Ramil Cabbarov +994557421022 ramilcabbarov@gmail.com

1. MARKETİNQ
Müəllim:
Ramil CABBAROV
r.jabbarov@unec.edu.az
Mövzu 7
• Məhsul, xidmət və brend strategiyası

2. • Məhsul anlayışı, məhsul və xidmətlərin əsas təsnifatı
• Şirkətlərin öz məhsul və xidmətləri, məhsul xətləri və
kompleksləri ilə bağlı qərarlar
• Şirkətlərin brendinq startegiyası
• Xidmət marketinqinin dörd xarakteristikası
Mövzuya baxış

3. KEYS
• Kosmetika məhsulları istehsal edən şirkətlərin ətriyyat satışı
• 160 milyard dollarlıq bazar həcmi
• Kimyəvi tərkib < qadınlara istədikləri nəticəni əldə etmək
üçün arzu və istək satırlar
• Maya dəyəri 10 USD olan ətir 180 USD satıla bilər
• Adlandırmanın əhəmiyyəti: Obession (Xəyal), Passion
(Ehtiras), Opium, Joy (Sevinc), Love (Eşq)

4. Məhsul və xidmət nədir?
İstək və ehtiyacı ödəyə bilən və bazarın diqqətinə,
istifadəsinə, istehlakına təklif oluna bilən istənilən bir şey.
Hər hansı fəaliyyət və ya faydadır ki, bir tərəf digər tərəfə
təklif edir və özlüyündə fiziki duyulmaz olur və mülkiyyət
forması dəyişilməz qalır.
MƏHSULXİDMƏT

5. Şirkətlər əslində nə satır?
BİLİKLƏR / YENİ KƏŞFETMƏLƏR
TƏCRÜBƏLƏR
FAYDALAR

6. Məhsulu planlaşdırmada 3 səviyyə
Alıcı həqiqətən nə alır?

7. Məhsul və xidmətlərin təsnifatı | İstehlak məhsulları
İstehlak məhsulları – son istehlakçı tərəfindən şəxsi istifadə üçün alınan məhsul

8. Məhsul və xidmətlərin təsnifatı | Sənaye məhsulları
• Sənaye məhsulları – təkrar emal etmək və ya biznes
qurmaq məqsədilə şirkət və fərdlər tərəfindən alınan
məhsullar
Xammal və ehtiyat hissələri İstehsal vasitələri (əsas vəsaitlər) Ehtiyyatlar və xidmətlər

9. Təşkilatlar, fərdlər, məkanlar və ideyalar

10. Təşkilatlar, fərdlər, məkanlar və ideyalar

11. Sosial marketinq

12. Məhsul və xidmət haqqında qərarlar
• Məhsul üzrə fərdi qərarlar
• Məhsul xətti üzrə qərarlar
• Məhsul kompleksi üzrə qərarlar

13. Məhsul üzrə fərdi qərarlar
Məhsulun
əlamatləri
Brendləşdirmə Qablaşdırma Nişanlama
Məhsulun
dəstəklənməsi
xidmətləri

14. Məhsulun əlamətləri | Məhsulun keyfiyyəti
• Ümumi Keyfiyyət Menecmenti (TQM) və İSO
• Məhsulun keyfiyyətinin 2 ölçüsü:
KEYFİYYƏT SƏVİYYƏSİ VƏ DAVAMLILIQ
Əməli keyfiyyət – məhsulun öz funksiyasını yerinə yetirmə qabiliyyəti
Keyfiyyət uyğunluğu – defektlərdən (qüsurlardan) azad olma və fəaliyyətin
hədəf səviyyəsinə çatdırılması

15. Məhsulun əlamətləri | Məhsulun xüsusiyyətləri
Məhsulun daha da mükəmməliyi üçün hansı
xüsusiyyətlər olmalıdır?

16. Məhsulun əlamətləri | Məhsulun üslubu və dizaynı

17. Brendləşdirmə
Brend – bir satıcı və ya bir qrup satıcıların məhsul və
xidmətlərini müəyyən etmək və rəqiblərdən özlərini
fərqləndirmək məqsədilə istifadə etdiyi ad, rəmz, simvol
və ya dizayn, hətta bunların hər hansı bir
kombinasiyasıdır.

18. Qablaşdırma
• Məhsul üçün qablamaların və paketlərin dizaynı və
istehsalı fəaliyyətidir.

19. Nişanlama (Etiket vurma)
• Qabın əsas hissəsinə vurulmuş sadə etiketlərdən tutmuş,
mürəkkəb qrafiklərə qədər hər şeyi özündə birləşdirir.
• Vahid qiymətqoyma
• İstifadə müddəti
• Qida tərkibi

20. Məhsulun dəstəklənməsi xidməti
R&D

21. Məhsul xətti üzrə qərarlar
• Məhsul xətti – oxşar məhsullar qrupu olaraq eyni tipli
mağazalar vasitəsilə bazara çıxarılır və təyin edilmiş
qiymət həddində eyni tipli müştəri qruplarına satılır.

22. Məhsul xətti üzrə qərarlar
İstehsal xətti iki vasitə ilə uzadıla bilər:
• Xəttin uzadılması
Məhsul xəttini mövcud çeşidin kənarına çıxartma
• xəttin doldurulması
Mövcud çeşid daxilində əlavə çeşidlərin əlavə olunması

23. Məhsul kompleksi və ya məhsul çeşidi
• Özündə fərdi satıcının satışa təklif etdiyi bütün məhsul
xəttlərini və toplusunu cəmləşdirir.
Məhsul kompleksinin 4 əsas ölçüsü:
• Enlik
• Uzunluq
• Dərinlik
• Davamlılıq

24. Brendləşmə strategiyası: Güclü brendlərin yaradılması
Quaker Oats şirkətinin təsisçisi John Stuart:
«Əgər bu biznes aramızda bölünsəydi, mən sizə bu biznesin hər şeyini verərdim.
Özümə isə brend və ticarət nişanını saxlayardım.
Mən əminəm ki Sizdən daha yaxşı qazanaram»
Brend mənsubluğu (Brand equity)
Tanınmış brendə görə müştəri tərəfindən formalaşan məhsul və ya xidmətə
olan müsbət təsiredici effekt
• Brendlər istehlakçının təfəkküründə mövcud olur
• Brend mənsubluğunun ölçüsü müştərilərn bu brendə daha çox pul vermək
arzusunun dərəcəsindən ibarətdir.
• Brendin həqiqi dəyəri = istehlakçını üstüntutma + loyallığın cəlbetmə gücü

25. Brend strategiyasına dair əsas qərarlar
Brendin pozisiyalaşması
• Xüsusiyyətlər
• Faydalar
• İnam və dəyərlər

26. Brend strategiyasına dair əsas qərarlar
Brend adının seçilməsi
• Seçilmə
• Qorunma

27. Brend strategiyasına dair əsas qərarlar
Brend sponsorluğu
• İstehsalçının brendi /IBM
• Özəl brend / CanUn / Bazarstore
• Lisenziyalaşdırma / Disneyland
• Təkrar brendləşmə / İkilinişanlama

28. Brendin İnkişaf Strategiyaları
Xətt uzunluğu
Xəttin genişləndirilməsi
Brend ölçüsü
Multibrendlər Yeni Brendlər
Yeni
YeniMövcud
MƏHSUL KATEQORİYASI
BRENDİNADI
Mövcud

29. Xidmətlər marketinqi: xidmətin təbiəti və xüsusiyyətləri

30. Xidmət şirkətləri üçün marketinq strategiyaları
Xidmət-gəlir şəbəkəsi:
• Daxili xidmətin keyfiyyəti: ən yaxşı işçilərin seçilməsi və təlimatlandırılması
• Yaradıcı və məhsuldar xidmət işçiləri: daha razıqalan, sadiq və zəhmətkeş
işçilər
• Daha yüksək xidmət dəyəri: daha effektiv və səmərəli müştəri dəyərinin
yaradılması və xidmətin çatdırılması
• Razı və sadiq müştərilər: daim sadiq olacaq, alış-veriş etməkdə davam edəcək
və digərlərinə məsləhət görəcək
• Sağlam xidmət gəlirləri və artım: xidmət firmasının yüksək fəaliyyət
göstəriciləri

31. Xidmət marketinqinin 3 növü

32. -
•

33. -
•

34. -
•

35. -
•

36. -
•

37. -
•

38. -
•

39. -
•