Presentatie over de pilot flexibilisering, microcredentialing en Edubadges en over wensen t.a.v. een andere inrichting van Osiris gehouden op 23 september 2020 voor het Osiris Strategisch Overleg

1. Flexibiliseren van onderwijs: ervaringen,
toekomstige ontwikkelingen en mogelijke
consequenties voor het anders inrichten van
Osiris
Osiris Strategisch Overleg (OSO)
23 september 2020
Robert Bouwhuis (r.bouwhuis@hr.nl)

2. Spreker: Robert Bouwhuis
Projectleider Career Academy HR Business School (Hogeschool Rotterdam) voor de pilot flexibilisering leeruitkomsten:
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/hoger-onderwijs/experimenten-om-deeltijdonderwijs-flexibeler-te-maken/pilots-
flexibilisering
Onderwijsontwikkelaar, docent en assessor van leeruitkomsten Career Academy
https://www.hogeschoolrotterdam.nl/go/hogeschool-rotterdam-business-school/hrbs-opleidingen/hogeschool-rotterdam-
business-school--career-academy/
Teamlid zone flexibilisering versnellingsplan onderwijsinnovatie en ICT (VH/VSNU/SURF):
https://versnellingsplan.nl/zones/flexibilisering/
Deelnemer Surf pilot Edubadges: https://www.surf.nl/edubadges-nationale-aanpak-voor-inzet-van-badges
Disclaimer: deze workshop is gebaseerd op mijn eigen inzichten en ervaringen. De gepresenteerde opvattingen worden niet
uitgesproken namens de organisaties die hier staan genoemd.

3. Agenda
• Woord vooraf: Er staat veel meer informatie in de presentatie dan behandeld kan worden. De
sheets zijn soms voorzien van detailinformatie en extra links.
• Het onderwerp microcredentialing kent ook onderwijskundige en veranderkundige aspecten.
Deze aspecten worden nu niet behandeld maar zijn in een addendum opgenomen voor mensen
die hier nieuwsgierig naar zijn.
• Te behandelen onderwerpen:
1. Het globale verhaal op één sheet
2. Bestuurlijke ontwikkelingen binnen het Hoger Onderwijs
3. Pilot flexibilisering leeruitkomsten, ervaringen van de Career Academy van de HR Business School
4. Edubadges als bewijs van leren (educational currency)
5. Wensen voor nieuwe features Osiris

4. Spoiler alert: de essentie van mijn verhaal
• Er is een brede maatschappelijke behoefte aan een leven lang ontwikkelen en het flexibeler maken
van onderwijs (o.a. versnellen of vertragen, makkelijker wisselen van studie of instelling, kortdurend
her- of bijscholen met focus op één onderwerp in plaats van met een vierjarige opleiding).
• Voor het flexibeler maken van onderwijs helpt het om te standaardiseren op het gebied van
microcredentialing en werkafspraken te maken over het representeren van leerresultaten in systemen.
• Edubadges zijn digitale certificaten op een gestandaardiseerde wijze uit te geven (in kleine óf in
grotere eenheden), zodat deze onderling vergelijkbaar, uitwisselbaar en stapelbaar kunnen worden.
• Caci kan instellingen ontzorgen door vanuit Osiris een koppeling te maken met de Edubadges
omgeving zodat na het invoeren van een formeel leerresultaat (studiepunten of een judicium)
automatisch een badge kan worden aangevraagd indien een opleiding dit wil.

5. Kabinetsbrief leven lang leren
1. Pilots flexibilisering
• Doel: aantrekkelijk deeltijd onderwijs (maatwerk),
meer deelname, meer diploma’s
• Hoe te bereiken:
o werken met leeruitkomsten
o leerwegonafhankelijke beoordeling (incl. validering)
o online onderwijs
o werkend leren
• Experiment want deel regelgeving buiten werking
• Instellingen dienen projectaanvragen in
• Start pilots in de loop van 2015/2016
• NVAO en inspectie hoger onderwijs betrokken tijdens pilots
5
Zie voor een tussentijdse evaluatie:
https://www.scienceguide.nl/2018/10/het-
experiment-leeruitkomsten-is-gelukt/

6. Evaluatie pilot flexstuderen: Kamermotie 31288, nr 841 (Wiersma/van den Hul) d.d. 4 juni 2020
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende dat de tussentijdse resultaten bij de pilot Flexstuderen, waarbij collegegeld betaald wordt per
studiepunt, laat zien dat studenten naast het studeren makkelijker een onderneming kunnen starten, mantelzorg
kunnen verlenen of kunnen werken;
constaterende dat de huidige pilot Flexstuderen loopt tot en met 2023, maar dat het belangrijk is om deze manier
van studeren ook na 2023 te behouden;
verzoekt de regering de pilot Flexstuderen zo snel als mogelijk wettelijk te verankeren, zodat in ieder geval uiterlijk
per 1 september 2023 het betalen per studiepunt structureel mogelijk wordt bij alle opleidingen en instellingen;
verzoekt de regering tevens om op basis van de tussenevaluatie van de pilot Flexstuderen het wetsvoorstel voor
het wettelijk verankeren van de pilot voor te bereiden en als nodig de eindevaluatie te vervroegen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Bron: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/detail/ebc41acc-f92a-4402-8b1c-dfbfc5e2273c#id753fc791

7. Onze goede voornemens voor een leven lang ontwikkelen
• Wij streven naar het vergroten van toegankelijkheid van geaccrediteerd (hoger)
onderwijs zodat meer mensen in de gelegenheid zijn om zich een leven lang te
ontwikkelen.
• Wij stimuleren instellingen om een modulair maatwerkaanbod te ontwikkelen
voor lerenden, conform de wens die is uitgesproken door werkgevers en
werknemers in het SER-advies Leren en ontwikkelen tijdens de loopbaan (maart
2017).
• Wij willen de mobiliteit van studenten tussen instellingen bevorderen door het
voor lerenden mogelijk te maken om leerresultaten vanuit verschillende
instellingen en opleidingen te stapelen.
• We willen studenten de gelegenheid geven om in hun eigen tempo, in hun eigen
tijd, in de plaats waar zij op dat moment verblijven, op hun eigen niveau te
werken aan inhoud die op dat moment voor hen relevant is (bijvoorbeeld omdat
deze inhoud hun arbeidsmarktpositie versterkt en/of bijdraagt aan actuele
maatschappelijke vraagstukken).

8. Ambities die in de strategische agenda Hoger onderwijs van OCW worden benoemd en vragen voor
ons (ik heb de vragen waarbij de inrichting van Osiris een rol speelt blauw gemaakt):
• Ambitie: Meer samenwerking zal leiden tot meer synergie en minder onnodige onderlinge competitie en verdringing. Dat zal
de druk in het hoger onderwijs en onderzoek verlagen.
• Vraag: hoe kunnen wij het samenwerken tussen opleidingen en instellingen bevorderen?
• Ambitie: Om de brede toegankelijkheid te waarborgen, zijn extra inspanningen nodig zodat studenten op de juiste plek
terechtkomen, er aandacht is voor hun persoonlijke omstandigheden, ze het maximale uit hun studie halen en zich breed
kunnen ontwikkelen (studentsucces).
• Vraag: hoe kunnen wij studentsucces bevorderen (o.a. minder uitval, gemakkelijker overstappen, versnellen, vertragen)
• Ambitie: Meer flexibiliteit en maatwerk in het hoger onderwijs komen tegemoet aan een brede studentenpopulatie zoals
werkende volwassenen maar ook een deel van de initiële studenten. Digitalisering kan deze ontwikkeling bij uitstek
ondersteunen.
• Vraag: hoe kunnen we flexibiliteit en maatwerk organiseren? Ook aandacht voor herscholing en bijscholing of alleen
voor opscholing en omscholing?
• Ambitie: Om goed te blijven aansluiten op de behoeften van de samenleving en arbeidsmarkt, is het nodig dat instellingen
samen en met het werkveld werken aan continue vernieuwing van het onderwijs(aanbod). Bij een veranderlijke arbeidsmarkt
past aandacht voor brede vaardigheden naast actuele vak- of domeinkennis.
• Vraag: hoe zorgen we dat onze studenten de juiste dingen leren?

9. Voortgang ontwikkeling modules
CAV PPM
STRATEGISCH
MANAGEMENT
VRIJE
MODULE
FINANCE & CONTROL
BEDRIJFSKUNDE
BIM
COMMERCIELE ECON.
HRM
SEM 1 SEM 1 SEM 1SEM 2 SEM 2 SEM 2 SEM 1
JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4
ACCOUNTING &
GOVERNANCE
BI & MGT
CONTROL
GOVERNANCE,
RISK,
COMPLIANCE
FINANCE,
OPERATIONS,
REPORTING
ACCOUNTING &
GOVERNANCE
BI & MGT
CONTROL
WAARDENVOL
ORGANISEREN
IMPLEMENTEREN
VAN
VERANDERING
SECURITY
REPUTATIE
BOUWEN &
ONDERHOUDEN
IMPLEMENTEREN
VAN
VERANDERING
BUSINESS
INSIGHT
SYSTEEM-
ONTWERP EN
IMPLEMENTATIE
HUMAN TALENT
DEVELOPMENT
DATA DRIVEN
ORGANISEREN
MARKETING
AUDIT
HRM
OVERVIEW
BUSINESS IT
ALIGNMENT
LOYALTY, SALES &
ACCOUNTMGT
HR INSIGHT
(ANALYTICS)
SEM 2
Q1 en Q2 - 2020
Vanaf sept. 2019: ‘onboarding module’ voor overstappers vanuit AD of andere opleidingsvarianten.
Ervaringen met de pilot flexibilisering bij de Career Academy bij de Hogeschool Rotterdam

10. Dublin
Discriptoren 1
Dublin
Discriptoren 3
Dublin
Discriptoren 5
Dublin
Discriptoren 7
Dublin
Discriptoren2
Dublin
Discriptoren4
Dublin
Discriptoren6
EQF (NLQF)
Dublin
Discriptoren
Landelijk overleg
Leerresultaten
Leeruitkomsten
Beoordeelbare
aspecten
Rubric
Beoordelings-
formulier
In 2005 vastgesteld door de EU als Bologna Raamwerk.
Het raamwerk bevat een beschrijving van de eindtermen
In 2008 vastgesteld door het Europees Parlement.
Het Nederlands Kwalificatieraamwerk NLQF geeft duidelijkheid
en zekerheid over het niveau van kwalificaties
Iedere 6 jaar wordt samen met het Sectoraal
Advies College een opleidingsprofiel vastgesteld
De leerresultaten worden vertaald door de opleiding
naar leeruitkomsten. Dit beschrijft de bedoeling van een
module (cursus)
Dit beschrijft concreet wat de student moet weten,
begrijpen en kunnen waarop beoordeeld kan
worden door de examinator
Dit beschrijft de criteria om het niveau van competentie
vast te stellen (ons professionele referentiekader)
Hier geeft de examinator per beoordeelbaar
aspect een oordeel over het waargenomen gedrag

11. Zichtbaar maken van wat een student in een module (in Osiris: onderwijseenheid) heeft geleerd: de
badge van de Career Academy van de HR Business School: een plaatje met metadata
• Informatie over de badgehouder: Edu Id en Naam (AVG-proof)
• Informatie over het behaalde leerresultaat: leeruitkomst, cursusnaam en cursuscode,
wijze van toetsing en beoordelingscriteria (permalink), oordeel (expert, competent), de
opleidingen waarvoor dit leerresultaat een onderdeel vormt van een diplomagericht
traject (opleidingsnaam, Croho)
• Informatie over het niveau van de cursus: NLQF/EQF/ISCED
• Programmaduur in credits (ECTS)
• Informatie over de uitgevende instelling: Hogeschool Rotterdam, Brin 22OJ
• Informatie over de opleiding waarvan de cursus onderdeel uitmaakt: naam opleiding,
ISAT-codes, ISCED-F (041 Business and administration)
• Informatie over de certificering: onderwijssysteem
• Additionele informatie

12. Wat is edubadges?
12
De digitale certificaten, in de vorm van
badges, worden veilig binnen SURF
opgeslagen en beheerd.
Edubadges is een gezamenlijke infrastructuur voor het uitgeven van digitale
certificaten in het onderwijs (mbo, hbo en wo).
Samen met instellingen onderzoeken we welke technieken en standaarden nodig zijn om
edubadges aan studenten toe te kennen en duurzaam beschikbaar te stellen.

13. Hoe werkt edubadges?
13
Instelling bepaalt en ontwikkelt eigen
edubadges en communiceert dit aan de
docenten en de studenten.
Student voldoet aan criteria van de
badge en vraagt via edubadges de
edubadge aan.
De docent of de administratie controleert
de aanvraag en keurt deze goed.
Student ontvangt de edubadge in haar
backpack en kan deze digitaal delen.
Externe kan de gedeelde edubadge zien en
valideren op echtheid en rechtmatigheid.

14. eID
Inschrijfsysteem
modules
Stud
ent
Module registratieModule registratie
Module registraties
Rooster informatie
(instelling)
Student
informatiesysteem
(instelling)*
register
resultaten
Roosterdata
CROHO / RIO
eID/eduID
digitaal certificaat /
edubadges
OOAPI
Studielink / KOM
eduMij
OOAPI
De techniek is er al: een mogelijk ecosysteem voor kwalificeren en leren
DUO
DUO
Centrale
onderwijscatalogus*
Bekostiging-
status
Bron: Surf, presentatie informatiekamer 16 oktober 2019 door Johanna Groot

15. Wat zouden volgende stappen kunnen zijn voor de inrichting van Osiris, zodat onderwijsinstellingen
hun opdracht op het gebied van flexibiliseren beter vorm kunnen geven?
• op het gebied van identity management koppelen met de Edu Id (https://www.surf.nl/eduid-1-digitale-
identiteit-voor-studenten)
• op het gebied van de Edubadges: integratie met het nieuwe Surfportaal (https://www.surf.nl/edubadges-
nationale-aanpak-voor-inzet-van-badges), dus als de docent een resultaat invoert kan automatisch een badge-
aanvraag worden gegenereerd (ontzorgen docenten)
• qua inrichting van informatievelden: aansluiten bij de nieuw 'taal' binnen het HO (leeruitkomsten, NLQF-
niveaus), zodat de afspraken zoals die binnen de werkgroep metadata van de Edubadges en binnen de Open
Onderwijs API (https://openonderwijsapi.nl/api/) zijn vastgelegd ook in het systeem van Osiris worden
vastgelegd.
• Beschrijven van inhoud van een module m.b.v. open onderwijsAPI (leeruitkomsten, rubrics voor beoordeling)
• Beschrijven van het niveau van een module in termen van NLQF/EQF/ISCED, zie ook
https://www.slideshare.net/robert_bouwhuis/naar-een-nationaal-ecosysteem-voor-kwalificeren-en-leren-hoe-moeilijk-
kan-het-zijn

16. Meer lezen over onderwijsorganisatie en logistiek en IT en de bredere context
• Over ICT en hoger onderwijs: https://versnellingsplan.nl/
• Surf Special Interest Group onderwijslogistiek: https://communities.surf.nl/group/35
• Over opgaven voor het organiseren van onderwijs : https://www.hsleiden.nl/goed-georganiseerde-
school/publicaties/index
• Over de noodzaak voor flexibel inschrijven: STAP-budget in 2022 (zie
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/besluiten/2019/11/11/tk-av-161632-bijlage-2-concept-regeling-stap en
https://www.stap-budget.nl/)
• Over de veranderkundige aspecten van onderwijsvernieuwing:
https://www.slideshare.net/robert_bouwhuis/onderweg-naar-flexibeler-onderwijs-het-slopen-van-oude-manieren-en-
het-afscheid-nemen-van-beperkende-gedachten
• Over beleid t.a.v. een leven lang ontwikkelen:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2019/12/02/bijlage-1-strategische-agenda-hoger-onderwijs-en-
onderzoek-houdbaar-voor-de-toekomst en https://www.ser.nl/nl/thema/leven-lang-ontwikkelen/publicaties

18. Addenda
Belangrijkste transities binnen het hoger onderwijs
Issues (en oplossingsrichtingen) bij het werken aan een modulair maatwerkaanbod
Enkele sheets over leeruitkomsten

19. Belangrijkste transities binnen het hoger onderwijs
Van opleiding
• Aanbodgestuurd (volledige vier- en tweejarige
opleidingen, uitval)
• Leerdoelen (gedetailleerd, vaak getoetst in kleinere
onderwijseenheden)
• Leerdoelen gekoppeld aan de eindtermen van één
opleiding
• Niveau van een module wordt omschreven in algemene
termen: opleidingsbekwaam (niveau 1), stagebekwaam
(niveau 2), beroepsbekwaam (niveau 3)
• Verantwoording (eind)niveau (‘Dublin descriptoren’) zit
in door de opleiding aangewezen modules
• Kwaliteitszorg op opleidingsniveau
Naar ontwikkeling
• Vraaggestuurd (inschrijven per module {deel van een
opleiding}, versnellen en vertragen)
• Leeruitkomsten (meer holistisch getoetst in grotere
onderwijseenheden)
• Leeruitkomsten gekoppeld aan de eindtermen van
meerdere opleidingen (codesharing mogelijk, open
educational resources)
• Niveau wordt gekoppeld aan specifieke (inter)nationale
standaarden (ISCED, EQF, NLQF)
• Verantwoording (eind)niveau is op moduleniveau geborgd:
de beoordelingscriteria laten aansluiten op algemene
standaarden zoals NLQF
• Kwaliteitszorg op instellingsniveau en op moduleniveau

20. Issues bij het werken aan een modulair maatwerkaanbod dat stapelbaar is over opleidingen en
instellingen heen..
Issues
1. de herkenbaarheid van de leerresultaten voor
studenten, werkgevers, examencommissies, collega-
opleidingsinstituten, overheidsinstanties zoals NVAO,
OCW, onderwijsinspectie, DUO.
2. Eenduidigheid over het niveau van toetsing van een
eenheid van leeruitkomsten (onderwijseenheid)
3. Vertrouwen in de borging van het niveau en in de
kwaliteit van toetsing bij de instelling die een
certificaat uitgeeft
4. Vastlegging van leerresultaten van een module in
(digitale) ‘getuigschriften van leren’/certificaten.
Mogelijke oplossingsrichtingen vanuit standaardisatie
1. Leerresultaten beschrijven in termen van
leeruitkomsten die leerwegonafhankelijk getoetst
kunnen worden. (module learning outcomes, direct
gerelateerd aan programme learning outcomes in
landelijke opleidingsprofielen?)
2. Gebruik maken van niveau-aanduidingen die ook
internationaal herkenbaar zijn: NLQF/EQF/ISCED,
dublin descriptoren (en dus niet: ‘niveau 1, 2 en 3’ of
‘studiebekwaam, stagebekwaam, beroepsbekwaam’)
3. Vertrouwen niveau
a. Examinatoren worden benoemd door een
examencommissie.
b. Het proces van examinering staat onder toezicht van
een examencommissie
c. De examencommissie staat onder toezicht van een
onderwijsinspectie, de NVAO of een andere
gezaghebbende externe toezichthouder
4. Open badges als hulpmiddel bij microcredentialing

21. Leeruitkomsten: een ‘nieuwe’ manier van beschrijven van ‘beroepsbekwaamheid’
In het Tuning project worden leeruitkomsten als volgt omschreven:
"a measurable result of a learning experience which allows us to ascertain to which extent /level/standard a
competence has been formed or enhanced. Learning outcomes are not properties unique to each student,
but statements which allow higher education institutions to measure whether students have developed their
competence to the required level" (Lokhoff et al., 2010, p. 21).
In het protocol beoordeling bestaande experimenten leeruitkomsten (NVAO, 2017) staat het zo: Leeruitkomsten
beschrijven wat een student geacht wordt te weten, te begrijpen en te kunnen toepassen na afronding van een
leerperiode.
Leeruitkomsten moeten voldoen aan de volgende kwaliteitseisen:
 Leerwegonafhankelijk: ze stellen studenten in staat een eigen leerweg te bepalen.
 Representatief voor de eindkwalificaties van de opleiding.
 Herkenbaar voor het werkveld.
 Specifiek en meetbaar: ze bieden een eenduidig beoordelingskader bij leerwegonafhankelijke toetsing.
 Transparant: de relatie tussen eindkwalificaties, eenheden van leeruitkomsten, leeractiviteiten en toetsing is duidelijk.
 Samenhangend: ze vormen een samenhangende eenheid en zijn te onderscheiden van andere eenheden van
leeruitkomsten.
 Duurzaam: ze zijn op zo’n manier geformuleerd dat ze een aantal jaren gehanteerd kunnen worden
In de ECTS User’s guide (2015) staat: the principles for formulating learning outcomes for
educational components are the same as for programme learning outcomes. (p. 24)

22. Onderwijskundig uitstapje: beknopte toelichting verschil tussen leerdoel en leeruitkomst
Leerdoelen Leeruitkomsten
• Detailniveau: beschrijft één specifiek aspect (‘heeft
kennis van, heeft inzicht in, kan theorie X of model Y
of methode Z toepassen’)
• Kennisgestuurd: welke onderdelen van de Body of
Knowledge en Skills worden hier getoetst?
• Specifiek: zo geformuleerd dat het object van de
tentamenvraag (‘model, theorie’) of de
beroepshandeling gelijk helder is
• Gericht op reproduceren: van ‘standaarden’
(modellen, standaardprocedures, regelmatig
voorkomende handelingen). “Wat moet ik doen?”
• Macroniveau: beschrijft ‘de bedoeling’ (het praktijkdoel:
wat moet je in de praktijk kunnen)
• Praktijkgestuurd: aan het oplossen van welke
praktijkproblemen wil deze module bijdragen?
• Holistisch: generieke beschrijving van een
beroepsprobleem. Nadere duiding van
beroepsbekwaamheid in de vorm van gedragsindicatoren
is nodig.
• Gericht op produceren: toepassen van kennis en
vaardigheden, gericht op het oplossen van minder goed
gestructureerde problemen in complexe
beroepscontexten. “Wat ga je doen? En waarom?”