2. ANGİNA
Kəskin tonzillit və ya angina badamcıqların
iltihabına deyilir. Badamcıqlar ağız və burun
vasitəsilə orqanizmə daxil olan mikrobların
qarşısını alaraq baryer rolunu oynayır.
2 forması vardır:
Kəskin
Xroniki
4. Medial və lateral səth
Medial səthin üzəri skvamoz
epitəllə örtülmüşdür və kriptlərlə
bitir. Sayca 12-15 ədəddir. Kriptlər
səthinin böyüdülməsində rol
oynayırlar. Buraya epitel yığıntı,
bakteria və qida dola bilər.
Lateral səthin üzəri fibroz kapsulla
əhatə olunmuşdur. Badamcıq
yatağı fibroz kapsuldan areol
toxuma ilə ayrılmışdır. Bu
tonsillektomiya zamanı badamcığı
yataqdan asanlıqla ayırmağa
imkan verir.
6. BADAMCIĞIN FUNKSİYASI
Qoruyucu funksiyası-
burundan və ağızdan
patogenlərin keçidinin
qarşısını alır.
Üzərindəki kriptlərin səthini
böyüdür ki, bu da
patogenlərə qarşı
müdafiəni daha da artırır.
Və Valdeyer limfatik
həlqəsini təşkilində iştirak
edir.
7. ANİGİNANIN SİMPTOMLARI
Kəskin ümumi zəiflik, boğazda
qıcıqlanma, udqunmanın ağrılı
olması, ağrının qonşu orqanlara
yayılması, temperaturun qalxması
(38-400C), baş ağrıları, iştahanın
azalması, limfa vəzilərinin böyüməsi
və s. xarakterik simptomlardandır.
Xüsusilə uşaqlarda çeynəmənin ağrılı
olması, yeməkdən imtina və ağız
suyunun çoxalması kimi əlamətlər
müşahidə oluna bilər. Kəskin
tonzillitlərin növündən asılı olaraq
xəstəlik özünü həm yüngül, həm də
ağır formada göstərə bilər. Xəstəlik
adətən 6-8 gün davam edir.
8. Ən çox 5-15 yaş qrupu arasında yayılmışdır, böyüklərdə də ola bilər.
Törədiciləri: beta-hemolitik streptokokk (daha çox rast gəlinən),
stafilokokk, pnevmokokk, H. Influenza
Simptomları: boğaz ağrısı, udqunmada çətinlik, temperatur, qulaq
KƏSKİN ANGİNA
9. KATARAL KƏSKİN ANGİNA
Selikli qişada proses gedir. Selikli qişa hiperemiyalı,
ödemlidir. Əsas şikayət boş udqunma zamanı ağrı,
baş ağrısı, subfebril temperatur, ümumi əzginlik,
zəiflik, əzələ və oynaq ağrısı. Xəstəlik 3-5 gün
davam edir. Farinqoskopiyada diffuz hiperamiya
aydın nəzərə çarpır.
10. LAKUNAR ANGİNA
Proses əsasən lakunalarda gedir. Temperatur 38-39.
üşütmə, əzələlərdə oynaqlarda ağrının artması.
Farinqoskopiyada badamcıq səthində qeyri-düzgün
formalı ərp qeydə olunur. Bəzən ərp tamamilə
badamcığı əhatə edir. Lakin badamcıqdan kənara
yayılmır.
11. FOLLİKULYAR FORMA
Proses follikullarda gedir. Follikul irinləyir, yüksək
temperatur, üşütmə, ümumi infeksion əlamətlər
təzahür edir. Bəzən xəstə qusur, intoksikasiya
halları, diareya olur. Farinqoskopiyada badamcığın
səthində girdə formalı sarı, sarımtıl-ağ nöqtələrə rast
gəlinir. Bu forma seprik endokardit, nefrit, otit kimi
ağırlaşmalar olur.
12. SİMANOVSKİ-VİNCENT XORALI-PLYONKALI ANGİNA
Ağız boşluğunda
iyəbənzər çöp və yanaq
spiroxetlərinin simbiozu
ilə törədilir. Meyil yaradan
amillər keçirilmiş kəskin
və xroniki infeksion
xəstəliklər, qanazlığı,
orqanizmdə durğunluq
yaradan müxtəlif hallar.
Kəskin simptomlarla
başlanır, badamcığın
yuxarı qütbündə kiçik
səthi xora əmələ gəlir və
üzəri sarımtıl yaxud
bozumtul plyonka ilə
örtülür.
13. DİAQNOSTİKASI
Uyğun əlamətlərin olması
Qan analizi
Boğazdan kulturanın götürülməsi
Nazofarinksin X -Ray müayinəsi:
badamcıqdakı hipertrofiyanı müəyyən etmək
üçün.
14. MÜALICƏSI
Əsasən belə xəstələr ev şəraitində, lakin yaxşı olar ki, təcrid olunmuş
şəkildə müalicə olunmalıdır. Ağır hallarda müalicə xəstəxananın
infeksion şöbəsində aparılmalıdır. İlk gündən 7-8 günlük ciddi yataq
rejimi gözlənilməlidir. Buna həm xəstəliyin ağırlaşmalara səbəb
olmasının qarşısını almaq, həm də onun xroniki hala keçməsini
önləmək üçün əməl olunmalıdır. Dərman preparatlarından antibiotiklər
(7-10 gün) və antihistamin preparatlarının kurs müalicəsi aparılır, yerli
olaraq qarqara, inhalyasiya, temperatur olarsa hərarətsalıcı və
ağrıkəsici dərmanlardan istifadə olunur. Əgər xəstəlik xroniki hala
keçərsə və il ərzində bir neçə dəfə təkrarlanaraq xəstəyə əziyyət
verərsə, tonzillektomiya əməliyyatı aparılmalıdır. Lakin bunun üçün
xəstəliyin bir qədər sakitləşməsini gözləmək lazımdır. Bundan başqa,
tonzillitin qabağı vaxtında alınmazsa, bir sıra ağırlaşmalara
(peritonzilyar və udlaqətrafı abses və s.), hətta sepsis kimi ciddi
problemlərə gətirib çıxara bilər.
