Ιστορία Στ΄ δημοτικού http://users.sch.gr/dimylonaki/mathimata_istoria_st_apo_tis_geografikes_anakalipseis_ston_diafotismo.htm

1. Κεφάλαιο 2
Από τις Γεωγραφικές Ανακαλύψεις
στον Διαφωτισμό
Κατά τον 15ο και τον 16ο αιώνα, Ευρωπαίοι εξερευνητές ανακαλύπτουν
άγνωστες, έως τότε, περιοχές της γης. Ήταν η εποχή των Γεωγραφικών
Ανακαλύψεων, που άλλαξαν τη ζωή των ανθρώπων. Τον 18ο αιώνα, με
τον Διαφωτισμό, οι αλλαγές επεκτάθηκαν στην επιστήμη και γενικά στην
πνευματική ζωή.

2. Κατά τη διάρκεια των ΓεωγραφικώνΑνακα-
λύψεων αρκετοί τολμηροί θαλασσοπόροι,
αξιοποιώντας συχνά την επιστήμη της
γεωγραφίας και εφευρέσεις, όπως η μα-
γνητική πυξίδα, ταξίδεψαν ως τα πέρατα
του κόσμου για να χαράξουν
νέους εμπορικούς δρόμους.
Ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος
Βαρθολομαίος Ντιάζ το 1488
έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος, που
ανακάλυψε το Ακρωτήριο της
Καλής Ελπίδας, πραγματοποι-
ώντας τον περίπλου τηςΑφρικής.

3. Το 1492 ο Χριστόφορος Κολόμβος
ανακάλυψε την Αμερική. Ο Κολόμβος
δεν είχε αυτόν το σκοπό, αλλά ήθελε να
ανακαλύψει έναν νέο δρόμο για τις
Ινδίες, από όπου μεταφέρονταν τα
μπαχαρικά στην Ευρώπη. Μέχρι τότε τα
μετέφεραν δια ξηράς προς τα ανατολικά
μέχρι τη Βενετία. Από κει οι Βενετοί τα
διοχέτευαν σε όλη την Ευρώπη κερδίζο-
ντας τεράστια ποσά.Ο Κολόμβος πί-
στευε ότι η Γη είναι σφαιρική και πως
μπορεί να φτάσει στην Ινδία πλέοντας
προς δυτική κατεύθυνση, αντί να
περιτριγυρίσει την Αφρική προς ανατο-
λική κατεύθυνση.

4. Οι πηγές αφηγούνται... διερεύνηση
12 Οκτωβρίου 1492. Ο Χριστόφορος Κολόμβος αποβιβάζεται στην
αμερικανική ήπειρο
«Τη δεύτερη ώρα μετά
τα μεσάνυχτα, η στεριά
φάνηκε σε απόσταση
δύο λευγών. Μάζεψαν
τα πανιά κρατώντας
μόνο το μεγάλο, χωρίς
παρίστια, πανί και ύστε-
ρα κινήθηκαν αργά,
χρονοτριβώντας ως τον
ερχομό της μέρας -Πα-
ρασκευή- οπότε έφτα-
σαν σ' ένα μικρό νησί
στις Λουκάγιες (Μπα-
χάμες), που στη γλώσ-
σα των Ινδιάνων ονο-
μαζόταν Γκουαναχάνι.

5. Τότε είδαν γυμνούς ανθρώπους και ο Ναύαρχος βγήκε στη στεριά με την
αρματωμένη βάρκα του... Μόλις έφτασαν στη στεριά, είδαν καταπράσινα
δέντρα, πολλά νερά και καρπούς διαφόρων ειδών. Ο Ναύαρχος κάλεσε τους
δύο κυβερνήτες κι όλους εκείνους που πάτησαν στη στεριά. και ζήτησε να
πιστοποιήσουν ότι αυτός, ενώπιον όλων καταλάμβανε το εν λόγω νησί -όπως
και πράγματι το κατέλαβε- στο όνομα του βασιλιά και της βασίλισσας των
Κυρίων του, κάνοντας τις
απαραίτητες διαβεβαι-
ώσεις, που υπάρχουν
με κάθε λεπτομέρεια
στα συμβόλαια τα οποία
έγιναν γραπτά εκεί».
Χριστόφορος Κολόμβος,
Ανακάλυψη τηςΑμερικής.
Ημερολόγιο πλοίου 1492-1493,
μετάφραση Ντίνος Βατικιώτης,
Αθήνα 1984, σ. 41.
Ο εξερευνητής εντυπωσιάζεται,
χρειάζεται αποδείξεις

6. Ο Πορτογάλος θα-
λασσοπόρος Βά-
σκο ντα Γκάμα,
ήταν ο πρώτος Ευ-
ρωπαίος που έφτα-
σε στην Ινδία μέσω
θαλάσσης συνδέο-
ντας την Ευρώπη με
την Ινδία, πραγμα-
τοποιώντας τον πε-
ρίπλου τηςΑφρικής.

7. Ο Φερδινάνδος Μαγγε-
λάνος, Πορτογάλος θα-
λασσοπόρος πραγματο-
ποίησε τον πρώτο περί-
πλου της γης, αποδεικνύ-
οντας τη σφαιρικότητά
της. Υπήρξε ο πρώτος
θαλασσοπόρος που ηγή-
θηκε μιας ευρωπαϊκής
αποστολής προς τα δυτι-
κά της Ευρώπης και που
διέσχισε τον Ειρηνικό

8. Ποια πιστεύετε ότι ήταν τα αποτελέσματα όλων αυτών των
ανακαλύψεων;
Α. Επιτέλους το φαγητό έγινε πιο ενδιαφέρον.
Β. Οι Ευρωπαίοι έτριβαν τα χέρια τους λόγω της ανάπτυξης του εμπορίου.
Γ. Οι Ευρωπαίοι το έριξαν στο κάπνισμα και στον καφέ.
Δ. Οι ιθαγενείς γνώρισαν μια καινούρια ζωή.

9. Στην Ευρώπη έφτασαν νέα είδη
διατροφής αλλά και πολύτιμα μέταλλα.
Το εμπόριο επίσης αναπτύχθηκε σε
παγκόσμια κλίμακα. Οι Ευρωπαίοι ίδρυσαν
αποικίες στις νέες περιοχές. Εκεί ήρθαν σε
επαφή με τους πολιτισμούς αρχαίων λαών,
όπως οι Ίνκας και οι Αζτέκοι, αλλά ελάχιστα
επηρεάστηκαν από αυτούς. Συχνά οι νέοι
κάτοικοι αντιμετώπισαν με περιφρόνηση
τους ιθαγενείς και τους εκμεταλλεύθηκαν. Η
δουλεία, ιδιαίτερα στις αποικίες,
αποτέλεσε την πιο αρνητική συνέπεια των
Ανακαλύψεων.

10. Την ίδια εποχή στο εσωτερικό της Ευρώπης η
ραγδαία ανάπτυξη του εμπορίου οδήγησε
στη γέννηση του Καπιταλισμού. Ιδρύθηκαν
νέες τράπεζες καθώς και βιοτεχνικές
επιχειρήσεις που ανταγωνίζονταν μεταξύ
τους. Στη γεωργία χρησιμοποιήθηκαν νέες
τεχνικές, όπως το άνοιγμα αυλακιών για τη
σπορά και το λίπασμα. Εισήχθη επίσης από το
Νέο Κόσμο η καλλιέργεια του καλαμποκιού
και της πατάτας. Οι Ευρωπαίοι αποκτούν νέες
συνήθειες, όπως η χρήση του καπνού και του
καφέ.
https://el.wikipedia.org/

11. Παρόλο που η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται ως η περίοδος του
Απολυταρχισμού, οι ηγεμόνες της Ευρώπης έχουν την απόλυτη εξουσία, στη
Γαλλία, τη Ρωσία και σε άλλες χώρες προωθήθηκαν αλλαγές με σκοπό το
σεβασμό στους νόμους και τον περιορισμό της βασιλικής εξουσίας. Στην
Αγγλία, μάλιστα, με το «Χάρτη των Δικαιωμάτων» του 1689 ενισχύθηκε η
εξουσία του Κοινοβουλίου σε βάρος της απόλυτης μοναρχίας.
https://www.cpr.org/

12. Συχνές και σκληρές ήταν οι πολεμικές αναμετρήσεις. Σε μια από αυτές, τον
Τριακονταετή Πόλεμο (1618-1648) έχασε τη ζωή του το 1/3 περίπου των
κατοίκων της Γερμανίας.
https://el.wikipedia.org/

13. Οι αλλαγές που συντελέστηκαν στην Ευρώπη, εκφράστηκαν κατά τον 18ο
αιώνα με το πνευματικό κίνημα του Διαφωτισμού. Ο Διαφωτισμός ξεκίνησε
από την Αγγλία, καλλιεργήθηκε όμως κυρίως στη Γαλλία. Οι εκφραστές του,
αμφισβητώντας τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες, έδωσαν έμφαση στο
φωτισμό του ανθρώπου μέσω της παιδείας, προκειμένου να κατανοήσει τα
δικαιώματά του.
https://tetradiogallikon.weebly.com/
Ζωγραφικός πίνακας που απεικονίζει συζήτηση γύρω από φιλοσοφικά ζητήματα στη Γαλλία

14. Ένας από τους χώρους, όπου καλλιεργήθηκε ο Διαφωτισμός, υπήρξε το
φιλολογικό σαλόνι. Ήταν η συγκέντρωση ανθρώπων του πνεύματος, συνήθως
στο σπίτι κάποιου, όπου αντάλλασσαν απόψεις για φιλοσοφικά, ηθικά και
φιλολογικά θέματα. Στις συγκεντρώσεις αυτές συμμετείχαν και γυναίκες.
https://i.pinimg.com/

15. Εκπρόσωποι του Διαφωτισμού
είναι Βολταίρος, Γάλλος
συγγραφέας, ιστορικός και
φιλόσοφος, διάσημος για το
πνεύμα του, που μίλησε για την
ανεξιθρησκία και την ελευθερία
του λόγου,
Ο Βολταίρος συζητά με έναν κληρικό.
Διαφωνώ με αυτό
που λες, αλλά θα
υπερασπιστώ
μέχρι θανάτου το
δικαίωμά σου να
το λες.
Όλοι οι άνθρωποι είναι
ίσοι. Δεν είναι η
καταγωγή, αλλά η αρετή
που τους κάνει να
διαφέρουν...

16. ο Ρ ο υ σ σ ώ , Ε λ β ε τ ό ς
φιλόσοφος, συγγραφέας και
συνθέτης, που μίλησε για την
ελευθερία και την ισότητα,
Ο Ρουσσώ υποστήριξε ότι
ανάμεσα στους άρχοντες και
στον λαό υπάρχει ένα κοινω-
νικό συμβόλαιο-συμφωνία για
χρηστή διοίκηση και ευημερία,
που οι άρχοντες πρέπει να
τηρούν. Σε αντίθετη περίπτω-
ση ο λαός μπορεί να μην τους
υπακούει.
https://media.sciencephoto.com/

17. ο Τζον Λοκ, Άγγλος φιλόσοφος και
ιατρός, θεωρείται ένας από τους πιο
σημαντικούς εκπροσώπους του
Διαφωτισμού. Πίστευε ότι οι άνθρωποι
γεννιούνται χωρίς κάποια έμφυτη γνώση,
«tabula rasa» (άγραφο χαρτί) και οι
γνώσεις τους προέρχονται από την
εμπειρία και τις αισθήσεις. Μίλησε για το
δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και τη
ιδιοκτησία, τη διακυβέρνηση του κράτους
με τη συγκατάθεση του λαού.

18. Ο Μ ο ν τ ε σ κ ι έ , Γ ά λ λ ο ς
συγγραφέας και φιλόσοφος του
Διαφωτισμού, που μίλησε για την
αξία των νόμων. Οι Διαφωτιστές
εναντιώθηκαν στη θανατική
ποινή και τα βασανιστήρια, στη
δουλεία και τον πόλεμο.
https://el.wikipedia.org/

19. Την εποχή του
Διαφωτισμού
αναπτύχθηκαν
και οι φυσικές
επιστήμες. Με-
λετήθηκε το φαι-
νόμενο του ηλεκ-
τρισμού, ενώ ο
Αλεσάντρο Βό-
λτα κατασκεύασε
την πρώτη μπα-
ταρία.
Σας θυμίζει κάτι
το όνομά του;
https://www.amperorio.gr/

20. Ο Νεύτων, Άγγλος φυσικός, μαθηματικός, αστρονόμος, φιλόσοφος και
θεολόγος, ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας και θεωρείται πλέον ο πατέρας
της Φυσικής.
https://astrocamp.org/

21. Η Χημεία προόδευσε εντυπωσιακά. Επιπλέον, στην Ιατρική χρησιμοποιήθηκε
ο εμβολιασμός, για να αντιμετωπιστούν διάφορες μεταδοτικές ασθένειες και
κυρίως η ευλογιά.
https://www.protothema.gr/

22. Ανανεώθηκαν επίσης και μορφές της τέχνης, όπως η λογοτεχνία και η
μουσική, καθώς γράφηκαν κλασικά μυθιστορήματα σαν τον «Ροβινσώνα
Κρούσο» και τα «Ταξίδια του Γκιούλιβερ» αλλά και τα φημισμένα μουσικά
έργα του Μπαχ και του Μότσαρτ.

23. Ερώτημα
lΠοιες ήταν οι σπουδαιότερες γεωγραφικές ανακαλύψεις των
Ευρωπαίων κατά τον 15ο και τον 16ο αιώνα;

24. Απάντηση
lΠοιες ήταν οι σπουδαιότερες γεωγραφικές ανακαλύψεις των

25. Ερώτημα
lΠοιες ιδέες αναπτύχθηκαν κατά την περίοδο του Διαφωτισμού;

26. Απάντηση
lΠοιες ιδέες αναπτύχθηκαν κατά την περίοδο του Διαφωτισμού;
όφωτισμός του ανθρώπου μέσω της παιδείας,
όανεξιθρησκία και ελευθερία του λόγου,
όελευθερία και ισότητα, κοινωνικό συμβόλαιο,
όο άνθρωπος «tabula rasa» (άγραφο χαρτί)
όδικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία, την ιδιοκτησία και τη διακυβέρνηση
του κράτους με τη συγκατάθεση του λαού
όαξία των νόμων
όόχι στη θανατική ποινή και τα βασανιστήρια, στη δουλεία και τον πόλεμο

27. ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
5. Κατατάξτε τα πρόσωπα στην εποχή που έζησαν: Μποτιτσέλι, Ρουσσώ, Λοκ, Ντα Βίντσι,
Ελ Γκρέκο, Μιχαήλ Άγγελος, Νεύτων, Μπαχ, Ραφαήλ, Μπρουνελέσκι, Έρασμος, Μότσαρτ,
Σαίξπηρ, Θερβάντες, Κοπέρνικος, Βολταίρος, Μοντεσκιέ, Γαλιλαίος.
1 ΠΟΝΤΟΣ

28. 5. Κατατάξτε τα πρόσωπα στην εποχή που έζησαν: Μποτιτσέλι, Ρουσσώ, Λοκ,
Ντα Βίντσι, Ελ Γκρέκο, Μιχαήλ Άγγελος, Νεύτων, Μπαχ, Ραφαήλ, Μπρουνελέσκι,
Έρασμος, Μότσαρτ, Σαίξπηρ, Θερβάντες, Κοπέρνικος, Βολταίρος, Μοντεσκιέ,
Γαλιλαίος.
Μποτιτσέλι
Ντα Βίντσι
Ελ Γκρέκο
Μιχαήλ Άγγελος
Ραφαήλ
Μπρουνελέσκι
Έρασμος
Σαίξπηρ
Θερβάντες
Κοπέρνικος
Γαλιλαίος
Ρουσσώ
Λοκ
Μπαχ
Μότσαρτ΄
Βολταίρος
Μοντεσκιέ
Νεύτων

29. 6. Προσπαθήστε να περιγράψετε την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό ως
προς την περιοχή από την οποία ξεκίνησαν, την εποχή και το περιεχόμενό
τους.

30. Αναγέννηση: Βόρεια Ιταλία, μέσα 16ου αι., Δυτική Ευρώπη. Μελέτη
αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού. Ουμανιστές: πίστη στον
άνθρωπο και τις δυνατότητές του. Άνθισαν η ζωγραφική, γλυπτική,
αρχιτεκτονική, αστρονομία, ιατρική.
Διαφωτισμός: 18ος αι. Δυτική Ευρώπη. Συνέχεια της Αναγέννησης.
Άνθισαν οι φυσικές επιστήμες, η χημεία και η ιατρική. Έγιναν σπουδαίες
εφευρέσεις. Οι εκπρόσωποί του πίστευαν στην αξία της παιδείας και της
μόρφωσης, για να μπορούν οι άνθρωποι να υπερασπίζονται τα δικαιώματά
τους. Όχι να βασίζονται σε προλήψεις και δεισιδαιμονίες.

31. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ