1. 1
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΦΕΓΓΙΑ ΤΟΥ Ι.Μ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΣΤΡΟΦΕΓΓΙΑ- ΣΥΝΑΝΑΓΝΩΣΗ
Ι. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
«Το φως της μέρας είναι χαρούμενο, το σκοτάδι της νύχτας γλυκό. Πορευόμαστε κάτου
από την αβέβαιη αστροφεγγιά και μόλις που ξεχωρίζουμε το δρόμο του πεπρωμένου.
Παίρνουμε σύντροφό μας το πρώτο παρηγορητικό αστέρι που θα συντύχουμε∙ τέλος το
γλυκοχάραμα μας προφταίνει στο δρόμο και τ’αγαπημένο μας άστρο πεθαίνει. Πώς θα
μπορέσουμε να το καρτερέσουμε σε μιαν άλλη νύχτα,σε μιαν άλλη ζωή; Είν’ένας ήλιος
χρυσογάλαζος ή χρυσοκόκκινος σ’ένα σύστημα μακρινό ή ένας ταπεινός δορυφόρος,
χωρίς δική του βουλή και γνώμη; Είν’ ένας σπειράκι χρυσαφί καθώς το σπειράκι του
σιταριού μέσα στη μεγαλοσύνη του κόσμου ή ένας ολόφωτος ωκεανός που παφλάζει
στην ερημιά του απείρου; Η καρδιά μας γεμίζει από τη φεγγοβολιά του για λίγο. Κι
ύστερα χάνεται η φεγγοβολιά και μένει μόνο μια μικρή παγωμένη καρδιά στην
ολάνοιχτη παλάμη της θείας αυγής, μια μικρή πεθαμένη καρδιά που πέφτει σαν το
νεκρό το σπόρο στη λαγκαδιά.
Ξεκινάμε ανάμεσα στην αστρόφεγγη νύχτα, για να καταχτήσουμε το τριανταφυλλί
χαραμέρι. Κι ίσαμε που να σβήσουν όλα τα’αστέρια, η λαχτάρα μας απομένει
μεσοστρατίς. Ας μαθαίναμε κάνε το νόμο της καρτερίας, πριν αντικρύσουμε στο
μακρινό πρόσωπο της μέρας τα’ακρογιάλια να καίγονται από τις πυρκαγιές του
αλλόκοτου ήλιου, που γεννιέται τη νύχτα μεσ’ την καρδιά μας και που δε δύνεται μήτε
τα χέρια μας να ζεστάνει! Πρόσωπο της νύχτας, γλυκό πρόσωπο της αστροφεγγιάς- η
ψυχή μας είναι μια ελάχιστη φλόγα μπροστά σας !»
Ι.Μ Παναγιωτόπουλος, « Αστροφεγγιά».
ΙΙ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι
Μουσκέψανε τα λόγια που είχανε γεννήσει αστροφεγγιές
Όλα τα λόγια που είχανε μοναδικό τους προορισμόν Εσένα!
Κατά πού θ’ απλώσουμε τα χέρια μας τώρα που δε μας λογαριάζει πια
ο καιρός
2. 2
Κατά πού θ’ αφήσουμε τα μάτια μας τώρα που οι μακρινές γραμμές
ναυάγησαν στα σύννεφα
Τώρα που κλείσανε τα βλέφαρά σου απάνω στα τοπία μας
Κι είμαστε —σαν να πέρασε μέσα μας η ομίχλη—
Μόνοι ολομόναχοι τριγυρισμένοι απ’ τις νεκρές εικόνες σου.
Με το μέτωπο στο τζάμι αγρυπνούμε την καινούρια οδύνη
Δεν είναι ο θάνατος που θα μας ρίξει κάτω μια που Εσύ υπάρχεις
Μια που υπάρχει αλλού ένας άνεμος για να σε ζήσει ολάκερη
Να σε ντύσει από κοντά όπως σε ντύνει από μακριά η ελπίδα μας
Μια που υπάρχει αλλού
Καταπράσινη πεδιάδα πέρ’ από το γέλιο σου ώς τον ήλιο
Λέγοντάς του εμπιστευτικά πως θα ξανασυναντηθούμε πάλι
Όχι δεν είναι ο θάνατος που θ’ αντιμετωπίσουμε
Παρά μια τόση δα σταγόνα φθινοπωρινής βροχής
Ένα θολό συναίσθημα
Η μυρωδιά του νοτισμένου χώματος μες στις ψυχές μας που όσο παν κι
απομακρύνονται. Οδυσσέας Ελύτης, « Έλένη»
ΙΙΙ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ
μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ
για νάβρω τα παράθυρα.— Όταν ανοίξει
ένα παράθυρο θάναι παρηγορία.—
Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ
να τάβρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω.
Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία.
Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει. Κ.Π Καβάφης, « Τα παράθυρα»
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Έχοντας υπόψιν σας την υπόθεση του έργου « Αστροφεγγιά» να σχολιάσετε το
απόσπασμα Ι , εξηγώντας που κατά τη γνώμη σας παραπέμπουν οι όροι «
αστροφεγγιά», « παρηγορητικό αστέρι», « μικρή παγωμένη καρδιά..μικρή πεθαμένη
καρδιά», « φως του ήλιου» σε σχέση πάντα με το περιεχόμενο ολόκληρου του
έργου.
4. 4
2 Τι σας κάνει εντύπωση στον τρόπο γραφής του Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, ειδικά στο
πιο πάνω απόσπασμα;
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________________________________________( 2 μονάδες)
3. Τι το παράδοξο κυριαρχεί στο πιο πάνω απόσπασμα; Ποια εικόνα
σημασιοδοτείται αντίθετα απ’ότι έχουμε συνηθίσει να τη συσχετίζουμε σε
συμβολικό επίπεδο; Να εξηγήσετε, συγκρίνοντας το Κείμενο Ι με το ποίημα στο
Κείμενο ΙΙΙ .
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________________________________________ ( 5 μονάδες)
4. (α)Σε ποιό ή ποιά από τα τρία κείμενα κυριαρχεί πιο έντονα ο λυρισμός και με
ποια εκφραστικά μέσα κατορθώνεται; Να αναφέρετε δύο παραδείγματα .
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________________________________________( 4 μονάδες)
(β) Σε ποιο κείμενο ο λόγος είναι πιο λιτός; Σχολιάστε, προσθέτοντας ακόμη δύο
διαφορές που έχει με τα άλλα δύο κείμενα και οι οποίες συνιστούν βασικά
χαρακτηριστικά της ποίησης του συγκεκριμένου ποιητή.
5. 5
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________________________________________ ( 3 μονάδες)
5. Να συγκρίνετε το απόσπασμα από το ποίημα του Ελύτη « Ελένη» ( Κείμενο ΙΙΙ) με
το απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου « Αστροφεγγιά»
( Κείμενο Ι) εντοπίζοντας δύο ομοιότητες και δύο διαφορές.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
6. 6
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________________________________________( 8 μονάδες)
ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ («BONUS») ( + 2 μονάδες)
(α) Να αντιγράψετε στον πλαισιωμένο χώρο πιο κάτω ένα στίχο ή μια φράση που
σας άγγιξε περισσότερο από τα τρία κείμενα που σας έχουν δοθεί.
(β)Να φανταστείτε ότι είστε μέλος της συντροφιάς του «Μαύρου Γάτου» και να
γράψετε ένα σύντομο ποίημα αφιερωμένο στον Άγγελο που θα το απαγγείλετε μια
μέρα μετά το θάνατό του. Το ποίημα να έχει ως προμετωπίδα τους στίχους ή τη
φράση που έχετε επιλέξει πιο πάνω.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________