2. «Χορόσ»
H λέξη χορός, ςτα αρχαία ελληνικά, ςημαίνει
μία ομάδα ανθρώπων που ςυγχρόνωσ
τραγουδούν και χορεύουν με την
καθοδήγηςη ενόσ εξάρχοντα και τη ςυνοδεία
ενόσ αυλητή.
3. Βαςικά μέλη χορού
Eξάρχων
O εξάρχων ςυντόνιζε το χορό και το τραγούδι των
άλλων χορευτών, ςυνομιλώντασ μαζί τουσ κατά
τη διάρκεια του χορικού.
Aυλητήσ
O μουςικόσ που ςυνόδευε το χορό με τον αυλό
του. O αυλόσ, που έμοιαζε αρκετά με το
ςημερινό όμποε, ήταν το ιερό μουςικό όργανο
του Διονύςου.
4. Βαςικά χαρακτηριςτικά χορού
Tο βαςικό χαρακτηριςτικό του χορού είναι η
αρμονική και ςυντονιςμένη έκφραςη των
χορευτών. Πολλοί και διαφορετικοί
άνθρωποι ςυμπεριφέρονται, τραγουδούν
και χορεύουν ςαν να είναι ένασ.
Mέςα ςτο χορό τα άτομα είναι ανώνυμα· αυτό
που έχει ςημαςία είναι μόνο το
χαρακτηριςτικό που μοιράζεται κάθε
χορευτήσ με τουσ υπόλοιπουσ
5. Κοινωνική διάςταςη χορού
Συμμετέχω ςε ένα χορό ςημαίνει γίνομαι
μέλοσ ενόσ ςυνόλου, εκφράζομαι ςυλλογικά
και ανώνυμα, ωσ ιςότιμο μέλοσ μίασ ομάδασ.
H εικόνα ενόσ καλοςυντονιςμένου χορού
ςυμβόλιζε για τουσ αρχαίουσ την αρμονια
που πρέπει να χαρακτηρίζει τισ ςχέςεισ των
ατόμων ςτην ανθρώπινη κοινωνία.
6. ΔΙΘΥΡΑΜΒΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ
O διθύραμβοσ ήταν ένα πανάρχαιο λατρευτικό
τραγούδι με αυτοςχεδιαςτικό χαρακτήρα που
εξιςτορούςε τισ περιπέτειεσ του θεού
Διονύςου. Στην Aθήνα, το εκτελούςαν χοροί 50
χορευτών με την καθοδήγηςη ενόσ εξάρχοντα
και τη ςυνοδεία ενόσ αυλητή. Oι διθυραμβικοί
χοροί ήταν δύο ειδών: χοροί ενηλίκων ανδρών
και χοροί παίδων (αγοριών, ηλικίασ 10-12
ετών).
7. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΔΙΘΥΡΑΜΒΩΝ
Στην Aθήνα οργανώνονταν ειδικοί αγώνεσ
για τουσ διθυραμβικούσ χορούσ, ςτο πλαίςιο
τησ ςημαντικότερησ διονυςιακήσ γιορτήσ,
των Mεγάλων Διονυςίων. Σε αυτούσ
έπαιρναν μέροσ οι δέκα φυλέσ
ςυμμετέχοντασ με δύο χορούσ η καθεμία,
έναν ανδρών και έναν παίδων.
8. AΠO TOY «XOPOY»TO «ΔPAMA»
Σύμφωνα με την παράδοςη, το δράμα γεννήθηκε όταν ο
ποιητήσ Θέςπησ ςκέφτηκε για πρώτη φορά να εμφανίςει
απέναντι ςτο χορό ένα πρόςωπο που μπορούςε να
αλλάζει ταυτότητα ανάλογα με τισ ανάγκεσ τησ δράςησ.
Tο πρόςωπο αυτό, που προήλθε από την εξέλιξη του
εξάρχοντα, ονομάςτηκε υποκριτής (που ςημαίνει: "αυτόσ
που εξηγεί" ή "αυτόσ που αποκρίνεται"), γιατί ο βαςικόσ
του ρόλοσ ήταν να μεταφέρει πληροφορίεσ ςτο χορό και
να απαντά ςτισ ερωτήςεισ του.
Tο βαςικό χαρακτηριςτικό τησ θεατρικήσ μορφήσ που
δημιούργηςε ο Θέςπησ ήταν ο διάλογοσ ανάμεςα ςτον ένα
και τουσ πολλούσ, ςτον ατομικό υποκριτή και τον ομαδικό
χορό.
9. Δραματικά είδη
Tο ςατυρικό δράμα παρωδούςε παραδοςιακούσ μύθουσ ή έπαιρνε τα
θέματά του από τα κωμικά επειςόδιά τουσ. Bαςικό του
χαρακτηριςτικό ήταν η παρουςία του χορού ςατύρων
H τραγωδία έπαιρνε πάντα τα θέματά τησ από τουσ μυθολογικούσ
κύκλουσ που αφορούςαν τισ περιπέτειεσ των ηρώων. Bαςικά
ςτοιχεία τησ τραγικήσ πλοκήσ είναι οι βίαιεσ ςυγκρούςεισ ανάμεςα
ςτουσ ανθρώπουσ, η ςχέςη του ανθρώπου με τουσ θεούσ και τον
κόςμο, τα όρια τησ προςωπικήσ ελευθερίασ και ο ρόλοσ τησ μοίρασ.
Σε αντίθεςη με τα άλλα δύο είδη, η κωμωδία χρηςιμοποιούςε
απόλυτα φανταςτικέσ ιςτορίεσ, μέςα από τισ οποίεσ, όμωσ, ςατίριζε
με τολμηρό και ςυχνά χοντροκομμένο τρόπο τη ςύγχρονη
πραγματικότητα και τα πρόςωπα του δημόςιου βίου.
10. Σχέςη υποκριτών-χορού
Tόςο ςτην τραγωδία και το ςατυρικό δράμα
όςο και ςτην κωμωδία, οι επώνυμοι ήρωεσ
μιλούν, ςκέφτονται και δρούν έχοντασ
πάντοτε δίπλα τουσ (και μερικέσ φορέσ
εναντίον τουσ) ομάδεσ ανώνυμων
προςώπων με τη μορφή χορών.
11. «Εξάρχων» = «κορυφαίοσ»
Mε την εμφάνιςη του υποκριτή ο ρόλοσ του
εξάρχοντα εξαφανίςτηκε. Aυτό οδήγηςε ςε
μία ακόμη αλλαγή. Ένασ από τουσ χορευτέσ,
που ονομάςτηκε κορυφαίος, μπορούςε
τώρα να ςυνομιλεί με τον υποκριτή,
εκπροςωπώντασ ολόκληρο το χορό. O
κορυφαίοσ δεν ξεχώριζε από τουσ
υπόλοιπουσ χορευτέσ, όταν τραγουδούςε
μαζί τουσ.
12. O χορόσ ςτισ «Νεφέλεσ»
Νεφέλεσ= ςύννεφα
Για να διακωμωδήςει τον Σωκράτη, ο
Αριςτοφάνησ, βάζει ωσ θεέσ ςυμπαραςτάτιδεσ
του τισ Νεφέλεσ.
Σύννεφα, αέρασ, αιθέριεσ μάζεσ
Αλλάζουν ςχήμα και μοιάζουν με ότιδήποτε
φανταςτεί ο καθένασ= έτςι και η αλήθεια.
Μοιάζουν με τισ θεωρίεσ του Σωκράτη
«αερολογίεσ», «περί ανέμων και υδάτων»=
ανούςιεσ ςυζητήςεισ
