1. A B B A S Ə L İ Z A D Ə X Ə Y A L Ə 7 4 A
M P F - 1
HAMİLƏLİK VƏ BÖYRƏK
XƏSTƏLİKLƏRİ
2. BÖYRƏK XƏSTƏLİKLƏRİ
Ekstragenital xəstəliklər arasında
böyrək patologiyalarına tez-tez təsadüf
olunur. Ən çox piolonefrit (10-15%), bir
qədər az isə qlomerulonefrit (0.1-0.2%)
və böyrəkdaşı xəstəliyinə təsadüf
olunur.
3. Piolonefrit və hamiləlik
Piolonefrit bakterial-iltihabi xəstəlik olub, böyrəyin
kasacıq-ləyən sisteminin, interstisial toxumasının
zədələnməsi ilə müşayiət olunur. Bu patologiya ilkin
olaraq hamiləlik zamanı üzə çıxarsa, buna hestasion
piolonefrit deyilir.
Hamiləliyə qədər olan piolonefrit isə hamiləlik
fonunda kəskinləşə bilər vəya xroniki, latent formaya
keçə bilər.
4. Kəskin hestasion piolonefritə
və hamiləlik zamanı xroniki
piolonefritin kəskinləşməsinə
sidik ifrazının pozulması,
hormonal və immun sistemdə
baş verən dəyişikliklər şərait
yaradır. Çox vaxt bu xəstəliyi
bağırsaq çöpləri, klebsiella,
enterobakteriyalar, protey,
streptokoklar, stafilokoklar,
göbələklər, anaeroblar və s.
Tərəfindən törədir.
5. Infeksiya böyrəklərə başqa lokalizasiyalı
infeksiya ocaqlarından hematogen,
limfogen və qalxan yolla yayılır. Infeksiya
mənbəyi isə mədə-bağırsaq sisteminin,
cinsiyyət orqanlarının iltihabi xəstəlikləri,
kariesli dişlər, xroniki tonzillit,
furunkulyoz, panarisium və digər
infeksiya ocaqları ola bilər. Xəstəlik
zamanı interstisial toxumada perivaskulyar
infiltratlar əmələ gəlir ki, bəzi hallarda
bunlar irinləyərək qabıq maddədə və ya
kapsulun altında xırda irinciklərə, absesə və
ya böyrəyin karbunkuluna çevrilə bilər.
6. Başlıca şərtlər
2 başlıca şərt vacibdir: 1. infeksion amil və 2.
urodinamikanın pozulması.
Hamiləlik sidik yollarında iltihabi xəstəlik üçün şərait
yaradır. Belə ki, progesteron və digər cinsiyyət
hormonlarının təsirindən sidik yolları genişlənir,
uzanır və qıvrılır ki, bu da diskineziyaya,
ləyənciklərin genişlənməsinə səbəb olur.
7. Klinik şəkli
Xəstəliyin kəskin dövründə hamilələr əsasən ümumi
vəziyyətlərinin qəflətən pisləşməsindən, xəstəliyin
kəskin başlanmasından, zəiflik, baş ağrısından,
bədən temperaturunun yüksəlməsindən, titrəmədən
şikayət edirlər. Eyni zamanda dizurik pozuntular,
qabırğa-bel bucağında ağrılar qeyd edilir.
8. Diaqnoz
Laborator müayinələrə əsaslanmış kliniki əlamətlər
əsasında qoyulur. Sidikdə leykositlər, bakteriyalar və
az miqdarda zülal aşkarlanır. Sidiyin bakterioloji
analizi törədicinin növünü və onun antibiotiklərə
həssaslığını təyin etməyə imkan verir.
9. Müalicə
Hamilə hospitalizasiya olunmalıdır. Hamilənin böyrüüstə, piolonefritin
lokalizasiyasının əksi olan tərəfdə uzanması sidiyin yaxşı xaric olmasına
şərait yaradır və onun vəziyyətini asanlaşdırır. Yüngül, asan həzm olunan
qidalar və çoxlu turş qəbul edilməlidir.
Antibakterial müalicə törədicinin xüsusiyyəti və preparatın dölə təsiri nəzərə
alınmaqla aparılmalıdır.
Intoksikasiya əlamətləri olarsa, detoksikasion infuzion müalicə
aparılmalıdır.
10. Xroniki qlomerulonefrit və hamiləlik
Qlomerulonefrit infeksion-allergik xəstəlik olub,
yumaqcıqların immunokompleks zədələnməsi ilə
müşayiət edilir. Xəstəliyin törədicisi hemolitik
streptokokdur. Damaq badamcıqları infeksiyanın
giriş qapısıdır. Xroniki və kəskin
formaları var.
11. Klinikası
Xronik qlomerulonefritin gedişi onun
kliniki formasından asılıdır. Nefrotik
formada sidik sindromu- kəskin
ödemlər, proteinuriya,
hipoproteinemiya və
hiperxolestrinemiya olur. Hipertonik
formada isə sistolik və diastolik təzyiqin
yüksəlməsi nəzərə çarpır. Sidik
sindromu isə o qədər də qabarıq olmur.
Qarışıq formada hər hansı bir əlamətin
üstünlüyü ilə bütün tipik simptomlar
olur. Latent formada isə aparıcı
simptom davamlı hemoturiyadır.
12. Müalicə
Hamiləlik dövründə bir neçə dəfə hospitalizasiya
olunmalıdır. A/T-i tənzimləmək üçün dopeqit, klofelin,
nifedipin, obzidan, verapamil, papaverin, dibazol, eufillin
və s. Istifadə olunur.
Hipoproteinemiya müşahidə edilərsə, vena daxilinə zülal
preparatları köçürülür. Ümumi möhkəmləndirici,
desensibilizasiyaedici müalicə aparılır.
13. Hamiləlik və böyrəkdaşı xəstəliyi
Bu patologiyaya daha çox
təsadüf olunur. Onun
inkişafında fosfor
mübadiləsinin və purin
mübadiləsinin pozulmasının
mühim rolu vardır. Infeksiyalar
başlıca faktordur. Infeksiya
daşların yaranmasına şərait
yaradır, daşlar isə sidik
yollarını zədələyərək
infeksiyanın yayılmasına səbəb
olur.
14. Klinikası
Əsas simptomları ağrı, hematuriya və konkrementin
xaric olmasıdır. Ağrı qabırğa-bel nahiyəsində
lokallaşır, qasıq nahiyəsinə, cinsiyyət dodaqlarına,
ayağa, epiqastral nahiyəyə və qarın boşluğunun digər
nahiyələrinə irradiasiya edilir. Xəstə məcburi vəziyyət
alır, ağrının əksi tərəfdə böyrüüst
diz-dirsək vəziyyətində uzanır.
Pasternatski simptomu müsbət olur.
15. Müalicəsi
Böyrək sancılarının qarşısını almaq üçün analgetiklərdən
(analqin, baralqin, tramal), spazmolitiklərdən (platifillin,
no-şpa, papaverin, halidor) istifadə edilir. Sidik
yollarının bir neçə gün ərzində daşla obstruksiyası cərrahi
müdaxiləyə göstərişdir.
