ประเภทข้อมูล

1. ข้อมูลที่จะนำมำใช้ศึกษำสำมำรถแบ่งได้หลำยประเภทที่สำคัญมีดังนี้
1. กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมแหล่งที่มำของข้อมูล
2. กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมระยะเวลำที่จัดเก็บ
3. กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมลักษณะของข้อมูล

2. 1.3.1 กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมแหล่งที่มำของข้อมูล
กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมแหล่งที่มำของข้อมูลเป็นกำรแบ่งประเภทของข้อมูล
โดยคำนึงว่ำ ผู้ใช้ข้อมูลเป็นผู้จัดเก็บข้อมูลเอง หรือเป็นข้อมูลที่บุคคลหรือหน่วยงำน
อื่นเป็นผู้จัดเก็บแล้วผู้ใช้เพียงแค่นำมำใช้ จึงแบ่งข้อมูลออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้
ข้อมูลปฐมภูมิ (Primary data) คือข้อมูลที่ผู้ใช้ดำเนินกำรเก็บรวบรวมจำก
เจ้ำของข้อมูลหรือต้นกำเนิดของข้อมูลโดยตรง

3. ตัวอย่ำงของข้อมูลปฐมภูมิ
1. ข้อมูลควำมพึงพอใจในสินค้ำที่เจ้ำของสินค้ำเก็บรวบรวมจำกผู้ใช้
สินค้ำหรือผู้บริโภคเป็นข้อมูลปฐมภูมิของเจ้ำของสินค้ำ
2. ข้อมูลกำรรักษำพยำบำลที่โรงพยำบำลบันทึกไว้ในประวัติผู้ป่วย
เป็นข้อมูลปฐมของโรงพยำบำล
3. ข้อมูลที่นักเรียนบันทึกจำกกำรทดลองฟิสิกส์ในห้องปฏิบัติกำร
ของโรงเรียน เป็นข้อมูลปฐมภูมิของนักเรียนที่ทำกำรทดลอง

4. 1.3.1 กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมแหล่งที่มำของข้อมูล (ต่อ)
ข้อมูลทุติยภูมิ (Secondary data) คือข้อมูลที่ผู้ใช้ไม่ได้
ดำเนินกำรเก็บรวบรวมจำกเจ้ำของข้อมูลหรือต้นกำเนิดของข้อมูล
โดยตรง แต่ใช้ข้อมูลที่บุคคลหรือหน่วยงำนอื่นเก็บรวบรวมมำ ซึ่ง
ส่วนใหญ่ผู้ใช้มักจะใช้ข้อมูลที่เก็บรวบรวมโดยภำครัฐซึ่งเป็นกำรเก็บ
รวบรวมข้อมูลตำมภำรกิจของหน่วยงำน

5. ตัวอย่ำงของข้อมูลทุติยภูมิ
1. สำนักงำนตรวจคนเข้ำเมืองจัดเก็บข้อมูลนักท่องเที่ยวที่เดินทำงเข้ำมำในประเทศ
ไทยในช่วงไตรมำสหนึ่ง ข้อมูลนี้เป็นข้อมูลปฐมภูมิของสำนักงำนตรวจคนเข้ำเมือง
แต่เป็นข้อมูลทุติยภูมิสำหรับผู้วิจัยหรือผู้ศึกษำอื่นที่นำข้อมูลนี้มำวิเครำะห์เพื่อหำ
คำตอบที่สนใจ
2. โรงเรียนจัดเก็บข้อมูลทะเบียนประวัติของนักเรียน ข้อมูลนี้เป็นข้อมูลปฐมภูมิ
ของโรงเรียนเนื่องจำกโรงเรียนเป็นผู้จัดเก็บจำกนักเรียนซึ่งเป็นเจ้ำของข้อมูล แต่
เมื่อโรงเรียนส่งรำยงำนข้อมูลไปยังเขตพื้นที่กำรศึกษำ ข้อมูลนี้จะเป็นข้อมูล ทุติย
ภูมิของเขตพื้นที่กำรศึกษำ

6. ตัวอย่ำงของข้อมูลทุติยภูมิ
1. สำนักงำนตรวจคนเข้ำเมืองจัดเก็บข้อมูลนักท่องเที่ยวที่เดินทำงเข้ำมำ
ในประเทศไทยในช่วงไตรมำสหนึ่ง ข้อมูลนี้เป็นข้อมูลปฐมภูมิของ
สำนักงำนตรวจคนเข้ำเมือง แต่เป็นข้อมูลทุติยภูมิสำหรับผู้วิจัยหรือผู้
ศึกษำอื่นที่นำข้อมูลนี้มำวิเครำะห์เพื่อหำคำตอบที่สนใจ
2. โรงเรียนจัดเก็บข้อมูลทะเบียนประวัติของนักเรียน ข้อมูลนี้เป็นข้อมูล
ปฐมภูมิของโรงเรียนเนื่องจำกโรงเรียนเป็นผู้จัดเก็บจำกนักเรียนซึ่งเป็น
เจ้ำของข้อมูล แต่เมื่อโรงเรียนส่งรำยงำนข้อมูลไปยังเขตพื้นที่กำรศึกษำ
ข้อมูลนี้จะเป็นข้อมูล ทุติยภูมิของเขตพื้นที่กำรศึกษำ

7. ข้อดีของข้อมูลทุติยภูมิคือผู้ใช้ไม่ต้องเสียเวลำและค่ำใช้จ่ำยในกำรเก็บรวบรวม
ข้อมูลเองสำมำรถนำข้อมูลที่มีผู้อื่นเก็บรวบรวมไว้แล้วมำใช้ได้เลย แต่อย่ำงไรก็
ตำมผู้ใช้จะต้องระมัดระวังในกำรนำข้อมูลประเภทนี้มำใช้ เนื่องจำกมีโอกำส
ผิดพลำดได้ง่ำย ดังนั้น กำรนำข้อมูลทุติยภูมิมำใช้จึงมีสิ่งสำคัญที่ควรจะพิจำรณำ
ดังต่อไปนี้
1. บุคคลหรือหน่วยงำนที่จัดทำรำยงำน บทควำม หรือเอกสำร มีควำมรู้
ควำมเชี่ยวชำญในเรื่องนั้น และมีควำมน่ำเชื่อถือหรือไม่ กำรเขียนอำศัยเหตุผล
และหลักวิชำกำรมำกน้อยเพียงใด และข้อมูลที่นำมำใช้ควรเป็นข้อมูลที่ผู้เขียน
เก็บรวบรวมมำเองโดยตรง

8. 2. ควรเก็บรวบรวมข้อมูลจำกหลำยๆแหล่ง ถ้ำสำมำรถทำได้ เพื่อใช้ในกำร
ตรวจสอบว่ำข้อมูลที่ต้องกำรมีควำมผิดพลำดจำกกำรคัดลอกหรือเข้ำใจผิดหรือไม่
นอกจำกนี้ ผู้เก็บรวบรวมข้อมูลควรใช้ควำมรู้ควำมชำนำญของตนเองในเรื่องนั้นเพื่อ
พิจำรณำว่ำข้อมูลที่ได้มำมีควำมใกล้เคียงกับควำมเป็นจริงหรือไม่
3. พิจำรณำจำกลักษณะของข้อมูล ถ้ำเป็นข้อมูลที่เป็นข้อควำมจริง ข้อมูลที่ได้จำก
ทะเบียนหรือข้อมูลที่เป็นควำมคิดเห็นหรือเจตคติ ส่วนใหญ่มักจะมีควำมถูกต้องและ
เชื่อถือได้มำกแต่ถ้ำเป็นข้อมูลที่เป็นเรื่องส่วนตัวหรือข้อมูลซึ่งผู้ตอบอำจต้องเสีย
ประโยชน์จำกกำรตอบข้อมูลอำจจะไม่ถูกต้องและเชื่อถือได้น้อย
4. ถ้ำข้อมูลที่เก็บรวบรวมได้มำจำกกำรสำรวจตัวอย่ำง ควรจะต้องตรวจสอบวิธีกำร
ที่ใช้ในกำรเลือกตัวอย่ำง ขนำดตัวอย่ำง และวิธีกำรวิเครำะห์ข้อมูลว่ำเหมำะสม
หรือไม่

9. 1.3.2 กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมระยะเวลำที่จัดเก็บ
กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมระยะเวลำที่จัดเก็บเป็นกำรแบ่งประเภทของข้อมูลโดย
พิจำรณำจำกช่วงเวลำที่มีข้อมูลเกิดขึ้นและมีกำรจัดเก็บ โดยแบ่งประเภทของข้อมูล
ออกเป็นข้อมูลอนุกรมเวลำและข้อมูลตัดขวำง
ข้อมูลอนุกรมเวลำ (Time series data) คือชุดข้อมูลที่เกิดขึ้นละจัดเก็บ
ตำมลำดับเวลำต่อเนื่องกันไปตลอดช่วง ๆ หนึ่ง

10. ข้อมูลอนุกรมเวลำสำมำรถแสดงกำรเปลี่ยนแปลงหรือกำรเคลื่อนไหวของ
ข้อมูลที่สนใจเมื่อเวลำเปลี่ยนไป ข้อมูลประเภทนี้จึงเป็นประโยชน์สำหรับกำรทำวิจัย
ระยะยำว เนื่องจำกทำให้ผู้วิจัยเห็นแนวโน้มของเรื่องนั้นได้ ตัวอย่ำงเช่น ยอดขำย
สินค้ำรำยเดือนตั้งแต่เดือนมกรำคม พ.ศ. 2558 ถึงเดือนธันวำคม พ.ศ. 2561 คือ
ยอดขำยสินค้ำที่เกิดขึ้นและมีกำรบันทึกในแต่ละเดือนว่ำเป็นเท่ำใดตลอดช่วงเวลำนั้น
ซึ่งเมื่อนำข้อมูลรำยเดือนมำเรียงต่อกันตำมลำดับเวลำ จะแสดงกำรเคลื่อนไหวขึ้นลง
ของยอดขำยสินค้ำรำยเดือนในช่วงนั้นว่ำเป็นอย่ำงไรเดือนใดมียอดขำยสูงสุดและ
เดือนใดมียอดขำยต่ำสุด ลักษณะกำรเปลี่ยนแปลงหรือเคลื่อนไหวเมื่อเวลำ
เปลี่ยนแปลงไปเป็นอย่ำงไร

11. ข้อมูลตัดขวำง (Cross-sectional data) คือข้อมูลที่บอกสถำนะหรือสภำพ
ของสิ่งที่สนใจ ณ จุดหนึ่งของเวลำ
ตัวอย่ำงของข้อมูลตัดขวำง
1. จำนวนประชำกรของประเทศไทย ณ วันที่ 13 เมษำยน พ.ศ. 2562 โดยอำจแสดง
ว่ำมีประชำกรรวมทั้งสิ้นกี่คน เป็นเพศชำยและเพศหญิงกี่คน เป็นประชำกรอำยุน้อย
กว่ำ 1 ปี กี่คน เป็นประชำกรอำยุ 1-5 ปี กี่คน เป็นประชำกรสูงอำยุคือตั้งแต่ 65 ปี
ขึ้นไปกี่คน อำศัยอยู่ในแต่ละจังหวัดจำนวนเท่ำใด
2.รำยงำนผลกำรศึกษำของนักเรียนเมื่อสิ้นภำคกำรศึกษำ เนื่องจำกเป็นกำรแสดง
สถำนภำพทำงกำรเรียนของนักเรียน ณ วันประกำศผลเมื่อสิ้นภำคกำรศึกษำ
1.3.2 กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมระยะเวลำที่จัดเก็บ (ต่อ)

12. 1.3.3 กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมลักษณะของข้อมูล
กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมลักษณะของข้อมูลเป็นกำรแบ่งประเภทข้อมูลโดย
พิจำรณำว่ำข้อมูลนั้นแสดงถึงปริมำณของสิ่งๆหนึ่งหรือไม่ โดยแบ่งออกได้เป็นข้อมูลเชิง
ปริมำณและข้อมูลเชิงคุณภำพ
ข้อมูลเชิงปริมำณ (Quantitative data) คือข้อมูลที่ได้จำกกำรวัดหรือกำรนับค่ำ
โดยแสดงเป็นตัวเลขหรือปริมำณที่สำมำรถนำไปบวก ลบ คูณ หรือหำร และ
เปรียบเทียบกันได้
ตัวอย่ำงของข้อมูลเชิงปริมำณ เช่น คะแนนสอบวิชำคณิตศำสตร์ของนักเรียน
ห้องหนึ่ง จำนวนนักเรียนที่ใช้บริกำรห้องสมุดของโรงเรียนในแต่ละวันในภำคกำรศึกษำ
ปีที่แล้ว ยอดขำยรถยนต์รำยเดือน

13. 1.3.3 กำรแบ่งประเภทของข้อมูลตำมลักษณะของข้อมูล (ต่อ)
ข้อมูลเชิงคุณภำพ (Qualitative data) คือข้อมูลที่แสดงลักษณะ ประเภท
สมบัติ ในเชิงคุณภำพ และอื่นๆ ที่ไม่สำมำรถวัดค่ำเป็นตัวเลขที่นำมำบวก ลบ คูณ หรือ
หำรกันได้
ตัวอย่ำงของข้อมูลเชิงคุณภำพ เช่น อำชีพของผู้ปกครองนักเรียนห้องหนึ่ง หมำยเลข
โทรศัพท์ของนักเรียนห้องหนึ่ง ควำมคิดเห็นที่ประชำชนในท้องถิ่นมีต่อเรื่องหนึ่งๆ
ควำมพึงพอใจในกำรใช้บริกำรห้องสมุดของนักเรียนว่ำพอใจมำกน้อยเพียงไร (พอใจมำก
ที่สุด พอใจมำก พอใจปำนกลำง พอใจน้อย พอใจน้อยที่สุด)

14. ข้อมูลเชิงคุณภำพโดยทั่วไปจะใช้วิธีกำรวิเครำะห์ข้อมูลที่แตกต่ำงไปจำกข้อมูลเชิงปริมำณ
อย่ำงไรก็ตำม สำหรับข้อมูลเชิงปริมำณ อำจจัดกลุ่มหรือช่วงของค่ำเพื่อให้ตีควำมเป็นข้อมูลเชิง
คุณภำพได้ ตัวอย่ำงเช่น ผลผลิตข้ำวต่อไร่ในพื้นที่บริเวณหนึ่งมีค่ำที่เป็นไปได้ตั้งแต่ 295 ถึง 560
กิโลกรัม โดยมีค่ำเฉลี่ยอยู่ที่ 400 กิโลกรัม อำจเปลี่ยนข้อมูลปริมำณผลผลิตข้ำวต่อไร่เป็นข้อมูลเชิง
คุณภำพที่บอกเพียงระดับผลผลิตว่ำต่ำ ปำนกลำง หรือสูงได้ โดยกำหนดให้ผลผลิตต่ำคือผลผลิตตั้งแต่
295 กิโลกรัม แต่น้อยกว่ำ 375 กิโลกรัม ผลผลิตปำนกลำงคือผลผลิตตั้งแต่ 375 กิโลกรัม แต่น้อย
กว่ำ 450 กิโลกรัม และผลผลิตสูงคือผลผลิตตั้งแต่ 450 ถึง 560 กิโลกรัม แต่ข้อมูลที่บันทึกใหม่จะ
ไม่มีรำยละเอียดของข้อมูลมำกเท่ำกับข้อมูลเดิมและต้องใช้วิธีกำรวิเครำะห์ที่แตกต่ำงออกไปด้วย

15. ข้อมูลที่นำมำประมวลผลหรือวิเครำะห์เพื่อตอบคำถำมหรือโจทย์ที่ตั้งไว้ อำจแบ่ง
ตำมประเภทต่ำง ๆ ข้ำงต้นได้มำกกว่ำหนึ่งประเภท เช่น ข้อมูลหนึ่งอำจเป็นทั้งข้อมูลเชิง
ปริมำณและข้อมูลอนุกรมเวลำ เช่น จำนวนนักท่องเที่ยวชำวต่ำงประเทศที่เดินทำงเข้ำมำที่
สนำมบินสุวรรณภูมิในแต่ละวันในเดือนมกรำคม พ.ศ. 2560