Download luận án tiến sĩ ngành quản lí công với đề tài: Đánh giá tác động của văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cho các bạn có thể tham khảo

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN ĐỨC QUYỀN
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP
LUẬT CỦA CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG CẤP TỈNH
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG
HÀ NỘI, 2020

2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN ĐỨC QUYỀN
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP
LUẬT CỦA CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG CẤP TỈNH
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 9 34 04 03
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Người hướng dẫn khoa học:
1. GS. TSKH Nguyễn Văn Thâm
2. TS. Hà Quang Thanh
HÀ NỘI, 2020

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan Luận án này là do tôi viết, số liệu được thu thập và xử lý một
cách trung thực, đảm bảo tính khoa học.
Học viên

4. i
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...............................................................................................1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................6
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu..............................................6
5. Giả thuyết khoa học và câu hỏi nghiên cứu .....................................................8
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .........................................................9
7. Cấu trúc của Luận án........................................................................................10
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN
ĐỀ TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU ...............................12
1.1. Chính quyền địa phương cấp tỉnh trong hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước
................................................................................. Error! Bookmark not defined.
1.2. Các nghiên cứu liên quan đến ban hành văn bản quy phạp pháp luật của chính
quyền địa phương cấp tỉnh.......................................................................................12
1.3. Nhóm những nghiên cứu liên quan đến đánh giá tác động văn bản quy phạm
pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh .......................................................20
1.4. Đánh giá các công trình nghiên cứu và những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu ..27
Kết luận Chương 1 ..................................................................................................30
Chương 2. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG
VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT CỦA CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG
CẤP TỈNH.............................................................................................................31
2.1. Văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương.........................31
2.1.1. Khái niệm chính quyền địa phương ............................................................31
2.1.2. Địa vị pháp lý của chính quyền địa phương................................................33
2.1.3. Về chính quyền địa phương cấp tỉnh của nước ta........................................33
2.1.4. Khái niệm, đặc điểm và hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của chính
quyền địa phương.................................................................................................35
2.2. Tác động và đánh giá tác động trước của văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương cấp tỉnh .........................................................................40
2.2.1. Khái niệm về đánh giá tác động và đánh giá tác động của văn bản quy phạm
pháp luật ..............................................................................................................40
2.2.2. Nội dung đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật ...........................45
2.2.3. Quy trình đánh giá văn bản quy phạm pháp luật.........................................48

5. ii
2.2.4. Chủ thể đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật..............................52
2.2.5. Phương pháp đánh giá tác động chính sách.................................................52
2.3. Kiểm soát hoạt động đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật........53
2.3.1. Khái niệm và mục tiêu của kiểm soát đánh giá tác động văn bản quy phạm
pháp luật ..............................................................................................................56
2.3.2. Nội dung kiểm soát đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật ...........58
2.4. Khung tiêu chí đánh giá thực trạng hoạt động đánh giá tác động văn bản
quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương ..............................................60
2.5. Đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật ở một số quốc gia và giá trị
tham khảo cho Việt Nam.......................................................................................61
2.5.1. Kinh nghiệm của nước New Zealand..........................................................61
2.5.2. Kinh nghiệm của bang Western Australia (ở Úc)........................................63
2.5.3. Kinh nghiệm thực hiện RIA của Ba Lan.....................................................65
2.5.4. Giá trị tham khảo cho Việt Nam trong công tác đánh giá tác động của văn
bản quy phạm pháp luật .......................................................................................66
Chương 3. THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG VĂN BẢN QUY PHẠM
PHÁP LUẬT CỦA CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG CẤP TỈNH .....................69
3.1. Thực tiễn hoạt động đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay ......................................69
3.1.1. Về nội dung đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền
địa phương cấp tỉnh..............................................................................................69
3.1.2. Về phương pháp đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính
quyền địa phương cấp tỉnh ...................................................................................73
3.1.3. Về quy trình đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền
địa phương cấp tỉnh..............................................................................................75
3.1.4. Về chủ thể đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền
địa phương cấp tỉnh..............................................................................................78
3.1.5. Về kiểm soát hoạt động đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương cấp tỉnh..........................................................................81
3.2 Đánh giá chung về hoạt động đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp
luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh ở nước ta hiện nay ...........................86
3.2.1. Những ưu điểm và nguyên nhân................................................................86
3.2.2. Những hạn chế và nguyên nhân..................................................................87
Kết luận Chương 3. ...............................................................................................94
Chương 4. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG
VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT CỦA CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG
CẤP TỈNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ................................................................95

6. iii
4.1. Quan điểm đảm bảo hoạt động đánh giá tác động văn bản QPPL của chính
quyền địa phương cấp tỉnh ...................................................................................95
4.2. Giải pháp đảm bảo hoạt động đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp
luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh...........................................................97
4.2.1. Nhóm giải pháp về năng lực nhân sự của chính quyền địa phương cấp
tỉnh .........................................................................................................................97
4.2.1.1. Hoàn thiện kỹ năng xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật cho
chính quyền cấp tỉnh ...............................................................................................98
4.2.1.2. Nâng cao nhận thức về vai trò của đánh giá tác động của văn bản quy phạm
pháp luật..................................................................................................................99
4.2.1.3. Nâng cao năng lực của chủ thể thực hiện đánh giá tác động văn bản quy
phạm pháp luật của của chính quyền đia phương cấp tỉnh .....................................101
4.2.2. Nhóm giải pháp về kỹ thuật của hoạt động đánh giá tác động văn bản quy
phạm pháp luật của chính quyền địa phương....................................................108
4.2.2.1. Hoàn thiện quy định về nội dung và phương pháp đánh giá tác động văn bản
quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh.....................................108
4.2.2.2. Đổi mới quy trình đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính
quyền địa phương cấp tỉnh.....................................................................................112
4.2.2.2. Hoàn thiện công tác kiểm soát hoạt động đánh giá tác động văn bản quy
phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh............................................114
4.2.3. Giải pháp về hành lang pháp lý ................................................................116
Kết luận Chương 4. .............................................................................................124
KIẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN.............................................................................126
1. Kiến nghị .......................................................................................................126
1.1. Kiến nghị đối với Trung ương......................................................................126
1.2. Kiến nghị đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh...................................127
2. Kết luận .........................................................................................................128
Tài liệu tham khảo...............................................................................................132
Tài liệu bằng tiếng Việt .......................................................................................132
Tài liệu tiếng Anh................................................................................................137
PHỤ LỤC.............................................................................................................140
PHỤ LỤC 1..........................................................................................................140
PHỤ LỤC 2..........................................................................................................145

7. iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Giải thích
PIA Primary Impact Assessment
RGU Regulatory Gatekeeping Unit
RIS Regulatory Impact Statement
TTHC Thủ tục hành chính
UBND Uỷ ban nhân dân
VBQPPL Văn bản quy phạm pháp luật

8. v
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
Bảng 2. 1: Hệ thống hoá văn bản QPPL hiện hành.........................................37
Bảng 2. 2: Nội dung đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật ....47
Bảng 2. 3. Quy trình đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật .............50
Bảng 3.1: Nội dung đánh giá trước văn bản quy phạm pháp luật.....................69
Bảng 3 2. Phương pháp thu thập thông tin......................................................73
Bảng 3 3. Chủ thể đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật.................79
Bảng 3 4. Vai trò của Sở Tư pháp ..................................................................79
Bảng 3 5. Sự tham gia của Tổ chức phi chính phủ vào đánh giá tác động ......80
Bảng 3. 6: Công khai kết quả đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật 82
Bảng 3 7: Nơi công bố kết quả đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật
...............................................................................................................82
Bảng 3 8. Tài liệu hướng dẫn cho các bên tham gia .......................................83
Bảng 3 9. Sẵn sàng trả lời chất vấn.................................................................84
Bảng 3 10. Tổ chức buổi trả lời chất vấn........................................................85
Sơ đồ 3 1. Quy trình đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính
quyền địa phương trước khi ban hành .............................................................78

9. 1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chính quyền địa phương có vị trí hết sức quan trọng trong tổ chức bộ máy
nhà nước. Vị trí quan trọng này được ghi nhận qua các Hiến pháp của Việt
Nam. Để thể hiện vai trò quản lý nhà nước của mình, chính quyền địa phương
ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền. Chất lượng của văn
bản quy phạm pháp luật, vì vậy, có liên quan trực tiếp đến chất lượng hoạt
động quản lý nhà nước. Nói cách khác, khi chất lượng văn bản quy phạm pháp
luật do chính quyền địa phương ban hành càng tăng, chất lượng quản lý nhà
nước của chính quyền địa phương càng đảm bảo. Cho nên một trong những
cách thức cải thiện chất lượng hoạt động quản lý nhà nước của chính quyền địa
phương là phải làm sao để nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật
của cấp chính quyền này.
Theo đó, một trong những việc cần làm là cải thiện chất lượng của hoạt
động đánh giá tác động trước của cơ quan ban hành (RIA). Việc nghiên cứu
hoạt động đánh giá tác động của văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền
cấp tỉnh luôn là vấn đề cấp thiết, xuất phát từ ba lý do: (1) vai trò của chúng
trong hoạt động quản lý nhà nước; (2) thực trạng đánh giá tác động trước văn
bản quy phạm pháp luật chưa đảm bảo; (3) các nghiên cứu về đánh giá tác
động trước văn bản quy phạm pháp luật còn chưa nhiều.
Lý do đầu tiên xuất phát từ vai trò quan trọng của văn bản quy phạm pháp
luật trong hoạt động quản lý nhà nước của chính quyền địa phương cấp tỉnh.
Văn bản quy phạm pháp luật là một công cụ quan trọng trong hoạt động quản lý
của chính quyền địa phương, trong đó có Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân
dân cấp tỉnh. Cùng với công cuộc cải cách hành chính là quá trình nâng cao
năng lực quản lý của cơ quan nhà nước ở các cấp. Quá trình này gắn với việc
nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương
cấp tỉnh.

10. 2
Nói cách khác văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương
cấp tỉnh phải chú ý đến đối tượng mà nó điều chỉnh, hoặc tác động của nó đến
các khía cạnh đời sống kinh tế, chính trị và xã hội. Theo đó, cần thiết phải đặt
ra vấn đề đánh giá tác động của văn bản quy phạm pháp luật.
Thứ hai xuất phát từ thực tiễn hoạt động đánh giá tác động văn bản quy
phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh. Ngày 22 tháng 6 năm
2015, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
khóa XIII đã thông qua Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sau đây gọi
là Luật năm 2015). Luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 07 năm 2016.
Luật bổ sung quy trình xây dựng, đánh giá tác động chính sách đối với luật,
pháp lệnh và một số loại nghị định của Chính phủ, Nghị quyết của Hội đồng
nhân dân cấp tỉnh.
Luật Ban hành văn bản Quy phạm pháp luật năm 2015 chú trọng hơn đến
quy trình phân tích, hoạch định chính sách bằng việc bổ sung những quy định
cụ thể, rành mạch về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân đề xuất chính
sách đối với hoạt động đánh giá chính sách. Sự thay đổi này của Luật Ban hành
văn bản quy phạm pháp luật cho thấy tầm quan trọng của đánh giá tác động văn
bản quy phạm pháp luật nói chung và của chính quyền địa phương cấp tỉnh nói
riêng.
Tuy đã khẳng định tầm quan trọng của đánh giá văn bản quy phạm pháp
luật nhưng thực tế cho thấy đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương cấp tỉnh chưa được tổ chức tốt, còn nhiều hạn chế về
kỹ năng, hiểu biết và kiểm soát quá trình đánh giá tác động của văn bản quy
phạm pháp luật. Chính vì vậy, tác động của văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương thực sự chưa được xem xét đầy đủ.
Một số văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh
đang tác động tiêu cực đến đời sống kinh tế-xã hội của địa phương. Một trong
những nguyên nhân là khi ban hành, chưa có sự đánh giá tác động hoặc đánh

11. 3
giá qua loa đại khái. Đây này là lý do tạo ra không ít văn bản kém chất lượng.
Trong quá trình đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật, sự tham
gia của các chủ thể ngoài Sở Tư pháp và cán bộ công chức chuyên môn còn ít.
Các chủ thể tham gia vào hoạt động đánh giá chưa được hướng dẫn một cách
bài bản; kết quả báo cáo đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật chưa
được công khai đầy đủ để cho các tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp và giám
sát; trách nhiệm giải trình của cơ quan đánh giá văn bản quy phạm pháp luật
còn hạn chế là những nguyên tạo nên các hạn chế trong hoạt động đánh giá tác
động VBQPPL.
Những hạn chế này cần được nhìn nhận và luận giải rõ hơn để đưa ra giải
pháp phù hợp giúp cải thiện chất lượng các văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương cấp tỉnh. Nói cách khác, cần thiết phải tiến hành
nghiên cứu hoạt động đánh giá tác động của chính quyền địa phương cấp tỉnh
để tìm ra các giải pháp để hoàn thiện, nhằm góp phần cải thiện chất lượng, hiệu
quả ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp
tỉnh.
Không những vậy, vấn đề quan trọng là tác động của văn bản chưa được
xem xét một cách thấu đáo, chưa tạo ra những chuẩn mực mang giá trị tham
khảo cho hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trong thời gian dài,
việc đánh giá tác động của văn bản quy phạm pháp luật còn bị xem nhẹ, chưa
được các cơ quan ban hành quan tâm thoả đáng. Chính điều này đã làm ảnh
hưởng đến chất lượng của văn bản quy phạm pháp luật do chính quyền địa
phương ban hành.
Hoạt động đánh giá tác động văn bản của chính quyền địa phương cấp tỉnh
chưa được chú trọng đúng mức nên chất lượng chưa cao. Trong thực tế rất
nhiều văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương bị dư luận phản
đối mạnh mẽ ngay khi vừa ban hành, gây thiệt hại không nhỏ cho nhà nước và
nhân dân. Việc tìm hiểu tác động của văn bản quy phạm pháp luật của chính

12. 4
quyền địa phương cấp tỉnh là vô cùng cần thiết và cấp bách giúp góp phần nâng
cao chất lượng của VBQPPL.
Thứ ba xuất phát từ thực trạng nghiên cứu về đánh giá tác động văn bản
quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh. Về mặt nghiên cứu
khoa học, chưa có nhiều công trình nghiên cứu về đánh giá tác động của văn
bản quy phạm pháp luật do chính quyền địa phương ban hành. Những nghiên
cứu này, nếu có cũng chỉ đề cập một cách hời hợt, thiếu tổng quát và chưa
mang tính hệ thống.
Đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật là xem xét tác động dự
kiến và thực tế của văn bản đó. Có hai loại đánh giá là đánh giá tác động trước
và đánh giá tác động sau. Đánh giá tác động trước là dự kiến những tác động có
thể có của văn bản quy phạm pháp luật để quyết định lựa chọn phương án tối
ưu. Đánh giá tác động sau là kiểm chứng tác động trên thực tế của văn bản quy
phạm pháp luật. Bản thân hoạt động đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp
luật vừa quan trọng lại vừa phức tạp. Thế nhưng hiện nay tại Việt Nam ít có
công trình nghiên cứu vấn đề đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật
của Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh. Đặc biệt là hệ thống lý
thuyết về đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân
dân và Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh tại Việt Nam không những tản mác mà còn
manh mún, chưa đầy đủ và hệ thống.
Từ những luận giải trên, tác giả nhận thấy việc nghiên cứu tác động của
văn bản quy phạm pháp luật là hết sức cần thiết vừa mang giá trị lý luận và
thực tiễn cao. Đây là lý do mà tác giả lựa chọn đề tài “Đánh giá tác động của
văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh” để nghiên
cứu và làm luận án tiến sĩ chuyên ngành Quản lý công.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu

13. 5
Mục đích nghiên cứu của Luận án là đưa ra những giải pháp giúp hoạt
động tổ chức đánh giá RIA đảm bảo hơn, gián tiếp góp phần nâng cao chất
lượng văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
Với mục đích nghiên cứu trên, luận án thực hiện một số nhiệm vụ nghiên
cứu sau:
Thứ nhất, tổng quan các công trình nghiên cứu trong nước và quốc tế về
đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp
tỉnh.
Thứ hai, hình thành khung lý thuyết về đánh giá hoạt động tồ chức đánh
giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh,
bao gồm:
- Hệ thống hoá các vấn đề lý thuyết về văn bản quy phạm pháp luật do
chính quyền địa phương ban hành.
- Hệ thống hoá các vấn đề lý thuyết liên quan đến đánh giá hoạt động tổ
chức đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa
phương.
- Xây dựng tiêu chí đánh giá hoạt động đánh giá tác động của văn bản
quy phạm luật của chính quyền địa phương.
- Nghiên cứu kinh nghiệm thực tiễn của một số nước liên quan đến hoạt
động đánh giá tác động trước của văn bản quy phạm pháp luật.
Thứ ba, phân tích thực trạng hoạt động đánh giá tác động văn bản quy
phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh từ đó đưa ra các giải
pháp nâng cao chất lượng của hoạt động này. Theo đó:
- Tiến hành khảo sát hoạt động đánh giá tác động băn bản quy phạm
pháp luật do chính quyền địa phương ban hành.

14. 6
- Nhận định thực trạng hoạt động đánh giá tác động của văn bản quy
phạm pháp luật địa phương cấp tỉnh.
- Phân tích tìm ra nguyên nhân đã dẫn đến những hạn chế trong việc thực
hiện hoạt động đánh giá tác văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa
phương cấp tỉnh.
Thứ tư, tìm kiếm những giải pháp để cải thiện hoạt động đánh giá tác
động của chính quyền cấp tỉnh để góp phần nâng cao chất lượng của văn bản
quy phạm pháp luật của chính quyền cấp tỉnh.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Luận án là hoạt động đánh giá tác động trước
văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi về không gian: Chính quyền địa phương cấp tỉnh.
Phạm vi về nội dung: tập trung phân tích làm rõ hoạt động đánh giá tác
động trước văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh.
Phạm vi về thời gian: Luận án tiến hành khảo sát thu thập số liệu sơ cấp
từ tháng 3 năm 2016 đến tháng 9 năm 2016. Số liệu thứ cấp được thu thập từ
năm 2015 đến nay.
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp luận
Phương pháp luận là các nguyên lý của chủ nghĩa duy vật biện chứng và
duy vật lịch sử, quan điểm, đường lối của Đảng. Tác giả sử dụng phương pháp
luận này để nhìn nhận vấn đề nghiên cứu được biện chứng và toàn diện hơn.
Vấn đề nghiên cứu được xem xét trong bối cảnh của nó, trong sự vận động với
môi trường mà nó tồn tại, từ đó có cái nhìn vừa khái quát, vừa cụ thể.

15. 7
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành Luận án, tác giả sử dụng một số phương pháp nghiên cứu
cơ bản sau:
Thứ nhất là phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp. Ở phương pháp này,
tác giả Luận án tiến hành thu thập các tài liệu thứ cấp là các báo cáo, nghiên
cứu có liên quan, văn bản quy phạm pháp luật để phục vụ cho việc xây dựng
khung lý thuyết liên quan đến thực hiện đánh giá tác động trước của văn bản
quy phạm pháp luật.
Thứ hai, phương pháp điều tra xã hội học cũng được sử dụng trong Luận
án này. Tác giả Luận án tiến hành khảo sát cán bộ công chức tại một số địa
phương để thu thập dữ liệu phục vụ nghiên cứu. Số liệu thu thập được xử lý
bằng phần mềm SPSS.
Luận án tiến hành khảo sát cán bộ công chức ở một số địa phương gồm
tỉnh Bình Phước, Tp. Cần Thơ, Tp. HCM, Tp. Đà Nẵng, Lâm Đồng, Hưng
Yên, Bạc Liêu, Phú Yên, Vĩnh Phúc. Do hạn chế về thời gian và nguồn lực nên
tác giả lựa chọn một số tỉnh trên. Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương,
chính quyền địa phương cấp tỉnh bao gồm Hội đồng nhân dân cấp tỉnh và Uỷ
ban nhân dân cấp tỉnh. Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh bao gồm Văn phòng, các Sở
và phòng Ban. Đối tượng khảo sát của đề tài là công chức đang công tác tại
Văn phòng Hội đồng nhân dân và Văn phòng Uỷ Ban nhân dân cấp tỉnh,
Thanh tra tỉnh, Sở Tư pháp, Ban dân tộc và một số Sở như Sở Giáo dục và Đào
tạo và Sở Kế hoạch và Đầu tư. Trong đó Văn phòng UBND và HĐND chiếm
tỷ lệ cao nhất do đây là hai bộ phận quan trọng tham gia vào việc ban hành và
đánh giá tác động của văn bản trước khi ban hành. Chẳng hạn như vào năm
2016, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân
Thành phố đã ban hành tổng cộng 74 văn bản quy phạm pháp luật, trong đó:
Hội đồng nhân dân Thành phố ban hành 12 Nghị quyết, Ủy ban nhân dân
Thành phố ban hành 62 Quyết định [45]. Sở Tư pháp và Thanh tra tỉnh cũng có

16. 8
liên quan nên cũng là đối tượng khảo sát. Trong các sở chuyên môn, tác giả
nhận thấy Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ban Dân tộc có
liên quan đến những văn bản, chính sách quan trọng nên cũng là đối tượng
khảo sát của đề tài.
Số lượng khảo sát là 350 người, số phiếu phát ra là 350, số phiếu thu về là
300, số phiếu hợp lệ là 258 phiếu.
Thứ ba, phương pháp phân tích, tổng hợp. Các tài liệu, thông tin và dữ
liệu thu thập được tác giả phân tích, đánh giá, xem xét trên các khía cạnh khoa
học pháp lý và khoa học chính sách công. Tác giả đồng thời tổng hợp những
kết luận về thực tiễn công tác xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp
luật của chính quyền cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay.
5. Giả thuyết khoa học và câu hỏi nghiên cứu
5.1. Giả thuyết khoa học
Hoạt động đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật của chính
quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay chưa được đảm bảo, gián tiếp làm cho
chất lượng văn bản quy phạm pháp luật chưa tốt. Theo đó, cần có các giải pháp
cải thiện chất lượng hoạt động đánh giá này.
Từ giả thuyết chung ở trên, Luận án đưa ra các giả thuyết cụ thể như sau:
- Hoạt động đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương cấp tỉnh chủ yếu tập trung vào khía cạnh phù hợp với
hệ thống pháp luật, hệ thống thủ tục hành chính mà xem nhẹ hoặc bỏ qua
những khía cạnh khác như khía cạnh kinh tế, xã hội và giới.
- Chính quyền địa phương cấp tỉnh chủ yếu sử dụng phương pháp định
tính trong đánh giá tác động văn bản.
- Hoạt động đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền cấp tỉnh chưa được thực hiện theo một quy trình khoa học và
thống nhất.

17. 9
- Vấn đề kiểm soát đánh giá tác động văn bản quy phạm pháp luật chưa
thật sự được xem xét trong hoạt động đánh giá tác động của chính quyền cấp
tỉnh.
5.2. Câu hỏi nghiên cứu
Câu hỏi nghiên cứu bao quát nhất là: Hoạt động đánh giá tác động trước
văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh hiện nay
như thế nào?
Theo đó, có những câu hỏi nghiên cứu cụ thể như sau:
Nội dung của đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương cấp tỉnh hiện nay có được đảm bảo?
Việc đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật của chính
quyền địa phương cấp tỉnh có diễn ra theo quy trình như thế nào?
Chủ thể đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật của chính
quyền địa phương cấp tỉnh có đảm bảo?
Phương pháp đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương cấp tỉnh được sử dụng ra sao?
Vấn đề kiểm soát hoạt động đánh giá tác động trước văn bản quy phạm
pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh hiện nay như thế nào?
Nguyên nhân nào gây nên những hạn chế của hoạt động đáng giá tác
động trước văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh?
Cần có giải pháp nào để làm cho hoạt động này đảm bảo hơn?
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Về ý nghĩa khoa học: Luận án có những đóng góp tích cực vào việc hệ
thống hoá lý thuyết về đánh giá tác động trước của văn bản quy phạm pháp
luật vốn đang còn tản mác trong bối cảnh nghiên cứu ở Việt Nam; đề xuất tiêu
chí (nội dung) đánh giá hoạt động đánh giá tác động trước của văn bản quy

18. 10
phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh.
Về ý nghĩa thực tiễn: Luận án cung cấp một cái nhìn khách quan về thực
trạng hoạt động đánh giá trước văn bản quy phạm pháp luật ở cấp chính quyền
này trong thời gian gần đây. Từ đó đưa ra những khuyến nghị với các cơ quan
nhà nước liên quan ở Trung ương và địa phương về các giải pháp để cải thiện
chất lượng của hoạt động đánh giá trước văn bản quy phạm pháp luật của
chính quyền địa phương cấp tỉnh. Không những vậy, Luận án còn là tài liệu
tham khảo cần thiết cho việc giảng dạy về luật và ban hành văn bản quy phạm
pháp luật trong các cơ sở đào tạo trong nước.
7. Những điểm mới của Luận án
Qua quá trình nghiên cứu, Luận án có một số điểm mới dưới đây:
Thứ nhất, Luận án không tập trung vào đánh giá tác động văn bản như các
nghiên cứu về RIA mà tập trung vào phân tích, đánh giá quá trình thực hiện
đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật. Đây là nội dung nghiên
cứu mới ít được nghiên cứu ở Việt Nam.
Thứ hai, Luận án xây dựng được khung lý thuyết đánh giá quá trình thực
hiện đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật. Khung lý thuyết này
vừa giúp Luận án phân tích, đánh giá thực trạng của hoạt động này, vừa mang
lại những giá trị mới cho việc xây dựng tiêu chuẩn đánh giá quá trình thực hiện
RIA của chính quyền địa phương cấp tỉnh.
Thứ ba, Luận án còn đề cập đến một vấn đề rất mới của quá trình thực
hiện đánh giá tác động trước văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa
phương cấp tỉnh, đó là vấn đề kiểm soát hoạt động đánh giá. Đây là nội dung
mới, ít được nghiên cứu ở Việt Nam. Luận án đã trình bày lý thuyết và thực
trạng về kiểm soát hoạt động đánh giá. Đây là giá trị và điểm mới mà Luận án
đạt được.
8. Cấu trúc của Luận án

19. 11
Ngoài phần mở đầu mang tính chất giới thiệu, nội dung chính của Luận
án được kết cấu với bốn chương:
Chương 1. Tổng quan về đề tài nghiên cứu
Chương 2. Cơ sở lý luận về đánh giá tác động trước của văn bản quy
phạm pháp luật do chính quyền địa phương cấp tỉnh
Chương 3. Thực trạng hoạt động đánh giá tác động trước văn bản quy
phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh
Chương 4. Hoàn thiện hoạt động đánh giá tác động trước văn bản quy
phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh.
Cuối cùng là phần kết luận và danh mục tài liệu tham khảo.

20. 12
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU
Đánh giá tác động của văn bản quy phạm pháp luật nói chung và văn bản
quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh nói riêng thường
được đề cập trong những công trình khoa học liên quan đến quyền lập quy,
công tác xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan hành
chính nhà nước, hoặc trong một số nghiên cứu về chính quyền địa phương.
1.1. Các nghiên cứu liên quan đến ban hành văn bản quy phạp pháp
luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh
Ở Việt Nam, có nhiều nghiên cứu liên quan đến ban hành văn bản quy
phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh, và thường tập trung vào
các nội dung quan trọng.
Những nghiên cứu về thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp
luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh
Từ kinh nghiệm thực tiễn ở Việt Nam trong lĩnh vực xây dựng và ban
hành văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước, trong quá trình
tìm hiểu đề tài này ở Việt Nam, tác giả đã có điều kiện tiếp xúc, nghiên cứu
một số tài liệu, công trình nghiên cứu đã được công bố.
Trong cuốn “Kỹ thuật lập quy” của Lưu Kiếm Thanh [50], Nhà xuất bản
Lao động năm 1998, tác giả nhấn mạnh đến những quy định và cách thức ban
hành những văn bản pháp luật. Những nội dung được trình bày trong nghiên
cứu này có ích cho cơ quan hành chính nhà nước trong việc ban hành văn bản
phục vụ cho hoạt động quản lý nhà nước.
Cuốn “Một số vấn đề lập pháp, lập quy” của Viện Nghiên cứu Khoa học
pháp lý - Bộ Tư pháp, Nhà xuất bản Lao động năm 1995 [55], trên cở sở phân
tích những bất cập về lập pháp và lập quy ở Việt Nam hiện nay, các tác giả đã
đưa ra những khuyến nghị nhằm hoàn hoàn thiện vấn đề lập pháp và lập quy.

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52210
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562