Ramil Cabbarov +944 55 7421022 ramilcabbarov@gmail.com

1. KREATİV SƏNAYEDƏ
STRATEJİ MARKETİNQ
Müəllim:
Ramil CABBAROV
r.jabbarov@unec.edu.az
• Qiymət strategiyaları

2. • əmtəə və xidmətlər üçün tələb edilən (alınan)
pul
• istehlakçıların bir əmtəəni almaq üçün ödəmək
məcburiyyətində olduqları pul miqdarıdır.
Qiymət nədir?

3. Qiymətləndirmə nə üçün vacibdir?
• Gəlirlə bağlı olduğu üçün
• Rəqabətlə bağlı olduğu üçün
• Əmtəənin qəbul edilməsində meyar olduğu üçün
• Bazar şərtləri səbəbiylə (tam rəqabət, haqsız rəqabət, monopoliya)
• Tələbin elastikliyi ilə birbaşa əlaqəli olduğu üçün
• Firmanın məqsədinin həyata keçməsi üçün

4. Qiymətləndirmə Məqsədləri
• Satış həcminin maksimizasiyası
• Hədeflənən bazar payı ya da satış həcminə çatmaq
• Mənfəətin maksimizasiyası
• İnvstisiyanın geri dönüş müddətinin qısaldılması
• Nəğd pul axışının maksimizasiyası
• Rəqabəti azaltmaq
• Firmanın digər mallarının satışını artırmak
• İmic yaratmak
• Bazar qiymətini müəyyənləşdirmək

6. Qiymət Qərarlarında Təsiredici Faktorlar
• Alıcılar
• Vasitəçilər
• Rəqiblər
• İstehsal faktorları və sahibləri
• Hökumət
• Firmanın digər departamentlərinin idarəediciləri
• Ümumi iqtisadi vəziyyət

7. Qiymətləndirmədə diqqətə alınmalı olan əsas məqamlar
Əmtəənin
maya dəyəri
Rəqib qiymətlər və
digər daxili və
xarici faktorlar
İstehlakçının
qəbul etdiyi
dəyər
Bu qiymət
səviyyəsində
mənfəət mümkün
deyil
Bu qiymət
səviyyəsində
tələb yoxdur
Aşağı qiymət Yüksək qiymət

8. Qiymətləndirməyə təsir edən faktorlar
XARİCİ FAKTORLAR
DAXİLİ FAKTORLAR
Qiymətləndirmə
Qərarları
Rəqiblərin maya
dəyəri və qiymətləri
Bölgü Kanalları
Bazar və tələb
səviyyəsi
Siyasi və hüquqi
tənzimləmələr
Qiymətləndirmə
məqsədləri
Marketinq
kompleksi strategiyaları
Qiymət qərar
mexanizmi
Maya dəyəri
quruluşu

9. Qiymətləndirmə
məqsədləri
Var olmaq
•Xərcləri qarşılama
Maliyyə
•Maksimum
mənfəət
•Nəğd pul axışı
•İnvestisiyanın geri
dönüşü
Marketinq
•Bazar payı və mövqeyi
•Satış həcmi
•Statusu qoruma

10. Əsas qiymətləndirmə metodları
1- Maya Dəyərinə Görə Qiymətləndirmə
Maya dəyəri artı (+) üsulu
• Alış maya dəyəri əsaslı: Alış qiymətinin ədəd qiymətinin üzərinə mənfəət əlavə
edilərək əldə edilən qiymət. Toptancı və pərakəndəcilər tez tez istifadə edirlər.
• Tam maya dəyəri əsaslı: Ortalama maya dəyərinə müəyyən bir mənfəət əlavə
edilir. Daha çox istehsalçılar istifadə edirlər.
Hədəf qimətləndirmə
Müəyyən bir satış həcmində əldə ediləcək mənfəət hədəf götürülərək qiymət
müəyyənləşdirilir. Miqdar əvvəlcədən təxmin edilməlidir.

11. Əsas qiymətləndirmə metodları
2- Tələbə Görə Qiymətləndirmə
• İstehlakçıya təqdim edilən əmtəənin bazardakı dəyərini hesablamada,
istehlakçı üçün bu əmtəənini nə qədər dəyərli olduğunu təxmin etməyə
əsaslanır.
3- Rəqabətə Görə Qiymətləndirmə
• Cari qiymət əsaslı
Sektordakı ortalama qiymət əsas alınır, asandır, rəqabəti qızışdırmaz, qiymətə
rəqiblərin və istehlakçıların reaksiyası müəyyəndir, maya dəyərini hesaplama
çətinliyi mövcud olduqda rahat metod ola bilər, gündəlik tələbat malları üçün
istifadə edilir
• Qapalı zərf üsulu

12. Qiymət müəyyənləşdirmə prosesi
•
Tələbin incələnməsi
Qiymətləndirmə məqsədinin seçimi
Maya dəyərinin incələnməsi
Rəqib qiymətlərin incələnməsi
Qiymətləndirmə metodunun seçimi
Son qiymətin müəyyənləşdirilməsi
Son qiymətdə düzəltmələrin edilməsi

13. Qiymətləndirmə prosesi
VƏZİYYƏT
Rəqiblərin qiymətləri
Xərclər
Tələb
Anbar Ehtiyatları
Güc istifadəsi
İdarəetmənin prioritetləri
ANALİZLƏR
Müştəri reaksiyası
Rəqiblərin reaksiyası
Satış həcmi təsiri
Satış hasilatı təsiri
Bazar payı təsiri
Qazanç təsiri
TƏXMİNLƏR
Təcrübə
Təxminlər
Mütəxəssislərin fikri
Satış gücü məlumatları
Marketinq tədqiqatları
Marketinq İnformasiya Sistemi
ALTERNATİVLƏR
Mövcud vəziyyəti qoru
Qiyməti yüksəlt
Qiyməti endir
Lideri təqib et
Qiyməttə endirimə get
Gələcəktəki qiyməti bəyan et
Nəticələri
qiymətləndir
Qiymətləndirnə
qərarı

14. Yeni əmtəələr üçün qiymətləndirmə strategiyaları
1- Yüksək Qiymət Strategiyaları
• Bazarın Qaymağını Toplama
• Mükafatlı Qiymətləndirmə
• İmic Yaradan Qiymətləndirmə
• Qoruyucu Qiymətləndirmə
2- Aşağı Qiymət Strategiyaları
• Bazara Nüfuz Etmə (Yayılma)
• Bazara Girişləri Əngəlləmə
• Stimullaşdırma İstiqamətli Qiymətləndirmə
• Bazardan Qovma

15. Bazarın qaymağını toplama və nüfuz etmə strategiyaları
Meyar Bazara Nüfuz Etmə
Məqsəd Risk edərək uzun dövrdə pazar payı artırma və ya qoruma
Tələbin quruluşu Qiymət elastik olub, birdən çox pazar hədəf olaraq seçilir
Əmtəə xüsusiyyətləri Prestij önəmli deyil ancaq əmtəə həyat seyri uzundur
Qiymət Qiymətlər enmə təzyiqi altındadır və sürətli hərəkət lazımdır
Stimullaşdırma Əmtəə bilinən bir əmtəədir
Bölgü Mövcud bölgü kanalı
Rəqabət vəziyyəti Aşağı qiymət ilə bazara məhdud giriş əngəli
Maliyyə Yüksək investisiya və yavaş geri ödəmə

16. Bazarın qaymağını toplama və nüfuz etmə strategiyaları
Meyar Bazarın Qaymağını Toplama
Məqsəd Riskdən qaçma və qısa dövrdə mənfəətlilik
Tələbin quruluşu Qiymət elastik deyilsə və bir çox bazar seqmenti hədəf alınır
Əmtəə xüsusiyyətləri İmic önəmli və əmtəə həyat seyri qısadır
Qiymət Qiymətlər qoruna bilinir ancaq birdən çox təzyiq mövcuddur
Stimullaşdırma Əmtəələr çox tanınmır
Bölgü Yeni və fərqli bölgü kanalı
Rəqabət vəziyyəti
Yeni rəqiblər bazara girə bilər ancaq bazara giriş əngəlləri
yüksəkdir
Maliyyə Az investisiya və sürətli geri ödəmə

17. Praktikada qiymət siyasətləri
1- Endirimli Qiymət Siyasətləri
• Funksional Endirim
• Miqdar Endirimi
• Mövsüm Endirim
• Erkən Ödəmə Endirimi
2- Coğrafi Təməlli Qiymət Siyasətləri
• Satış Yerində Qiymətləndirmə
• Təslim (Müştəri) Yerində Qiymətləndirmə
• Bölgə Qiymətləndirməsi
3- Tək Qiymət – Dəyişkən Qiymət Siyasətləri

18. Praktikada qiymət siyasətləri
4- Məhsul Xətti Qiymət Siyasəti
5- Zəmanətli Qiymət Siyasəti
6- Yol Göstərici Qiymət Siyasəti
7- Azaltma Qiymət Siyasəti
8- Psixolojik Qiymət Siyasətləri
- Quyruqlu Qiymətləndirmə
- Miqdar Endirimli Qiymətləndirmə
- Sabit Qiymətlə Qiymətləndirmə
- Prestij (İmci) Yaradıcı Qiymətləndirmə
9- Qiymət Fərqliləşdirmə Siyasəti

19. Qiymətləndirmədə psixoloji faktorlar
• Qiyməttə quyruq (Məsələn 5,90) istifadəsi
• Qiymətdə istinadın istifadəsi
• Qəbul etmə fərqi yaradan qiymətləndirmə
• Halo (digər qiymətlərdən təsirlənmə) təsiri
• Risk vurğulama
• Asanlıq təsiri
• Etik mövzular
• Qiymət aralığı vermə

20. Qiymət Azaltma
• Geniş kütlə varsa tətbiq olunur
• Güclü qiymət rəqabəti ortamında azalan
bazar payını artırmaq üçün edilir
• Aşağı qiymətlə bazara hakim olmaq istəyilə
edilir
• Hava yolları şirkətləri, fast food xidmətləri,
avtomobil şirkətləri
Qiymət Artırma
• Mənfəət artırmaq gözləntisi ilə edilir
• Qiymət artırma səbəbləri istehlakçı ilə
kommunikasiya quraraq açıqlanmalıdır
• Əlavə çox qiymət tətbiq edildiyini anlayan
müştəri seçimini dəyişə bilər
• Qiymət artırma əvəzinə maliyyəti azaltma
yolları axtarılmalıdır
• Yeni açılan restoranlar
Qiymət dəyişimi: Qiymət artırma və azaltma

21. Qiymət Azaltma
• Qiymət azaldığında müştərinin diqqətini çəkmə ehtimalı
yüksəkdir amma mənfi rəylər yarana bilər
• Məhsulun qüsurlu vəyaxşı satılmadığını
• Şirkətinin finans gücünün yaxşı olmadığı və bazarda
çəkiləcəyini
• Məhsulun qiymətinin daha da düşəcəyini və bir qədər də
gözləmək
• Məhsulun keyfiyyətinin dəyişməsi
• Chevrolet bazardan çəkilməsi
Qiymət Artırma
• Qiymət artımı müsbət müştəri rəyi yarada bilər
• Məhsulun həqiqətən keyfiyyətli olduğunu
• Qiymət artırmanın haqlı olduğunu və qiymətin bazara
uyğun olduğunu
• Əmlak qiymətləri
Qiymət dəyişimi: İstehlakçının qiymət dəyişiminə münasibəti

22. Qiymət azaltmada rəqib düşüncəsi
• Bazar payını artırmaq istəyi
• Vəziyyətin pis olması ilə satışları artırma
istəyi
• Toplam tələbin arıtırılması üçün bütün
şirkətlərin qiymətləri aşağı salacağı inancı
Rəqibin qiymət dəyişimini
dəyərləndirmə
• Rəqib qiyməti hansı məqsədə dəyişdirdi?
• Böyüməkmi, əlavə pay mı?
• Qısa müddətli mi, yoxsa uzun müddətli keçərli olacaq?
• Tədbir görülməzsə bazar payıvə mənfəət təsiri nə olar?
• Reaksiya verilsə digər rəqiblər nə edəcək?
• Məhsulun həyat dövrünün vəziyyəti? Məhsul çeşidindəki
əhəmiyyəti? Rəqiblərin resursları? Bazarın qiymətə
münasibəti? Satış-xərc itkisi?
Qiymət dəyişimi: Rəqiblərin qiymət dəyişiminə reaksiyası