luận Văn Thuê ZALO/TELEGRAM 0934573149
 
Đề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAY
Đề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAYĐề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAY
Đề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAYViết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAYĐề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAYViết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...
Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...
Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...nataliej4
 
Bài tiểu luận về công ty Bibica
Bài tiểu luận về công ty BibicaBài tiểu luận về công ty Bibica
Bài tiểu luận về công ty BibicaLanh Chanh
 
Báo cáo thực tập: Cho vay bất động sản khách hàng cá nhân, HAY
Báo cáo thực tập: Cho vay bất động sản khách hàng cá nhân, HAYBáo cáo thực tập: Cho vay bất động sản khách hàng cá nhân, HAY
Báo cáo thực tập: Cho vay bất động sản khách hàng cá nhân, HAYDịch Vụ viết thuê trọn gói. ZALO/TELE 0973287149
 
Luận văn: Phân tích báo cáo tài chính của Công ty bánh Bibica
Luận văn: Phân tích báo cáo tài chính của Công ty bánh BibicaLuận văn: Phân tích báo cáo tài chính của Công ty bánh Bibica
Luận văn: Phân tích báo cáo tài chính của Công ty bánh BibicaDịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
Chọn lọc 108 đề tài báo cáo thực tập tài chính ngân hàng - Nhận viết đề tài đ...
Chọn lọc 108 đề tài báo cáo thực tập tài chính ngân hàng - Nhận viết đề tài đ...Chọn lọc 108 đề tài báo cáo thực tập tài chính ngân hàng - Nhận viết đề tài đ...
Chọn lọc 108 đề tài báo cáo thực tập tài chính ngân hàng - Nhận viết đề tài đ...Nhận Viết Đề Tài Điểm Cao ZALO 0917193864 - LUANVANTRUST.COM
 
Đề tài: Giải pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Vietinbank, HAY
Đề tài: Giải pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Vietinbank, HAYĐề tài: Giải pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Vietinbank, HAY
Đề tài: Giải pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Vietinbank, HAYDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...
Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...
Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...jackjohn45
 
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 

More Related Content

What's hot

Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...
Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...
Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...Man_Ebook
 
Giáo trình marketing căn bản.pdf
Giáo trình marketing căn bản.pdfGiáo trình marketing căn bản.pdf
Giáo trình marketing căn bản.pdfMan_Ebook
 
silde marketing sản phẩm sữa của Vinamilk
silde marketing sản phẩm sữa của Vinamilksilde marketing sản phẩm sữa của Vinamilk
silde marketing sản phẩm sữa của VinamilkTiêu Kiếm
 
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...lamluanvan.net Viết thuê luận văn
 
Đề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAY
Đề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAYĐề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAY
Đề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAYViết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAYĐề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAYViết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...
Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...
Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...nataliej4
 
Bài tiểu luận về công ty Bibica
Bài tiểu luận về công ty BibicaBài tiểu luận về công ty Bibica
Bài tiểu luận về công ty BibicaLanh Chanh
 

What's hot (20)

Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...
Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...
Hướng dẫn thực hành chiến lược kinh doanh quốc tế trên phần mềm mô phỏng kinh...
 
Đề tài tình hình tài chính công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, ĐIỂM 8
Đề tài tình hình tài chính công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, ĐIỂM 8Đề tài tình hình tài chính công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, ĐIỂM 8
Đề tài tình hình tài chính công ty cổ phần bánh kẹo Hải Hà, ĐIỂM 8
 
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Agribank, HAY
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Agribank, HAYLuận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Agribank, HAY
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Agribank, HAY
 
Giáo trình marketing căn bản.pdf
Giáo trình marketing căn bản.pdfGiáo trình marketing căn bản.pdf
Giáo trình marketing căn bản.pdf
 
Tiểu luận Quản trị sự thay đổi của Tập đoàn SamSung. HAY
Tiểu luận Quản trị sự thay đổi của Tập đoàn SamSung. HAYTiểu luận Quản trị sự thay đổi của Tập đoàn SamSung. HAY
Tiểu luận Quản trị sự thay đổi của Tập đoàn SamSung. HAY
 
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại MB bank, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại MB bank, HAYĐề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại MB bank, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại MB bank, HAY
 
Đề tài: phân tích doanh thu và lợi nhuận tại công ty, HAY, 9 điểm!
Đề tài: phân tích doanh thu và lợi nhuận tại công ty, HAY, 9 điểm!Đề tài: phân tích doanh thu và lợi nhuận tại công ty, HAY, 9 điểm!
Đề tài: phân tích doanh thu và lợi nhuận tại công ty, HAY, 9 điểm!
 
silde marketing sản phẩm sữa của Vinamilk
silde marketing sản phẩm sữa của Vinamilksilde marketing sản phẩm sữa của Vinamilk
silde marketing sản phẩm sữa của Vinamilk
 
Luận văn: Quản trị quan hệ khách hàng tại ngân hàng BIDV, 9đ
Luận văn: Quản trị quan hệ khách hàng tại ngân hàng BIDV, 9đLuận văn: Quản trị quan hệ khách hàng tại ngân hàng BIDV, 9đ
Luận văn: Quản trị quan hệ khách hàng tại ngân hàng BIDV, 9đ
 
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua lập lại sản phẩm sữa rửa mặt của người t...
 
Luận văn: Hoàn thiện chính sách huy động vốn tại ngân hàng, HAY! 9ĐIỂM!
Luận văn: Hoàn thiện chính sách huy động vốn tại ngân hàng, HAY! 9ĐIỂM!Luận văn: Hoàn thiện chính sách huy động vốn tại ngân hàng, HAY! 9ĐIỂM!
Luận văn: Hoàn thiện chính sách huy động vốn tại ngân hàng, HAY! 9ĐIỂM!
 
Đề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAY
Đề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAYĐề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAY
Đề tài: Chiến lược chiêu thị của công ty Nokia Việt Nam, HAY
 
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAYĐề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAY
Đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng, HAY
 
Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...
Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...
Luận văn: Chiến lược cạnh tranh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu trước thá...
 
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SMART BANKING TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ P...
 
Bài tiểu luận về công ty Bibica
Bài tiểu luận về công ty BibicaBài tiểu luận về công ty Bibica
Bài tiểu luận về công ty Bibica
 
Báo cáo thực tập: Cho vay bất động sản khách hàng cá nhân, HAY
Báo cáo thực tập: Cho vay bất động sản khách hàng cá nhân, HAYBáo cáo thực tập: Cho vay bất động sản khách hàng cá nhân, HAY
Báo cáo thực tập: Cho vay bất động sản khách hàng cá nhân, HAY
 
Luận văn: Phân tích báo cáo tài chính của Công ty bánh Bibica
Luận văn: Phân tích báo cáo tài chính của Công ty bánh BibicaLuận văn: Phân tích báo cáo tài chính của Công ty bánh Bibica
Luận văn: Phân tích báo cáo tài chính của Công ty bánh Bibica
 
Chọn lọc 108 đề tài báo cáo thực tập tài chính ngân hàng - Nhận viết đề tài đ...
Chọn lọc 108 đề tài báo cáo thực tập tài chính ngân hàng - Nhận viết đề tài đ...Chọn lọc 108 đề tài báo cáo thực tập tài chính ngân hàng - Nhận viết đề tài đ...
Chọn lọc 108 đề tài báo cáo thực tập tài chính ngân hàng - Nhận viết đề tài đ...
 
Đề tài: Giải pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Vietinbank, HAY
Đề tài: Giải pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Vietinbank, HAYĐề tài: Giải pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Vietinbank, HAY
Đề tài: Giải pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Vietinbank, HAY
 

Similar to Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam

Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...
Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...
Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...jackjohn45
 
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông áGiải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông áNOT
 
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông áGiải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông áhttps://www.facebook.com/garmentspace
 
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...https://www.facebook.com/garmentspace
 
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...NOT
 
Ứng dụng công cụ tài chính phái sinh tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển ...
Ứng dụng công cụ tài chính phái sinh tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển ...Ứng dụng công cụ tài chính phái sinh tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển ...
Ứng dụng công cụ tài chính phái sinh tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển ...nataliej4
 
Phân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh thương mại quốc tế việt mỹ
Phân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh thương mại quốc tế việt mỹPhân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh thương mại quốc tế việt mỹ
Phân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh thương mại quốc tế việt mỹhttps://www.facebook.com/garmentspace
 
Luận văn thạc sĩ.
Luận văn thạc sĩ.Luận văn thạc sĩ.
Luận văn thạc sĩ.ssuser499fca
 

Similar to Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam (20)

Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...
Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...
Tác động của rủi ro tín dụng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu tại các...
 
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...
Luận văn: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nôn...
 
Luận án: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng vỡ nợ của khách hàng cá...
Luận án: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng vỡ nợ của khách hàng cá...Luận án: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng vỡ nợ của khách hàng cá...
Luận án: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng vỡ nợ của khách hàng cá...
 
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông áGiải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
 
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông áGiải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần đông á
 
Đề tài chất lượng cho vay tại ngân hàng Đông Á, HOT
Đề tài chất lượng cho vay tại ngân hàng Đông Á, HOTĐề tài chất lượng cho vay tại ngân hàng Đông Á, HOT
Đề tài chất lượng cho vay tại ngân hàng Đông Á, HOT
 
Luận văn: Giải pháp phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại c...
Luận văn: Giải pháp phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại c...Luận văn: Giải pháp phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại c...
Luận văn: Giải pháp phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại c...
 
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
 
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty cổ p...
 
Đề tài sử dụng vốn lưu động công ty xây dựng, RẤT HAY
Đề tài sử dụng vốn lưu động công ty xây dựng, RẤT HAYĐề tài sử dụng vốn lưu động công ty xây dựng, RẤT HAY
Đề tài sử dụng vốn lưu động công ty xây dựng, RẤT HAY
 
Đề tài: Nâng cao hiệu quả huy động vốn tại Agribank Ngô Quyền
Đề tài: Nâng cao hiệu quả huy động vốn tại Agribank Ngô QuyềnĐề tài: Nâng cao hiệu quả huy động vốn tại Agribank Ngô Quyền
Đề tài: Nâng cao hiệu quả huy động vốn tại Agribank Ngô Quyền
 
Luận án: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IFRS tại các doanh...
Luận án: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IFRS tại các doanh...Luận án: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IFRS tại các doanh...
Luận án: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IFRS tại các doanh...
 
Luận văn: Đào tạo nhân lực tại Công ty sản xuất giống lai, 9đ
Luận văn: Đào tạo nhân lực tại Công ty sản xuất giống lai, 9đLuận văn: Đào tạo nhân lực tại Công ty sản xuất giống lai, 9đ
Luận văn: Đào tạo nhân lực tại Công ty sản xuất giống lai, 9đ
 
Luận văn: Đào tạo nhân lực tại Công ty TNHH Bioseed Việt Nam
Luận văn: Đào tạo nhân lực tại Công ty TNHH Bioseed Việt NamLuận văn: Đào tạo nhân lực tại Công ty TNHH Bioseed Việt Nam
Luận văn: Đào tạo nhân lực tại Công ty TNHH Bioseed Việt Nam
 
Luận văn: Giải pháp tăng tỷ trọng thu từ hoạt động dịch vụ trong cơ cấu thu n...
Luận văn: Giải pháp tăng tỷ trọng thu từ hoạt động dịch vụ trong cơ cấu thu n...Luận văn: Giải pháp tăng tỷ trọng thu từ hoạt động dịch vụ trong cơ cấu thu n...
Luận văn: Giải pháp tăng tỷ trọng thu từ hoạt động dịch vụ trong cơ cấu thu n...
 
Luận án: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại CP Công thương VN
Luận án: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại CP Công thương VNLuận án: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại CP Công thương VN
Luận án: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại CP Công thương VN
 
Ứng dụng công cụ tài chính phái sinh tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển ...
Ứng dụng công cụ tài chính phái sinh tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển ...Ứng dụng công cụ tài chính phái sinh tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển ...
Ứng dụng công cụ tài chính phái sinh tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển ...
 
Phân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh thương mại quốc tế việt mỹ
Phân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh thương mại quốc tế việt mỹPhân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh thương mại quốc tế việt mỹ
Phân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh thương mại quốc tế việt mỹ
 
Đề tài phân tích tình hình tài chính công ty thương mại quốc tế, ĐIỂM CAO
Đề tài phân tích tình hình tài chính công ty thương mại quốc tế, ĐIỂM CAOĐề tài phân tích tình hình tài chính công ty thương mại quốc tế, ĐIỂM CAO
Đề tài phân tích tình hình tài chính công ty thương mại quốc tế, ĐIỂM CAO
 
Luận văn thạc sĩ.
Luận văn thạc sĩ.Luận văn thạc sĩ.
Luận văn thạc sĩ.
 

More from nataliej4

đồ áN xây dựng website bán laptop 1129155
đồ áN xây dựng website bán laptop 1129155đồ áN xây dựng website bán laptop 1129155
đồ áN xây dựng website bán laptop 1129155nataliej4
 
Nghệ thuật chiến tranh nhân dân việt nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ t...
Nghệ thuật chiến tranh nhân dân việt nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ t...Nghệ thuật chiến tranh nhân dân việt nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ t...
Nghệ thuật chiến tranh nhân dân việt nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ t...nataliej4
 
Quản lý dịch vụ ô tô toyota 724279
Quản lý dịch vụ ô tô toyota 724279Quản lý dịch vụ ô tô toyota 724279
Quản lý dịch vụ ô tô toyota 724279nataliej4
 
Từ vựng tiếng anh luyện thi thpt quốc gia
Từ vựng tiếng anh luyện thi thpt quốc giaTừ vựng tiếng anh luyện thi thpt quốc gia
Từ vựng tiếng anh luyện thi thpt quốc gianataliej4
 
Công tác dược lâm sàng tại bv cấp cứu trưng vương
Công tác dược lâm sàng tại bv cấp cứu trưng vươngCông tác dược lâm sàng tại bv cấp cứu trưng vương
Công tác dược lâm sàng tại bv cấp cứu trưng vươngnataliej4
 
Bài giảng nghề giám đốc
Bài giảng nghề giám đốcBài giảng nghề giám đốc
Bài giảng nghề giám đốcnataliej4
 
đề Cương chương trình đào tạo trình độ trung cấp kế toán tin học
đề Cương chương trình đào tạo trình độ trung cấp kế toán tin họcđề Cương chương trình đào tạo trình độ trung cấp kế toán tin học
đề Cương chương trình đào tạo trình độ trung cấp kế toán tin họcnataliej4
 
Giáo trình kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao động
Giáo trình kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao độngGiáo trình kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao động
Giáo trình kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao độngnataliej4
 
Lựa chọn trong điều kiện không chắc chắn
Lựa chọn trong điều kiện không chắc chắnLựa chọn trong điều kiện không chắc chắn
Lựa chọn trong điều kiện không chắc chắnnataliej4
 
Thực trạng phân bố và khai thác khoáng sét ở đồng bằng sông cửu long 4857877
Thực trạng phân bố và khai thác khoáng sét ở đồng bằng sông cửu long 4857877Thực trạng phân bố và khai thác khoáng sét ở đồng bằng sông cửu long 4857877
Thực trạng phân bố và khai thác khoáng sét ở đồng bằng sông cửu long 4857877nataliej4
 
Sổ tay hướng dẫn khách thuê tòa nhà ree tower
Sổ tay hướng dẫn khách thuê tòa nhà ree towerSổ tay hướng dẫn khách thuê tòa nhà ree tower
Sổ tay hướng dẫn khách thuê tòa nhà ree towernataliej4
 
Phân tích tác động của thiên lệch hành vi đến quyết định của nhà đầu tư cá nh...
Phân tích tác động của thiên lệch hành vi đến quyết định của nhà đầu tư cá nh...Phân tích tác động của thiên lệch hành vi đến quyết định của nhà đầu tư cá nh...
Phân tích tác động của thiên lệch hành vi đến quyết định của nhà đầu tư cá nh...nataliej4
 
Bài giảng giáo dục hoà nhập trẻ khuyết tật
Bài giảng giáo dục hoà nhập trẻ khuyết tậtBài giảng giáo dục hoà nhập trẻ khuyết tật
Bài giảng giáo dục hoà nhập trẻ khuyết tậtnataliej4
 
đồ áN thiết kế quần âu nam 6838864
đồ áN thiết kế quần âu nam 6838864đồ áN thiết kế quần âu nam 6838864
đồ áN thiết kế quần âu nam 6838864nataliej4
 
Tài liệu hội thảo chuyên đề công tác tuyển sinh – thực trạng và giải pháp 717...
Tài liệu hội thảo chuyên đề công tác tuyển sinh – thực trạng và giải pháp 717...Tài liệu hội thảo chuyên đề công tác tuyển sinh – thực trạng và giải pháp 717...
Tài liệu hội thảo chuyên đề công tác tuyển sinh – thực trạng và giải pháp 717...nataliej4
 
Bài giảng dịch tễ học bệnh nhiễm trùng
Bài giảng dịch tễ học bệnh nhiễm trùngBài giảng dịch tễ học bệnh nhiễm trùng
Bài giảng dịch tễ học bệnh nhiễm trùngnataliej4
 
Bài giảng môn khởi sự kinh doanh
Bài giảng môn khởi sự kinh doanhBài giảng môn khởi sự kinh doanh
Bài giảng môn khởi sự kinh doanhnataliej4
 
Giới thiệu học máy – mô hình naïve bayes learning intro
Giới thiệu học máy – mô hình naïve bayes learning introGiới thiệu học máy – mô hình naïve bayes learning intro
Giới thiệu học máy – mô hình naïve bayes learning intronataliej4
 
Lý thuyết thuế chuẩn tắc
Lý thuyết thuế chuẩn tắcLý thuyết thuế chuẩn tắc
Lý thuyết thuế chuẩn tắcnataliej4
 
Bài giảng thuế thu nhập (cá nhân, doanh nghiệp)
Bài giảng thuế thu nhập (cá nhân, doanh nghiệp)Bài giảng thuế thu nhập (cá nhân, doanh nghiệp)
Bài giảng thuế thu nhập (cá nhân, doanh nghiệp)nataliej4
 

More from nataliej4 (20)

đồ áN xây dựng website bán laptop 1129155
đồ áN xây dựng website bán laptop 1129155đồ áN xây dựng website bán laptop 1129155
đồ áN xây dựng website bán laptop 1129155
 
Nghệ thuật chiến tranh nhân dân việt nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ t...
Nghệ thuật chiến tranh nhân dân việt nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ t...Nghệ thuật chiến tranh nhân dân việt nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ t...
Nghệ thuật chiến tranh nhân dân việt nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ t...
 
Quản lý dịch vụ ô tô toyota 724279
Quản lý dịch vụ ô tô toyota 724279Quản lý dịch vụ ô tô toyota 724279
Quản lý dịch vụ ô tô toyota 724279
 
Từ vựng tiếng anh luyện thi thpt quốc gia
Từ vựng tiếng anh luyện thi thpt quốc giaTừ vựng tiếng anh luyện thi thpt quốc gia
Từ vựng tiếng anh luyện thi thpt quốc gia
 
Công tác dược lâm sàng tại bv cấp cứu trưng vương
Công tác dược lâm sàng tại bv cấp cứu trưng vươngCông tác dược lâm sàng tại bv cấp cứu trưng vương
Công tác dược lâm sàng tại bv cấp cứu trưng vương
 
Bài giảng nghề giám đốc
Bài giảng nghề giám đốcBài giảng nghề giám đốc
Bài giảng nghề giám đốc
 
đề Cương chương trình đào tạo trình độ trung cấp kế toán tin học
đề Cương chương trình đào tạo trình độ trung cấp kế toán tin họcđề Cương chương trình đào tạo trình độ trung cấp kế toán tin học
đề Cương chương trình đào tạo trình độ trung cấp kế toán tin học
 
Giáo trình kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao động
Giáo trình kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao độngGiáo trình kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao động
Giáo trình kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao động
 
Lựa chọn trong điều kiện không chắc chắn
Lựa chọn trong điều kiện không chắc chắnLựa chọn trong điều kiện không chắc chắn
Lựa chọn trong điều kiện không chắc chắn
 
Thực trạng phân bố và khai thác khoáng sét ở đồng bằng sông cửu long 4857877
Thực trạng phân bố và khai thác khoáng sét ở đồng bằng sông cửu long 4857877Thực trạng phân bố và khai thác khoáng sét ở đồng bằng sông cửu long 4857877
Thực trạng phân bố và khai thác khoáng sét ở đồng bằng sông cửu long 4857877
 
Sổ tay hướng dẫn khách thuê tòa nhà ree tower
Sổ tay hướng dẫn khách thuê tòa nhà ree towerSổ tay hướng dẫn khách thuê tòa nhà ree tower
Sổ tay hướng dẫn khách thuê tòa nhà ree tower
 
Phân tích tác động của thiên lệch hành vi đến quyết định của nhà đầu tư cá nh...
Phân tích tác động của thiên lệch hành vi đến quyết định của nhà đầu tư cá nh...Phân tích tác động của thiên lệch hành vi đến quyết định của nhà đầu tư cá nh...
Phân tích tác động của thiên lệch hành vi đến quyết định của nhà đầu tư cá nh...
 
Bài giảng giáo dục hoà nhập trẻ khuyết tật
Bài giảng giáo dục hoà nhập trẻ khuyết tậtBài giảng giáo dục hoà nhập trẻ khuyết tật
Bài giảng giáo dục hoà nhập trẻ khuyết tật
 
đồ áN thiết kế quần âu nam 6838864
đồ áN thiết kế quần âu nam 6838864đồ áN thiết kế quần âu nam 6838864
đồ áN thiết kế quần âu nam 6838864
 
Tài liệu hội thảo chuyên đề công tác tuyển sinh – thực trạng và giải pháp 717...
Tài liệu hội thảo chuyên đề công tác tuyển sinh – thực trạng và giải pháp 717...Tài liệu hội thảo chuyên đề công tác tuyển sinh – thực trạng và giải pháp 717...
Tài liệu hội thảo chuyên đề công tác tuyển sinh – thực trạng và giải pháp 717...
 
Bài giảng dịch tễ học bệnh nhiễm trùng
Bài giảng dịch tễ học bệnh nhiễm trùngBài giảng dịch tễ học bệnh nhiễm trùng
Bài giảng dịch tễ học bệnh nhiễm trùng
 
Bài giảng môn khởi sự kinh doanh
Bài giảng môn khởi sự kinh doanhBài giảng môn khởi sự kinh doanh
Bài giảng môn khởi sự kinh doanh
 
Giới thiệu học máy – mô hình naïve bayes learning intro
Giới thiệu học máy – mô hình naïve bayes learning introGiới thiệu học máy – mô hình naïve bayes learning intro
Giới thiệu học máy – mô hình naïve bayes learning intro
 
Lý thuyết thuế chuẩn tắc
Lý thuyết thuế chuẩn tắcLý thuyết thuế chuẩn tắc
Lý thuyết thuế chuẩn tắc
 
Bài giảng thuế thu nhập (cá nhân, doanh nghiệp)
Bài giảng thuế thu nhập (cá nhân, doanh nghiệp)Bài giảng thuế thu nhập (cá nhân, doanh nghiệp)
Bài giảng thuế thu nhập (cá nhân, doanh nghiệp)
 

Recently uploaded

30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...hoangtuansinh1
 
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-KhnhHuyn546843
 
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIĐiện Lạnh Bách Khoa Hà Nội
 
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhhkinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhhdtlnnm
 
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfSLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfhoangtuansinh1
 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIGIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIĐiện Lạnh Bách Khoa Hà Nội
 
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfBỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfNguyen Thanh Tu Collection
 
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...Nguyen Thanh Tu Collection
 
PHƯƠNG THỨC VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT TRONG VẬN TẢI
PHƯƠNG THỨC VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT TRONG VẬN TẢIPHƯƠNG THỨC VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT TRONG VẬN TẢI
PHƯƠNG THỨC VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT TRONG VẬN TẢImyvh40253
 
GNHH và KBHQ - giao nhận hàng hoá và khai báo hải quan
GNHH và KBHQ - giao nhận hàng hoá và khai báo hải quanGNHH và KBHQ - giao nhận hàng hoá và khai báo hải quan
GNHH và KBHQ - giao nhận hàng hoá và khai báo hải quanmyvh40253
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
sách sinh học đại cương - Textbook.pdf
sách sinh học đại cương - Textbook.pdfsách sinh học đại cương - Textbook.pdf
sách sinh học đại cương - Textbook.pdfTrnHoa46
 
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng ĐồngGiới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng ĐồngYhoccongdong.com
 
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgspowerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgsNmmeomeo
 
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docxTHAO316680
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 

Recently uploaded (20)

30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
 
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
 
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
 
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
 
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhhkinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
 
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfSLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
 
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIGIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
 
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfBỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
 
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
 
PHƯƠNG THỨC VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT TRONG VẬN TẢI
PHƯƠNG THỨC VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT TRONG VẬN TẢIPHƯƠNG THỨC VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT TRONG VẬN TẢI
PHƯƠNG THỨC VẬN TẢI ĐƯỜNG SẮT TRONG VẬN TẢI
 
1 - MÃ LỖI SỬA CHỮA BOARD MẠCH BẾP TỪ.pdf
1 - MÃ LỖI SỬA CHỮA BOARD MẠCH BẾP TỪ.pdf1 - MÃ LỖI SỬA CHỮA BOARD MẠCH BẾP TỪ.pdf
1 - MÃ LỖI SỬA CHỮA BOARD MẠCH BẾP TỪ.pdf
 
GNHH và KBHQ - giao nhận hàng hoá và khai báo hải quan
GNHH và KBHQ - giao nhận hàng hoá và khai báo hải quanGNHH và KBHQ - giao nhận hàng hoá và khai báo hải quan
GNHH và KBHQ - giao nhận hàng hoá và khai báo hải quan
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
sách sinh học đại cương - Textbook.pdf
sách sinh học đại cương - Textbook.pdfsách sinh học đại cương - Textbook.pdf
sách sinh học đại cương - Textbook.pdf
 
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng ĐồngGiới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
 
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgspowerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
 
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 

Quản Trị Rủi Ro Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam

  • 1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG -----+---- TRẦN THỊ NGỌC TRÂM QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, 2017
  • 2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG -----+---- TRẦN THỊ NGỌC TRÂM QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 62.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Tô Ngọc Hưng PGS.TS. Nguyễn Đắc Hưng HÀ NỘI, 2017
  • 3. i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu, các kết luận khoa học chưa được công bố trong các công trình tương tự nào khác trước đó. Số liệu và tài liệu được trích dẫn trung thực, đầy đủ, có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày 19/1 /2017 Nguyên cứu sinh Trần Thị Ngọc Trâm
  • 4. ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................i MỤC LỤC.................................................................................................ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................viii DANH SÁCH CÁC BẢNG, BIỂU, HÌNH, SƠ ĐỒ................................x MỞ ĐẦU....................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu...............................................................1 2. Tổng quan nghiên cứu của đề tài.........................................................3 2.1. Nghiên cứu nước ngoài......................................................................3 2.2. Nghiên cứu trong nước......................................................................5 2.2.1. Luận án tiến sỹ................................................................................5 2.2.2. Một số bài viết đăng trên Tạp chí chuyên ngành hiện nay.........8 2.2.3 Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành........................................10 2.3. Nhận xét chung.................................................................................11 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài..........................................................11 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................12 4.1.Đối tượng nghiên cứu........................................................................12 4.2. Phạm vi nghiên cứu..........................................................................12 5. Phương pháp nghiên cứu....................................................................12 6. Những đóng góp mới của luận án......................................................13 7. Kết cấu của luận án.............................................................................15 CHƯƠNG 1.............................................................................................16 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.......................16 1.1 RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.....................................................................................16 1.1.1 Những vấn đề cơ bản về Ngân hàng thương mại........................................................16 1.1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại............................................................................16
  • 5. iii 1.1.1.2 Một số hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại.............................................17 1.1.2 Rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại.................................18 1.1.2.1 Khái niệm rủi ro........................................................................................................18 1.1.2.2 Các loại rủi ro cơ bản của Ngân hàng thương mại...................................................19 1.2 QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI........................................................................22 1.2.1 Khái niệm........................................................................................22 1.2.2 Sự cần thiết phải quản trị rủi ro của ngân hàng thương mại.......................................23 1.2.3 Mô hình quản trị rủi ro tại ngân hàng thương mại......................................................25 1.2.4 Nội dung quản trị những rủi ro cơ bản trong hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại.......................................................................................................................................28 1.2.4.1 Quản trị rủi ro tín dụng............................................................................................28 1.2.4.2 Quản trị rủi ro tỷ giá.................................................................................................31 1.2.4.3 Quản trị rủi ro lãi suất..............................................................................................36 1.2.4.4. Quản trị rủi ro thanh khoản....................................................................................43 1.2.4.5. Quản trị rủi ro hoạt động........................................................................................53 1.3 KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI..........58 1.3.1 Kinh nghiệm quốc tế...................................................................................................58 1.3.1.1 Kinh nghiệm về quản trị rủi ro tín dụng tại ANZ - Australia......................................58 1.3.1.2 Quản trị rủi ro tỷ giá.................................................................................................61 1.3.1.3 Quản trị rủi ro lãi suất của ngân hàng tại Trung Quốc..............................................61 1.3.1.4 Quản trị rủi ro thanh khoản trong hoạt động ngân hàng một số nước trên thế giới ..........................................................................................................................................................62 1.3.1.5 Kinh nghiệm quản trị rủi ro hoạt động.....................................................................64 1.3.2 Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam và Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam..............................................................................................................................65 1.3.2.1 Gắn quản trị rủi ro tín dụng với quản trị rủi ro hoạt động........................................65 1.3.2.2. Thực hiện đồng bộ các biện pháp quản trị rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro lãi suất ..........................................................................................................................................................66 1.3.2.3. Xây dựng cơ cấu tổ chức và chiến lược quản trị rủi ro hoạt động có hiệu quả.......67 1.3.2.4 Chủ động và linh hoạt trong quản trị rủi ro thanh khoản.........................................68 1.3.2.5 Tăng cường sự liên kết và hợp tác giữa các ngân hàng thương mại trong quản trị rủi ro......................................................................................................................................................68
  • 6. iv KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................69 CHƯƠNG 2.............................................................................................70 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM..........................................70 2.1 TỔNG QUAN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM..........70 2.1.1 Khái quát quá trình hình thành và phát triển.............................70 2.1.2 Một số chỉ tiêu cơ bản................................................................................................73 2.1.2.1 Quy mô tổng tài sản và vốn chủ sở hữu...................................................................73 2.1.2.2 Quy mô tổng tài sản và vốn hóa thị trường chứng khoán........................................73 2.1.2.3 Một số chỉ tiêu và hoạt động kinh doanh khác........................................................73 2.2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM......................................................................................75 2.2.1 Quản trị rủi ro tín dụng.................................................................75 2.2.1.1 Thực trạng ban hành và thực hiện các quy định về hoạt động tín dụng...............................................................................................................75 2.2.1.2 Thực trạng ban hành và thực hiện quy trình thẩm định..........................................76 2.2.1.3 Thực trạng thẩm định dựa trên các yếu tố định lượng [35].....................................77 2.2.1.4 Thực trạng tuân thủ quy trình kiểm tra khi giải ngân tiền vay..................................79 2.2.1.5 Thực trạng hoạt động tín dụng................................................................................80 2.2.1.6 Thực trạng chất lượng tín dụng...............................................................................81 2.2.2 Quản trị rủi ro tỷ giá....................................................................................................84 2.2.2.1 Phòng ngừa rủi ro tỷ giá...........................................................................................84 2.2.2.2 Quản trị rủi ro tỷ giá trong hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu..........................86 2.2.2.3 Thực trạng khảo sát hai năm gần đây nhất..............................................................88 2.2.3 Quản trị rủi ro lãi suất.................................................................................................89 2.2.3.1 Mục tiêu và nguyên tắc quản trị rủi ro lãi suất.........................................................89 2.2.3.2 Mô hình tổ chức quản trị rủi ro lãi suất...................................................................90 2.2.3.3 Trách nhiệm, quyền hạn trong quản trị rủi ro lãi suất..............................................92 2.2.3.4. Chính sách nhận diện rủi ro lãi suất........................................................................98 2.2.3.5. Chính sách đo lường rủi ro lãi suất..........................................................................99
  • 7. v 2.2.3.6. Biện pháp nhận diện rủi ro lãi suất.........................................................................99 2.2.3.7. Chính sách đo lường rủi ro lãi suất........................................................................100 2.2.3.8 Hạn mức rủi ro lãi suất...........................................................................................102 2.2.3.9 Công cụ quản lý rủi ro lãi suất................................................................................104 2.2.3.10 Xây dựng tình huống căng thẳng rủi ro lãi suất....................................................105 2.2.3.11 Hệ thống báo cáo kiểm soát rủi ro lãi suất...........................................................105 2.2.3.12. Thực trạng khe hở nhạy cảm của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.....106 2.2.4 Quản trị rủi ro thanh khoản......................................................................................112 2.2.4.1 Quy trình quản trị rủi ro thanh khoản tại VCB........................................................112 2.2.4.2. Đẩy mạnh huy động vốn từ nền kinh tế để chủ động thanh khoản......................114 2.2.4.3 Huy động vốn từ thị trường liên ngân hàng...........................................................116 2.2.4.4 Hoạt động kinh doanh vốn.....................................................................................117 2.2.4.5 Hoạt động đầu tư vốn............................................................................................117 2.2.4.6 Thực trạng quản trị rủi ro thanh khoản tại VCB.....................................................118 2.2.4.7 Vốn điều lệ và hệ số an toàn vốn...........................................................................118 2.2.5 Quản trị rủi ro hoạt động..........................................................................................120 2.2.5.1 Xây dựng quy trình và vận hành hoạt động thanh toán quốc tế............................120 2.2.5.2. Xây dựng và vận hành hệ thống công nghệ ngân hàng.........................................123 2.2.5.3 Xây dựng và vận hành các nghiệp vụ hoạt động dịch vụ thẻ..................................124 2.2.5.4 Xây dựng và hận hành các nghiệp vụ của hệ thống ngân hàng điện tử..................125 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM....................................................................................125 2.3.1 Những kết quả đạt được...........................................................................................125 2.3.1.1. Những kết quả chung............................................................................................125 2.3.1.2 Về quản trị rủi ro tín dụng......................................................................................127 2.3.1.3. Về quản trị rủi ro tỷ giá..........................................................................................128 2.3.1.4. Về quản trị rủi ro lãi suất.......................................................................................128 2.3.1.5. Về quản trị rủi ro thanh khoản..............................................................................129 2.3.1.6. Về quản trị rủi ro hoạt động..................................................................................130 2.3.2 Những hạn chế..........................................................................................................132 2.3.2.1 Về quản trị rủi ro tín dụng......................................................................................132 2.3.2.2 Về quản trị rủi ro tỷ giá..........................................................................................133
  • 8. vi 2.3.2.3 Về quản trị rủi ro lãi suất........................................................................................133 2.3.2.4 Về quản trị rủi ro thanh khoản...............................................................................134 2.3.2.5 Về quản trị rủi ro hoạt động...................................................................................135 2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế.............................................................................136 2.3.3.1 Nguyên nhân chủ quan..........................................................................................136 2.3.3.2 Nguyên nhân khách quan......................................................................................139 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................................143 CHƯƠNG 3...........................................................................................144 GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.........................................................144 3.1 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH DOANH VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.....144 3.1.1 Định hướng phát triển kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam.........................................................................................................................................144 3.1.2 Mục tiêu hoạt động kinh doanh cỉa VCB giai đoạn đến năm 2020............................145 3.1.3. Một số bất cập đặt ra thách thức về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam và Viwtcombank..................................................................147 3.1.3.1. Mô hình quản trị rủi ro..........................................................................................147 3.1.3.2. Nội dung quản trị rủi ro.........................................................................................150 3.2 GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.....................................................................153 3.2.1 Nhóm giải pháp cụ thể về quản trị rủi ro tín dụng....................................................153 3.2.1.1 Xây dựng và áp dụng mô hình quản trị rủi ro tín dụng tập trung...........................153 3.2.1.2 Tuân thủ các nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước...............................................................................................................................156 3.2.2 Nhóm giải pháp về quản trị rủi ro tỷ giá....................................................................157 3.2.2.1 Không ngừng nâng cao khả năng dự báo diễn biến tỷ giá......................................157 3.2.2.2 Tăng cường khả năng về nhận diện rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế....157 3.2.2.3. Hoàn thiện quy trình nội bộ liên quan đến nghiệp vụ thanh toán quốc tế...........159 3.2.3 Nhóm giải pháp về quản trị rủi ro lãi suất.................................................................161 3.2.3.1 Hoàn thiện bộ máy quản trị rủi ro lãi suất.............................................................161
  • 9. vii 3.2.3.2 Hoàn thiện quy trình quản trị rủi ro lãi suất...........................................................162 3.2.3.3 Xây dựng hệ thống giám sát, nhận biết và cảnh báo sớm rủi ro lãi suất................164 3.2.3.4 Nâng cao chất lượng thông tin và các báo cáo rủi ro lãi suất.................................165 3.2.4 Nhóm giải pháp cụ thể về quản trị rủi ro thanh khoản.............................................166 3.2.4.1 Xây dựng quy trình quản trị thanh khoản..............................................................166 3.2.4.2. Lập báo cáo thanh khoản......................................................................................167 3.2.4.3 Hoàn thiện cơ chế, chính sách, phương pháp luận về quản trị rủi ro thanh khoản ........................................................................................................................................................167 3.2.4.4 Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro thanh khoản..................................................169 3.2.5 Quản trị rủi ro hoạt động..........................................................................................169 3.2.6 Nhóm giải pháp bổ trợ..............................................................................................170 3.2.6.1 Tái cấu trúc tài sản Có............................................................................................170 3.2.6.2 Thường xuyên nâng cao năng lực tài chính............................................................172 3.2.6.3. Tăng cường hiệu quả hoạt động kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ...................173 3.2.6.4 Hoàn thiện hệ thống kế toán.................................................................................175 3.2.6.5. Hoàn thiện và hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin...................................176 3.2.6.6 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực....................................................................176 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ....................................................................178 3.3.1 Đối với Chính phủ......................................................................................................178 3.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước....................................................................................180 3.3.2.1. Hoàn thiện hành lang pháp lý...............................................................................180 3.3.2.2 Điều hành linh hoạt các công cụ của chính sách tiền tệ.........................................180 3.3.2.3 Tăng cường thanh tra, giám sát các tổ chức tín dụng và xây dựng hệ thống cảnh báo sớm.................................................................................................................................................183 3.3.2.4. Nâng cao vai trò của Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia.................................185 3.3.3 Đối với các Bộ ngành.................................................................................................185 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................187 KẾT LUẬN............................................................................................188 DANH MỤC BÀI VIẾT CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN CỦA TÁC GIẢ ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ..................................................................190 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................191 PHỤ LỤC...............................................................................................197
  • 10. viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ADB: Ngân hàng phát triển châu Á ATM: Máy giao dịch ngân hàng tự động BHXH: Bảo hiểm xã hội CAR: Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu CIC: Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia CSDL: Cơ sở dữ liệu CN: Chi nhánh CNTT: Công nghệ thông tin CSTT: Chính sách tiền tệ DN: Doanh nghiệp DNNN: Doanh nghiệp Nhà nước DPRR: Dự phòng rủi ro DSTT: Doanh số thanh toán DSSD: Doanh số sử dụng ĐVCNT: Đơn vị chấp nhận thẻ GNNĐ: Ghi nợ nội địa GNQT: Ghi nợ quốc tế HĐKD: Hoạt động kinh doanh HĐQT: Hội đồng quản trị HSC: Hội sở chính L/C: Thư tín dụng LS: Lãi suất LDR: Hệ số tín dụng trên huy động vốn MAS: Cơ quan quản lý tiền tệ Singapore NH: Ngân hàng NHĐT: Ngân hàng điện tử NHTMCP: Ngân hàng thương mại cổ phần NHBL: Ngân hàng bán lẻ NHCSXH: Ngân hàng chính sách xã hội NHTMCPĐT&PT Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam NHNN: Ngân hàng Nhà nước
  • 11. ix NHNg: Ngân hàng nước ngoài NHNo & PT NT: Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam NHLD: Ngân hàng liên doanh NHTM: Ngân hàng thương mại NHTW: Ngân hàng trung ương NIM: Chênh lệch lãi suất huy động và lãi suất cho vay NQH: Nợ quá hạn SPDV: Sản phẩm dịch vụ SME: Doanh nghiệp vừa và nhỏ PCCC: Phòng chống chữa cháy QLCĐV: Quản lý cân đối vốn QTRR: Quản trị rủi ro QLRRTT: Quản lý rủi ro thị trường RRHĐ: Rủi ro hoạt động RRLS: Rủi ro lãi suất RRTK: Rủi ro thanh khoản TCTC: Tổ chức tài chính TCKT: Tổ chức kinh tế TSBĐ: Tài sản bảo đảm TSC: Tài sản có TSN: Tài sản nợ TTTM: Tài trợ Thương mại TTXNK Thanh toán xuất nhập khẩu TTQT: Thanh toán quốc tế TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh VCB: Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam VAMC: Công ty mua bán nợ các Tổ chức tín dụng Việt Nam VNĐ: Đồng Việt Nam UBQLRR: Ủy ban quản lý rủi ro USD: Đô la Mỹ UBND: Ủy ban nhân dân XLRR: Xử lý rủi ro
  • 12. x XNK: Xuát nhập khẩu WB: Ngân hàng thế giới DANH SÁCH CÁC BẢNG, BIỂU, HÌNH, SƠ ĐỒ DANH SÁCH CÁC BẢNG BẢNG TÊN BẢNG TRANG Bảng 1.1 Các quy trình quản trị rủi ro Error: Reference source not found Bảng 1.2 Tóm tắt phương pháp quản trị khe hở nhạy cảm lãi suất năng động Error: Reference source not found Bảng 1.3 Tỷ lệ ROE và RAROC đi với các khoản vay của ANZ Error: Reference source not found Bảng 2.1 Một số chỉ tiêu kinh doanh chủ yếu của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference
  • 13. xi source not found Bảng 2.2 Tăng trưởng dư nợ cho vay và tổng tài sản của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Bảng 2.3 Các nhóm nợ của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Bảng 2.4 Các phương pháp đo lường rủi ro lãi suất Error: Reference source not found Bảng 2.5 Vốn huy động từ nền kinh tế và tổng tài sản của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Bảng 2.6 Một số chỉ tiêu về vốn điều lệ và hệ số CAR và hiệu quả vốn tại VCB giai đoạn 2009 - 2015 Error: Reference source not found Bảng 2.7 Hạn mức duyệt đối với giao dịch ngoại tệ một người duyệt Error: Reference source not found Bảng 2.8 Một số chỉ tiêu hiệu quả kinh doanh và an toàn của VCB giai đoạn 2010 – 2015 Error: Reference source not found Bảng 3.1 Một số chỉ tiêu định hướng của VCB giai đoạn Error:
  • 14. xii đến năm 2020 Bảng 3.2 Nguồn rủi ro về khách hàng Error: Reference source not found Bảng 3.3 Nguồn rủi ro từ VCB Error: Reference source not found DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ BIỂU ĐỒ TÊN BIỂU ĐỒ TRANG Biểu đồ 2.1 Diễn biến tăng trưởng dư nợ cho vay với tổng tài sản của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.2 Diễn biến chất lượng tín dụng thể hiện các nhóm nợ của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.3 Diễn biến nợ xấu của VCB năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.4 Diễn biến quy mô nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu giữa các tháng trong năm 2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.5 Diễn biến phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế Error:
  • 15. xiii và tài trợ thương mại giữa các tháng trong năm 2015 của VCB Biểu đồ 2.6 Diễn biến phát triển dịch vụ kinh doanh ngoại tệ của VCB năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.7 Diễn biến tỷ giá VND/USD năm 2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.8 Diễn biến tỷ giá giao dịch của VCB với khách hàng năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.9 Khe hở nhạy cảm lãi suất Error: Reference source not found Biểu đồ 2.10 Diễn biến lãi suất nội tệ giữa các tháng trong năm 2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.11 Diễn biến lãi suất thị trường liên ngân hàng năm 2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.12 Diễn biến NIM giữa các quý của một số NHTM được lựa chọn năm 2013-2014 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.13 Diễn biến lãi suất liên ngân hàng quý IV/2015 Error: Reference
  • 16. xiv Biểu đồ 2.14 Diễn biến lãi suất giao dịch của VCB với KH năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.15 Khoảng cách chênh lệch lãi suất của VCB so sánh với một số ngân hàng được lựa chọn năm 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.16 Tăng trưởng quy mô vốn huy động từ nền kinh tế với tổng tài sản giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found Biểu đồ 2.17 Diễn biến một số chỉ tiêu an toàn của VCB giai đoạn 2009 – 2015 Error: Reference source not found DANH SÁCH CÁC HÌNH HÌNH TÊN HÌNH TRANG Hình 1.1 Mô hình hóa quản trị rủi ro phổ biến của các ngân hàng nước ngoài Error: Reference source not found Hình 1.2 Khung quản trị rủi ro hoạt động của ngân hàng Error: Reference source not found Hình 1.3 Mối quan hệ giữa các thành phần của rủi ro hoạt động Error: Reference
  • 17. xv DANH SÁCH CÁC SƠ ĐỒ SƠ ĐỒ TÊN SƠ ĐỒ TRANG Sơ đồ 1.1 Hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM Error: Reference source not found Sơ đồ 2.1 Mô hình tổ chức quản trị rủi ro lãi suất Error: Reference source not found Sơ đồ 2.2 Vai trò các bộ phận trong mô hình quản trị rủi ro lãi suất Error: Reference source not found Sơ đồ 3.1 Mô hình quản trị rủi ro Error: Reference source not found Sơ đồ 3.2 Mô hình khung quản lý rủi ro của Ngân hàng thương mại Error: Reference source not found
  • 18. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu Thực tiễn hoạt động ngân hàng trên thế giới, cũng như hoạt động ngân hàng ở Việt Nam trong hơn 28 năm đổi mới vừa qua, nhất là từ năm 2007 đến nay khi xảy ra cuộc khủng hoảng tín dụng thứ cấp nhà ở tại Mỹ cho thấy, các Ngân hàng thương mại (NHTM) phải đối mặt với rất nhiều rủi ro trong hoạt động kinh doanh của mình, từ rủi ro tín dụng đến rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá, rủi ro hoạt động. Vì vậy bản thân các NHTM đã phải thường xuyên quan tâm đến quản trị rủi ro, những năm gần đây càng đặt ra tính cấp bách phải tăng cường hơn nữa công tác quản trị rủi ro trong toàn bộ các hoạt động kinh doanh của mình để phù hợp với những diễn biến mới của môi trường kinh tế vĩ mô trong nước và quốc tế. Tại Việt Nam, ngay từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới hoạt động NH, các NHTM đã quan tâm đến quản trị rủi ro. Trải qua nhiều giai đoạn khác nhau: mở rộng cho vay kinh tế ngoài quốc doanh đầu thập niên 90, những vụ án kinh tế lớn xảy ra trong các năm 1996 – 1997, ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính khu vực năm 2007 – 2008,....các NHTM Việt Nam không ngừng tăng cường, đổi mới và hoàn thiện công tác quản trị rủi ro, nâng cao năng lực quản trị rủi ro. Song phải thừa nhận rằng, công tác quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của các NHTM Việt Nam vẫn chưa tiệm cận với với thông lệ quốc tế. Mặc dù NHNN với sự trợ giúp quốc tế tổ chức nhiều cuộc hội thảo liên quan đến quản trị rủi ro của NHTM, cũng như ban hành nhiều quy định về tỷ lệ an toàn, các quy định về an toàn đối với NHTM của NHNN không ngừng được chỉnh sửa, bổ sung, hoàn thiện,.... tuy nhiên vẫn chưa có nền tảng vững chắc hay quy định cụ thể thống nhất có tính lâu dài. Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cũng tổ chức nhiều khóa tập huấn với thuyết trình của chuyên gia nước ngoài liên quan đến quản trị rủi ro, nhưng chưa có bài bản và chiến lược cụ thể.
  • 19. 2 Nhiều NHTM Việt Nam, nhất là NHTM cổ phần có đối tác chiến lược nước ngoài, đang có sự chuyển biến mạnh mẽ về hoàn thiện mô hình quản trị rủi ro, nhưng về hiệu quả thì còn chờ thời gian. Yêu cầu đặt ra cho mỗi một NHTM ở nước ta hiện nay là cần phải có mô hình quản trị rủi ro phù hợp với thông lệ nói chung, phù hợp với điều kiện cụ thể của mỗi NHTM và thực tiễn của nền kinh tế. Để thực hiện việc quản trị rủi ro một cách hiệu quả cần có sự phối hợp của tất cả con người, cũng như mỗi đơn vị, tổ chức trong hệ thống của mỗi NHTM như: HĐQT, Ban tổng giám đốc NHTM, Ban Giám đốc các chi nhánh (CN) NHTM, kiểm toán và kiểm soát nội bộ, các cấp quản lý cấp cao. Các bộ phận này phải có sự gắn kết, phối hợp chặt chẽ với nhau, thực hiện nghiêm túc và thống nhất. Ngân hàng Thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam (VCB) là NHTM nhà nước đầu tiên tại Việt Nam đã được cổ phần hóa vào năm 2006, sau đó được niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Là NHTM đi đầu của Việt Nam trong quản trị rủi ro nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong xu thế mở cửa thị trường dịch vụ tài chính theo cam kết quốc tế, giảm thiểu những thiệt hại, hạn chế rủi ro cho khách hàng và cho ngân hàng. Trong thời gian qua, tập trung là giai đoạn 2009-2015, nhất là từ năm 2012 đến nay, thực hiện đề án tái cơ cấu TCTD theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, VCB thực hiện nhiều biện pháp về mặt quản trị rủi ro như: xây dựng chiến lược, chính sách, hoàn thiện quy trình quản trị rủi ro, kế hoạch hàng năm, đề án cho quản trị rủi ro mỗi lĩnh vực kinh doanh, từng sản phẩm và dịch vụ; Tổ chức triển khai các đề án và chiến lược; Kiểm tra, kiểm soát, tổng kết và đánh giá các hoạt động quản trị rủi ro. Hiện nay VCB đã có đối tác chiến lược nước ngoài là tập đoàn ngân hàng Miziho Bank của Nhật Bản đồng thời thực hiện chiến lược kinh doanh của mình, VCB đã và đang áp dụng chuẩn mực quản
  • 20. 3 trị tài sản Có, quản trị rủi ro nói chung và quản trị hoạt động theo thông lệ quốc tế, nên bước đầu đã giữ vững thị phần, giữ vững thương hiệu, nâng cao hiệu quả kinh doanh, giảm thiểu được những rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên do các nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan khác nhau, đặc biệt là diễn biến của môi trường kinh tế vĩ mô khó khăn, phức tạp và khó lường của tình hình xã hội,....đang đặt ra tính cấp bách đối với VCB trong việc tiếp tục nâng cao năng lực quản trị rủi ro. VCB cũng đã nhận thức sâu sắc việc nâng cao năng lực quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh là yêu cầu hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, phát triển ổn định bền vững giữ vững thương hiệu, nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của ngân hàng trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đây cũng là một nội dung, một yêu cầu của thực hiện đề án tái cơ cấu VCB trong giai đoạn hiện nay, cũng như tiếp tục thực hiện đề án này và các yêu cầu khác cho giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Xuất phát từ thực tiễn đó, việc nghiên cứu, đánh giá đúng thực trạng và tìm ra các giải pháp phù hợp, khả thi nhằm tăng cường, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB là hết sức cần thiết. Do vậy, tác giả đã chọn đề tài “Quản trị rủi ro của Ngân hàng Thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam” làm công trình nghiên cứu Luận án tiến sĩ kinh tế của mình. 2. Tổng quan nghiên cứu của đề tài 2.1. Nghiên cứu nước ngoài Cho đến nay có khá nhiều công trình nghiên cứu của nước ngoài về quản trị rủi ro hay liên quan trực tiếp đến quản trị rủi ro trong hoạt động kinh
  • 21. 4 doanh của NHTM, trong khuôn khổ của luận án, tác giả xin đề cập đến một số công trình chủ yếu sau đây: - Ủy ban Basel về giám sát ngân hàng đã tiến hành nhiều nghiên cứu và đã đưa ra các khuyến nghị về đảm bảo an toàn theo tiêu chuẩn Basel I (1988) nhằm giới thiệu hệ thống đo lường vốn và một phương pháp chung để ngân hàng chủ động đối mặt với rủi ro chất lượng các tài sản có ngân hàng đang nắm giữ. Hiệp ước vốn Basel II (2004) đưa ra nhiều phương pháp đo lường rủi ro tín dụng như phương pháp chuẩn hóa đơn giản (SSA), phương pháp chuẩn hóa (SA), phương pháp dựa vào hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ (IRB) cơ bản và nâng cao… Basel II gợi ý quy trình và công cụ quản lý rủi ro tín dụng như: nhận biết rủi ro thông qua hệ thống các dấu hiệu tài chính, phi tài chính và hệ thống xếp hạng nội bộ; Đo lường rủi ro thông qua mô hình giá trị chịu rủi ro tín dụng (VAR); Quản lý rủi ro thông qua chính sách tín dụng; Quản lý danh mục cho vay và phát sinh tín dụng. [62] [63] [64] - Glen Bullivant (2005) trong "Credit Management”đã trình bày bao quát các khía cạnh của quản lý tín dụng. Nội dung trọng tâm, xuyên suốt mà tác giả đưa ra là vấn đề dòng tiền, quản lý dòng tiền, vấn đề về lợi nhuận có thể được cải thiện, nâng cao bằng nhiều kế hoạch tương thích. Tất cả các vấn đề kiểm soát tín dụng quan trọng được đề cập một cách chi tiết, bao gồm cả hướng dẫn về chính sách tín dụng và quản lý các chức năng tín dụng, điều kiện tín dụng, đánh giá rủi ro, quản lý và mô hình hóa, thu hồi nợ, bảo hiểm tín dụng, tín dụng xuất khẩu, tín dụng tiêu dùng, luật tín dụng thương mại và các dịch vụ tín dụng. [67] - Hai tác giả Stephan Cowan, Glen Bullivant, Robert addlestone (2004) với công trình nghiên cứu: "Effective credit control & debt recovery handbook - Tottel Publisher”đã chỉ ra rằng, quản lý tín dụng lỏng lẻo và nợ xấu thường là nguyên nhân tự làm suy yếu các NHTM đang thành công. Vì
  • 22. 5 thế, theo hai tác giả này, điều quan trọng là phải đảm bảo có được một hệ thống giữ cho mức rủi ro tín dụng luôn thấp nhất, đặc biệt là khâu kiểm tra và kiểm soát nội bộ, đồng thời nắm rõ thủ tục thu hồi nợ trong trường hợp không được khách hàng thanh toán theo cam kết. Công trình nghiên cứu cũng đã cập nhập hầu hết các vấn đề pháp lý mới nhất đồng thời cung cấp thông tin thực tế về mọi khía cạnh của kiểm soát tín dụng và thu hồi nợ bao gồm: Chỉ dẫn và thực hiện tín dụng đối với khách hàng mới, những thay đổi đối với luật thu hồi nợ, ban hành luật bảo vệ số liệu, giải quyết việc nâng hạn mức tín dụng cho các SME, làm thế nào để đưa ra một chính sách tín dụng, các điều khoản thanh toán, thu hút các khách hàng lớn, thủ tục đối với các doanh nghiệp không trả nợ hoặc phá sản và hiệu lực của chế tài bảo vệ thông tin. [68] Các công trình nghiên cứu về quản trị rủi ro thanh khoản NHTM của nước ngoài rất đa dạng và phong phú như “Market and Liquidity Risk Management in a Bank”của Stephan Schwill (2008), “Banking Liquidity Risk Management Issues”của Rifki Ismal (2005), “Liquidity risk management”của Richard Barfield và Shyam Venkat (2009). Các công trình này tập trung nghiên cứu quản trị rủi ro thanh khoản của NHTM dưới góc độ lý thuyết.[69] [70] [71] 2.2. Nghiên cứu trong nước 2.2.1. Luận án tiến sỹ Tại Việt Nam, hiện nay các đề tài về quản trị rủi ro còn không nhiều, chỉ có một số đề tài nhưng tính ứng dụng vào thực tiễn chưa cao. Các đề tài về quản trị rủi ro tại các NHTM Việt Nam đa số đều nói chung về quản trị rủi ro của hệ thống NHTM mà chưa thể đi sâu nghiên cứu cụ thể từng NH. Do đó một trong các hướng đi nghiên cứu sâu hơn của Luận án đó là vấn đề cụ thể về quản trị rủi ro tại một NHTM. Về quản trị rủi ro tín dụng, có thể kể đến một số công trình sau:
  • 23. 6 - Luận án Tiến sỹ, với đề tài: “Những giải pháp chủ yếu hạn chế rủi do tín dụng ngân hàng thương mại giai đoạn hiện nay” của Nghiên cứu sinh: Nguyễn Hữu Thuỷ, bảo vệ tại Đại học Kinh tế quốc dân năm 1996 [53]. Công trình tập trung nghiên cứu về rủi ro tín dụng của các NHTM trong giai đoạn đầu đổi mới hoạt động ngân hàng trong những năm 1988-1994 và giải pháp đến năm 2000, đặc điểm và môi trường hoạt động tín dụng những năm đó khác biệt lớn so với hiện nay. Khoảng trống nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu rủi ro tín dụng của các NHTM nói chung giai đoạn đầu đổi mới, chưa nghiên cứu quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hội nhập hiện nay. - Luận án Tiến sỹ, với đề tài: “Một số vấn đề rủi ro ngân hàng trong điều kiện nền kinh tế thị trường”của Nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Phương Lan, tại Đại học Kinh tế quốc dân năm 1995 [17]. Thành công cơ bản của công trình đó là, Luận án đã khái quát được nền tảng lý thuyết và bức tranh khái quát chung về rủi ro của NHTM Việt Nam trong điều kiện nền kinh tế thị trường, thời kỳ đầu đổi mới, thực hiện 2 Pháp lệnh Ngân hàng ở nước ta. Khoảng trống nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu về rủi ro nói chung của các NHTM thời kỳ đầu đổi mới, thực trạng đến năm 1993 không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại một NHTM cụ thể, tại VCB hiện nay. - Luận án Tiến sỹ kinh tế “Giải pháp quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam” của NCS Đỗ Thị Kim Hảo, bảo vệ tại Học viện Ngân hàng, năm 2005 [9]. Thành công cơ bản: Luận án nghiên cứu chuyên sâu và quản lý rủi ro lãi suất tại một NHTM lớn nhất và có quy mô rộng nhất, với thực trạng đến năm 2003. Khoảng trống nghiên cứu: không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại một NHTM Nhà nước đã cổ phần hóa, như tại VCB trong giai đoạn hiện nay.
  • 24. 7 - Đề tài luận án: “Quản lý rủi ro lãi suất trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại Việt Nam”, của NCS Tạ Ngọc Sơn, bảo vệ tại Đại học Kinh tế quốc dân, năm 2011 [39]. Thành công cơ bản: Luận án nghiên cứu chuyên sâu và quản lý rủi ro lãi suất tại các NHTM Việt Nam nói chung, với thực trạng đến năm 2009. Khoảng trống ngiên cứu: không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại một NHTM cổ phần cụ thể, tại VCB trong giai đoạn hiện nay. - Luận án tiến sỹ kinh tế, với đề tài: “Quản trị tín dụng của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” của NCS: Trần Trung Tường, bảo vệ tại Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh năm 2011 [57]. Thành công cơ bản: Luận án tập trung nghiên cứu về quản trị rủi ro tín dụng của khối NHTM cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, tập trung là giai đoạn 2005 – 2009 trước và sau khi Việt Nam chính thức là thành viên của WTO. Khoảng trống của công trình nghiên cứu đó là chỉ giới hạn trong nghiên cứu quản trị tín dụng của các NHTM CP trên địa bàn TP. HCM, luận án không đi sâu nghiên cứu về quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. - Luận án tiến sỹ kinh tế, với đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam” của nghiên cứu sinh: Nguyễn Tuấn Anh, công tác tại Agribank, bảo vệ tại Đại học Kinh tế quốc dân năm 2011 [3]. Thành công cơ bản: Công trình tập trung nghiên cứu quản trị rủi ro tín dụng nói chung và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank, từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank. Thực trạng và số liệu tập trung là giai đoạn 2005-2008. Khoảng trống nghiên cứu của công trình đó là giới hạn về thời gian từ năm 2009 trở về trước và giải pháp đến năm 2015. Thực trạng được phân tích
  • 25. 8 và đánh giá không có tính cập nhật đến giai đoạn: 2010 – 2015, giải pháp đến năm 2020 với những diễn biến phức tạp và đa dạng về rủi ro tín dụng đối với Agribank, các NHTM Việt Nam. Một hạn chế khác đó là công trình nghiên cứu chưa gắn với thực hiện đề án tái cơ cấu Agribank, cũng như gắn với những biến động và vụ việc xẩy ra tại chính NHTM này của các năm 2011-2014 dự báo sát về môi trường kinh tế trong và ngoài nước giai đoạn 2015 – 2020 ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của Agribank. Một khoảng trống nữa của công trình nghiên cứu luận án nói trên đó là đi sâu vào nội dung quản trị rủi ro tín dụng của Agribank, không nghiên cứu chuyên sâu vào quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. Các đề tài về quản trị rủi ro tại các NHTM Việt Nam đa số đều nói chung về quản trị rủi ro của cả hệ thống NHTM mà chưa thể đi sâu nghiên cứu đến cụ thể từng NHTM. Nhìn chung hầu hết các luận án, cuốn sách,… thường bị hạn chế bởi quy mô một vấn đề nghiên cứu theo mục tiêu của đề tài, chưa đạt được tầm cỡ một công trình nghiên cứu tổng thể từ lý luận đến thực tế nhằm hỗ trợ cho các nhà lập chính sách và điều hành NHTM trong giai đoạn hội nhập quốc tế hiện nay chuyên sâu về quản trị rủi ro. 2.2.2. Một số bài viết đăng trên Tạp chí chuyên ngành hiện nay Những bài viết có liên quan trực tiếp đến đề tài trong khoảng 5 năm gần đây trên Tạp chí chuyên ngành có thể đề cập đến dưới đây: Bài viết: “Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam” của TS. Nguyễn Thị Loan, đăng trên Tạp chí Ngân hàng, số 1+2, tháng 1/2012 [18]. Thành công cơ bản của bài viết là thông qua số liệu và thực trạng về tăng trưởng tín dụng, lợi nhuận, tỷ lệ nợ xấu, hệ số CAR, của các hệ thống NHTM và một số NHTM được lựa chọn đã
  • 26. 9 phân tích rõ một số ưu điểm, hạn chế về hoạt động quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro tín dụng của NHTM nói riêng, đề xuất 3 nhóm giải pháp theo mục tiêu nghiên cứu của bài viết. Hạn chế của công trình nghiên cứu đó là giới hạn về thời gian, thực trạng tập trung là từ năm 2010 trở về trước,về không gian nghiên cứu tất cả các NHTM, không chuyên sâu về quản trị rủi ro tại VCB giai đoạn hiện nay. Bài viết: “Hạn chế rủi ro cho hệ thống ngân hàng thông qua áp dụng Basel II - nhìn từ kinh nghiệm quốc tế”của tác giả Nguyễn Thị Vân Anh (trang 36 - 38), đăng trên Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ số 20 (413) tháng 10/2014 [4]. Thành công của bài viết là đã cho thấy rõ, tại Singapore, Cơ quan quản lý tiền tệ Singapore (MAS) đặt ra tỷ lệ vốn áp dụng với các ngân hàng tại quốc đảo này cao hơn so với mức tối thiểu của toàn cầu để củng cố uy tín cho vị thế trung tâm tài chính. MAS cho rằng: “Mỗi NH tại Singapore đều mang tầm quan trọng đối với hệ thống. Tỷ lệ vốn cao hơn sẽ giúp họ hoạt động vững vàng hơn trong các điều kiện căng thẳng”. MAS đã ra thông cáo sửa đổi yêu cầu vốn rủi ro đối với các NH tại Singapore để thực hiện Basel III… Hạn chế của công trình nghiên cứu là việc áp dụng Basel II tại các NH ở Singapore hầu như không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. Bài viết: “Xây dựng khuôn khổ quản trị rủi ro hoạt động hiệu quả tại NHTM Việt Nam” của tác giả Trần Thị Minh Trang, đăng trên Tạp chí Ngân hàng, số 5/2014 [55]. Thành công cơ bản của công trình nghiên cứu là đã lượng hóa rủi ro hoạt động của NHTM theo cách tiếp cận vốn Basel II, thiết kế mô hình quản trị rủi ro hoạt động, làm rõ thực trạng quản trị rủi ro hoạt động của các NHTM Việt Nam và khả năng cũng như khuyến nghị áp dụng.
  • 27. 10 Hạn chế cơ bản của công trình nghiên cứu là không đi sâu vào quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. Bài viết: “Hoàn thiện mô hình tổ chức quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong hội nhập quốc tế” của hai tác giả: Đinh Thu Hương và Phan Đăng Lưu, đăng trên Tạp chí Ngân hàng số 5/2014 [13]. Thành công cơ bản của bài viết đó là nghiên cứu sau khi nêu Mô hình quản trị rủi ro tín dụng của NHTM theo thông lệ quốc tế, đã nêu bật mô hình quản trị rủi ro tín dụng hiện tại của Agribank theo 3 tầng, chỉ rõ những hạn chế của mô hình này và đề xuất 4 nhóm giải pháp có liên quan theo mục tiêu nghiên cứu của bài viết. Hạn chế cơ bản của công trình nghiên cứu là không nghiên cứu về quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. 2.2.3 Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành: “Việc áp dụng những tiêu chuẩn an toàn hoạt động kinh doanh và quản trị rủi ro theo thông lệ quốc tế trong hệ thống NH tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp”, do TS. Hoàng Huy Hà (2012) làm chủ nhiệm; Bảo vệ tại NHNN Việt Nam, tháng 10/2012, Hà Nội [10]. Thành công của công trình nghiên cứu đó là đã làm rõ cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng của NHTM theo thông lệ quốc tế, làm rõ thực trạng và tiến hành khảo sát, phân tích kết quả khảo sát, đánh giá những khoảng cách giữa Việt Nam và thông lệ quốc tế từ kết quả khảo sát, đưa ra kết luận và khuyến nghị theo mục tiêu nghiên cứu của đề tài. Hạn chế cơ bản của đề tài đó là không nghiên cứu về khả năng ứng dụng Basel II trong quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. Đề tài: “Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực quản trị danh mục cho vay của một số NHTM cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh”. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành 2012, do TS.Bùi Diệu Anh chủ nhiệm [2].
  • 28. 11 Thành công của công trình nghiên cứu là đã làm rõ những cơ sở lý luận, phân tích và đánh giá rõ thực trạng trong giai đoạn 2006 - 2012 và đề xuất 5 nhóm giải pháp, một số kiến nghị nhằm nâng cao năng lực quản trị danh mục cho vay của một số NHTM cổ phần trên địa bàn TP.HCM giai đoạn tiếp theo. Đề tài đã xây dựng mô hình đo lường rủi ro nội bộ của NHTM cổ phần,… Hạn chế cơ bản của công trình nghiên cứu đó là không nghiên cứu riêng về quản trị rủi ro tại VCB trong giai đoạn hiện nay. 2.3. Nhận xét chung Các công trình nói trên nghiên cứu về quản lý và quản trị rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro hoạt động kinh doanh của Agribank, của các NHTM cũng như đề cập đến quản trị một số loại rủi ro cụ thể. Tuy nhiên, nhìn chung cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách tổng thể và hệ thống, có tính khá toàn diện về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB, bao gồm 5 lĩnh vực quản trị rủi ro quan trọng nhất: quản trị rủi ro tín dụng, lãi suất, tỷ giá, thanh khoản và quản trị rủi ro hoạt động có tính cập nhật đến thời điểm hiện tại: 2009-2015, định hướng và giải pháp đến năm 2020. Các công trình nghiên cứu cũng chủ yếu sử dụng phương pháp định tính, chưa sử dụng phương pháp khảo sát, điều tra. 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài - Hệ thống hóa và góp phần làm rõ hơn cơ sở lý thuyết về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM. - Phân tích và đánh giá sát thực tiễn thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của VCB trong giai đoạn 2009 – 2015. Trên cơ sở đó đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế.
  • 29. 12 - Đề xuất các giải pháp và kiến nghị có tính khả thi, có cơ sở khoa học, có tính thuyết phục nhằm tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của VCB giai đoạn 2016 – 2020, tầm nhìn đến năm 2030. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1.Đối tượng nghiên cứu Quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại NHTM 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Chủ thể nghiên cứu được thực hiện tại VCB; Khách thể nghiên cứu tập trung vào 5 lĩnh vực quản trị rủi ro quan trọng nhất: quản trị rủi ro tín dụng, lãi suất, tỷ giá, thanh khoản và quản trị rủi ro hoạt động. Các loại rủi ro khác tùy theo cách phân loại, như: rủi ro thị trường, rủi ro ngoại hối, rủi ro đạo đức, rủi ro nguồn vốn,… được lồng ghép phân tích, nghiên cứu dưới góc độ nguyên nhân của 5 loại rủi ro nói trên. - Góc độ nghiên cứu, đề xuất các giải pháp và kiến nghị là luận án tiến sỹ, cá nhân nghiên cứu sinh. - Về thời gian: Thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của VCB được tập trung ở giai đoạn 2009-2015. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với các phương pháp nghiên cứu tổng hợp, thống kê, phân tích; đi từ cơ sở lý thuyết đến cơ sở thực tiễn và phương pháp thống kê kinh nghiệm nhằm giải quyết và làm sáng tỏ mục đích đặt ra trong luận án là tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB. Phương pháp được sử dụng trong luận án chủ yếu là định tính, kết hợp với khảo sát, chưa có điều kiện và không có điều kiện thực hiện phương pháp định lượng, điều tra điển hình, phương pháp chuyên gia.
  • 30. 13 Các nguồn số liệu chủ yếu là số liệu thứ cấp của Hội sở chính VCB và một số nguồn khác. 6. Những đóng góp mới của luận án Thứ nhất, thông qua hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại NHTM, luận án làm rõ những cơ sở lý luận về rủi ro, quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM, từ đó: Luận án khẳng định các NHTM phải áp dụng nhiều biện pháp có hiệu quả khác nhau để không ngừng tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh, dựa trên các nguyên tắc, nội dung và phương pháp cụ thể, có các chính sách quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh mà NHTM phải tuân thủ, hoặc lựa chọn. Có một hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh mà các NHTM cần phải hướng tới, đạt được. Trong quản trị rủi ro hoạt động kinh doanh, các NHTM cũng phải chú ý, phân tích kỹ các nhân tố ảnh hưởng đến từng loại rủi ro, từng lĩnh vực quản trị rủi ro. Các NHTM cần phải nhanh chóng đo lường, phân loại, lượng hóa các rủi ro theo thông lệ quốc tế nhằm đáp ứng nhu cầu hội nhập. Chỉ rõ những ưu điểm, nhược điểm của mô hình quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM; Các mô hình quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh đang áp dụng tại một số ngân hàng lớn trên thế giới và đang áp dụng tại một số NH nước ngoài. Thứ hai, thông qua đánh giá thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB thời gian qua, đặc biệt là nguyên nhân chủ quan gây ra những hạn chế về quản trị rủi ro. Luận án cho rằng, thời gian qua, Hội đồng quản trị, Ban điều hành VCB đã quan tâm đến các lĩnh vực quản trị rủi ro, không ngừng hoàn thiện các quy định nội bộ, thường xuyên chỉ đạo quyết liệt, tổ chức triển khai đồng bộ nhiều giải pháp khai thác những lợi thế, điểm mạnh, hạn chế những bất cập, nhược điểm, mặt yếu trong hoạt động tín dụng,
  • 31. 14 thanh toán quốc tế, kinh doanh ngoại hối, kinh doanh vốn,….nhằm hạn chế đến mức thấp nhất rủi ro, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Tuy nhiên, công tác quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB chưa toàn diện và thiếu đồng bộ, cơ cấu tổ chức thiếu chặt chẽ. Chính sách quy trình nghiệp vụ các hoạt động kinh doanh hầu như mới quan tâm đến việc thắt chặt về tuân thủ quy trình nghiệp vụ nhưng chưa quan tâm đúng mức vấn đề lựa chọn và bố trí cán bộ làm công việc chuyên môn, đến trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phòng ngừa rủi ro đạo đức của cán bộ, nhân viên; chất lượng kiểm tra kiểm soát nội bộ... Công cụ quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh phụ thuộc vào phương pháp xếp hạng tín dụng nội bộ, theo đó chủ yếu dựa vào các nhân tố định tính và không được đánh giá và cập nhật thường xuyên. Cơ cấu quản trị nội bộ và chức năng quản trị nội bộ còn hạn chế, thiếu hệ thống cảnh báo sớm những dấu hiệu của nợ có vấn đề làm cho công tác quản lý rủi ro hiện nay bị động và mới chỉ dừng ở mức “xử lý”chứ chưa thực hiện được đầy đủ chức năng “phòng ngừa”. Chỉ rõ các nguyên nhân chủ quan, đặc biệt là về rủi ro đạo đức, về quản lý nội bộ, về chất lượng kiểm tra - kiểm soát; Các nguyên nhân khách quan được rút ra sát thực tiễn. Thứ ba, từ những hạn chế nêu trên, tác giả đề xuất một hệ thống giải pháp nhằm tăng cường, hoàn thiện quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB trong 5 lĩnh vực quản trị rủi ro quan trọng nhất: quản trị rủi ro tín dụng, lãi suất, tỷ giá, thanh khoản và quản trị rủi ro hoạt động từ hoạch định chiến lược, xác định mục tiêu tổng thể, đến xây dựng và thực hiện mô hình quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tập trung nhưng ở mức độ tập trung hợp lý, sát với thực trạng của VCB. VCB cần kiện toàn cơ cấu tổ chức, chính sách, quy trình nghiệp vụ kinh doanh, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng hoạt động kiểm tra và kiểm soát nội bộ… Đề xuất giải pháp và kiến nghị có tính khả thi, sát thực tiễn, phù hợp với đặc thù của ngân
  • 32. 15 hàng để tăng cường hơn nữa theo hướng nâng cao chất lượng quản trị rủi ro, hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại VCB nhằm hạn chế nợ xấu và khả năng mất vốn tại VCB, nâng cao hiệu quả kinh doanh. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình nghiên cứu có liên quan, danh mục bảng biểu sơ đồ, danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục nội dung chính của luận án gồm khoảng 190 trang chuẩn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam. Chương 3: Giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam.
  • 33. 16 CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1.1 Những vấn đề cơ bản về Ngân hàng thương mại 1.1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại Cho đến nay có khá nhiều quan niệm, định nghĩa về NHTM được nhiều tác giả nêu trong các cuốn sách, giáo trình, tài liệu khác nhau, luận án nêu khái niệm được trình bày tại Luật chuyên ngành của Ấn độ và Việt Nam. Luật Ngân hàng Ấn Độ định nghĩa "NHTM là cơ sở nhận các khoản tiền ký thác để cho vay hay tài trợ đầu tư”[5]. Tại Pháp người ta định nghĩa "NHTM là những Xí nghiệp hay cơ sở hành nghề thường xuyên nhận của công chúng dưới hình thức ký thác hay hình thức khác các số tiền mà họ dùng cho chính họ vào nghiệp vụ chiết khấu, tín dụng hay dịch vụ tài chính”(Nguồn: Citi Bank, [5]). Nhà kinh tế học David Begg (2001) định nghĩa: “NHTM là trung gian tài chính, có giấy phép kinh doanh của Chính phủ để cho vay tiền và mở tài khoản tiền gửi, kể cả các khoản tiền gửi mà đưa vào đó có thể sử dụng các tờ séc”. [6] Tại Việt Nam, theo điều 20 của Luật các Tổ chức Tín dụng (2010) qui định: “Tổ chức tín dụng là doanh nghiệp được thành lập theo qui định của Luật này và các qui định khác của pháp luật để hoạt động kinh doanh tiền tệ, làm dịch vụ ngân hàng với nội dung nhận tiền gửi và sử dụng tiền gửi để cấp tín dụng, cung ứng các dịch vụ thanh toán” [44]. Tại Điều 4. Giải thích từ ngữ, Luật này cũng nêu rõ: “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận” [44]. Quan điểm của luận án là đồng tình với
  • 34. 17 khái niệm được nêu trong Luật các TCTD. Đây cũng là quan niệm được sử dụng thống nhất trong toàn bộ nội dung của Luận án. 1.1.1.2 Một số hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại Mặc dù có những cách phát biểu không hoàn toàn như nhau, nhưng các định nghĩa đều thống nhất coi NHTM là một loại hình doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trên lĩnh vực tài chính tiền tệ với các hoạt động chính là huy động vốn, tài trợ và cung ứng các dịch vụ thanh toán cùng dịch vụ tài chính tiền tệ khác. Cũng theo mục 12, điều 4 của Luật các TDTD và theo khái niệm về NHTM nói trên thì: “Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây: a) Nhận tiền gửi; b) Cấp tín dụng;c) Cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản”. [44] Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM được trình bày cụ thể qua Sơ đồ 1.1: Sơ đồ 1.1: Hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM Nguồn: Bùi Diệu Anh (2013) [2] Bảo hiểm Bảo hiểm Tín dụng Tín dụng Ủy thác Ủy thác Lập kế hoạch đầu tư Lập kế hoạch đầu tư Môi giới Môi giới Ngân hàng thương mại hiện đại Ngân hàng thương mại hiện đại Đầu tư và bảo lãnh Đầu tư và bảo lãnh Thanh toán Thanh toán Tiết kiệm Tiết kiệm Quản lý tiền mặt Quản lý tiền mặt
  • 35. 18 Huy động vốn: Hoạt động huy động vốn của NHTM theo nghĩa rộng gồm: huy động tiền gửi, vay vốn trên các thị trường và huy động vốn từ chủ sở hữu. Hoạt động tài trợ: Hoạt động tài trợ là những hoạt động quan trọng nhất của các NHTM, với hai nhóm chính: Cấp tín dụng cho khách hàng và đầu tư chứng khoán. Hoạt động thanh toán và các hoạt động khác: Cung cấp dịch vụ thanh toán là mảng hoạt động đặc trưng khác của các ngân hàng. Các NH là chủ thể chính trong các hệ thống thanh toán bù trừ, chuyển tiền và các hệ thống thanh toán khác. Ngoài những hoạt động kể trên, các NHTM còn cung cấp hàng loạt các dịch vụ tài chính tiền tệ khác. Những hoạt động dịch vụ quan trọng trong đó là thực hiện dịch vụ uỷ thác đầu tư, tư vấn đầu tư, bảo quản chứng từ và vật có giá, cho thuê tài chính, kinh doanh ngoại tệ, vàng bạc, đá quý... 1.1.2 Rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại 1.1.2.1 Khái niệm rủi ro Rủi ro là sự không chắc chắn. Tuy nhiên, không phải bất cứ sự không chắc chắn nào cũng là rủi ro. Sự không chắc chắn có thể ước đoán được xác suất xảy ra mới được gọi là rủi ro còn sự không chắc chắn không thể ước đoán được xác suất xảy ra gọi là sự bất trắc. Theo quan điểm hiện đại thì rủi ro có thể là những khó khăn, bất lợi, cũng có thể là những điều kiện thuận lợi, cơ hội. Theo Frank Knight: “Rủi ro là sự bất chắc có thể đo lường được”. Allan Willet lại cho rằng “Rủi ro là sự bất chắc cụ thể liên quan đến việc xuất hiện một biến cố không mong đợi”. Theo Peter Rose, rủi ro đối với một ngân hàng có nghĩa là “Mức độ không chắc chắn liên quan tới một vài sự kiện” [2]. Nhìn chung, các quan điểm đều cho rằng rủi ro là những bất chắc, diễn ra bất ngờ, ngoài ý muốn của chủ thể. Theo Nguyễn Kim Anh (2010), “Rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng là những tổn thất xẩy ra ngoài ý muốn và ảnh hưởng xấu đến hoạt
  • 36. 19 động kinh doanh ngân hàng” [1].Tác giả đồng tình với quan điểm này vì có tính bao quát và đầy đủ. Từ những quan điểm và phân tích ở trên, quan điểm của luận án có thể hiểu: Rủi ro là khả năng những sự kiện chưa chắc chắn trong tương lai sẽ làm cho chủ thể không đạt được những mục tiêu chiến lược và mục tiêu hoạt động, cũng như chi phí cơ hội của việc làm mất những cơ hội thị trường”. 1.1.2.2 Các loại rủi ro cơ bản của Ngân hàng thương mại Rủi ro rất đa dạng, có thể phân tích theo nhiều khía cạnh khác nhau, đồng thời các loại rủi ro có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, rủi ro này có thể là nguyên nhân dẫn đến rủi ro khác. Trong phạm vi luận án này chỉ đề cập đến một số loại rủi ro cơ bản mà một NH hiện đại thường gặp phải và mối quan hệ giữa một số loại rủi ro với nhau. a/ Rủi ro tín dụng Hoạt động tín dụng là nghiệp vụ kinh doanh chủ yếu của NHTM, đem lại lợi nhuận lớn nhất nhưng cũng là loại rủi ro lớn nhất của NHTM. Rủi ro tín dụng được đề cập ở đây là rủi ro trong hoạt động cho vay, cấp tín dụng của NHTM. Theo quan niệm của Ủy ban Basel (2000) thì “Rủi ro tín dụng là khả năng khách hàng vay hoặc bên đối tác của ngân hàng không thực hiện đúng cam kết đã thỏa thuận”[62].Theo khái niệm này thì rủi ro tín dụng có phạm vi khá rộng, không chỉ trong quan hệ tín dụng giữa NH với khách hàng mà trong cả các hoạt động khác như đầu tư, phái sinh mà ngân hàng thực hiện. Tại Điều 3, Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21/1/2013 của NHNN nêu rõ: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động NH (sau đây gọi tắt là rủi ro) là tổn thất có khả năng xảy ra đối với nợ của Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng không thực hiện, hoặc không có khả năng thực hiện một phần hay toàn bộ nghĩa vụ của mình theo cam kết” [29].
  • 37. 20 Để thống nhất cách nhận thức và phân tích xuyên suốt trong toàn bộ nội dung luận án, nghiên cứu sinh đồng tình với khái niệm về rủi ro tín dụng được nêu trong văn bản pháp quy nói trên của NHNN. Khái niệm này đã được trao đổi, thảo luận của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách,...trong quá trình ban hành văn bản pháp quy này. Cụ thể như sau: Rủi ro tín dụng: là những khoản tổn thất phát sinh trong trường hợp ngân hàng không thu được đầy đủ cả gốc và lãi của khoản vay, hoặc khách hàng thanh toán nợ gốc và lãi không đúng kỳ hạn. b/ Rủi ro lãi suất Là những thiệt hại mà NHTM phải gánh chịu khi có sự thay đổi lãi suất trên thị trường. Nếu ngân hàng duy trì cơ cấu tài sản Có và tài sản Nợ với những kỳ hạn không cân xứng với nhau thì phải chịu những rủi ro về lãi suất trong việc tái tài trợ tài sản Có hoặc khi giá trị của tài sản thay đổi do lãi suất thị trường biến động. Ngoài ra, rủi ro lãi suất còn thể hiện khi tỷ lệ lạm phát tăng nhanh hơn lạm phát dự kiến trong khi lãi suất cho vay không thể điều chỉnh được, thì ngân hàng có thể phải chịu rủi ro nếu tỷ lệ lạm phát lớn hơn hoặc bằng lãi suất cho vay (lãi suất thực tế âm). c/ Rủi ro ngoại hối Theo Peter S. Rose (2001) “Là những thiệt hại mà NHTM phải gánh chịu do sự biến động của giá cả tiền tệ trên thị trường thế giới” [41]. Rủi ro ngoại hối xảy ra do tài sản Có và tài sản Nợ bằng ngoại tệ không cân xứng với nhau cả về số lượng và kỳ hạn. Rủi ro ngoại hối có mối quan hệ với rủi ro tín dụng thể hiện như: Khi tỷ giá hối đoái biến động mạnh có thể dẫn đến tình trạng khan hiếm một loại ngoại tệ nào đó và để chi trả cho bên bán, các DN phải mua ngoại tệ với giá cao ngoài dự tính, lợi nhuận kinh doanh giảm, có thể ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay. d/ Rủi ro nguồn vốn
  • 38. 21 Cũng theo Peter S. Rose (2001): “Là những thiệt hại do nguồn vốn huy động của ngân hàng bị ứ đọng không cho vay được, cũng như không thể chuyển sang được các loại tài sản Có sinh lời khác” [41]. Ngân hàng không khai thác hết được tiềm năng sinh lời của tài sản Có, hiệu quả sử dụng vốn giảm, dẫn đến thua lỗ trong kinh doanh. Nếu tình trạng này kéo dài mà không được khắc phục có thể ngân hàng sẽ phá sản. đ/ Rủi ro thanh khoản: “Là tình trạng NHTM không đáp ứng được nhu cầu sử dụng vốn khả dụng (nhu cầu thanh khoản)” [41]. Tình trạng này nhỏ thì gây thua lỗ, hoạt động kinh doanh đình trệ, nặng thì làm mất khả năng thanh toán và dẫn đến ngân hàng phá sản. Rủi ro thanh khoản cũng còn được hiểu “Là một rủi ro trong lĩnh vực tài chính. Rủi ro này xảy ra khi NHTM thiếu ngân quỹ hoặc tài sản ngắn hạn mang tính khả thi để đáp ứng nhu cầu của người gửi tiền và người đi vay” [41]. Thiếu ngân quỹ ở đây có thể được hiểu theo 2 cách: thiếu dự trữ tại ngân hàng, hoặc là không thể huy động được nguồn vốn ngay lập tức. Để tránh được rủi ro thanh khoản, các NHTM phải tính toán được hệ số thanh khoản của mình, tức là tính được khả năng đáp ứng nhu cầu thanh toán ngay của các tài sản Nợ. e/ Rủi ro hoạt động: Theo Ủy ban Basel về giám sát ngân hàng, “Rủi ro hoạt động là rủi ro gây ra tổn thất cho ngân hàng do nguyên nhân con người, sự không đầy đủ hay vận hành không tốt các quy trình, hệ thống, các sự kiện khách quan bên ngoài” [63]. Rủi ro hoạt động là loại rủi ro tổn thất tài sản xảy ra do hoạt động kém hiệu quả, ví dụ như hệ thống thông tin không đầy đủ, hoạt động có vấn đề, có vi phạm trong hệ thống kiểm soát nội bộ, có sự gian lận hay những thảm họa không lường trước được.
  • 39. 22 f/ Mối quan hệ giữa các loại rủi ro Giữa các loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM nói chung và 5 loại rủi ro cơ bản được đề cập ở trên nói riêng có mối quan hệ mật thiết với nhau, rủi ro này là nguyên nhân của rủi ro kia. Trong hoạt động tín dụng, để xẩy ra rủi ro với tỷ lệ nợ xấu cao, khả năng thu hồi nợ thấp sẽ dẫn đến rủi ro thanh khoản. Khi NHTM để xẩy ra rủi ro thanh khoản, phải đi vay vốn trên thị trường, phải huy động vốn với lãi suất cao hơn, lại gây ra rủi ro nguồn vốn và rủi ro lãi suất. Rủi ro trong hoạt động bởi nguyên nhân con người, sự không đầy đủ hay vận hành không tốt các quy trình, hệ thống, các sự kiện khách quan bên ngoài lại gây ro rủi ro tín dụng và rủi ro ngoại hối,… 1.2 QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.2.1 Khái niệm Đối với bất cứ một hoạt động kinh doanh nào, khi rủi ro xảy ra đều kéo theo nó những ảnh hưởng khó lường và hậu quả của chúng cũng không dễ dàng khắc phục. Chính vì thế, quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM được coi là hoạt động trọng tâm trong các tổ chức tài chính – NHTM, bởi kiểm soát và quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM chặt chẽ đồng nghĩa với việc sử dụng một cách có hiệu quả kinh doanh. Mặt khác, nền kinh tế thị trường nếu không chấp nhận rủi ro thì không thể tạo ra các cơ hội đầu tư và kinh doanh mới. Do đó, QTRR trong HĐKD là một nhu cầu tất yếu đặt ra trong quá trình tồn tại và phát triển của NHTM. Theo quan điểm của luận án, Quản trị rủi ro: Là việc xây dựng chiến lược, chính sách và quy trình các hoạt động kinh doanh dịch vụ; tổ chức, điều hành, triển khai và thực hiện chiến lược, chính sách và các quy trình liên quan đến các hoạt động kinh doanh dịch vụ nhằm đảm bảo an toàn, hạn chế rủi ro ở mức thấp nhất mà ngân hàng có thể chấp nhận được.
  • 40. 23 Mục đích cuối cùng hay mục tiêu cao nhất của quản trị rủi ro đó là tối đa hóa lợi nhuận, đảm bảo phát triển bền vững của NHTM, đảm bảo sự cân bằng giữa rủi ro có thể chấp nhận được với lợi nhuận mang lại. Nếu NHTM quá chú trọng đến quản trị rủi ro, quá thận trọng trong hoạt động tín dụng và các hoạt động kinh doanh khác, dẫn tới thu hẹp hay không mở rộng được quy mô kinh doanh, mất thị phần trong cạnh tranh, NHTM không phát triển được. Ngược lại, nếu NHTM quá chú trọng đến lợi nhuận, đến phát triển kinh doanh mà coi nhẹ quản trị rủi ro, sẽ dẫn đến các khoản thất thoát, mất vốn ngày càng tăng, có thể dẫn NHTM đến nguy cơ thu lỗ kéo dài, thậm chí là phá sản. Mức chấp nhận được trong quản trị rủi ro của NHTM đối với lĩnh vực tín dụng theo thông lệ quốc tế đó là nợ xấu không vượt quá 5%,… 1.2.2 Sự cần thiết phải quản trị rủi ro của ngân hàng thương mại Để đảm bảo tính hiệu quả trong quá trình hoạt động, các NHTM phải có một chính sách quản trị. Quản trị rủi ro trong kinh doanh của NHTM được xem là những quá trình hoạt động, cái mà nhà quản trị mang lại chính là phần thặng dư, là lợi nhuận mà NHTM có được nhờ tiến hành các hoạt động quản trị có hiệu quả, nhờ duy trì và tuân thủ nguyên tắc đạt được kết quả tối đa với một chi phí tối thiểu. Như vậy thực chất quản trị rủi ro của NHTM là những hoạt động thống nhất phối hợp, liên kết các cá nhân, cán bộ, nhân viên, giữa các phòng ban và bộ phận và các yếu tố vật chất trong quá trình quản lý, điều hành, tác nghiệp và cung cấp các dịch vụ NH nhằm đạt được mục tiêu kinh doanh nhất định ở mỗi thời kỳ với phương châm an toàn, chi phí thấp và hao tổn ít nhất về nguồn lực để đạt hiệu quả tối ưu. Trong quá trình hoạt động kinh doanh của NHTM, quản trị rủi ro là một nhu cầu khách quan bởi những lý do sau: Thứ nhất, do yêu cầu hướng đến hoạt động tập thể, một hệ thống, một bộ máy, mỗi NHTM trước hết là một tổ chức và hoạt động vì những mục đích
  • 41. 24 nhất định, mà cao nhất là lợi nhuận với tổn thất tối thiểu. Để đạt được mục đích đòi hỏi phải có sự liên kết của các cá nhân, các phòng ban và bộ phận, đòi hỏi phải có sự phân công rõ chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi người, quy định rõ chức năng và nhiệm vụ của mỗi phòng ban, đơn vị trong NH; đảm bảo sự phối hợp, kiểm soát giữa các cá nhân và các đơn vị, tổ chức một cách hiệu quả nhất, an toàn nhất, giảm thiểu các rủi ro có thể xẩy ra. Do đó cần phải có người quản trị, bộ phận quản trị xác định mục tiêu, chính sách, quy trình, quy định, điều hành, kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện công việc của cả một hệ thống NHTM, của các đơn vị và tổ chức trong NHTM, của các cá nhân để có thể giảm thiểu những tổn thất, tiết kiệm thời gian và chi phí nhưng phải mang lại lợi nhuận cao nhất. Thứ hai, do yêu cầu đa dạng hóa và nâng cao chất lượng hoạt động NH, chất lượng các SPDV. Khi tiến hành một hoạt động trong lĩnh vực mang tính cạnh tranh như tiền tệ, dịch vụ ngân hàng, thị trường tài chính thì đòi hỏi các NHTM phải am hiểu các nguyên tắc và phương thức cạnh tranh, nắm bắt được diễn biến thị trường để đưa ra được những sản phẩm dịch vụ mà xã hội, thị trường đang mong muốn, giành phần thắng trong cạnh tranh, nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với việc rủi ro có thể tăng lên, những tổn thất khó thể bất ngờ xẩy ra. Do vậy, để cạnh tranh trên thị trường tài chính, trên thị trường các SPDV, các NHTM phải thường xuyên đổi mới về công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nâng cao trình độ quản trị và điều hành, nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh, nhưng đồng thời cũng phải áp dụng các biện pháp quản trị rủi ro có hiệu quả và phù hợp. Thứ ba, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế nói chung và mở cửa hoạt động ngân hàng nói riêng ngày càng diễn ra mạnh mẽ, quá trình này đem lại nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức, trong đó có những rủi ro
  • 42. 25 mới có thể phát sinh, đòi hỏi NHTM phải không ngừng tăng cường quản trị rủi ro. Thứ tư, nền kinh tế càng phát triển, nhu cầu sản phẩm và dịch vụ của khách hàng ngày càng gia tăng, thị trường ngày càng phát triển, điễn biến kinh tế vĩ mô cũng ngày càng phức tác và khó lường, những vấn đề xã hội khác cũng có những chuyển biến tích cực nhưng cũng phát sinh nhiều vấn đề phải giải quyết. Do đó NHTM phải thường xuyên chú trọng đến các hoạt động quản trị rủi ro của mình. Thứ năm, quá trình biến đổi khí hậu trên toàn cầu ngày càng diễn ra phức tạp, vấn đề ô nhiễm môi trường, các vấn đề thiên tai và biến động chính trị cũng diễn ra khó lường, tình hình đó ảnh hưởng trực tiếp đến khách hàng của NHTM, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của NHTM. Do đó, NHTM cần chú trọng đưa ra các biện pháp mới quản trị rủi ro hoạt động kinh doanh của mình. 1.2.3 Mô hình quản trị rủi ro tại ngân hàng thương mại Các quy trình quản trị rủi ro được thể hiện cụ thể qua Bảng 1.1: Bảng 1.1: Các quy trình quản trị rủi ro Basel II Barclays JP Morgan Chase UBS Nhận biết và đánh giá rủi ro Đánh giá (xác định, phân tích và đo lường) Xác định rủi ro Đo lường rủi ro Xác định rủi ro Đo lường rủi ro có thể định lượng Các hoạt động kiểm soát và phân chia nghĩa vụ Kiểm soát Giám sát, Kiểm soát rủi ro Thiết lập các chính sách rủi ro Kiểm soát Thông tin và truyền đạt thông tin Báo cáo Báo cáo rủi ro Báo cáo rủi ro Giám sát các hoạt động và sửa chữa những thiếu sót Quản lý và thách thức Giám sát, Kiểm soát rủi ro Kiểm soát Nguồn: Hoàng Huy Hà, 2012 [8] (Ghi chú: UBS: Universal bank in Switzerland, một ngân hàng lớn của Thụy sỹ)
  • 43. 26 Việc thiết lập, áp dụng mô hình QTRR trong NHTM nói chung ban đầu chỉ đơn giản như là chức năng kiểm soát. Tuy nhiên trong thời gian gần đây và một phần là do tác động của Basel II, đã có một xu hướng phát triển theo hướng gọi là "Quản trị rủi ro tích hợp". Việc định nghĩa, giải thích, áp dụng cũng như thuật ngữ được dùng để miêu tả quy trình và mô hình quản trị rủi ro rất khác nhau ở các NHTM. Qua Bảng 1.1, các bước quản trị rủi ro luôn tương ứng với các yếu tố trong khuôn khổ của Basel. Các điểm cần lưu ý trong bảng trên là, các NHTM đều có xu hướng sử dụng các thuật ngữ "xác định”và "đo lường”hơn là "nhận biết”và "đánh giá' rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM; Các hoạt động giám sát luôn là một phần của các hoạt động kiểm soát phòng ngừa và phát hiện các rủi ro của NHTM; Hoạt động kiểm tra, kiểm soát nội bộ đóng vai trò quan trọng trong hoạt động giám sát rủi ro của NHTM. Tuy nhiên, trong khuôn khổ của luận án này, chỉ trình bày nội dung của quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của NHTM thể hiện ở mô hình dưới đây: Hình 1.1: Mô hình hóa quản trị rủi ro phổ biến của các ngân hàng nước ngoài Nguồn: KPMG International, 2007 [16].
  • 44. 27 Trong Hình 1.1, các NHTM thực hiện các bước cụ thể: i) Đưa ra chiến lược, phân khúc (khẩu vị) về rủi ro: ngưỡng chấp nhận, từ chối hoặc giảm thiểu RRHĐ; Vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan trong hệ thống mỗi NHTM từ HĐQT, đến ban điều hành, từ hội sở chính đến các chi nhánh và phòng giao dịch, từ chính sách đến các quy trình, nghiệp vụ cụ thể. ii) Đưa ra chính sách, định hướng, mục tiêu QTRR phù hợp với chiến lược kinh doanh, đưa ra cơ chế để nhận diện, đo lường và giám sát các rủi ro hoạt động trọng yếu, phải được Hội đồng quản trị phê duyệt, được cụ thể hóa trong điều hành và thực thi ở các cấp khác nhau của mỗi NHTM. iii) Đưa ra phương pháp luận và phương pháp đo lường được các rủi ro trong hoạt động kinh doanh, dựa trên khả năng xảy ra và mức độ thiệt hại dự tính, các chốt kiểm soát, các khâu giám sát rủi ro, khả năng ngăn chặn kịp thời hay ứng phó khẩn cấp, cả về công nghệ, thanh khoản,.... iv) Xác định các bước cụ thể, xác định quy trình để nhận diện, đánh giá, quản lý và giảm thiểu rủi ro trong các hoạt động kinh doanh, phân chia trách nhiệm rõ ràng của cá nhân trong hệ thống mỗi NHTM, kết nối với NHTW để đảm bảo giám sát theo yêu cầu và theo quy định. v) Thực hiện các vấn đề về Con người, nhân lực và hệ thống trong quản trị rủi ro. vi) Báo cáo cho ban lãnh đạo và các đơn vị kinh doanh tổng kết tình hình rủi ro trong hoạt động kinh doanh của toàn bộ hệ thống NHTM, cũng như toàn bộ cán bộ, nhân viên của mỗi NH, mỗi đơn vị ngân hàng. Trên cơ sở đó NHTM báo cáo cho NHTW, cơ quan quản lý theo yêu cầu và theo quy định về quản lý Nhà nước.
  • 45. 28 1.2.4 Nội dung quản trị những rủi ro cơ bản trong hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại 1.2.4.1 Quản trị rủi ro tín dụng Khái niệm: Theo Bùi Diệu Anh (2013) thì “Quản trị rủi ro tín dụng là dự kiến, ngăn ngừa và đề xuất biện pháp kiểm soát các rủi ro nhằm loại bỏ, giảm nhẹ hoặc chuyển chúng sang một tác nhân khác tạo điều kiện sử dụng tối ưu nguồn lực của doanh nghiệp” [2]. Quản trị rủi ro tín dụng là một khái niệm rộng với nội hàm gồm nhiều nội dung khác nhau trong quản trị điều hành một NHTM. Do đó có nhiều cách hiểu, có thể có nhiều khái niệm khác nhau về vấn đề này. Song theo Luận án thì quản trị rủi ro tín dụng là quá trình xây dựng và thực thi các chiến lược, chính sách, biện pháp có liên quan đến hoạt động tín dụng để nhằm ngăn ngừa, hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng của NH. Theo khái niệm trên thì nội hàm của quản trị rủi ro tín dụng bao gồm một hệ thống: Chiến lược hoạt động tín dụng; Các chính sách của NHTM trong hoạt động tín dụng; Các biện pháp được triển khai trong toàn bộ hệ thống NHTM nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng - Chính sách tín dụng: Xây dựng một chính sách tín dụng nhất quán và hợp lý, phù hợp với đặc điểm của từng ngân hàng sẽ giúp phát huy được các thế mạnh của mỗi ngân hàng, từ đó giúp nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng, kiểm soát rủi ro tín dụng ngân hàng. - Quy trình tín dụng: Quy trình tín dụng là những quy định cụ thể các bước nghiệp vụ từ khi nhận hồ sơ tín dụng cho đến khi quyết định cho vay, thu nợ. Xây dựng một quy trình tín dụng hợp lý sẽ giúp cho công tác quản lý tín dụng được thống nhất, khoa học, đồng thời nâng cao trách nhiệm của từng
  • 46. 29 cán bộ thực hiện vì quy trình tín dụng thường quy định trách nhiệm của từng bộ phận tham gia thực hiện công tác tín dụng. - Nhận diện rủi ro liên quan đến khách hàng vay thông qua quá trình kiểm tra trước, trong và sau khi cho vay và bằng các kênh thông tin, cán bộ tín dụng phải luôn theo dõi sát khoản vay để kịp thời nhận diện rủi ro, từ đó có những biện pháp tối ưu để khắc phục. - Chấm điểm khách hàng: Chấm điểm khách hàng là quá trình xếp hạng khách hàng theo các cấp độ khác nhau dựa trên các yếu tố định tính và định lượng. Việc chấm điểm khách hàng sẽ giúp NH sàng lọc được những khách hàng không tốt, từ đó có những chính sách cụ thể đối với mỗi loại khách hàng: cấp tín dụng, chính sách lãi suất.... - Phân loại nợ: Việc phân loại các khoản nợ của NH sẽ giúp NH có điều kiện theo dõi và đánh giá cấp độ rủi ro của từng khoản vay, từng khách hàng vay để từ đó có các giải pháp kịp thời. Việc phân loại nợ sẽ là cơ sở cho việc đưa ra mức độ giám sát và mức trích lập dự phòng rủi ro tín dụng. - Hệ thống kiểm tra kiểm soát tín dụng: Xây dựng một bộ phận kiểm tra kiểm soát tín dụng sẽ giúp phát hiện ra những sai sót trong quá trình thực hiện tín dụng. Từ đó có thể giúp ngăn ngừa rủi ro xảy ra. - Chính sách trích lập dự phòng và xử lý rủi ro: Tỷ lệ trích lập quỹ dự phòng rủi ro thường được quy định ở mỗi nước khác nhau. Tỷ lệ này thường được đưa ra trên cơ sở con số thống kê hiện tại về mức độ rủi ro của các NH. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại • Nhóm nhân tố khách quan: Nhóm này bao gồm môi trường pháp lý, đó là sự đồng bộ, rõ ràng, đầy đủ và tính hiệu lực, hiệu quả của các văn bản pháp luật và văn bản dưới luật liên quan trực tiếp đến hoạt động tín dụng và hoạt động của khách hàng vay
  • 47. 30 vốn. Môi trường kinh tế vĩ mô, như tăng trưởng kinh tế, lạm phát, việc làm, thu nhập, thâm hụt ngân sách, nợ công,…Điều hành chính sách kinh tế vĩ mô, trực tiếp là chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ, chính sách đầu tư,…Quản lý của NHTW hay quản lý nhà nước về hoạt động NH. Mức độ hội nhập của nền kinh tế, sự phát triển của hệ thống tài chính, tình trạng buôn lậu và cải cách thủ tục hành chính,….Trình độ quản trị điều hành và năng lưc tài chính của doanh nghiệp, của khách hàng vay vốn. • Nhóm nhân tố chủ quan của NHTM: Nhân tố cơ chế, chính sách của ngân hàng thương mại: Thiếu chính sách cho vay, thiếu các tiêu chuẩn rõ ràng, việc cấp tín dụng quá tập trung, thiếu sự kiểm soát chặt chẽ, khoa học thì công tác quản trị rủi ro tín dụng sẽ không được thực hiện hoặc việc thực hiện sẽ không khả thi. NH cần thiết phải đưa ra chính sách kiểm tra chặt chẽ trong, trước và sau khi cho vay. Bên cạnh đó, xây dựng quy trình cho vay dựa trên việc phân chia các cấp phê duyệt sẽ đảm bảo các quyết định được đưa ra một cách thận trọng, hiệu quả. NH cũng cần xây dựng một quy trình thu nợ gốc, lãi, và các khoản phí khác phù hợp với điều khoản trả nợ. Cần thiết phải có các quy định giải quyết các vấn đề của các khoản vay không được thực hiện và cơ chế thực hiện quyền của chủ nợ trong trường hợp việc cho vay bị tổn thất. Hệ thống báo cáo của NH phải thông báo kịp thời, chính xác trạng thái tín dụng của khách hàng, đồng thời duy trì việc thu thập thông tin chi tiết kịp thời về khách hàng vay để bảo đảm liên tục đánh giá được trạng thái rủi ro. Các quy chế, chính sách cho vay hiện đại thường quy định tổng dư nợ một NH được phép đầu tư, cho vay hoặc cung cấp tín dụng khác đối với một khách hàng, một nhóm pháp nhân có liên quan nào vượt hơn một tỷ lệ nhất định tính trên tổng số vốn và dự phòng của NH đó. Trong phạm vi này, các nhà quản lý NH có thể kiểm soát được rủi ro tín dụng của cả ngành NH và
  • 48. 31 từng NH để bảo đảm quyền lợi cho người gửi tiền và ngăn chặn các tình huống có thể gây ra rủi ro cho cả hệ thống NHTM. Nhân tố cán bộ NHTM: Trong mọi vấn đề, nhân tố con người bao giờ cũng là nhân tố quan trọng có tính chất quyết định. Do vậy, công tác quản trị rủi ro tín dụng rất cần thiết phải đặt nhân tố con người bao gồm: cán bộ NH và người đi vay lên hàng đầu. Muốn vậy, việc tuyển dụng cán bộ vào làm việc tại NH phải đòi hỏi công khai và minh bạch. Cán bộ được tuyển dụng phải bảo đảm có trình độ và đạo đức. Nhân tố công nghệ: Hiện nay, các NH đều đã trang bị hệ thống thông tin hiện đại để xây dựng các mối quan hệ trực tiếp với khách hàng, online trực tuyến với các giao dịch. Trong xu thế toàn cầu hóa và sự cạnh tranh trong lĩnh vực tài chính NH ngày càng trở nên khốc liệt, chúng ta càng thấy vai trò của công nghệ đối với hoạt động kinh doanh cũng như năng lực cạnh tranh của từng NH. Công nghệ sẽ thể hiện rất rõ giúp NH trong lĩnh vực quản trị, trong việc mở rộng sản phẩm dịch vụ, thông qua đó, ngày càng đáp ứng được các nhu cầu khắt khe của hệ thống ngân hàng. Ngoài ra công nghệ cũng cho phép NH quản trị rủi ro tốt hơn, từ đó đưa ra các công cụ hỗ trợ để giúp NH đưa ra những quyết định đúng đắn. 1.2.4.2 Quản trị rủi ro tỷ giá Khái niệm: Theo Nguyễn Văn Tiến (2010), Quản trị rủi ro tỷ giá là tổng thể các biện pháp nhằm nhận dạng, đánh giá, kiểm soát, giảm thiểu những tổng thất, mất mát trong hoạt động kinh doanh ngoại tệ của NHTM. Trong nền kinh tế thị trường, tỷ giá luôn biến động, với biến đổi của tỷ giá hối đoái, bất kỳ một khoản nợ nào cho dù dài hay ngắn, đối với một đồng tiền nhất định, đều có thể tạo cho ngân hàng phải đối mặt với rủi ro tỷ giá hối đoái. [49]