Хил дамжин халдварладаг өвчнүүдийн талаарх ерөнхий ойлголт

1. СЭДЭВ 15. МАЛ, АМЬТНЫ ХАЛДВАРТ ӨВЧИН ХИЛ
ДАМЖИН ЗӨӨВӨРЛӨГДӨХӨӨС ХАМГААЛАХ АРГА
ХЭМЖЭЭ

2. ЛЕКЦИЙН АГУУЛГА
• ХИЛ ДАМЖИН ХАЛДВАРЛАДАГ ӨНДӨР ЭРСДЭЛ БҮХИЙ ӨВЧНҮҮДИЙН
ДЭЛХИЙ ДАХИНЫ ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
• МОНГОЛ УЛС ДАХЬ ШҮЛХИЙ, БОГ МАЛЫН МЯЛЗАН, ХОНЬ, ЯМААНЫ
ЦЭЦЭГ ӨВЧНИЙ ДЭГДЭЛТИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
• ХИЛ ДАМЖИН ХАЛДВАРЛАДАГ ӨВЧНҮҮДЭЭС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ,
ТЭМЦЭХ-УЛС, БҮС НУТГИЙН ТАЙВАН БАЙДЛЫГ ХАМГААЛАХ ТАЛААР
АНХААРАХ АСУУДЛУУД

3. ХУДАЛДААНД ШУУД ХОРИГ ТАВИГДДАГ ХИЛ ДАМЖИН
ХАЛДВАРЛАДАГ ӨВЧНҮҮД (ДМАЭМБ)
• ШҮЛХИЙ
• ҮХРИЙН ТАРХИНЫ ЭД САРХИАГТАХ ЭМГЭГ
• БОГ МАЛЫН МЯЛЗАН ӨВЧИН
• АФРИКИЙН ГАХАЙН МЯЛЗАН
• ҮХРИЙН МЯЛЗАН
• ҮХРИЙН ЦЭЭЖ
• АДУУНЫ АФРИКИЙН ТАХАЛ

4. • Шүлхий
• Үхрийн мялзан
• Бог малын мялзан
• Үхрийн цээж
• Рифт хөндийн халуурал
• Үхрийн арьсны товруут
үрэвсэл
• Цэврүүт амтас
• Гахайн цэврүүт өвчин
МАЛ АМЬТНЫ ХАЛДВАРТ ӨВЧНИЙ ОНЦГОЙ БАЙДЛЫН
(ГАМШИГИЙН)ҮЕД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГАА :
• Хэл хөхрөх
• Хонь, ямааны цэцэг
• Африкийн адууны тахал
• Африкийн гахайн мялзан
• Гахайн сонгомол мялзан
• Шувууны тахал
• Ньюкаслын өвчин
Хил дамжин халдварладаг өвчнүүдэд юуны түрүүн
дараах өвчнүүдийг хамруулан авч үздэг:

5. ХИЛ ДАМЖИН ХАЛДВАРЛАДАГ ӨВЧНҮҮДИЙН ДЭЛХИЙ
ДАХИНЫ БАЙДАЛ
87th OIE General
Session
26 - 31 May 2019

6. ШҮЛХИЙ

7. ҮХРИЙН ТАРХИ САРХИАГТАХ ӨВЧИН

8. БОГ МАЛЫН МЯЛЗАН ӨВЧИН

9. ГАХАЙН АФРИКИЙН МЯЛЗАН

10. ҮХРИЙН ЦЭЭЖ-CONTAGIOUS BOVINE
PLEUROPNEUMONIA (CBPP)
Газар зүйн тархалт
• Цээж өвчин анх 16 дугаар зууны эхээр Европод оношлогдсон;
• Энэ өвчин 19 дүгээр зууны 2 дугаар хагас хүртэл хугацаанд амьд үхрийн
худалдаа ихэссэний улмаас дэлхий дахинд тарсан;
• Stamping out бодлого явуулснаар олон орон энэ өвчнөөс салсан;
• Гэвч энэ өвчний халдварын эх булаг одоо хүртэл Африкийн Сахарын дэд
бүсэд хадгалагдсан хэвээр байна.

11. ДАЭМБ-ын гишүүн орнуудын үхрийн цээж өвчний
статус 2019 он

12. Адууны Африкийн тахал

13. ГАХАЙН СОНГОМОЛ МЯЛЗАН

14. ҮХРИЙН МЯЛЗАН
• 2011 онд ДАЭМБ-ын 79 дүгээр Ерөнхий чуулганаас үхрийн
мялзанг устгасныг дэлхий дахинд зарласан.
• Ази, Европ, Африкийг тэр чигт нь бүрхэж байсан энэ аюулт
өвчнийг устгаснаар хүний цэцэг өвчний дараагаар устгагдсан
хоёр дахь халдвар болсон юм.

15. ХОНЬ, ЯМААНЫ ЦЭЦЭГ ӨВЧИН (2006-2018)

16. Хил дамжин халдварладаг өвчнүүдээс урьдчилан
сэргийлэх, тэмцэх арга зам ба улс, бүс нутгийн тайван
амгалан байдлыг хамгаалах талаар анхаарах
асуудлууд

17. Хилийн
бүс
Дэгдэлт
Зүүн+ ЗУ 7
Өмнөд 0
Баруун 5
Хойд 0
Нутгийн
гүнд(УБ) 1
МОНГОЛ УЛСАД ХАЛДВАР ДОВТЛОН ОРЖ ИРДЭГ ҮҮД
ХААЛГА

18. Ази тивийн газрын зураг
Монголд халдвар дамжих зураглал

19. БНХАУ

20. ДАВХАР ХЯНАЛТ-ДАВХАР ХАМГААЛАЛТ-ТАЙВАН БАЙДАЛ

21. Бидний гарт ямар хүч хэрэгсэл байх шаардлагатай
вэ?
• Мэдлэг;
• Дадлага туршлага;
• Үүргээ нэр төртэй биелүүлэх чин хүсэл буюу зөв
хандлага;
• Вакцин, халдваргүйтгэлийн бэлдмэл, техник хэрэгсэл,
санхүү, хүн хүчний нөөц;
• Хууль тогтоомж, эрх мэдэл.