1. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 1
Αρχαίο ελληνικό θέατρο
ΔPAMATIKH ΠOIHΣH
H δραματική ποίηση συνθέτει στοιχεία και από τα δύο είδη που
προηγούνται χρονικά, το έπος και τη λυρική ποίηση, αλλά
ξεχωρίζει από αυτά γιατί προορίζεται για παράσταση·
αναπαριστάνει, δηλαδή, και ζωντανεύει ένα γεγονός που
εξελίσσεται μπροστά στους θεατές, όπως δηλώνει και το όνομά
της (δρᾶμα < δράω -ῶ = πράττω).
ΑΡΧΑΙΟ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ
ΘΕΑΤΡΟ
Ο θεσμός της
πόλεως -
κράτους
Δημοκρατία
πολιτική
διάσταση
κοινωνική
διάσταση
θρησκευτική
διάσταση
πολιτισμική
διάσταση
2. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 2
Tο δράμα προήλθε από τις θρησκευτικές τελετές, τὰ δρώμενα (=
ιερές συμβολικές πράξεις) και συνδέθηκε από την αρχή με τις
τελετουργικές γιορτές για τη γονιμότητα και τη βλάστηση που
γίνονταν στην αρχαιότητα προς τιμήν του θεού Διονύσου. O
Διόνυσος κατείχε κεντρική θέση στο αθηναϊκό εορτολόγιο. H
λατρεία του ήταν εξαιρετικά δημοφιλής, ιδιαίτερα στις λαϊκές
τάξεις και τους αγρότες, και υποστηρίχθηκε πολύ από τους
τοπικούς άρχοντες που αναζητούσαν λαϊκά ερείσματα.
Xαρακτηριστικά της λατρείας του Διονύσου ήταν:
•η ιερή μανία, που προκαλεί την ἔκστασιν(ἐξίσταμαι = βγαίνω
από τον εαυτό μου και επικοινωνώ με το θείο)·
•η θεοληψία (θεὸς + λαμβάνω), η κατάσταση δηλαδή κατά την
οποία ο πιστός ένιωθε ότι κατέχεται από το πνεύμα του
λατρευόμενου θεού / θεία έμπνευση·
•ο έξαλλος ενθουσιασμός των οπαδών (ἔνθεος, -ους < ἐν-
θεός· ἐνθουσιάζω = εμπνέομαι)·
•το μιμητικό στοιχείο στις κινήσεις και στη φωνή των πιστών, για
να εκφράσουν συναισθηματικές καταστάσεις·
•η μεταμφίεση των πιστών σε Σατύρους1, ζωόμορφους
ακόλουθους του θεού. Oι Σάτυροι είχαν κυρίαρχο ρόλο στις
διονυσιακές γιορτές.
Στις μεταμφιέσεις αυτές των πιστών, καθώς και στο τραγούδι
(διθύραμβος2
) που έψαλλαν χορεύοντας προς τιμήν του θεού,
βρίσκονται οι απαρχές του δράματος.
Διθύραμβος
O διθύραμβος ήταν θρησκευτικό και λατρευτικό άσμα που
τραγουδούσε ο ιερός θίασος των πιστών του Διονύσου, με
συνοδεία αυλού, χορεύοντας γύρω από το βωμό του θεού. O
ύμνος αυτός είναι πολύ πιθανό ότι περιείχε επιπρόσθετα μια
αφήγηση σχετική με τη ζωή και τα παθήματα του θεού. Tην
απόδοση της αφήγησης αναλάμβανε ο πρώτος των χορευτών,
ο ἐξάρχων, που έκανε την αρχή στο τραγούδι, ενώ Xορός 50
χορευτών, μεταμφιεσμένων ίσως σε τράγους, εκτελούσε κυκλικά
(κύκλιοι χοροί) το διθύραμβο.
3. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 3
Στην αρχή ο διθύραμβος ήταν αυτοσχέδιος και άτεχνος. Aπό
την αυτοσχέδια αυτή μορφή των λαϊκών λατρευτικών
εκδηλώσεων παράγονται τα τρία είδη της δραματικής ποίησης:
η τραγωδία, η κωμωδία και το σατυρικό δράμα.
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-
C112/347/2317,8863/extras/activities/index0/index0_theatro.html
ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ
Τα Μεγάλα ή εν αστει Διονύσια
τα Μικρά ή κατ'αγρούς Διονύσια
τα Λήναια
τα Ανθεστήρια
4. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 4
Το 535 π.Χ., με τον πρώτο θεατρικό αγώνα που οργάνωσε ο
Πεισίστρατος, οι δραματικές παραστάσεις καθιερώθηκαν ως
αναπόσπαστο μέρος της διονυσιακής λατρείας· και τρεις δεκαετίες
αργότερα, το 508 π.Χ., οι μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη οδήγησαν
στην εγκαθίδρυση της δημοκρατίας. Στη συνέχεια, ο 5ος π.Χ. αιώνας
είναι ο αιώνας της ακμής τόσο του αττικού δράματος όσο και της
αθηναϊκής δημοκρατίας· και στους αιώνες που ακολούθησαν, η
ποιοτική υποβάθμιση, ο μαρασμός, η μεταλλαγή και το ξέφτισμα του
δημοκρατικού πολιτεύματος από τη μια, και των θεατρικών
φαινομένων από την άλλη, συμβαδίζουν. Αυτή η παράλληλη
πορεία της δημοκρατίας με τις θεατρικές εκδηλώσεις δεν είναι
συμπτωματική: το αρχαίο θέατρο ως τέχνη και ως θεσμός έχει πολλά
που το συνδέουν με τη δημοκρατία.
Από τα κύρια χαρακτηριστικά της δημοκρατίας είναι η δυνατότητα
που έχει καθένας να εκφράσει τη γνώμη του και ο
συνακόλουθος διάλογος ανάμεσα στις διάφορες απόψεις (σ. 90).
Αντίστοιχα, στο θέατρο κυριαρχούν η πολυφωνία και ο διάλογος: ο
διάλογος των υποκριτών μεταξύ τους, αλλά και ο διάλογος των
υποκριτών με τον Χορό. Καθώς μάλιστα τα πρόσωπα που υποδύονται
οι υποκριτές είναι στην πλειονότητά τους επώνυμοι αξιωματούχοι, ενώ
ο Χορός απαρτίζεται από ανώνυμο πλήθος, ο διάλογος του Χορού με
τους υποκριτές αποκτά πρόσθετη κοινωνική σημασία.
Οι υποκριτές συνομιλούν με απαγγελτικούς, ιαμβικούς συνήθως,
στίχους που προσεγγίζουν τους τρόπους της καθημερινής ομιλίας (σ.
61)· ο Χορός εκφράζεται με τραγούδια, με χορευτικές κινήσεις και
επιφωνήματα. Η διαφορά έχει σημασία, καθώς σε όλες τις εποχές οι
επώνυμοι διατυπώνουν τη γνώμη τους με συγκροτημένο λόγο (ομιλίες,
διαγγέλματα, δημόσιες συζητήσεις κ.τ.ό.), ενώ το πλήθος εκφράζεται
με πορείες, συνθήματα, ρυθμικές κινήσεις και τραγούδια. Έτσι, στο
αρχαίο δράμα, όπως και στο δημοκρατικό πολίτευμα, τόσο οι
προσωπικές απόψεις των λίγων και ξεχωριστών, όσο και η κοινή
γνώμη των πολλών, μπορούσαν να εκφραστούν ελεύθερα και με τον
τρόπο τους.
Οι δραματικοί αγώνες αποτελούσαν κοινωνικό θεσμό.
Οργανώνονταν από την πολιτεία· όμως η πραγματοποίησή τους
βασιζόταν στη συμμετοχή των πολιτών, που χρηματοδοτούσαν τις
παραστάσεις, επάνδρωναν τους Χορούς, αποτελούσαν το ακροατήριο,
αποφάσιζαν για την απονομή των βραβείων, και μετά το τέλος των
εκδηλώσεων έκριναν στην εκκλησία του δήμου την οργανωτική
επιτυχία ή αποτυχία των αγώνων.
Θεατρικές παραστάσεις γίνονταν μόνο στις γιορτές του Διονύσου,
δύο φορές τον χρόνο, στα Μεγάλα Διονύσια (Μάρτη/Απρίλη) και
5. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 5
στα Λήναια (Γενάρη/Φλεβάρη).[97]
Τα Μεγάλα Διονύσια άρχιζαν όταν οι
ιερείς μεταφέραν το ξόανο του θεού στο θέατρο και το εγκαθιστούσαν
στην πρώτη σειρά, για να μετέχει στις εκδηλώσεις. Ακολουθούσαν
οι διθυραμβικοί αγώνες, όπου έπαιρναν μέρος και οι δέκα φυλές, οι
πέντε με αντρικό και οι άλλες πέντε με παιδικό Χορό. Το πρόγραμμα
ολοκληρωνόταν με τους δραματικούς αγώνες: τρεις μέρες για τις
τραγωδίες, μία για κάθε ποιητή, που έπρεπε να παρουσιάσει
ολόκληρητετραλογία (τρεις τραγωδίες και ένα σατυρικό δράμα), και
μία μόνο μέρα για τις κωμωδίες, όπου σε αυτήν πέντε ποιητές, ένας
μετά τον άλλον, παρουσίαζαν από μία κωμωδία ο καθένας. Στα
Λήναια το πρόγραμμα ήταν πιο περιορισμένο, όπως πιο περιορισμένο
ήταν και στα Μεγάλα Διονύσια όταν η πολιτεία αντιμετώπιζε
δυσκολίες.
Υπεύθυνος για την οργάνωση των αγώνων ήταν από τη μεριά της
πολιτείας ο επώνυμος άρχοντας κάθε χρονιάς. Αυτός με τους
βοηθούς του όριζαν τους χορηγούς, πλούσιους Αθηναίους που θα
αναλάβαιναν καθένας τα έξοδα μιας παράστασης, τους ποιητές που
θα παρουσίαζαν τα έργα τους, και τους υποκριτές που θα κρατούσαν
τους πρωταγωνιστικούς ρόλους.
Ο χορηγός ήταν υποχρεωμένος να επιλέξει, να συντηρήσει και να
αποζημιώσει τα μέλη του Χορού όσο κρατούσαν οι δοκιμές, και ακόμα
να φροντίσει για τους μουσικούς και για όσα ακόμα πρόσωπα και
υλικά (ρούχα, προσωπεία, όπλα κλπ.) ήταν απαραίτητα στην
παράσταση. Τα έξοδά του ήταν μεγάλα, αλλά μεγάλη ήταν και η
ηθική του ανταμοιβή σε περίπτωση διάκρισης, οπότε ο χορηγός
βραβευόταν μαζί με τον ποιητή και είχε δικαίωμα να στήσει μνημείο
θυμητικό της νίκης του.
Οι χορευτές ήταν ερασιτέχνες, νέοι καλλίφωνοι και καλογυμνασμένοι
που το θεωρούσαν τιμή και πολιτική τους υποχρέωση να πάρουν μέρος
στις παραστάσεις. Το έργο τους εύκολο δεν ήταν, ιδιαίτερα στους
τραγικούς Χορούς, όπου τα ίδια πρόσωπα έπαιρναν μέρος και στα
τέσσερα δράματα της ημέρας, αλλάζοντας σκευή και παριστάνοντας
διαδοχικά (π.χ. στηνΟρέστεια του Αισχύλου) γέροντες Μυκηναίους,
θεραπαινίδες του παλατιού, Ευμενίδες και Σατύρους.
Ερασιτέχνες ήταν αρχικά και οι υποκριτές· με τα χρόνια όμως, όταν οι
απαιτήσεις μεγάλωσαν και καθιερώθηκε ειδικό βραβείο για τους
πρωταγωνιστές, οι προικισμένοι, λαμπρόφωνοι και εκφραστικοί
ηθοποιοί έγιναν περιζήτητοι επαγγελματίες, και πια τον 4ο π.Χ. αιώνα
οι περὶ τὸν Διόνυσον τεχνῖται οργανώθηκαν σε συντεχνίες, που
φρόντιζαν να επανδρώνουν τις δραματικές παραστάσεις σε όλα τα
μέρη της Ελλάδας. Και των υποκριτών το έργο δεν ήταν εύκολο, καθώς
6. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 6
έπρεπε σε κάθε παράσταση να ενσαρκώνουν, αλλάζοντας σκευή,
πολλά και διαφορετικά πρόσωπα, αντρικά και γυναικεία.
Το κοινό των παραστάσεων δεν το αποτελούσαν μόνο αστοί κάτοικοι
της Αθήνας αλλά και αγρότες από τις πιο μακρινές κώμες της Αττικής,
όχι μόνο Αθηναίοι πολίτες αλλά και ξένοι επισκέπτες[98] και μέτοικοι,
όχι μόνο άντρες αλλά και γυναίκες, όχι μόνο πλούσιοι, κοσμικοί και
φιλότεχνοι αλλά και κάθε απλός άνθρωπος - όλοι το θεωρούσαν
δικαίωμα και ευχαρίστησή τους να βρεθούν στο θέατρο από το
ξημέρωμα, να παρακολουθήσουν ώρες ολόκληρες τις παραστάσεις, να
εκδηλώσουν με επιδοκιμασίες και αποδοκιμασίες την κρίση τους.
Γρήγορα ο θεατρικός χώρος αποδείχτηκε μικρός, και το πρόβλημα όχι
μόνο δε λύθηκε όταν καθιερώθηκε εισιτήριο (σύμβολον), αλλά έγινε
πιο πολύπλοκο, καθώς οι εύποροι Αθηναίοι αγόραζαν πολλά καθένας
εισιτήρια, να τα μοιράσουν στους ανθρώπους τους. Για να αποφύγει
παρόμοια φαινόμενα, ο Περικλής καθιέρωσε τα θεωρικά, επίδομα που
έδινε στους άπορους τη δυνατότητα να αγοράσουν μόνοι τους
εισιτήρια.
Οι κριτές που απονέμαν τα βραβεία δεν ήταν ειδικοί τεχνοκρίτες αλλά
απλοί πολίτες, εκπρόσωποι της κοινής γνώμης. Καθεμιά από τις
δέκα φυλές της Αττικής πρότεινε δέκα, και από τους εκατό συνολικά
υποψήφιους κληρώνονταν την πρώτη μέρα των αγώνων δέκα που με
την ψήφο τους ανάδειχναν τους νικητές.
Ο ποιητής, τραγωδοδιδάσκαλος, δεν ήταν μόνο συγγραφέας και
σκηνοθέτης της παράστασης: δική του ήταν και η μουσική και η
χορογραφία, ο ίδιος κρατούσε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο - στις
αρχές, γιατί πάλι με τα χρόνια οι απαιτήσεις μεγάλωναν, οι ανάγκες
πολλαπλασιάζονταν, και οι ποιητές χρειάστηκε να ζητούν βοήθεια
από ειδικούς μουσικούς, χοροδιδασκάλους κ.ά.
Πηγή : http://www.greek-
language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/grammatologia/page_046
.html
7. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 7
Τραγωδία
Πηγή : https://antonispetrides.wordpress.com/2015/09/18/tragedy_intro_1/
ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥ”
Όσο ξεκάθαρη είναι η ετυμολογία του όρου τραγῳδία, τόσο αβέβαιη είναι
η ερμηνεία του και η ταύτιση των ιστορικών του αναφορών. Τραγῳδία
σημαίνει προφανώς τράγου (ή τράγων) ᾠδή. Οι φιλόλογοι όμως έχουν
αναπτύξει διάφορες θεωρίες για το ακριβές περιεχόμενο του όρου.
Η παλαιότερη αντίληψη είναι ότι ο όρος τράγοι αναφερόταν στους
σατύρους, αυτούς τους παιγνιδιάρηδες, ερωτύλους, ζωόμορφους δαίμονες-
ακολούθους του Διονύσου. Η αντίληψη όμως αυτή αποδείχθηκε ανακριβής,
όταν διαπιστώθηκε ότι κατά την αρχαϊκή και την κλασική περίοδο οι
σάτυροι δεν απεικονίζονταν με τραγίσια αλλά με αλογόμορφα
χαρακτηριστικά.
Παρωχημένη θεωρείται επίσης και η αντίληψη ότι η τραγῳδία ήταν ο
διαγωνισμός που είχε ως έπαθλο τον τράγο (η θέσπιση των τραγικών
αγώνων είναι πολύ μεταγενέστερη εξέλιξη).
Τραβηγμένη είναι τέλος και η θεωρία ότι οι σάτυροι
ονομάζονταν τράγοι λόγω του ότι, όπως και το ζώο αυτό ήταν φιλήδονοι
και σεξουαλικά αχαλίνωτοι.
Η πιο διαδεδομένη σήμερα αντίληψη είναι ότι η λαϊκή, θρησκευτική τελετή
στο πλαίσιο της οποίας φύτρωσε ο σπόρος της τραγωδίας περιλάμβανε
ΘΥΣΙΑ ΤΡΑΓΟΥ, συνοδευόμενη από τραγούδι πιστών του Διονύσου, οι
οποίοι ήταν μεταμορφωμένοι σε τράγους, έφεραν δηλαδή κοστούμια και
προσωπεία, που τους επέτρεπαν να «μεταμορφωθούν» στους πιστούς
ακολούθους του θεού.
Οι διονυσιαστές αυτοί τραγουδούσαν και χόρευαν ένα είδος άσματος,
αυτοσχέδιου και λαϊκού, ίσως ευτράπελου, στην αρχή, που
ονομαζόταν ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΣ. Το τραγούδι αυτό αναφερόταν σε διάφορες
πτυχές της λατρείας και της μυθολογίας του θεού Διονύσου.
8. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 8
ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΟΣ
Η θεατρικότητα, δηλαδή οι συνθήκες για την ανάπτυξη της θεατρικής
τέχνης, προϋποθέτει δύο βασικά πράγματα:
έναν άνθρωπο που υποδύεται («μιμείται») συνειδητά έναν άλλο
άνθρωπο (ή ζώο ή θεό ή…) χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα, τα οποία
του επιτρέπουν προσωρινά να υπερβεί τον εαυτό του, χωρίς να χάσει
ποτέ πλήρως την αίσθηση της ιδιαίτερής του ταυτότητας.
Ένα κοινό, που συγκεντρώνεται σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, με
σκοπό να παρακολουθήσει το θέαμα, έχοντας πειστεί εκ των προτέρων
ότι θα αναστείλει τις όποιες αντιρρήσεις του για την αληθοφάνεια της
διαδικασίας (ότι δηλαδή «θα ξεχάσει» πως ο Χ άνθρωπος, δεν είναι
πράγματι ο Διόνυσος ή όποιος άλλος.
Τα δύο προαναφερθέντα στοιχεία ενυπάρχουν σε πολλές μορφές
θρησκευτικής τελετουργίας. Είναι γεγονός πως το θέατρο θα
μπορούσε θεωρητικά να είχε προκύψει από οποιαδήποτε άλλη λατρευτική
μορφή. Και όντως, ακόμη και στην Ελλάδα, μορφές θεάτρου, ιδίως
9. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 9
κωμικού, αναπτύχθηκε σε ποικίλες περιοχές, ειδικά δωρικές, πριν από την
άνθηση της τέχνης στην Αθήνα.
Ειδικά η τραγωδία, όμως, προέκυψε από τον Διόνυσο και παρέμεινε
άρρηκτα —και σχεδόν αποκλειστικά — συνδεδεμένη με τον Διόνυσο και
την αθηναϊκή λατρεία του τουλάχιστον μέχρι την ελληνιστική
περίοδο, κατά την οποία το θέατρο «παγκοσμιοποιείται» και μια πλειάδα
καινούριων θρησκευτικών φεστιβάλ ενσωματώνουν στο πρόγραμμά τους
θεατρικούς και μουσικούς αγώνες.
Η διονυσιακή λατρεία ενείχε δύο τουλάχιστον στοιχεία, που διευκόλυναν
την ανάπτυξη της θεατρικής συνείδησης και πράξης:
Τη μανίαν, αυτή την ένθεη τρέλα, που επέτρεπε στον πιστό να
κυριεύεται από τον θεό και να ἐξίσταται του εαυτού του (ἔκστασις: κυρ.
να βγαίνεις έξω από τα όρια της ιδιαίτερής σου ταυτότητας), να
γίνεται προς στιγμήν ένας άλλος άνθρωπος (ο ίδιος ο θεός, οι
ακόλουθοί του κλπ).
Το προσωπείο, τη μάσκα, το μέσον της προσωρινής μετάλλαξης του
πιστού σε ένα άλλο πρόσωπο. Ο ίδιος ο Διόνυσος λατρευόταν κατά
τόπους ως θεός-μάσκα, ως περιφερόμενη κεφαλή δηλαδή πάνω σε ένα
στύλο.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ;
Στην ώριμη, ιστορική της φάση, η τραγωδία αποτελούσε μεν κομμάτι των
Μεγάλων Διονυσίων και των Ληναίων, αλλά η ίδια ήταν
καλλιτεχνική και όχι τελετουργική μορφή, πολιτικός θεσμός
πανελλήνιας εμβέλειας και η υψηλότερη ίσως καλλιτεχνική έκφραση
10. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 10
του κλασικού πολιτισμού, εφόσον ενσωμάτωνε όλη την προγενέστερη
αρχαϊκή παράδοση, τόσο την ποιητική, όσο και τη μουσική, την ορχηστική,
την πλαστική και τη ζωγραφική.
Η τραγωδία λοιπόν είναι ΘΕΑΤΡΟ και συνάμα κοινωνικο-πολιτική
εκδήλωση με διαστάσεις και λειτουγίες πολύ πέραν της θρησκευτικής.
Είναι θεσμός της πόλεως και βασικός παράγοντας της αθηναϊκής
δημοκρατίας του 5ου
αιώνα (και όχι μόνον).
Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης στο έργο του Περί Ποιητικής, δίνει τον εξής
ορισμό της τραγωδίας:
«Ἔστιν οὖν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας,
μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδὼν ἐν
τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι' ἀπαγγελίας, δι' ἐλέου καὶ
φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν»
Ο Αριστοτέλης διαχωρίζει τις δομικές μονάδες της τραγωδίας σε δύο
κατηγορίες:
1. Τα ΚΑΤΑ ΠΟΣΟΝ ΜΕΡΗ: δηλαδή τις εξωτερικές ενότητες στις οποίες
διαιρείται και βάση των οποίων οργανώνεται η δράση.
Τα ΚΑΤΑ ΠΟΣΟΝ ΜΕΡΗ
ΛΥΡΙΚΑ -ΧΟΡΙΚΑ
ΔΙΑΛΟΓΙΚΑ -ΕΠΙΚΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΕΞΟΔΟΣ
ΠΑΡΟΔΟΣ ΣΤΑΣΙΣΜΑ
11. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 11
2. Τα ΚΑΤΑ ΠΟΙΟΝ ΜΕΡΗ: τα εσωτερικότερα δομικά υλικά πάνω στα
οποία κτίζεται από τη μια ο τραγικός λόγος, από την άλλη η
παράσταση γενικότερα.
Τα ΚΑΤΑ ΠΟΙΟΝ ΜΕΡΗ
Οι χορηγοί των Μεγάλων Διονυσίων, οι πολίτες που
αναλάμβαναν μεγάλο μέρος από τα έξοδα της παράστασης,
ήταν υποχρεωτικά Αθηναίοι.1 Το κοινό στα Μεγάλα Διονύσια
ήταν πανελλήνιο και η πόλις επιδείκνυε την πολιτική της
ταυτότητα. Παρουσίαζε το πολιτιστικό, πολιτικό, οικονομικό
και στρατιωτικό μεγαλείο, τόσο στους Αθηναίους πολίτες όσο
και στους ξένους οι οποίοι βρίσκονταν στο κοῖλο του θεάτρου.
1
Στα Λήναια χορηγοί μπορούσαν να είναι και οι μέτοικοι.
ΜΕΛΟΣ
ΜΥΘΟΣ
ΗΘΟΣ
ΛΕΞΙΣ
ΔΙΑΝΟΙΑ
ΟΨΙΣ
12. ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 12
Το αρχαίο ελληνικό θέατρο έχει συγκεκριμένο χώρο και
χρόνο, είναι αποτέλεσμα της ακμής της πόλις και ο
χαρακτήρας του είναι παλλαϊκός.
Τα κύρια μέρη του αρχαίου ελληνικού θεάτρου
η σκηνή
η ορχήστρα
το κοίλον
