2. Maraming pahayagang Ingles ang lumabas tulad ng:
a. Philippines Free Press
b. Morning Sun ni Sergio Osmeña, Sr.
c. Daily News ni Ramon Roces
d. Philippines Herald ni Andres Soriano
e. Manila Chronicle ni Eugenio Lopez Sr.
f. Manila Bulletin
3. a.Philippines Free Press
• Itinatag noong ika-20 ng Enero 1907 bilang isang bilingual na
Ingles at Espanyol na pahayagan.
• Orihinal na may-ari ng papel ay si Judge Kincaid ang mga
unang patnugot nito na sina Percy Warner Tynan at Pat
Gallagher ngunit napatunayang nabigo ang Free press dahil
kinailangang tumigil sa operasyon noong 1908.
• Si Robert McCulloch Dick na nagtrabaho sa pahayagan sa
America at Hongkong bago dumating sa Pilipinas.
• Si Juan de la Cruz bilang isang termino at ang iconic na
paglalarawan ng isang tipikal na Pilipino.
• Teodoro M. Locsin
4. b. Morning Sun ni Sergio Osmeña, Sr.
Si Sergio Osmeña Sr. ay Pilipinong
abogado at politiko na naglingkod bilang
ika-apat na Pangulo ng Pilipinas mula
1944 hanggang 1946.
6. c. Daily News ni Ramon Roces
Si Ramon Roces ay isang tanyag na
tagapaglathala sa Pilipinas. Itinuturing na "Lolo
ng Pilipinong Komiks" o "Lolo ng Komiks sa
Pilipinas," at "Magiting na Matandang Tao ng
Tanyag na Pagpapahayag ng Pilipinas“
(The Grand Old Man of Philippine Popular
Press).
7. d. Philippines Herald ni Andres Soriano
• Ang Philippines Herald ay unang inilathala
noong 8 Agosto 1920, sa inisyatiba ng
Senado ni Pangulong Manuel Quezon.
• Ang Philippines Herald ay binili ni Andres
Soriano noong 1960.
8. e. Manila Chronicle ni Eugenio Lopez Sr.
• Ang Manila Chronicle ay isang pahayagan sa
Pilipinas na itinatag noong 1945. Ibinenta ito ng
mga nagtatag ng mga pahayagan kay Eugenio
López Sr.
• Rodrigo Apoderado bilang punong patnugot.
• Ito ay isinara nang ipatupad ang martial law ni
Ferdinand Marcos noong 1972.
• Ito ay muling binuksan noong 1986 ngunit isinara
noong 1998.
9. • Itinatag noong ika-2 Pebrero 1900 kasama sina Carson
C. Taylor at H. G. Farris.
• Ito ang pangalawang pinakamatandang umiiral na
pahayagan sa Ingles na inilathala sa Pilipinas
• Pinalitan ito ng pangalan bilang Manila Daily Bulletin
noong 1906.
• Noong 1957, inilipat ang pagmamay-ari ng Manila
Daily Bulletin kay Swiss-Filipino Hans M. Menzi.
f.Manila Bulletin
11. Dr. Emilio T. Yap
• Noong 1961, ang pilantropo at business tycoon na si Dr. Emilio
T. Yap, ay nahalal na Direktor at Pangalawang Tagapangulo ng
lupon noong 1982 sa ilalim ng kanyang pamumuno, ang Manila
Bulletin ay pinasimulan sa isang bagong panahon ng
pamamahayag upang maging "Nations leading newspaper" sa
pamamagitan ng pamumuhunan sa computerized editorial
system, ang una sa Asia, at sinimulan itong i-publish ang buong
kulay na isyu.
• Nang idineklara ng yumaong Pangulong Ferdinand Marcos ang
Martial Law ang Manila Daily Bulletin ay muling huminto sa
operasyon nito.
• Ngunit pagkaraan ng dalawang buwan, muling binuksan ito.
13. 1.Heart of the Islands (1974) ni Manuel Viray
• isang antolohiya ng tula ng Pilipinas sa Ingles.
• "Heart of the Islands”naglalarawan ng mga pangyayari,
karanasan, o kultura sa Pilipinas.
Manuel Viray
• Si Manuel Viray ay isang makata, isang tagapagturo, manunulat
ng maikling kuwento at sanaysay. Nagtuturo siya ng malikhaing
pagsulat at kritisismong pampanitikan sa mga unibersidad sa
Maynila.
14. 2.Phil. Cross-Section (1950) nina Maximo Ramos at Florentino Valeros
Ang "Philippine Cross-Section" ay isang maikling kwentong Filipino sa Ingles.
Ang aklat na ito ay naglalarawan at nag-aanalisa ng iba't ibang aspeto ng
kultura, lipunan, at kasaysayan ng Pilipinas. Kasama rito ang mga paksa tulad
ng mga tradisyon, paniniwala, mitolohiya, at iba pang mga aspeto ng kultura
ng mga Pilipino.
Maximo Ramos at Florentino Valeros
Si Maximo Ramos ay isang kilalang Pilipinong antropologo at manunulat na
nakasulat ng maraming aklat tungkol sa kultura at mitolohiya ng Pilipinas.
Si Florentino Valeros naman ay isang premyadong manunulat at dulaang
Pilipino na kilala rin sa kanyang mga kontribusyon sa larangan ng panitikan at
kultura.
15. 3.Prose and Poems (1952) ni Nick Joaquin
• Ang "Prose and Poems" ni Nick Joaquin ay isang koleksyon
ng mga sanaysay at tula .
• Ang aklat na ito ay naglalaman ng iba't ibang uri ng akda,
kabilang ang mga sanaysay na nagbibigay-liwanag sa iba't
ibang aspeto ng lipunang Pilipino, kasama na ang mga
political, sosyal, at kultural na usapin.
Nicomedes Márquez Joaquín
• Si Nick Joaquin ay isa sa mga pinakatanyag na manunulat sa
panitikang Pilipino, at kilala sa kanyang kakaibang estilo at
malalim na pag-unawa sa Pilipinong lipunan, kultura, at
kasaysayan.
• Sumulat din siya ginamit ang pen name na Quijano de
Manila .
16. 4.Philippine Writing (1953) ni T.D. Agcaoli
Ang Philippine Writing ay ang pinakabago at marahil ang pinakamahusay na antolohiya ng
mga maikling kwento at tula sa wikang Ingles.
5.Harvest (1953) nina Maximo Ramos at Florentino Valeros
Isang maikling kuwento. Ito ay itinakda noong panahon pagkatapos ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Pilipinas at tinuklas ang mga tema
tulad ng buhay sa kanayunan, kahirapan, at mga pakikibaka ng mga
ordinaryong tao pagkatapos ng digmaan.
6.Horizons East (1967) nina Artemio Patacsil at Silverio Baltazar
Ito ay isang koleksyon ng mga gawa ng mga propesor ng Unibersidad ng Silangan,
karamihan sa Ingles, maikling kwento, sanaysay, pananaliksik, papel, tula, at dula.
18. Carlos Palanca Sr.
Si Carlos Palanca Sr., na kilala rin bilang Tan Guin Lay, ay
isang Chinese-Filipino na negosyante at pilantropo.
Si Tan Guin Lay ay lumipat sa Pilipinas noong
1884.Tinanggap ni Tan ang pangalang Carlos Palanca,
pagkatapos ng kanyang ninong na may parehong pangalan
na ang pangalang Tsino ay Tan Quien-sien.
Ang pangalang "Carlos Palanca" ay nagmula sa isang
Espanyol na koronel.
19. • Itinatag ang Gawad Carlos Palanca noong 1950 bilang pagbibigay-pugay kay Don Carlos
Palanca, Sr., isang tao na nag-aral na may sariling pagsisikap at umangat hanggang sa naging
matagumpay na negosyante. Siya ay patron ng mga institusyong pang-edukasyon at itinanim
niya sa mga isip ng kanyang mga anak ang halaga ng edukasyon.
• Ang kanyang mga tagapagmana ay nagpasiya na kanyang pangalan ay dapat magkaroon ng
karangalan sa mga nagsusumikap na nakakatulong sa pagpapayaman ng pamanang
pangkultura ng bansa.
• Ang mga layunin ng gawad nakapagtulong sa pagpapaunlad ng panitikang Pilipino sa
pamamagitan ng pagbibigay ng mga insentibo para sa mga manunulat upang maglikha ng
kanilang pinakanamumukod-tanging gawang pampanitikan; at maging kayamanan ng hiyas
na pampanitikan ng Pilipinas mula sa mga manunulat na Pilipino at tumulong sa panghuling
diseminasyon sa mga tao, lalo na sa mga mag-aaral.
• Sa taong 2000, ang Pangkalahatang Tagapamahala ng Gawad ay si Sylvia Palanca-Quirino.
20. Nagsimula ang timpalak para sa maikling katha sa mga wikang Ingles at
Filipino na iginawad noong 1951.
Naging matagumpay ang timpalak, kayâ nagdagdag ito ng mga
kategorya:
• Dulang may isang yugto noong 1953
• Tula noong 1963
• Sanaysay noong 1979
• Nobela noong 1980
• Maikling kuwentong pambatà noong 1989
• Dulang pantelebisyon noong 1990
• Iskrip pampelikula noong 1994
• Noong 1997, idinagdag ang mga dibisyon sa wikang rehiyonal at
nagkaroon ng timpalak sa maikling kuwentong Iloco, Sebwano, at
Hiligaynon.
• Marami pang ibang kategoryang binuksan sa paglipas ng panahon bukod
sa tumaas ang salaping gantimpala para sa nagwagi.
22. Unang gantimpala (1951)
"Kwento ni Mabuti" ni Genoveva Dizon Edroza-Matute
Genoveva Dizon Edroza-Matute
• Kilala sa tawag na "Aling Bebang," ipinanganak si
Genoveva Edroza Matute noong Enero 13, 1915.
• Isang bantog na kuwentistang Pilipino.
Maraming ulit siyang nagkamit ng Gawad
Palanca, tulad ng kilalang Kuwento ni
Mabuti, na nanalo ng kauna-unahang Gawad
Palanca para sa Maikling Kuwento sa
Filipino. Kasama rin sa mga kuwentong
nanalo ng Gawad Palanca ay ang Paglalayag
sa Puso ng Isang Bata noong 1955, at
ang Parusa noong 1961.
23. Ikalawang Gantimpala (1951)
"Mabangis na Kamay... Maamong Kamay” ni Pedro S. Dandan
Pedro S. Dandan
• Si Pedro S. Dandan ay sinilang sa Juan Luna, Tondo, Maynila, noong 30
Hunyo 1916.
• Manunulat na Baliwagenyo.
• Siya ay isang manunulat na nagtamo ng prestihiyosong Gawad Palanca sa
kanyang angking husay sa pagsulat ng maikling kwento.
• Ang kanyang mga obra ang magsisilbing daan upang maisakatuparan ang
pag-aaral na ito sa kadahilanang may malaki itong ambag sa pagpapalaganap
at kalinangan ng Panitikang Filipino.
• Iginawad sa akdang “Mabangis na Kamay... Maamong Kamay” ang
ikalawang gantimpala sa Timpalak-Palanca noong 1951 sa kategorya ng
maikling kwento.
24. Si Pedro S. Dandan, pitong beses na nagkamit ng Carlos Palanca Awards. Ang kanyang
dalawang dula,Ang Sugat ng Digma at Ang Daong ni Noe ay nagkamit ng unang pwesto.
IKATLONG GANTIMPALA- “Planeta,Buwan at mga Bituin” ni Elpidio D. Kapulong
25. DULANG UNANG NAGKAMIT NG GANTIMPALA SA TIMPALAK-
PALANCA
• Sinimulan noon (1953-1954) ng Timpalak-Palanca ang pagpili sa
pinakamahusay na dula .
Unang Gantimpala - Hulyo 4, 1954 A.D. ni Dionisio Salazar
• Ang dulang ito ay naglalahad ng pagsasagawa ng isang panganib at
madugong misyon ng Hukbong Mapagpalaya ng Bayan (HMB) na ibagsak
ang pamahalaang Pilipino noong Panahon ni Pangulong Magsaysay.
Dionisio Salazar
• Tubong Nueva Ecija
• Ipinanganak noong Pedbrero 8,1919
• Nagtapos ng kolehiyo sa pretihiyosong Unibersidad ng Pilipinas at
Unibersidad ng Sto.Tomas.
• Tunay na huwarang manunulat ng makabagong panahon.
26. TULANG UNANG NAGKAMIT NG GANTIMPALA SA TIMPALAK-PALANCA
Ang pagsisimula naman ng Timpalak-Palanca sa pagpili ng pinakamahusay
na tula ay ginawa noong 1964.
Unang Gantimpala - "Ang Alamat ng Pasig ni Fernando B. Monleon
Taong 1964, nakamit ni Fernando Monleon ang Unang Gantimpala ng
Karangalang Palanca para sa kanyang “Alamat ng Pasig”. Maituturing na
isang sulyap ang kanyang akda sa kasaysayan ng bayan ng Pasig. Bukod sa
‘Pagbubukas’ at ‘Pagtatapos’, naglaman ang akdang ito ng walo pang
kabanata na tumalakay sa pinagdaanang karanasan ng mga pangunahing
karakter na sina Magat Mandapat at Lakan Tindalo.
Fernando B. Monleon
Ipinanganak noong Oktubre 28,1912 sa Liliw,Laguna.
Kinilala sa sagisag na “Batubalani”.
