2. PREVALANS
• Kız → %1-3
• Erkek → %1
• Kızlarda ilk İYE…. beş yaşa kadar
▫ bebeklik ve tuvalet eğitimi döneminde pik
• Erkeklerde İYE; çoğunlukla ilk bir yıl içinde
▫ Sünnetsiz erkek çocukları
• İYE prevalansı yaşla birlikte değişir.
▫ Hayatın ilk bir yılı içinde……. erkek/kız → 2.8-5.4/1
▫ 1-2 yaş………. kız çocukları ön planda
▫ Erişkin………. erkek/kadın → 1/10
3. ETYOLOJİ
• Kolonik bakteriler
• Asendan
• Eshericia coli > Klebsiella ve Proteus
• 1 yaş< erkek... Proteus E.coli kadar yaygın olabilir
• Erkeklerde gram (+) m.o. kızlara oranla daha fazla
• S. saprophyticus ve enterococcus her iki cinste de
patojen
• Adenovirus ve diğer viral ajanlar…..Sistit
4. İYE böbrek yetmezliği için bir risk faktörü mü?
İYE uzun dönemde ne gibi olumsuz etkilere yol açar?
6. Pyelonefrit
Pyelonefrit
Pyelit
Pyelonefritik skarlaşma
• Karın, sırt veya böğür ağrısı,
• Ateş,
• Halsizlik, bulantı, kusma ve nadiren ishal
• Yenidoğan bebekler
▫ beslenmeyi reddetme, huzursuzluk, sarılık ve
kilo kaybı ya da alamama
Pyelonefrit belirgin bir ateş odağı olmayan iki yaş altı
çocuklarda en sık görülen ciddi bakteriyel enfeksiyon
7. Pyelonefrit
• Akut lober nefroni (nephronia)
▫ Likefaksiyon olmaksızın böbreğin bir bölümünün akut
fokal enfeksiyonu
▫ Böbrek apsesinin erken bir gelişim safhasını oluşturabilir.
▫ Bulgular pyelonefritle benzer
▫ Renal görüntüleme çalışmaları patolojik tutulumu
gösterebilir.
• Renal apse
▫ pyelonefriti takiben ya da primer bakteriyemiye (S.
aureus) sekonder
8. Pyelonefrit
• Perinefritik apse
▫ Perirenal bölgedeki enfeksiyonlara (vertebral osteomyelit,
psoas apsesi gibi) sekonder veya renal kapsülde ayrılmaya
sebep olan pyelonefrit sonucu
• Ksantogranülomatöz pyelonefrit
▫ Dev hücre ve köpük histiositlerin bulunduğu granülomatöz
inflamasyonla karakterize
▫ böbrekte bir kitle olarak ya da akut veya kronik enfeksiyon
şeklinde
▫ Böbrek taşı, obstrüksiyon ve Proteus ya da E.coli ile
enfeksiyon bu lezyonun gelişine katkıda bulunur
▫ Total veya parsiyel nefrektomi
9. Sistit
• Mesane tutulumu • Ateş oluşturmaz ve
• Dizüri böbrekte hasara
• Aciliyet hissi (urgency) neden olmaz
• Sık idrara çıkma (frequency)
• Suprapubik ağrı
• İnkontinans
• Kötü kokulu idrar
Akut hemorajik sistit
– Sıklıkla E.coli
– Adenovirus tip 11 ve 21
• Erkek çocuklarında daha sıktır
• Kendi kendine düzelir
• Hematüri 4 gün kadar sürebilir.
10. Sistit
Eozinofilik sistit
▫ Çocuklarda nadir
▫ Kökeni bilinmiyor
▫ Genel semptomları sistitteki gibi
bazen hidronefrozun da eşlik ettiği üreteral dilatasyon,
▫ Histolojik olarak eozinofil infiltratı görülen inflamasyon sonucu
gelişmiş olan kitle nedeniyle mesanede dolum defekti
▫ Eozinofilik sistitli çocuklar bir allerjenle karşılaşmış olabilir.
▫ Mesane biyopsisi sıklıkla gerekli
▫ Tedavi….antihistaminikler + NJSAİİ
Bazı vakalarda intravezikal dimetil sülfoksid
11. Sistit
İnterstisyel sistit
• İrritatif işeme semptomları
• Mesane ve pelvik ağrıda işeme sonrası rahatlama
• İdrar kültürü negatif
• Çoğunlukla adolesan yaştaki kızlar
• İdiopatik
• Tanı → sistoskopi….mesanede mukozal ülserler
• Tedavi → mesane hidrodistansiyonu ve ülsere
alanların laser ablazyonunu
• Hiçbir tedavi kalıcı iyileşme sağlamaz.
12. Asemptomatik bakteriüri
• Enfeksiyon bulgusu olmaksızın pozitif idrar
kültürü
• İnsidans
▫ Okul öncesi ve okul çağı kızlarda %1’in altında
▫ Erkeklerde nadir
▫ Artan yaşla beraber azalır
• Benign bir durum
• Gebelik hariç böbrek hasarına sebep olmaz.
▫ Gebe kadınlarda tedavi edilmezse semptomatik İYE’ye
sebep olabilir.
• Yanlışlıkla asemptomatik bakteriüri !!!!!!!!!!!!!
13. PATOGENEZ VE PATOLOJİ
• İYE çoğunlukla asendan yolla gelişir
• Fekal flora → perine kolonizasyonu → üretra →
mesane(Sistit) → Böbrek(Pyelit-Pyelonefrit)
• Sünnetsiz erkek çocuklarında patojenler sünnet derisinin
(prepuce) altındaki floradan kaynaklanabilir
• Nadiren hematojen yayılım…. yenidoğan veya endokardit
14. PATOGENEZ VE PATOLOJİ
Bakteri mesaneden böbreğe ulaşır
↓
intraraenal reflü
↓
enfekte idrar immunolojik ve
inflamatuvar cevabı stümüle eder
↓
renal hasar
↓
skarlaşma
iki yaşın
altındaki
çocuklarda risk
en yüksek
15. İYE risk faktörleri
• Kız cinsiyet • Sıkı iç çamaşırı
• Sünnetsizlik • Kıl kurdu enfestasyonu
• Vezikoüreteral reflü • Kabızlık
• Tuvalet eğitimi
• P fimbrialı bakteri
• İşeme disfonksiyonu
• Anatomik anormallikler
• Obstrüktif üropati
(Labial adezyon)
• Üretral kateterizasyon
• Nöropatik mesane
• Kızlarda arkadan öne
temizlik • Seksüel aktivite
• Köpük banyosu (?) • Gebelik
16. PATOGENEZ VE PATOLOJİ
• Kızlarda, İdrar yolu enfeksiyonu sıklıkla tuvalet eğitimine başlandığında
▫ İşeme disfonksiyonu
• Hidronefroza yol açan obstrüktif üropati …………Üriner staz
• Üriner kateterizasyon ………… Kontaminasyon
• Kabızlık ……….. İşeme disfonksiyonu
• Bakteriyel pili veya fimbriaların varlığı
▫ Tip 2 fimbria reseptörleri… üroepitelyal hücre membranında, eritrosit
üzerinde
▫ E.coli’nin pyelonefritik suşlarının %76-94’ü, sistite sebep olan türlerinin
%19-23’ü P fimbriaya sahip
• Anatomik bozukluklar ………. Normal işemenin engellenmesi, vajinal
işeme
• Nörojenik mesane
▫ İnkomplet mesane boşalması veya detrusör-sfinkter dissinerjisi
• Cinsel aktivite ……… İnkomplet mesane boşalması
• Gebelik ………….. Asemptomatik bakteriüri
• Anne sütü ile beslenen bebeklerde İYE insidansı daha düşüktür.
17. TANI
• Semptom veya bulgular
• İdrar analizi
• İdrar kültürü
• İdrar örneği alma yolları
▫ Tuvalet eğitimi almış çocuklarda orta akım idrar örneği
yeterli
▫ Tuvalet eğitimi almamış çocuklarda kateter aracılığı ile
idrar örneği alınmalı
▫ Torba yoluyla idrar alınması bir tanı yöntemi olmamalı
▫ Suprapubik aspirasyon genellikle gereksiz
18. TANI
• Piyüri (idrarda lökosit)
▫ Tanısal olmaktan ziyade destekleyici
▫ Steril piyüri (pozitif lökosit, negatif idrar kültürü)
• Nitrit ve lökosit esteraz pozitifliği
• Mikroskopik hematüri
• Lökosit silendirleri varlığı
• Çocuk asemptomatik ve idrar analizi normal… İYE
yok Çocuk semptomatik ve idrar analizi negatif olsa
bile İYE varlığı muhtemeldir.
19. TANI
• İdrar buzdolabında saklanabilir
• Kültürde tek bir patojen 100000 koloniden fazla ise ya da
tek bir patojen 10000 koloni ve çocuk
semptomatikse……. İYE varlığı düşünülür.
• Torba idrarında → idrar analizi sonucu pozitif + hasta
semptomatik + tek bir organizma 100000 koloniden
fazla….. İYE var
▫ Bu kriterlerden herhangi birini karşılamıyorsa kateterle
alınmış idrarla enfeksiyonun desteklenmeli
• Lökositoz, nötrofili,
• Yüksek eritrosit sedimantasyon hızı ve CRP
• Kan kültürü
20. TEDAVİ
• Akut sistit
▫ Pyelonefrite muhtemel bir ilerleyişi engellemek için tam olarak
tedavi edilmeli
▫ Semptomlar ciddi ise, kültür sonuçlarını beklerken tedavi
başlanmalı
▫ 3-5 günlük tedavi (TMP-SMX, trimetoprim, Nitrofurantoin,
Amoksisilin )
21. TEDAVİ
• Pyelonefrit
▫ 10-14 gün
▫ geniş spektrumlu antibiyotikler
▫ Dehidrate , kusan, yeterli sıvı alamayan, bir ay altı ve sepsis
ihtimali olan çocuklar hastaneye yatırılmalı ve intravenöz
antibiyotik tedavisi yapılmalı (Seftriakson, sefotaksim veya
ampisilin + aminoglikozid)
▫ Oral 3.kuşak sefalosporinler
▫ Nitrofurantoin rutin bir tedavi seçeneği olarak düşünülmemeli
▫ Oral florokinolon (siproflaksosin)
▫ Seftriakson i.m. bir doz + oral üçüncü kuşak sefalosporin
• Renal/perirenal apse, obstrüktif üriner kanal…cerrahi veya
perkütan drenaj
22. TEDAVİ
Tekrarlayan İYE
• Predispozan faktörler belirlenmeli
• Okul çağı çocuklara işeme eğitimi verilmeli
• Proflaktik antibiyotik kullanımı
▫ Normal tedavi dozunun %30’u
▫ Günde bir kere, gece yatarken
▫ TMP-SMX, trimetoprim, nitrofurantoin, amoksisilin ,
sefaleksin
▫ Uzun süreli proflaksi gerektiren durumlar; nörojenik
mesane, üriner kanalda staz ve obstrüksiyon, reflü, taş
▫ Probiyotik tedavi (patolojik ürogenital floranın yerini alır)
ve yaban çileği suyuna (bakteriyel yapışma ve biyofilm
oluşumunu engeller)
23. GÖRÜNTÜLEME ÇALIŞMALARI
• Enfeksiyona eğilimi artıran anatomik anormalliklerin tespit
edilmesi
• Aktif böbrek tutulumunun olup olmadığının belirlenmesi
• Böbrek fonksiyonlarının normal yada risk altında olup
olmadığının ölçülmesi
24. GÖRÜNTÜLEME ÇALIŞMALARI
• Akut pyelonefrit ….DMSA sintigrafi
• Tutulmuş alanlar fotopeniktir ve böbrek genişlemiştir.
• Ateşli İYE’li çocukların yaklaşık %50’si pozitif DMSA
bulgularına sahip. Bu hastaların yaklaşık %50’sinde renal
skarlaşma gelişir
• Eğer ateşli İYE sırasında yapılan DMSA normal ise renal
skar gelişmez
• CT …..Daha fazla radyasyon riski
25. GÖRÜNTÜLEME ÇALIŞMALARI
Klinik olarak ilk kez pyelonefrit geçiren çocuk
Mesane ve böbrek sonogramı (US)
↓
DMSA tarama
↓ Eğer DMSA taraması pozitif ise
işeme sistoüretrogramı (VCUG)
Birden fazla alt üriner sistem enfeksiyonu geçiren
çocuklarda….mesane ve barsak fonksiyonlarının
ölçümü ve disfonksiyon tedavisi önemlidir.
