2. Lezyonlu CYBH
HSV – ÖZELLİKLER
HSV-2 ve HSV-1 ile müköz membranlar ve
hasarlı derinin enfeksiyonudur
Primer enfeksiyon ağrılı, püstüler veya ülseratif
lezyondur
Temastan 8-16 gün sonra oluşur
Ateş, başağrısı, miyalji gibi sistemik semptomlar
bulunur
Dizüri, aseptik menenjit, LAP görülebilir
Tx’siz 2-3 hf’da tamamen iyileşir ancak virüs
latent kalır ve %60-90 tekrarlar
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 2
3. Lezyonlu CYBH
HSV – TANI
Ağrılı vezikülopüstüler lezyonların görülmesi
Yayma alıp boyayarak intranükleer
inklüzyonların görülmesi
Viral kültür (1-4 günde +)
ELISA
PCR
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 3
15. Lezyonlu CYBH
LGV-ÖZELLİKLER
Chlamydia trachomatis etkendir
Primer lezyon çok çeşitli olup diğer CYBH’larla
karışır
İlk lezyondan 10 gün-6 ay sonra tipik inguinal
bubo formasyonu oluşur
Bubo’lar büyür, rüptüre olur, kitle etkisi yapar
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 15
21. DONOVANOZİS – TANI
Kültürü zor
Tanı genellikle doku biyopsisinde
Donovan Cisimciklerinin görülmesiyle
konur.
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 21
22. 2 hf-6 ay arsı inkübasyon
Önce subkütan nodül olarak
başlar ardından ülsere olur
Ağrısız
Dokunmakla kanar
Kanlı
Patlak görünümlü
“Kanlı biftek” görünümü
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 22
23. Donovanozis nekrotik varyantı. Klinik olarak kanser sanılırlar ancak biyopsi
sonrasında tanı konulur. Lezyonlar antibiyotik tedavisiyle 3 haftada
TAMAMEN iyileşir. [Kloramfenikol 3x500 mg PO]
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 23
24. Cinsel birleşmeden 3-40 gün sonra tipik papül gelişir. Ardından
ülserasyon başlar. Ağrısızdır. Enfekte değilse Donovonizis
lezyonları endüre OLMAZ. (ddx Sifiliz)
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 24
28. Lezyonlu CYBH
CYBH PROFİLAKSİSİ
Temas sonrası (bilinen CYBH ile seksüel temas)
gonore ve klamidya için Tx rejimine alınmalı
Kx alınmalı
Cinsel istismara ugrayanlara da verilmeli
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 28
29. Lezyonlu CYBH
ACİLDE HATIRLANMASI GEREKENLER
CYBH şüphesinde dahi tek doz Tx vermek
Sifiliz serolojisi bakmak
Gebelik durumunu kontrol etmek
Bildirimi zorunlu hastalıkları bildirmek
Hastalara CYBH korunmasını anlatmak
HIV testi yapılmasını önermek
Partnerlerini de Tx getirmelerini sağlamak
Uygun izlem programına almak
Yapılan herşeyi kayıt etmek
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 29
31. Toksik Şok Sendromu
PATOFİZYOLOJİ – ETYOLOJİ
S. Aureus etken
Ekzotoksin TSST-1
TNF ve IL-1 aracılı direkt ateş ↑
T lenfosit uyarılması ↑
IFN üretiminde ↑
Gecikmiş hipersensitivitede ↑
Nötrofil migrasyon ve Ig sekresyonunda ↓
Endotoksinlere konak yanıtında ↓
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 31
32. Toksik Şok Sendromu
PATOFİZYOLOJİ – ETYOLOJİ
Menstruasyon ile ilişkili TŞS (MRTŞS)
%90 TSST-1 üreten S.aureus ile
Menstruasyon ile ilişkisiz TŞS (NMTŞS)
%50’si TSST-1 üreten S.aureus’un
Enterotoksin B ve C subtipleri ile meydana
gelir
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 32
33. Toksik Şok Sendromu
PATOFİZYOLOJİ-ETYOLOJİ
S.aureus TSST-1 oluşumunu kolaylaştıran
faktörler:
39-40 C vajen ısısı
Nötral vajen pH’sı
%5’den fazla PO2 ve ↑ vajen CO2
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 33
34. Toksik Şok Sendromu
KLİNİK
İlk olarak 1978’de Todd tarafından 7 çocukta S.
aureus ile tanımlanmış
Ancak özellikle tampon kullanımıyla ilişkisi daha
belirgindir
Son 20 yılda TŞS insidansı belirgin olarak
azalmıştır
Son 10 yılda Streptokokkal TŞS ortaya çıkmaya
başlamıştır
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 34
35. Toksik Şok Sendromu
KLİNİK
Yüksek ateş
Belirgin hipotansiyon
Yaygın eritrodermi
Müköz memb hiperemisi
Farenjit
Diyare
Eşlenik Sx
ile karakterizedir
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 35
36. Toksik Şok Sendromu
KLİNİK
Hızla Multiorgan Yetmezliği’ne
ilerleyebilir
Ağır elektrolit dengesizlikleri
Böbrek yetmezliği
Şok
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 36
37. Toksik Şok Sendromu
KLİNİK
Eritrodermi, Hipotansiyon, Diffüz
organ patolojisi’yle giden
açıklanamayan ateşli hastalık
durumudur
MRTSS Menst. 3-5. günleri
arasında
Cerrahi sonrası 2. günde NMTSS
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 37
38. Toksik Şok Sendromu
KLİNİK – HAFİF TŞS
Ateş, titreme, myalji, karın
ağrısı, boğaz ağrısı, n/v,
diyare
Genelde hipotansiyon yok
Hastalık kendi kendine geçer
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 38
39. Toksik Şok Sendromu
KLİNİK – AĞIR TŞS – HİKAYE
Akut başlangıç
Multi organ tutulumu ile giden çoklu organ
yetmezliği
Başağrısı (en sık semptom)
Hafif TŞS semptomları ile giden prodrom olabilir
1-4 gün öncesinde ateş ve titreme olabilir
Ekstremitelerin proksimalinde, sırt ve karında
diffüz ağrı (hemen hemen tüm hastalarda)
%90-98 yoğun bol sulu diyare ve kusma
Ortostatizm ve senkop
Boğaz ağrısı, başağrısı, paresteziler, fotofobi
görülebilir
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 39
40. Toksik Şok Sendromu
KLİNİK – AĞIR TŞS – FM 1/3
Hipotansiyon / Ortostatizm
Hasta görünümlü
Künt, dezoryante, oligürik, hipotansif
Vucut sıvı açığı artmış (ateş, ishal, kusma)
Gode bırakmayan ödem
Yaygın kas hassasiyeti ve karın ağrısı
Sulu, bol diyare
%50-75 farenjit (+) – “çilek dili”
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 40
41. Toksik Şok Sendromu
KLİNİK – AĞIR TŞS – FM 2/3
Konjuktivit, vajinit olabilir
Hassas ve ödemli dış genitaller, diffüz vajinal
hiperemi, “çilek serviks”, pürülan akıntı
Bilat adnexial hassasiyeti
Yaygın eritroderma – “ağrısız güneş yanığı” – 3
günde kararır, ardından (öz. El içi ve ayak
tabanında) tam kat dökülür
Tüm vakalarda hastalık başlangıcından 6-14 gün
sonra bu dökülme oluşur
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 41
42. Toksik Şok Sendromu
KLİNİK – AĞIR TŞS – FM 3/3
Nadiren özel fokal nörolojik bulgular
Değişik derecelerde bilinç bulanıklığı
%75 fokal olmayan, meningeal irritasyon vermeyen
nörolojik anormallik (+)
Konfüzyon, dezoryantasyon, ajitasyon, histeri,
uyuşukluk
Serebral ödeme bağlı toksik ensefalopati sonucu
nöbet bildirilmiş
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 42
43. Toksik Şok Sendromu
DEĞERLENDİRME
AKG
CBC
PY
BK – Mg ve Ca,
PT INR
TİT
PAAC
EKG
EKO
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 43
45. Toksik Şok Sendromu
TŞS VAKA KRİTERLERİ
Aşagıdaki bulgular bulunmalıdır
1. Ateş >38.9
2. Yaygın maküler eritrodermi
3. Deskuamasyon : El ayası ve ayak tabanlarında hastalık başlagıcından
1-2 hf sonra görülen deskuamasyon
4. Hipotansiyon : Sistolik KB < 90 yada ortostatizm sx
5. Çoklu sistem tutulumu olması (≥3 sistem tut. olması)
GIS : n/v, diyare
Müsküler : ağır miyalji veya CPK x 2
Müköz memb : hiperemi
Renal : İYE yokluğunda idrarda piyüri (lökosit ≥5)
veya BUN, Kr x 2
KC : T.Bil, ALT, AST x 2
Hemato : Plt < 100.000
SSS : dezoryantasyon, bilinç bulanıklığı (ateş,hipoT ve fokal
nörolojik bulgular yokken)
Laboratuvarda
Kan, boğaz, SSS Kx’leri (-) – KK staf aureus için (+) olabilir -
RMSF, leptospirozis ve kızamık titrelerinde ↑DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 45
46. Toksik Şok Sendromu
TANI – DDx
Akut pyelonefrit
Septik şok
ARF
Streptokokkal kızıl
Stafilokokkal kızıl
Stafilokokkal
soyulmuş deri
sendromu
Lejyoner hast
PID
HUS
Akut viral sendrom
Leptospirozis
SLE
RMSF
Tifus
AGE
Kawasaki hastalığı
Reye sendromu
TEN
Eritema multiforme
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 46
47. Toksik Şok Sendromu
TEDAVİ
Dolaşım şokunun agresif tedavisi
İlk 24 st 4-20 L kristalloid ve TDP
Dopamin 5-20 μg/kg/dk
Pulmoner ödem → ARDS → Mek. Vent.
Enfeksiyon odağı araştırılması ve tüm kültürlerin
alınması
Vajenin SF ve Batticon ile irrigasyonu, KD kons
Antibiyotikler
Nafsilin veya Oksasilin 6 x 1-2 g
Sefazolin 4 x 2 g
Klindamisin, Vankomisin, 1. jen. Sefalosporinler
MRSA’da Vankomisin veya TMP-SMX
Metilprednizolon ve IVIGDR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 47
49. Streptokokal Toksik Şok Sendromu
PATOFİZYOLOJİ – ETYOLOJİ
Toksik şok benzeri bir sendrom olduğu için
Toxic Shock-like Syndrome (TSLS) olarak
adlandırılır.
Vaka kriterleri TŞS ile hemen hemen aynı
TSLS ağır yumuşak doku enfeksiyonu ile
beraberdir
Normalde steril olan odak Streptococcus
pyogenes [grup A streptokok (GAS)] için Kültür
(+)’dir
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 49
50. Streptokokal Toksik Şok Sendromu
PATOFİZYOLOJİ – ETYOLOJİ
1995’de tanım STŞS olarak yenilenmiştir
STŞS;
İnvazif yumuşak doku enfeksiyonu ile giden
GAS infeksiyonu,
Şok bulgularının erkenden ortaya çıkması,
Organ yetmezlikleri,
olarak tanımlanır
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 50
51. Streptokokal Toksik Şok Sendromu
PATOFİZYOLOJİ – ETYOLOJİ
STŞS, TŞS’dan daha mortaldir
Mortalite %30 ile %80 arasındadır
GAS “Et-yiyen bakteri” olarak anılır
En ciddi enfeksiyonları
Nekrotizan fasiit
Streptokokal miyozit’tir.
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 51
52. Streptokokal Toksik Şok Sendromu
PATOFİZYOLOJİ – ETYOLOJİ
EN SIK;
20-50 yaşlar arası
Altta yatan hastalığı OLMAYAN
RİSK ARTIŞI;
İleri yaş
DM
Alkol
İlaç bağımlılığı
İmmün yetmezlikler
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 52
53. Streptokokal Toksik Şok Sendromu
PATOFİZYOLOJİ – ETYOLOJİ
Streptokokal pyojenik ekzotoksinler (SPE)
SPE A,B,C
SPE A = Kızıl toksini
STŞS’da en sık bulunan toksin
NMTSS enterotoksin B’ye benzer yapıda
Pirojenik
T hücre süperaktivasyonu
TNF, IL-1, IL-6 sentezi
Süperantijen yapısında ve TŞS toksinlerinden daha
güçlü sitokin uyarıcı
Daha güçlü sitokin yanıtı, daha ağır semptomlar
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 53
54. Streptokokal Toksik Şok Sendromu
KLİNİK
AĞRI (en sık başlangıç semptomu)
Ani başlangıçlı, giderek artan, hassas
Yumuşak doku enfeksiyonu bulguları (%80)
Prodromal grip-benzeri dönem (%20)
ATEŞ (en erken bulgu)
Konfüzyon (%20), koma, hırçınlık
TŞS’dan ayrımı başlangıçta imkansızdır
Şok ya hasta geldiğinde vardır yada 4-8 st
içinde gelişir
Vezikül ve büllerin görüldüğü yumuşak doku enfeksiyon
bölgesinde viyole-mavi renk değişikliği olması nekrotizan
fasiit’in değişmez bulgularından biridirDR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 54
55. Streptokokal Toksik Şok Sendromu
LABORATUVAR
Beyaz küre > 13.000
KCFT ↑
Platelet ↓
Renal disfonksiyon, diyaliz gerekebilir
DIC
CPK ↑
KK GAS (+) %60
MRI – nekrotizan fasiit’in erken tanısında
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 55
56. Streptokokal Toksik Şok Sendromu
TEDAVİ
Agresif sıvı tedavisi
Vazopressör kullanımı
Antibiyotikler
Penisilin G, 24 MU/gün iv
+
Klindamisin 3 x 800 mg iv
IVIG
Eksplorasyon ve debridman
Yoğun bakım yatışı
DR.ŞENOL ARDIÇ - KEAH ACİL TIP - 20.9.2011 56