1. Οι εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους Νεότερους Χρόνους
(μέσα 15ου αιώνα - αρχές 19ου αιώνα)
Εισαγωγή: ΑΠΟ ΤΟΝ
ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΑ
ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ
2. Αρχή του μεσαίωνα
Το 476 μ.Χ. οι Γότθοι, μετά από πολιορκία,
κατέλαβαν τη Ρώμη, την πρωτεύουσα του
ρωμαϊκού κράτους, και τη λεηλάτησαν για τρεις
ημέρες.
Όταν έφυγαν, το παλαιό Δυτικό Ρωμαϊκό
κράτος ήταν διαλυμένο.
3. Το γεγονός εκείνο οριοθέτησε -συμβατικά- το
τέλος μιας εποχής, της αρχαιότητας, και την
αρχή μιας νέας, του Μεσαίωνα.
Αρχή του μεσαίωνα
4. Τι είναι ο μεσαίωνας
Μεσαίωνα ονομάζουμε την χρονική περίοδο
από τον 5ο αι. μ.Χ. μέχρι και τον 15ο αι. μ.Χ.
5. Τι είναι ο μεσαίωνας
Ο Μεσαίωνας ξεκίνησε με την παρακμή των αρχαίων
μεγάλων πόλεων και της αρχαίας θρησκείας. Μαζί με
τις αρχαίες πόλεις και την αρχαία θρησκεία, χάθηκε
και ο αρχαίος τρόπος ζωής.
6. Κατά τον Μεσαίωνα η οικονομία ήταν
αγροτική, δηλαδή στηριζόταν στην γεωργική
παραγωγή.
Όσο περισσότερη γη είχε κάποιος, τόσο πιο πλούσιος
και ισχυρός ήταν.
7. Οι φτωχοί που έχαναν τα κτήματά τους όταν
δεν είχαν να πληρώσουν τους φόρους, γίνονταν
δουλοπάροικοι στα κτήματα των πλουσίων.
8. Οι δουλοπάροικοι, παρ’ όλο που βρίσκονταν σε
πολύ καλύτερη κατάσταση από τους δούλους της
αρχαιότητας, εν τούτοις ζούσαν σε κατάσταση
μεγάλης φτώχειας.
9. Πολύ μεγάλη δύναμη είχε η εκκλησία (η Ρωμαιοκαθολική
στην Δύση και η Ορθόδοξη στην Ανατολή).
10. Οι αρμοδιότητες της εκκλησίας δεν περιορίζονταν
μόνο σε θρησκευτικά ζητήματα, αλλά απλώνονταν και σε
πολλές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής και
επηρέαζαν αποφασιστικά τους αυτοκράτορες και τους
βασιλείς.
Τα μοναστήρια είχαν στην ιδιοκτησία τους μεγάλες
εκτάσεις γης και είχαν συγκεντρώσει μεγάλο πλούτο.
Στην Δύση, η
Ρωμαιοκαθολική εκκλησία
θέσπισε την Ιερά
Εξέταση, ένα “ιερό”
δικαστήριο για να
αντιμετωπίζει όσους
θεωρούσε αιρετικούς
τους οποίους, αν δεν
«μετανοούσαν»
τιμωρούσε με αυστηρές
ποινές.
11. Τα χρόνια του Μεσαίωνα έχουν περάσει στην
ιστορία ως "σκοτεινά χρόνια", αφού οι γνώσεις μας
για εκείνη την περίοδο είναι αρκετά φτωχές.
Την εποχή εκείνη την ξέρουμε ως μια εποχή όπου οι
θρύλοι, οι δοξασίες, οι δεισιδαιμονίες και οι προλήψεις
επηρέαζαν πολύ τους ανθρώπους· μια εποχή όπου οι
επιστήμες και οι τέχνες παρουσίασαν στασιμότητα.
12. Παρ’ όλα αυτά, ο Μεσαίωνας συνολικά δεν
ήταν τόσο άσχημη περίοδος όσο νομίζουμε στις
μέρες μας:
Οι Ίσαυροι ή οι Μακεδόνες αυτοκράτορες για
παράδειγμα, βασίλεψαν τον Μεσαίωνα, και η
βασιλεία τους είχε συμπέσει με περίοδο ακμής
του βυζαντινού κράτους.
13. Η εφεύρεση της τυπογραφίας στα μέσα του
15ου αιώνα και οι μεγάλες εξερευνήσεις στα
τέλη του σηματοδοτούν την έναρξη μιας νέας
εποχής, της Αναγέννησης.
Αυτή την εποχή αρχίζει να αλλάζει σταδιακά η
κοινωνία και να διαμορφώνονται, κυρίως στην Δύση, τα
βασικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου πολιτισμού.
14. Και μια βουτιά στην ανθρώπινη
παλαβομάρα: Τα δικαστήρια ζώων!
15. Δίκαζαν και εκτελούσαν γουρούνια, σκυλιά και
τρωκτικά. Τα γρυλίσματα ήταν απόδειξη
ενοχής και όσα τρωκτικά δεν εμφανίζονταν
στο δικαστήριο δικάζονταν «ερήμην»...
16. Το 1266, στο ΦΟΝΤΑΙΝΑΙ-Ο-ΡΟΖ της Γαλλίας,
μεγάλο πλήθος ήταν συγκεντρωμένο στο τοπικό
δικαστήριο για να παρακολουθήσει μια πολύκροτη δίκη.
Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ένα βρέφος είχε αφεθεί
στην κούνια του και ένα πεινασμένο γουρούνι είχε μπει
μέσα στο δωμάτιο και το είχε κατασπαράξει.
17. Ο κατηγορούμενος καταδικάζεται με συνοπτικές
διαδικασίες σε θάνατο δι’ απαγχονισμού, ο κόσμος ξεσπά
σε χειροκροτήματα, ο δικαστής διαβάζει την απόφαση
στον καταδικασμένο, τον οδηγούν στην πλατεία και εκεί
τον απαγχονίζουν με όλους τους τύπους.
Ο κρεμασμένος… χοίρος βγάζει δύο απεγνωσμένα
γρυλίσματα πριν αφήσει την τελευταία του πνοή.
18. Η δίκη ενός ζώου με όλους τους τύπους μπορεί σήμερα
να φέρνει γέλια, στο Μεσαίωνα όμως ήταν συνηθισμένο
γεγονός...
Τα αρχεία των δικαστηρίων βρίθουν από πρακτικά
τέτοιων δικαστικών αγώνων, στους οποίους οι
εισαγγελείς και οι συνήγοροι υπεράσπισης επιστράτευαν
όλα τους τα επιχειρήματα και τη ρητορική δεινότητα....
19. Τελευταία δίκη ζώου θεωρείται αυτή που έγινε
ενώπιον του επαναστατικού δικαστηρίου της Γαλλίας,
στις 17 Νοεμβρίου 1793.
Ένας ανάπηρος είχε εκπαιδεύσει το σκύλο του να
γαβγίζει μόλις έβλεπε χωροφύλακα και ο σκύλος
καταδικάστηκε σε
θάνατο.
Εκτελέστηκε
από
κανονικό
στρατιωτικό
απόσπασμα.
20. Οι νομοδιδάσκαλοι του Μεσαίωνα είχαν απαντήσει
θετικά στο ερώτημα αν τα ζώα μπορούν να
παραπέμπονται στη δικαιοσύνη.
Ο Μπαρτελεμύ ντε Σασσανέ, το 1550, στο έργο του
Consilium, όχι μόνο απαντούσε καταφατικά στο ερώτημα,
αλλά υποστήριζε ότι ένα ζώο φυλακίζεται, ανακρίνεται,
αν δεν απαντά στις κατηγορίες βασανίζεται.
21. Τα γρυλίσματα του αποτελούν την ομολογία ενοχής
του, οπότε εκτελείται από τον δήμιο.
Τρελό μεν, πλην
συνηθισμένο
εκείνες τις
σκοτεινές και
γεμάτες
δεισιδαιμονίες
εποχές.
Υπήρξαν δεκάδες δίκες και αφορισμοί και
καταδικαστικές σε βάρος κατωτάτων εκπροσώπων του
ζωικού βασιλείου. ...
22. Το 1545 οι κάτοικοι του Σαι Ζυλιέν του δουκάτου της
Σαβοϊας κάνουν μήνυση εναντίον των εντόμων που
κατέστρεφαν τα αμπέλια τους.
Εισαγγελέας ήταν ο δικηγόρος Πιερ Ντυκόλ και
συνήγορος υπεράσπισης ο οικονόμος της επιτροπής
Πιερ Φαλκόν.
Τα
έντομα
κερδίζουν
και
γλιτώνουν
την
καταδίκη.
23. Δεν συνέβαινε όμως το ίδιο και με την εκκλησιαστική
δικαιοσύνη.
Το 1120, με απόφαση εκκλησιαστικού δικαστηρίου ο
επίσκοπος του Λαν αφορίζει τις κάμπιες και τους
αρουραίους που ρημάζουν τις μοναστηριακές περιουσίες
του.
Το 1121 ο
άγιος
Βερνάρδος
αφορίζει τις
μύγες που
έχουν
εισβάλει
στο αβαείο
του Φουανύ....
24. Η δίκη των ποντικών και των αρουραίων
Τον 16ο αιώνα έγινε μια άλλη περίφημη δίκη...
Ενώπιον του γραμματέα της επισκοπής του και παρουσία
πυκνού ακροατηρίου, διεξήχθη μεγάλη δίκη κατά των
ποντικών και των αρουραίων που είχαν γίνει μάστιγα.
Συνήγορος των τρωκτικών
ορίστηκε ο Μπαρτελεμύ ντε
Σσσανέ...
Ζήτησε να κλητευθούν στο
δικαστήριο όλοι οι πελάτες
του αρουραίοι και ποντικοί,
όπως είχαν δικαίωμα....
25. Οι κατά τόπους εφημέριοι κλήτευσαν με όλους τους τύπους τα
τρωκτικά της περιοχής τους, αλλά αυτά δεν παρουσιάστηκαν την
καθορισμένη ημερομηνία. Οι κατήγοροι ζήτησαν τότε να
δικαστούν ερήμην τα ποντίκια, αλλά ο Σασσανέ κατόρθωσε να
αποδείξει ότι η προθεσμία που είχε παραχωρηθεί στους πελάτες
του ήταν ανεπαρκής.
Ως αποδείξεις ανέφερε την κακή κατάσταση των δρόμων, τις
μεγάλες αποστάσεις και το γεγονός ότι οι γάτοι είχαν στήσει
ενέδρες στους κατηγορούμενους.
Τελικά, οι
ποντικοί γλίτωσαν
με μια απλή
επίπληξη....
26. Το 1713 έγινε στη Βραζιλία μια παρόμοια δίκη....
Η δίκη των μυρμηγκιών
Οι καλόγεροι του μοναστηριού του Αγίου Αντωνίου στην
επαρχία Ντε Πεδιάδε έκαναν μήνυση κατά των μυρμηγκιών, διότι
αυτά έμπαιναν κατά χιλιάδες στις αποθήκες και έκλεβαν το
σιτάρι του μοναστηριού.
Το δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μυρμήγκια ζουν,
όπως τα έμαθε ο Θεός, ζήτησε καταρχήν από τα συμβαλλόμενα
μέρη να συμφιλιωθούν και να συμβιβαστούν. Οι μοναχοί
αρνήθηκαν, τα μυρμήγκια δεν μίλησαν, οπότε το δικαστήριο
έβγαλε την ακόλουθη απόφαση: Υποχρέωσε το μοναστήρι να
παραχωρήσει έναν ειδικό χώρο στα μυρμήγκια για να ζήσουν εν
ειρήνη, μακριά από τις αποθήκες.
Προειδοποίησε όμως και τα μυρμήγκια ότι, αν δεν
συμμορφωθούν με την απόφαση για το νέο τόπο εγκατάστασης
τους, τότε θα θεωρηθούν υπότροποι και θα αντιμετωπίσουν την
πιθανότητα αφορισμού και θανατικής ποινής....
27. Η ιστορική αυτή παλαβωμάρα σταμάτησε με τη
Γαλλική Επανάσταση, αν και είχε ξεκινήσει από την
αρχαιότητα....
Είναι γνωστό ότι στην αρχαία Καρχηδόνα σταύρωναν
τα γουρούνια, ενώ η Έξοδος στο ΚΑ’ κεφάλαιο
αναφέρει επακριβώς τις ποινές που επιβάλλονταν στα
βόδια που πατούσαν ανθρώπους....
