QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG ĐÔNG (OCB) - CHI NHÁNH THĂNG LONG

Dịch vụ viết thuê luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, chuyên đề khóa luận
Sdt/zalo 0967 538 624/0886 091 915 https://lamluanvan.net/
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG
CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG ĐÔNG
(OCB) - CHI NHÁNH THĂNG LONG
Ngành: Tài chính - Ngân hàng
NGUYỄN THỊ THU HÀ
HÀ NỘI - 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG
CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG ĐÔNG
(OCB) - CHI NHÁNH THĂNG LONG
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã số: 8340201
Họ và tên: Nguyễn Thị Thu Hà
Người hướng dẫn: PGS.TS Mai Thu Hiền
Hà Nội - 2022

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng luận văn này là công trình nghiên cứu về đề tài: “Quản
trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng
thương mại cổ phần Phương Đông (OCB) - Chi nhánh Thăng Long “của cá nhân
tôi, có sự hỗ trợ của giáo viên hướng dẫn là PGS. TS. Mai Thu Hiền, số liệu nêu
trong luận văn này được thu thập từ nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy. Các nội
dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài đều dựa trên nghiên cứu thực tế và hoàn
toàn đúng với nguồn trích dẫn.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này.
Hà Nội, tháng … năm 2022
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Thu Hà

ii
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tác giả xin cảm ơn các thầy, cô giáo trường Đại học Ngoại
Thương, đặc biệt là PGS, TS. Mai Thu Hiền đã tận tình giảng dạy và truyền đạt kiến
thức trong suốt thời gian tác giả thực hiện luận văn tốt nghiệp cao học tại trường.
Đồng thời, tác giả xin cảm ơn sự các nhà quản lý, đồng nghiệp Ngân hàng
TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long đã hướng dẫn, tạo điều kiện cho tác
giả tiếp cận, tìm hiểu những hoạt động thực tiễn tại chi nhánh trong suốt thời gian
tác giả thực hiện luận văn. Đó là những kinh nghiệm quý báu cho bản thân trong
công việc sau này. Cùng sự nỗ lực của bản thân, đến nay, tác giả đã hoàn thành luận
văn thạc sĩ với đề tài luận văn: “Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay
khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) - Chi nhánh Thăng
Long” chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng. Các kết quả đạt được là những đóng
góp về mặt khoa học cũng như thực tiễn trong hoạt động cho vay khách hàng cá
nhân của Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long. Tuy nhiên,
trong khuôn khổ luận văn, do điều kiện thời gian và trình độ có hạn nên không thể
tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được những lời chỉ bảo và góp ý
của các thầy, cô giáo và các đồng nghiệp. Tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới
PGS, TS. Mai Thu Hiền đã hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và cung cấp các kiến thức
khoa học cần thiết trong quá trình thực hiện luận văn. Xin chân thành cảm ơn các
thầy, cô khoa Sau Đại học - trường Đại học Ngoại Thương đã tạo mọi điều kiện
thuận lợi cho tác giả hoàn thành tốt luận văn thạc sĩ của mình.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng … năm 2022
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Thu Hà

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..........................................................................................................................................ii
DANH MỤC VIẾT TẮT.................................................................................................................vii
DANH SÁCH BẢNG, HÌNH.......................................................................................................viii
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN.........................................................ix
LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI
RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ........................................................................................... 9
1.1 Ngân hàng thương mại và các hoạt động cơ bản Ngân hàng thương mại . 9
1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại ........................................................................... 9
1.1.2 Các hoạt động cơ bản Ngân hàng thương mại................................................ 10
1.2 Hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại......... 11
1.2.1 Khái niệm về cho vay khách hàng cá nhân ....................................................... 11
1.2.2 Đặc điểm về cho vay khách hàng cá nhân ......................................................... 11
1.2.3 Phân loại cho vay khách hàng cá nhân............................................................... 13
1.3 Rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của ngân
hàng thương mại............................................................................................................................. 15
1.3.1 Khái niệm rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
15
1.3.2 Phân loại rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
16
1.3.3 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách
hàng cá nhân................................................................................................................................ 17
1.3.4 Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến hoạt động cho vay khách hàng cá
nhân................................................................................................................................................... 22
1.4 Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của
ngân hàng thương mại................................................................................................................. 24

iv
1.4.1 Khái niệm và mục tiêu về quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho
vay khách hàng cá nhân ......................................................................................................... 24
1.4.2 Vai trò quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá
nhân................................................................................................................................................... 25
1.4.3 Mô hình của quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách
hàng cá nhân................................................................................................................................ 26
1.4.4 Nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng
cá nhân ............................................................................................................................................ 28
1.4.5 Quy trình quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng
cá nhân ............................................................................................................................................ 29
1.4.6 Các tiêu chí đánh giá quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay
khách hàng cá nhân.................................................................................................................. 40
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT
ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP
PHƯƠNG ĐÔNG - CHI NHÁNH THĂNG LONG ........................................................ 45
2.1 Tổng quan về Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) - Chi nhánh Thăng
Long....................................................................................................................................................... 45
2.1.1 Quá trình xây dựng và phát triển của OCB - Chi nhánh Thăng Long 45
2.1.2 Cơ cấu tổ chức, chức năng và nhiệm vụ của Ngân hàng TMCP Phương
Đông - Chi nhánh Thăng Long........................................................................................... 46
2.1.3 Kết quả hoạt động kinh doanh OCB - Chi nhánh Thăng Long trong giai
đoạn năm 2019-2021................................................................................................................. 46
2.1.4 Hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của Ngân hàng TMCP Phương
Đông - Chi nhánh Thăng Long........................................................................................... 48
2.2 Rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại OCB -
Chi nhánh Thăng Long............................................................................................................... 54
2.2.1 Rủi ro liên quan đến khả năng trả nợ của khách hàng cá nhân............ 54
2.2.2 Rủi ro liên quan đến danh mục các sản phẩm cho vay khách hàng cá
nhân................................................................................................................................................... 55

v
2.3 Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng
cá nhân tại OCB - Chi nhánh Thăng Long...................................................................... 57
2.3.1 Mô hình quản trị RRTD trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
tại OCB - Chi nhánh Thăng Long..................................................................................... 58
2.3.2 Nguyên tắc quản trị RRTD trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
2.3.3 Quy trình quản trị RRTD trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
2.3.4 Các tiêu chí đánh giá quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng
cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long .... 67
2.4 Đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá
nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông Chi nhánh Thăng Long.................. 70
2.4.1 Những kết quả đạt được.............................................................................................. 70
2.4.2 Hạn chế và nguyên nhân ............................................................................................ 71
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO
TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG
TMCP PHƯƠNG ĐÔNG - CHI NHÁNH THĂNG LONG........................................ 76
3.1 Sự cần thiết của hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách
hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long
76
3.2 Định hướng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại
Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long .................................. 77
3.2.1 Định hướng phát triển tín dụng cho vay khách hàng cá nhân................ 77
3.2.2 Định hướng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân
78
3.3 Một số giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách
hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long
80
3.3.1 Hoàn thiện hệ thống chấm điểm và xếp hạng tín dụng khách hàng cá
nhân................................................................................................................................................... 80

vi
3.3.2 Đa dạng hóa danh mục khách hàng trong cho vay khách hàng cá nhân
80
3.3.3 Phát triển các sản phẩm tín dụng bán lẻ............................................................. 81
3.3.4 Tăng cường các hoạt động marketing đối với tín dụng cho vay khách
hàng cá nhân................................................................................................................................ 83
3.3.5 Nâng cao trình độ, chất lượng nguồn nhân lực và đạo đức cán bộ ngân
hàng................................................................................................................................................... 84
3.3.6 Hiện đại hóa công nghệ thông tin.......................................................................... 86
3.3.7 Tăng cường kiểm tra giám sát hoạt động tín dụng........................................ 87
3.3.8 Tăng cường hiệu quả xử lý các khoản nợ có vấn đề..................................... 88
3.4 Kiến nghị đối với Chính phủ và NHNN..................................................................... 89
KẾT LUẬN ............................................................................................................................................ 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................................. 94

vii
DANH MỤC VIẾT TẮT
Từ viết tắt Tiếng Việt
KHCN Khách hàng cá nhân
TMCP Thương mại cổ phần
NHTM Ngân hàng thương mại
NHNN Ngân hàng nhà nước
RRTD Rủi ro tín dụng
TSBĐ Tài sản bảo đảm
TCTD Tổ chức tín dụng
QTRR Quản trị rủi ro
OCB Ngân hàng TMCP Phương Đông
OCB - Chi nhánh Thăng Long Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh
Thăng Long

viii
DANH SÁCH BẢNG, HÌNH
DANH SÁCH BẢNG
Bảng 1.1: Mô hình điểm số tín dụng tiêu dùng........................................................................ 34
Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của OCB - Chi nhánh Thăng Long giai đoạn
năm 2019-2021....................................................................................................................................... 47
Bảng 2.2: Kết quả hoạt động cho vay KHCN tại OCB - Chi nhánh Thăng Long trong
giai đoạn năm 2019-2021 .................................................................................................................. 52
Bảng 2.3: Tình hình trả nợ cho vay KHCN tại OCB - Chi nhánh Thăng Long giai
đoạn năm 2019-2021 ........................................................................................................................... 55
Bảng 2.4: Tình hình nợ xấu trong hoạt động cho vay KHCN theo từng danh mục sản
phẩm cho vay giai đoạn năm 2019-2021:................................................................................... 56
Bảng 2.5: Bảng chỉ tiêu nợ quá hạn theo kỳ hạn trong hoạt động cho vay KHCN .. 67
Bảng 2.6: Bảng chỉ tiêu nợ xấu theo kỳ hạn trong hoạt động cho vay KHCN .......... 68
Bảng 2.7: Điểm đánh giá chương trình “Khách hàng bí mật” các chi nhánh khu vực
miền Bắc năm 2021.............................................................................................................................. 69
DANH SÁCH HÌNH
Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long
.................................................................................................................................. 46
Hình 2.2: Quy trình cấp tín dụng KHCN tại OCB - Chi nhánh Thăng Long............. 48
Hình 2.3: Mô hình kiểm soát nội bộ hoạt động cấp tín dụng của OCB - Chi nhánh
Thăng Long theo 3 tuyến phòng thủ............................................................................................. 64

ix
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN
Giữa bối cảnh cạnh tranh và hội nhập như hiện nay, một trong những vấn đề
đặt ra cho sự tồn tại và phát triển của một NHTM là khả năng quản trị rủi ro, đặc
biệt là quản trị rủi ro tín dụng một cách toàn diện và hệ thống. Quản trị RRTD được
hiểu là quá trình nhận dạng, phân tích nhân tố rủi ro, đo lường mức độ rủi ro, trên
cơ sở đó lựa chọn triển khai các biện pháp và quản lý các hoạt động tín dụng nhằm
hạn chế và loại trừ rủi ro trong quá trình cấp tín dụng. Chương 1 của luận văn đã tập
trung nghiên cứu loại hình rủi ro thường xảy ra nhất đó là rủi ro tín dụng, các tiêu
chí phân loại rủi ro tín dụng và các chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng trong hoạt động
cho vay KHCN của NHTM. Đồng thời, luận văn cũng làm rõ khái niệm về quản trị
rủi ro tín dụng, hệ thống rõ nét các nội dung cơ bản của quản trị rủi ro tín dụng,
trong đó đã đưa ra vai trò, nguyên tắc, quy trình và các tiêu chí đánh giá quản trị rủi
ro tín dụng trong hoạt động cho vay KHCN. Trong chương 2, tác giả đã đi sâu vào
phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay KHCN tại
Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long. Từ đó đưa ra nhận xét
những kết quả đạt được và những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân dẫn đến công
tác quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay KHCN tại Ngân hàng TMCP
Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long chưa thực sự phát huy hiệu quả. Kết quả
nghiên cứu chương 2 của luận văn đã tạo tiền đề để nghiên cứu đưa ra những giải
pháp, kiến nghị nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay
KHCN tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long trong chương
3. Từ thực trạng rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đã phân tích trong chương
2, luận văn đã đề ra các phương hướng và một số giải pháp cần thiết nhằm tăng
cường công tác quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay KHCN tại Ngân
hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long. Một số giải pháp thực hiện nội
tại trong ngân hàng như hoàn thiện mô hình đo lường rủi ro tín dụng, đa dạng hóa
danh mục khách hàng cho vay, tăng cường hoạt động marketing... Trên cơ sở đó,
luận văn cũng đưa ra một số kiến nghị liên quan đến Chính phủ và đến NHNN
nhằm tạo điều kiện thực thi các kiến nghị trên một cách hiệu quả nhất góp phần tăng
cường công tác quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay KHCN tại Ngân
hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long trong thời gian tới.

1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam sở hữu dân số trẻ với nền kinh tế đang trên đà tăng trưởng với hàng
trăm ngàn người di chuyển từ nông thôn ra thành thị để sinh sống mỗi năm. Tuy nhiên,
năm 2021, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn chưa từng
có do tác động liên tiếp của đại dịch Covid-19 lên đời sống Nhân dân và hoạt động sản
xuất, kinh doanh. Trong bối cảnh đó, NHNN Việt Nam với nhiệm vụ điều hành chính
sách tín dụng hiệu quả, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn phục vụ sản xuất - kinh doanh,
tháo gỡ khó khăn cho các cá nhân, doanh nghiệp, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, đã đưa ra
chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng định hướng và có điều chỉnh phù hợp với diễn biến tình
hình thực tế, đặc biệt là tăng trưởng tín dụng đối với khách hàng cá nhân. Để khai thác
được tiềm năng to lớn này, các ngân hàng thương mại ở nước ta đang tập trung nguồn
lực vào mảng ngân hàng bán lẻ cũng như hoạt động cho vay cá nhân. Mục tiêu của
ngân hàng bán lẻ là cho vay khách hàng cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp vừa và nhỏ
nên các dịch vụ thường đơn giản và dễ thực hiện. Theo Tạp chí ngân hàng, một trong
các giải pháp tín dụng hỗ trợ người dân đó là thực hiện tốt các chương trình tín dụng
chính sách đối với các cá nhân nghèo góp phần giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế
và đảm bảo an sinh xã hội. Theo đó, dư nợ các chương trình tín dụng ưu đãi tại Ngân
hàng Chính sách xã hội đến cuối năm 2021 đạt 247.970 tỷ đồng, tăng 9,63% so với
cuối năm 2020, với hơn 7,8 triệu khách hàng cá nhân còn dư nợ; tập trung ở một số
chương trình như cho vay hộ nghèo (chiếm tỷ trọng 11,08% tổng dư nợ); cho vay hộ
cận nghèo (chiếm 14,54% tổng dư nợ); cho vay hộ mới thoát nghèo (chiếm 17,59%
tổng dư nợ); cho vay học sinh, sinh viên (chiếm 4,13% tổng dư nợ); cho vay hộ gia
đình sản xuất kinh doanh vùng khó khăn (chiếm 11,19% tổng dư nợ). Một giải pháp tín
dụng hỗ trợ người dân nữa là triển khai kịp thời các chính sách, giải pháp tín dụng tháo
gỡ khó khăn cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Theo đó, trong năm
2021, NHNN đã hai lần điều chỉnh, gia hạn các mốc thời gian của chính sách cơ cấu lại
thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ đối với khách hàng cá nhân bị
ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, với việc ban hành Thông tư số 03/2021/TT-NHNN
ngày 02/04/2021 và Thông tư số

2
14/2021/TT-NHNN ngày 07/09/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số
01/2020/TT-NHNN ngày 13/03/2020 của Thống đốc NHNN quy định về việc TCTD,
chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ
nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, nhằm tạo
điều kiện hơn nữa giúp khách hàng được cơ cấu lại nợ phù hợp với dòng tiền theo diễn
biến của dịch bệnh, mà không bị chuyển sang nhóm nợ có mức độ rủi ro cao hơn. Mặt
khác, khuyến khích TCTD cho vay mới để khách hàng cá nhân có thể duy trì, phục hồi
sản xuất và kinh doanh. Nhìn chung hoạt động của hệ thống ngân hàng vẫn đang gặp
nhiều khó khăn, nợ quá hạn, nợ xấu tăng cao và xử lý chậm do nguồn thu của khách
hàng bị ảnh hưởng. Từ đó có thể thấy hoạt động ngân hàng vẫn đang tiềm ẩn nhiều rủi
ro tín dụng, đặc biệt là rủi ro từ phía khách hàng cá nhân.
Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long cũng chịu nhiều tác
động từ các vấn đề khách quan nêu trên nên đã và đang hỗ trợ cơ cấu nợ do ảnh hưởng
của Covid-19 cho nhiều khách hàng cá nhân vay vốn, tuy nhiên diễn biến khó khăn có
thể còn tiếp tục trong thời gian tới mà lợi nhuận đem lại cho chi nhánh chủ yếu từ hoạt
động tín dụng. Do vậy, công tác quản trị rủi ro tín dụng có ý nghĩa quyết định đối với
sự tồn tại và phát triển đi lên của chi nhánh trong thời gian tới. Để hạn chế được những
rủi ro trong hoạt động tín dụng, cần phải nâng cao hơn nữa chất lượng quản trị và xây
dựng cho mình hệ thống quản trị rủi ro tín dụng chuẩn mực tại ngân hàng TMCP
Phương Đông - chi nhánh Thăng Long nói riêng và ngân hàng TMCP Phương Đông
nói chung. Đặc biệt là quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân, tiềm
ẩn nhiều rủi ro đến từ phía khách hàng, tác giả đã chọn đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng
trong cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh
Thăng Long” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Từ trước đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu nước ngoài và trong nước
đi sâu vào phân tích, đánh giá quản trị rủi ro tín dụng nói chung và quản trị rủi ro tín
dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân nói riêng nhằm đề xuất các giải
pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng cho các NHTM như:

3
- Công trình nghiên cứu “Credit Risk Management in Commercial Banks” của
Konovalona, Kristovska, Kudinska vào năm 2016 đã đề xuất một mô hình đánh giá rủi
ro tín dụng trên cơ sở phân tích khách hàng cá nhân để đảm bảo kiểm soát tín dụng trên
cơ sở phân tích nhân tố khách hàng tiềm năng trong các ngân hàng thương mại có hoạt
động cho vay tiêu dùng. Mục tiêu của nghiên cứu này là xác định mức độ rủi ro do
nhóm khách hàng cá nhân khác nhau đưa ra nhằm giảm thiểu và ngăn ngừa rủi ro tín
dụng trong tương lai cũng như cải thiện việc quản trị RRTD ở ngân hàng. Các kết quả
của nghiên cứu chính là tạo ra mô hình xếp hạng tín dụng nội bộ của người vay và phát
triển các phương pháp cải thiện quản trị RRTD trong các NHTM.
- Nguyễn Đức Tú (2012), Luận án Tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân với đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Công thương
Việt Nam”. Luận án đã đề xuất khái niệm về rủi ro tín dụng, khác biệt với quan
điểm của nhiều chuyên gia kinh tế và nhà quản lý thực tiễn tại Việt Nam, trong đó
nhấn mạnh là khả năng xảy ra sự khác biệt không mong muốn giữa thu nhập thực tế
và thu nhập kỳ vọng đúng hạn, nhận được đầy đủ gốc và lãi. RRTD sẽ dẫn đến giảm
thu nhập ròng và giảm giá trị thị trường vốn. Điều này là cơ sở lý luận quan trọng để
xác định nội dung cụ thể của hoạt động quản trị RRTD hiện đại, áp dụng các mô
hình đánh giá RRTD và nâng cao hiệu quả và tính minh bạch của quản trị RRTD.
- Lê Bá Cường, (2012), “Quản trị rủi ro tín dụng đối với hoạt động cho vay
khách hàng cá nhân tại ACB chi nhánh Hà Nội”, luận văn thạc sỹ, Học viện Ngân
hàng. Bài luận văn đã đưa ra các vấn đề lý luận cơ bản về cho vay cá nhân, quản trị
rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân, khái quát được những điểm mạnh
và những điểm tồn tại của thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
ACB chi nhánh Hà Nội giai đoạn 2010-2012. Tuy nhiên, luận văn chưa đề cập đến
mô hình điểm số tín dụng Vangtage Score và mô hình xác suất vỡ nợ.
- Đặng Nhật Minh, (2013) “Quản lý rủi ro tín dụng tiêu dùng của Ngân hàng
TMCP An Bình - Chi nhánh Hải Phòng, luận văn thạc sỹ, Đại học thương mại. Bài
viết đưa ra những lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng tiêu dùng và quản trị rủi ro tín
dụng tiêu dùng của NHTM nhằm làm rõ bản chất, các nhân tố tác động đến RRTD
và quản trị RRTD; từ đó đánh giá thực trạng RRTD tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP

4
An Bình - Chi nhánh Hải Phòng, đưa ra kết quả đạt được và đánh giá những hạn chế
của công tác này, sau đó đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản trị RRTD tiêu
dùng tại Ngân hàng TMCP An Bình - Chi nhánh Hải Phòng.
- Võ Thị Quý và Bùi Ngọc Toản, (2014). Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín
dụng của hệ thống NHTM Việt Nam, Tạp chí Khoa học Trường Đại học Mở Thành
phố Hồ Chí Minh, số 3 (36). Trong Tạp chí này, các tác giả đã góp phần làm sáng tỏ
bức tranh nợ xấu của NHTM Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy rủi ro tín dụng
ngân hàng trong quá khứ với độ trễ một năm, tỷ lệ tăng trưởng tín dụng trong quá
khứ với độ trễ một năm và tỷ lệ tăng trưởng GDP trong quá khứ với độ trễ một năm
có ý nghĩa đến rủi ro tín dụng NHTM Việt Nam.
- Phạm Ngọc Ánh, (2016),“Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá
nhân tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Nam Thăng Long”,
Luận văn thạc sỹ, Đại học Thương mại đã hệ thống hóa được những vấn đề lý luận cơ
bản về quản trị rủi ro tín dụng cho vay khách hàng cá nhân ở các ngân hàng thương
mại, nghiên cứu và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng cho vay khách hàng cá
nhân ở Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam và đề xuất ra các giải pháp cho ngân
hàng nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng cho vay khách hàng cá nhân.
- Tác giả Nguyễn Minh Thắng (2017), đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng tại
Ngân hàng TMCP Phương Đông”, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Ngoại thương
Hà Nội. Trong luận văn, tác giả đã đưa ra lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản
trị rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại và đưa ra các dấu hiệu cơ bản nhận biết
rủi ro tín dụng tại Việt Nam bao gồm nhóm các dấu hiệu phát hiện, cảnh báo sớm
các rủi ro và nhóm các yếu tố nhận diện rủi ro, cũng như cách đo lường rủi ro tín
dụng. Từ đó, tác giả đề xuất những giải pháp nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín
dụng tại Ngân hàng TMCP Phương Đông.
- Tác giả Trần Việt Linh (2020), đề tài “Hoàn thiện quy trình tín dụng đối với
doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Phương Đông”, Luận
văn thạc sĩ, Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội. Luận văn này tập trung vào quy
trình tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa từ quá trình tác nghiệp
cho vay thực tế, từ đó nghiên cứu các yếu tố khác ảnh hưởng đến quy trình tín dụng

5
như con người, thời gian xử lý rủi ro, khẩu vị rủi ro,… Luận văn đã đóng góp để có
thể hoàn thiện hơn quy trình tín dụng cho Ngân hàng TMCP Phương Đông.
Nhìn chung, các nghiên cứu nêu trên đã phản ánh cơ bản các vấn đề cơ sở lý
luận về rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng, phân tích thực trạng quản trị rủi ro
tín dụng trên phạm vi hệ thống NHTM nói chung hay một chi nhánh NHTM cụ thể.
Tuy nhiên các nghiên cứu trên còn một số khoảng trống trong nghiên cứu về quản
trị rủi ro tín dụng mà điển hình là quản trị RRTD trong hoạt động cho vay KHCN
tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long như:
- Các đề tài chủ yếu xây dựng các giải pháp hạn chế hay ngăn ngừa rủi roc ho
các ngân hàng thương mại Việt Nam, tuy nhiên hệ thống ngân hàng thương mại
Việt Nam rất đa dạng về hình thức sở hữu, trình độ phát triển, năng lực tài chính,
công nghệ và hơn hết là khẩu vị chấp nhận rủi ro của mỗi ngân hàng là khác nhau.
Do vậy sẽ không có mô hình quản trị rủi ro chung cho tất cả các ngân hàng hay các
giải pháp tăng cường quản trị rủi ro đúng và phù hợp cho tất cả các ngân hàng.
- Bên cạnh đó cũng chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu một cách toàn
diện về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách
hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long giai
đoạn năm 2019 -2021 cũng như đưa ra những giải pháp nhằm tăng cường hoạt động
quản trị RRTD trong hoạt động cho vay KHCN tại Ngân hàng TMCP Phương Đông
- Chi nhánh Thăng Long.
Vì vậy, tác giả đã chọn và nghiên cứu đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng trong
hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB)
- Chi nhánh Thăng Long” nhằm bổ sung phần nghiên cứu về cơ sở lý luận và từ cơ
sở lý luận trên vận dụng trong điều kiện thực tiễn thực hiện quản trị RRTD trong
hoạt động cho vay KHCN, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường quản trị RRTD
trong hoạt động cho vay KHCN Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) - Chi
nhánh Thăng Long trong thời gian từ năm 2019-2021.

6
3. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và
quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại NHTM,
phân tích đánh giá thực trạng rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt
động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh
Thăng Long. Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất các giải pháp, kiến nghị
nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá
nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt
động cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại.
- Phạm vi nghiên cứu: Trong luận văn này, tác giả sẽ tập trung nghiên cứu
quản trị rủi ro tín dụng cụ thể trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân, phạm vi
tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long giai đoạn năm 2019
đến năm 2021. Từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng trong
hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi
nhánh Thăng Long.
5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong quá trình nghiên cứu đề tài gồm:
- Phương pháp thu thập dữ liệu:
+ Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: Đề tài sử dụng phương pháp định
lượng, số liệu thứ cấp được thu thập từ sách giáo trình, sách tham khảo về RRTD,
quản trị RRTD trong ngân hàng; các báo cáo, số liệu liên quan đến báo cáo kết quả
kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long giai đoạn
năm 2019-2021; kết quả các công trình nghiên cứu, bài báo của các tác giả có liên
quan đến RRTD và quản trị RRTD đăng trên các tạp chí chuyên ngành,…
+ Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: Để phục vụ các nội dung nghiên cứu,
phân tích đánh giá, ngoài thu nhập các số liệu thông tin thứ cấp, sẽ cần thu thập thông
tin sơ cấp để điều tra các yếu tố ảnh hưởng tới quản trị RRTD trong hoạt động cho

7
vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng
Long. Thông tin sơ cấp được thu thập từ điều tra, phỏng vấn cán bộ ngân hàng,…
- Phương pháp phân tích số liệu: Các số liệu thu thập điều tra được chọn lọc,
hệ thống hóa để tính toán các chỉ tiêu phù hợp cho việc phân tích đề tài. Phương
pháp phân tích chính là thống kê mô tả để phản ánh thực trạng quản trị RRTD trong
hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi
nhánh Thăng Long thông qua các số tuyệt đối, số tương đối và số bình quân, được
thể hiện qua các bảng số liệu, sơ đồ.
+ Phương pháp thống kê mô tả: Phương pháp thống kê mô tả là các phương
pháp liên quan tới việc thu thập số liệu, tóm tắt và trình bày các đặc trưng khác nhau
để phản ánh một cách tổng quát đối tượng nghiên cứu. Trong đề tài này, tác giả thực
hiện thu thập, phân tích và trình bày dữ liệu nghiên cứu bằng các bảng biểu,… để
đánh giá tình hình tăng, giảm các chỉ tiêu liên quan tới hoạt động kinh doanh của
chi nhánh ngân hàng dựa trên các báo cáo. Từ đó, tác giả sẽ phân tích để thấy được
hiệu quả kinh doanh và thực trạng quản trị RRTD trong hoạt động cho vay khách
hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long.
+ Phương pháp so sánh: Trên cơ sở được thống kê, mô tả, phương pháp so
sánh dùng để so sánh hiệu quả quản trị RRTD trong hoạt động cho vay khách hàng
cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long biểu hiện qua
số liệu kinh doanh thực tế qua các năm. So sánh là việc đối chiếu các chỉ tiêu đã
được lượng hóa có cùng một nội dung tính chất tương tự nhau, biểu hiện bằng số
lần hay tỷ lệ phần trăm.
6. Nội dung nghiên cứu
Ngoài phần lời cam kết, mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục bảng
biểu và sơ đồ, hình vẽ, kết luận, nội dung chính của luận văn được chia thành 3
chương chính như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng trong
hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại.

8
Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách
hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long.
Chương 3: Giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay
khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Thăng Long.

9
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI
RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ
NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Ngân hàng thương mại và các hoạt động cơ bản Ngân hàng thương mại
1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại
Sự phát triển hệ thống NHTM có tác động rất quan trọng đến quá trình phát
triển của nền kinh tế hàng hóa, nhưng khi kinh tế hàng hóa phát triển mạnh mẽ đến
giai đoạn cao nhất là kinh tế thị trường thì NHTM cũng ngày càng được hoàn thiện
và trở thành những định chế tài chính trung gian không thể thiếu. Cùng với sự phát
triển của nền kinh tế thị trường, các NHTM không ngừng phát triển hình thành
mạng lưới rộng khắp toàn cầu, hoạt động ngân hàng có tính hệ thống cao, được xem
như một kênh chu chuyển vốn quan trọng và cung ứng dịch vụ tài chính ngày càng
đa dạng và phong phú. Thông qua hoạt động tín dụng, NHTM tạo lợi ích cho ngân
hàng, người gửi tiền và người vay tiền. Theo đó mà có nhiều khái niệm khác nhau
về NHTM như sau:
“Ngân hàng là loại hình tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ
tài chính đa dạng nhất - đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm và dịch vụ thanh toán. Và
cũng thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh
nào trong nền kinh tế” (Peter Rose, 2001)
Theo quy định tại Điều 4, Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 của
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội khóa 12 thông qua ngày
16/06/2010: “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả
hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này
nhằm mục tiêu lợi nhuận”.
Từ những nhận định trên, tác giả có thể hiểu NHTM là một trong những định
chế tài chính, hoạt động kinh doanh của NHTM là hoạt động kinh doanh tiền tệ và
các hoạt động khác có liên quan bao gồm: nhận tiền gửi, cấp tín dụng, cung ứng
dịch vụ thanh toán qua tài khoản và các hoạt động kinh doanh khác.

10
1.1.2 Các hoạt động cơ bản Ngân hàng thương mại
Theo Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 của nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội khóa 12 thông qua ngày 16/06/2010 đưa ra về
các hoạt động cơ bản của NHTM, hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh cung ứng
thường xuyên các nghiệp vụ sau đây:
Nhận tiền gửi là hoạt động nhận tiền của cá nhân, tổ chức dưới hình thức: tiền
gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, phát hành chứng chỉ tiền
gửi, tín phiếu, kỳ phiếu và các hình thức nhận tiền gửi khác theo nguyên tắc có hoàn
trả đầy đủ tiền gốc, lãi cho người gửi tiền theo thỏa thuận giữa các bên. Việc nhận
tiền gửi được thực hiện diễn ra liên tục và thường xuyên nhất tại ngân hàng và là
một trong những hoạt động giúp cho ngân hàng huy động được nguồn tiền để duy
trì các hoạt động khác của ngân hàng.
Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để cá nhân, tổ chức sử dụng một khoản tiền
theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, bảo lãnh ngân hàng, chiết
khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. Đây là
hoạt động quan trọng nhất đối với các NHTM bởi phần lớn lợi nhuận có được chủ
yếu từ hoạt động này. Để thiết lập quy trình tín dụng thích hợp và nâng cao hiệu quả
hoạt động, hoạt động cấp tín dụng được phân chia theo những tiêu chí khác nhau
như: mục đích, thời hạn, phương pháp hoàn trả, phương thức cấp tín dụng.
Cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản là việc cung ứng phương tiện thanh
toán, thực hiện dịch vụ thanh toán trong nước bao gồm séc, ủy nhiệm chi, lệnh chi,
nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng, thư tín dụng và các dịch vụ thanh toán khác
cho khách hàng thông qua tài khoản của khách hàng. Ngân hàng trở thành trung
gian thanh toán lớn nhất hiện nay ở hầu hết các quốc gia. Các ngân hàng thực hiện
thanh toán bù trừ với nhau thông qua NHNN hoặc các trung tâm thanh toán. Các
trung tâm thanh toán quốc tế được thiết lập đã làm tăng hiệu quả của thanh toán qua
ngân hàng, phục vụ đắc lực cho nền kinh tế toàn cầu.
Ngoài các hoạt động chính trên, NHTM triển khai đa dạng hóa các hoạt động
ngân hàng, giảm thiểu rủi ro cũng như mang lại những khoản thu nhập lớn cho ngân
hàng. Mục đích nhằm tăng thêm nguồn thu nhập cho tổ chức tín dụng và thỏa mãn

11
những yêu cầu của nền kinh tế. Các hoạt động khác bao gồm: kinh doanh ngoại hối,
môi giới tiền tệ, dịch vụ tư vấn, nghiệp vụ ủy thác và đại lý, kinh doanh bảo hiểm và
quản lý tài sản, mua bán trái phiếu doanh nghiệp… Tuy nhiên không phải NHTM
nào cũng thực hiện kinh doanh tất cả các dịch vụ trên mà tùy theo quy định luật
pháp từng quốc gia có cho phép các NHTM thực hiện tất cả các dịch vụ trên hay chỉ
cho phép thực hiện một số dịch vụ nhất định. Mỗi sản phẩm của ngân hàng lại đa
năng về hình thức và phương thức cấp khác nhau. Vì vậy, khách hàng có thể thỏa
mãn tất cả các nhu cầu dịch vụ tài chính tại một NHTM thông qua một địa điểm.
1.2 Hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại
1.2.1 Khái niệm về cho vay khách hàng cá nhân
Theo tác giả Phan Thị Thu Hà (2013): “Cho vay là việc Ngân hàng cấp tiền cho
khách hàng với cam kết khách hàng phải hoàn trả cả gốc lẫn lãi trong khoảng thời gian
xác định. Ngân hàng có thể cho vay bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản, tiền có thể
chuyển tới tài khoản khách hàng hoặc tài khoản của người bán hàng cho khách hàng”.
Cho vay KHCN được cho vay dưới dạng tín chấp hoặc thế chấp nhằm hỗ trợ
nguồn tài chính cho các nhu cầu mua sắm hay những nhu cầu tất yếu khác của các
KHCN trong cuộc sống hàng ngày. Qua đó, tác giả có thể hiểu cho vay KHCN là
hoạt động cung cấp các khoản vay cho cá nhân để mua hàng hóa, dịch vụ phục vụ
cho các mục đích tiêu dùng của cá nhân và hộ gia đình, phân biệt với hoạt động cho
vay thương mại nhằm hướng đến mục đích sản xuất, kinh doanh. Các khoản cho
vay cá nhân ngày nay thường được cung ứng bởi ngân hàng và các tổ chức tín dụng
phi ngân hàng, dưới các hình thức như: cho vay mua xe, cho vay mua thiết bị gia
đình tiêu dùng, cho vay theo lương, cho vay qua thẻ tín dụng… Như vậy, hoạt động
cho vay của KHCN là hình thức cho vay mà Ngân hàng chuyển nhượng quyền sở
hữu vốn cho khách hàng là cá nhân hoặc hộ gia đình với mục đích tiêu dùng, hoạt
động sản xuất kinh doanh nhỏ của cá nhân và hộ gia đình đó với những điều kiện
nhất định được thỏa thuận trong hợp đồng.
1.2.2 Đặc điểm về cho vay khách hàng cá nhân
Cho vay KHCN có những đặc điểm riêng biệt thể hiện khác với các loại hình

12
cho vay khác như sau:
Thứ nhất, đối tượng khách hàng của cho vay KHCN là các cá nhân và các hộ
gia đình những người có mức thu nhập từ trung bình trở lên, ổn định và có nhu cầu
phục vụ cho những mục đích tiêu dùng, sinh hoạt phục vụ đời sống hay hoạt động
sản xuất kinh doanh.
Thứ hai, khác với khách hàng là các doanh nghiệp hay tổ chức kinh tế, cho vay
KHCN có số lượng khoản vay lớn, nhu cầu vay vốn đa dạng và chịu ảnh hưởng từ
môi trường kinh tế, văn hóa và xã hội. Vì lẽ đó ở mỗi khu vực khác nhau mà nhu
cầu vay vốn của KHCN cũng khác nhau tùy theo tình hình kinh tế, trình độ dân trí,
thu nhập và thị hiếu tiêu dùng dân cư. KHCN vay vốn ngân hàng mục đích để thỏa
mãn nhu cầu hiện tại của họ như vay để mua ô tô, mua nhà, sửa chữa nhà, tiêu dùng
hoặc vay để kinh doanh trên quy mô nhỏ.
Thứ ba, quy mô các hợp đồng cho vay KHCN không lớn do KHCN vay vốn
đáp ứng nhu cầu cá nhân tiêu dùng hay sản xuất kinh doanh trên quy mô hộ gia đình
nên số vốn vay sẽ không lớn. Thêm vào đó là điều kiện về tài sản bảo đảm KHCN
không nhiều và giá trị không đủ bảo đảm cho khoản vay theo nhu cầu.
Thứ tư, các khoản mục cho vay KHCN có chi phí cao do số lượng khoản vay
lớn nhưng quy mô khoản vay nhỏ nên ngân hàng bỏ ra nhiều chi phí trong việc phát
triển khách hàng, lập hồ sơ, thẩm định, xét duyệt và quản lý các khoản vay sau vay.
Một nguyên nhân khác nữa là hoạt động cho vay ở nước ta mới được phát triển
trong những năm gần đây, nhiều hình thức cho vay còn mới mẻ đối với khách hàng.
Do đó các ngân hàng phải tiến hành các chương trình giới thiệu sản phẩm để phát
triển khách hàng và mở rộng thị phần.
Thứ năm, cho vay KHCN có mức độ rủi ro cao đối với ngân hàng. Vì trong
danh mục cho vay KHCN có nhiều sản phẩm cho vay không cần tài sản bảo đảm và
nguồn thu là qua sao kê lương hàng tháng của khách hàng. Tuy nhiên tình hình tài
chính của khách hàng có thể biến động theo tình trạng công việc, sức khỏe và môi
trường kinh tế dẫn đến mất khả năng chi trả hay khi tư cách khách hàng không tốt,
cố tình không trả nợ… Trong hoạt động sản xuất kinh doanh, các cá nhân và hộ gia

13
đình thường có trình độ quản lý yếu, thiếu kinh nghiệm, trình độ khoa học kỹ thuật
và công nghệ chưa cải thiện tối ưu theo xu hướng dẫn đến năng suất kinh doanh
kém, ảnh hưởng tới khả năng trả nợ của khách hàng.
Thứ sáu, lãi suất cho vay KHCN thường có lãi suất cao hơn các khoản vay
khác tại NHTM. Nguyên nhân là do chi phí cho vay KHCN lớn, việc cho vay
KHCN cũng chứa đựng nhiều rủi ro như đã nhắc tới ở trên. Từ trước tới nay, cho
vay KHCN được ngân hàng coi là khoản mục mang lại lợi nhuận đáng kể.
1.2.3 Phân loại cho vay khách hàng cá nhân
Nhằm mục tiêu có thể quản lý tốt hoạt động cho vay KHCN mà các NHTM
căn cứ vào các đặc điểm của từng nhóm khách hàng làm căn cứ để phân loại theo:
mục đích sử dụng vốn vay, phương thức cho vay, biện pháp bảo đảm tiền vay và
thời hạn cho vay.
 Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn vay:
- Vay tiêu dùng: là các khoản vay đáp ứng nhu cầu của các cá nhân, hộ gia đình
thanh toán các chi phí cho mục đích tiêu dùng, sinh hoạt của các cá nhân đó hoặc gia
đình như xây dựng nhà, sửa chữa nhà, mua sắm vật tư gia đình, du lịch, học tập.
- Vay phục vụ hoạt động kinh doanh, hoạt động khác: là các khoản vay nhằm
đáp ứng nhu cầu vay như bổ sung sản xuất kinh doanh, đầu tư mua sắm máy móc và
trang thiết bị vật tư cho cơ sở sản xuất kinh doanh,…
 Căn cứ vào phương thức cho vay:
- Cho vay từng lần: Là phương thức cho vay mà mỗi lần cho vay, tổ chức tín
dụng và khách hàng thực hiện thủ tục cho vay và ký kết thỏa thuận cho vay.
- Cho vay hợp vốn: Là việc có từ hai tổ chức tín dụng trở lên cùng thực hiện
cho vay đối với khách hàng để thực hiện một phương án, dự án vay vốn.
- Cho vay lưu vụ: Là việc tổ chức tín dụng thực hiện cho vay đối với khách hàng
để nuôi trồng, chăm sóc cây trồng, vật nuôi có tính chất mùa vụ theo chu kỳ sản xuất
liền kề trong năm hoặc thu hoạch hàng năm. Theo đó tổ chức tín dụng và khách hàng

14
thỏa thuận dư nợ gốc của chu kỳ trước tiếp tục được sử dụng cho chu kỳ sản xuất
tiếp theo nhưng không vượt quá thời gian hai chu kỳ sản xuất liên tiếp.
- Cho vay theo hạn mức tín dụng: là việc tổ chức tín dụng xác định và thỏa
thuận với khách hàng một mức dư nợ cho vay tối đa được duy trì trong một khoảng
thời gian nhất định. Trong hạn mức cho vay, tổ chức tín dụng thực hiện cho vay
từng lần. Một năm ít nhất một lần, tổ chức tín dụng xem xét xác định lại mức dư nợ
cho vay tối đa và thời gian duy trì mức nợ này.
- Cho vay theo hạn mức thấu chi trên tài khoản thanh toán: là việc tổ chức tín
dụng chấp thuận cho khách hàng chi vượt số tiền có trên tài khoản thanh toán của
khách hàng một mức thấu chi tối đa để thực hiện dịch vụ thanh toán trên tài khoản
thanh toán. Mức thấu chi tối đa được duy trì trong một khoảng thời gian tối đa một
năm.
 Căn cứ theo biện pháp bảo đảm tiền vay:
- Cho vay có tài sản bảo đảm: là loại cho vay mà các khoản vay đều có tài sản
giá trị tương đương thế chấp tại ngân hàng, có các hình thức như cầm cố, thế chấp
và bảo lãnh. Tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh của bên thứ ba là căn cứ pháp lý để
ngân hàng có thêm nguồn dự phòng khi dòng tiền của khách hàng thiếu hụt, buộc
khách hàng phải trả nợ để giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng.
- Cho vay không tài sản bảo đảm (cho vay tín chấp): là loại cho vay không yêu
cầu tài sản đảm bảo mà chỉ dựa vào uy tín bên thứ ba. Đây là hình thức cho vay chủ
yếu áp dụng đối với khách hàng cá nhân có lịch sử tín dụng uy tín, hệ số tín nhiệm
cao. Giá trị của những khoản vay không tài sản bảo đảm đối với khách hàng cá nhân
thường không cao.
 Căn cứ theo thời hạn khoản vay:
- Cho vay ngắn hạn: là các khoản vay có thời hạn cho vay tối đa 01 (một) năm
nhằm mục đích tài trợ tài sản lưu động hoặc nhu cầu sử dụng vốn ngắn hạn của
khách hàng. Đây là loại cho vay có mức độ rủi ro thấp vì thời hạn hoàn vốn nhanh,
tránh được các rủi ro về lãi suất, lạm phát cũng như sự bất ổn môi trường kinh tế vĩ
mô, vì vậy mà lãi suất thường thấp hơn các loại cho vay khác.

15
- Cho vay trung hạn: là các khoản vay có thời hạn cho vay trên 01 (một) năm
và tối đa 05 (năm) năm, sử dụng chủ yếu để đầu tư mua sắm tài sản cố định, đổi mới
và cải tiến trang thiết bị, mở rộng sản xuất và xây dựng công trình nhỏ, vừa có thời
hạn thu hồi vốn nhanh.
- Cho vay dài hạn: là các khoản vay có thời hạn cho vay trên 05 (năm) năm,
nhằm đáp ứng nhu cầu đầu tư dài hạn như sản xuất quy mô lớn, mua nhà ở có giá trị
cao. Tuy nhiên, khoản vay dài hạn chịu rủi ro lớn bởi thời hạn càng dài thì những
biến động không thể dự tính có thể xảy ra càng lớn.
1.3 Rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của ngân
hàng thương mại
1.3.1 Khái niệm rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
Rủi ro thường hàm chứa trong nó khả năng gây tổn thất và có thể xảy ra đối
với tất cả các lĩnh vực trong đời sống kinh tế xã hội, đặc biệt là tài chính. Rủi ro có
thể xuất hiện bất ngờ và gây tổn thất lớn tới lợi nhuận cũng như sự an toàn của ngân
hàng. Bản thân hoạt động tín dụng tại ngân hàng cũng đã tiềm ẩn nhiều loại rủi ro
khác nhau và trong những nghiệp vụ khác nhau như rủi ro tín dụng, rủi ro tỷ giá hối
đoái, rủi ro lãi suất, rủi ro huy động vốn, rủi ro thanh toán, rủi ro đầu tư, và các loại
rủi ro khác. Đáng quan tâm hơn, trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân, vì
nhiều nguyên nhân khác nhau đến từ danh mục đối tượng này mà việc dự đoán,
phòng ngừa rủi ro và hạn chế tổn thất là một nội dung ngân hàng cần chú trọng nhất.
Bởi rủi ro tín dụng vẫn là loại rủi ro thường xuyên xảy ra và gây hậu quả nặng nề
đối vói hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Theo “Financial Institutions Management - A Mordern Perspective”,
A.Saunders và H. Lange định nghĩa:“Rủi ro tín dụng là khoản lỗ tiềm tàng khi ngân
hàng cấp tín dụng cho khách hàng, nghĩa là khả năng luồng thu nhập dự tính mang
lại từ khoản vay của ngân hàng không thể thực hiện đầy đủ cả về số lượng và thời
hạn”.
Theo Basel Committee on Banking Supervision (2000): “Rủi ro tín dụng lại được
hiểu là rủi ro thất thoát tài sản của ngân hàng có thể phát sinh khi một bên đối tác
không thực hiện được nghĩa vụ tài chính hoặc nghĩa vụ theo hợp đồng đối với

16
ngân hàng, bao gồm cả việc không thực hiện thanh toán nợ cho dù đấy là nợ gốc
hay nợ lãi khi khoản nợ đến hạn thanh toán”.
Như vậy, tác giả có thể hiểu một cách đơn giản, xuất phát từ những nguyên
nhân khách quan hay chủ quan trong quá trình sử dụng vốn vay mà khách hàng cá
nhân không trả, không trả đầy đủ hay không trả nợ đúng hạn theo nghĩa vụ đã cam
kết với ngân hàng đã dẫn tới việc ngân hàng không thu hồi được vốn vay. Điều này
trước tiên là ngân hàng bị giảm lợi nhuận, gây ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản
của Ngân hàng, dẫn đến những tổn thất về tài chính, trong trường hợp nghiêm trọng
có thể dẫn ngân hàng đến chỗ thua lỗ. Rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay
KHCN cũng là loại rủi ro phức tạp nhất, quản lý và phòng ngừa khó khăn nhất, đòi
hỏi ngân hàng phải có những giải pháp đồng bộ, hữu hiệu để ngăn ngừa, hạn chế và
giảm thiểu những thiệt hại có thể xảy ra.
1.3.2 Phân loại rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
Rủi ro tín dụng gắn liền với hoạt động quan trọng nhất của NHTM là hoạt
động tín dụng, trong đó hoạt động cho vay KHCN dễ xảy ra rủi ro nhất. Khi thực
hiện hoạt động cho vay KHCN, ngân hàng sẽ phân tích thông tin để xác định độ tin
cậy tín dụng của KHCN và chỉ quyết định cho vay khi RRTD không cao quá mức
có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, không một nhà kinh doanh ngân hàng tài ba nào
có thể dự đoán chính xác các vấn đề sẽ xảy ra. Khả năng hoàn trả tiền vay của
khách hàng cá nhân có thể bị thay đổi do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vậy nên,
RRTD trong hoạt động cho vay KHCN của ngân hàng rất đa dạng và phức tạp, có
thể nhận diện chúng qua một số tiêu chí khác nhau như sau:
 Căn cứ vào rủi ro giao dịch: nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế
trong quá trình giao dịch và xét duyệt cho vay, đánh giá khách hàng cá nhân. Rủi ro
giao dịch có 3 bộ phận chính là rủi ro lựa chọn, rủi ro nghiệp vụ và rủi ro bảo đảm.
- Rủi ro lựa chọn: là rủi ro có liên quan đến quá trình đánh giá và phân tích tín
dụng đối với KHCN, khi ngân hàng lựa chọn các phương án vay vốn hiệu quả để
đưa ra quyết định cho vay KHCN.
- Rủi ro nghiệp vụ: là rủi ro liên quan đến công tác quản lý khoản vay và hoạt
động cho vay KHCN, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng tín dụng và kỹ

17
thuật xử lý các khoản cho vay KHCN có vấn đề.
- Rủi ro bảo đảm: là rủi ro phát sinh từ các tiêu chuẩn bảo đảm trong hợp đồng
tín dụng, các loại tài sản bảo đảm, chủ thể bảo đảm, cách thức bảo đảm và mức cho
vay KHCN trên giá trị tài sản bảo đảm đó.
 Căn cứ vào rủi ro danh mục: nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế
trong quá trình quản lý danh mục cho vay KHCN của ngân hàng. Rủi ro danh mục
được chia thành rủi ro nội tại và rủi ro tập trung.
- Rủi ro nội tại: xuất phát từ các yếu tố, các đặc điểm riêng có, mang tính riêng
biệt bên trong của mỗi chủ thể đi vay hoặc ngành, lĩnh vực kinh tế. Nó xuất phát từ
đặc điểm hoạt động hoặc đặc điểm sử dụng vốn của KHCN vay vốn.
- Rủi ro tập trung: là trường hợp ngân hàng tập trung vốn cho vay quá nhiều
đối với một số KHCN hoạt động trong cùng một ngành, lĩnh vực kinh tế hoặc trong
cùng một vùng địa lý nhất định hoặc cùng một loại hình cho vay có rủi ro cao.
1.3.3 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng
cá nhân
 Nguyên nhân từ phía Ngân hàng:
- Rủi ro do không sẵn có các thông tin cần thiết cho quá trình ra quyết định tín
dụng: Chất lượng của thông tin có tác động trực tiếp đến tính chính xác của những
quyết định tín dụng được đưa ra. Cơ sở dữ liệu nghèo nàn trong và ngoài ngân hàng
về KHCN và môi trường kinh doanh của KHCN có thể đưa ngân hàng đến những
quyết định sai lầm, cho vay KHCN được cấp cho KHCN có khả năng trả nợ kém,
chậm phát hiện rủi ro, biện pháp xử lý rủi ro không phù hợp với nguyên nhân gây ra
rủi ro. Từ đó sẽ dẫn đến nợ quá hạn, nợ xấu phát sinh.
- Chất lượng cán bộ tín dụng có trình độ chuyên môn nghiệp vụ kém và thiếu đạo
đức: Nguồn nhân lực luôn là một yếu tố quan trọng đối với một doanh nghiệp, đặc biệt
với ngân hàng thì nhân tố này càng quan trọng vì đây là lĩnh vực kinh doanh đầy rủi ro.
Nếu cán bộ tín dụng thiếu kiến thức về kinh tế - kỹ thuật, thiếu kỹ năng nắm bắt, phân
tích thông tin thị trường, thiếu khả năng dự bảo chiều hướng biến động của thị trường,
nhất là thị trường kinh doanh của các khách hàng chiến lược, đặc thù

18
của đối tượng vay và thiếu những hiểu biết về hệ thống pháp lý có liên quan, trình độ
kém sẽ làm cho chất lượng thẩm định dự án cho vay của khách hàng thấp và có thể gây
ra những sai sót mà KHCN có thể lợi dụng để chiếm dụng vốn ngân hàng sử dụng sai
mục đích hay trì hoãn trả nợ. Đạo đức của cán bộ cũng là một yếu tố quan trọng để giải
quyết vấn đề hạn chế rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay KHCN nói riêng và hoạt
động cho vay nói chung. Cán bộ tín dụng là người làm việc trực tiếp với khách hàng,
cán bộ đó có thể cùng với khách hàng làm giả hồ sơ vay hay nâng giá trị tài sản đảm
bảo. Ngoài ra, do thiếu sự quan tâm kiểm tra giám sát của các cấp lãnh đạo nên có thể
bị cám dỗ trước sức mạnh của đồng tiền, tiếp tay cho khách hàng. Một cán bộ kém
năng lực có thể bồi dưỡng thêm nhưng một cán bộ thiếu đạo đức mà giỏi nghiệp vụ thì
thật nguy hiểm khi làm việc tại vị trí cán bộ tín dụng.
- Rủi ro ngân hàng thiếu sự giám sát và quản lý sau khi cho vay: Các ngân hàng
thường có thói quen tập trung nhiều công sức cho việc thẩm định trước khi cho vay mà
nới lỏng quá trình kiểm tra, kiểm soát đồng vốn sau khi cho vay. Theo dõi nợ, đặc biệt
là theo dõi nợ đối với các khoản vay KHCN là một trong những trách nhiệm quan trọng
nhất của cán bộ tín dụng nói riêng và của ngân hàng nói chung. Việc theo dõi hoạt động
của KHCN nhằm đàm bảo sự tuân thủ nghiêm ngặt các điều khoản đề ra trong hợp
đồng tín dụng giữa KHCN đó với ngân hàng và tìm ra những cơ hội kinh doanh mới.
Ngân hàng thiếu hạn mức tín dụng tối đa cho từng khách hàng thuộc các nghành nghề,
lĩnh vực sản phẩm khác nhau để phân tán rủi ro, chưa đủ các tiêu thức để đo lường rủi
ro, rủi ro tối đa cho phép chấp nhận đối với từng khách hàng, nhóm khách hàng thuộc
các ngành khác nhau. Khi ngân hàng cho vay, khoản vay cần được theo dõi, quản lý
một cách chủ động để đảm bảo được hoàn trả đúng hạn.
- Rủi ro do thiếu thông tin tín dụng, hoặc thông tin tín dụng không chính xác và
kịp thời giữa các ngân hàng thương mại: Đây là sự hợp tác thiếu chặt chẽ giữa các
NHTM. Các NHTM cần hợp tác chặt chẽ với nhau khi một KHCN vay tiền tại nhiều
ngân hàng. Khả năng trả nợ của một KHCN với nhiều chủ nợ có mối quan hệ chặt chẽ
với nhau. Nếu thiếu sự trao đổi thông tin, nhiều ngân hàng có thể cho 1 KHCN đó vay
vốn mà không được thường xuyên cập nhật thông tin, hoặc phải gia tăng chi phí để có
cùng một thông tin. Từ đó sẽ đánh giá KHCN vay vốn một cách không

19
chính xác. Khi rủi ro xảy ra, tổn thất sẽ đến với bất cứ ngân hàng nào.
- Công tác kiểm tra nội bộ lỏng lẻo: Kiểm tra nội bộ có điểm mạnh hơn thanh
tra của ngân hàng trung ương ở tính thời gian vì nó nhanh chóng, kịp thời khi vừa
phát sinh vấn đề. Nếu kiểm tra nội bộ được thực hiện thường xuyên, trong mọi vấn
đề, trong mọi bộ phận, lãnh đạo ngân hàng có thể sớm phát hiện được rủi ro, tìm
hiểu nguyên nhân và đưa ra biện pháp khắc phục phù hợp. Ngược lại, sẽ không
nhận biết được sớm những sai sót của cán bộ quản lý tín dụng tại các cấp do lợi ích
cá nhân hay trình độ non kém, khiến ngân hàng phải chịu những tổn thất lớn, thậm
chí khó vượt qua.
- Ngân hàng chưa đa dạng hóa các danh mục sản phẩm cho vay KHCN. Việc
đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ tại ngân hàng là một đòi hỏi cấp thiết, là giải
pháp cơ bản, không những giúp các ngân hàng nâng cao năng lực cạnh tranh và còn
mở rộng thị phần phân khúc khách hàng, tăng sức cạnh tranh trên thị trường tài
chính. Việc có thể cung cấp nhiều sản phẩm dịch vụ cho vay thỏa mãn nhu cầu của
KHCN với chi phí thấp sẽ tăng cường mối quan hệ giữa khách hàng và ngân hàng,
qua đó làm suy giảm khả năng cạnh tranh của đối thủ bằng cách kéo họ ra xa khỏi
lĩnh vực này. Do đó việc xác định khách hàng và nhu cầu của khách hàng từ đó tìm
ra những thị trường chưa khai phá là điều quan trọng đảm bảo tính dẫn đường cho
ngân hàng trong việc tạo lập các sản phẩm tín dụng mới. Ngoài ra, tập trung vào
phân khúc bán lẻ cũng góp phần giúp các ngân hàng kiểm soát giảm thiểu rủi ro mà
vẫn đảm bảo tăng trưởng tín dụng an toàn.
 Nguyên nhân từ phía khách hàng cá nhân:
Nguyên nhân từ phía khách hàng cá nhân là một trong những nguyên nhân chính
gây ra rủi ro tín dụng cho ngân hàng, bởi khách hàng là người trực tiếp sử dụng vốn
vay, số lượng khách hàng cá nhân lớn trong khi giá trị các món vay nhỏ mặc dù quan
hệ giữa ngân hàng và khách hàng là cá nhân đơn giản hơn nhiều so với khách hàng là
doanh nghiệp. KHCN có thể do cố ý hay vô ý không thực hiện trả nợ vay cho ngân
hàng đúng hạn. Nguyên nhân từ phía KHCN có thể xem xét từ các nguyên nhân sau:
- Do KHCN hoạt động kinh doanh không thuận lợi, khả năng quản lý yếu kém:

20
Công nghệ sản xuất không đủ khả năng tạo ra sản phẩm có tính cạnh tranh cao, hoạt
động kinh doanh của khách hàng gặp nhiều khó khăn, không thu được tiền bán sản
phẩm như dự định. Điều này dẫn đến mất khả năng trả nợ cho ngân hàng. KHCN có
trình độ yếu kém trong dự đoán các vấn đề về kinh doanh, khả năng thích ứng thị
trường thấp, quản lý điều hành sản xuất kinh doanh yếu kém, thiếu sự linh hoạt làm
cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp không hiệu quả, thậm chí thua
lỗ.
- Do KHCN sử dụng vốn sai mục đích: Đa số khách hàng khi đi vay vốn, các
KHCN đều có phương án sử dụng vốn với mục đích nhất định. Cán bộ ngân hàng sẽ
xem xét mục đích vay vốn của KHCN đó xem có khả thi không, có quyết định cho
vay không, vay số tiền bao nhiêu, thời hạn bao lâu. Tuy nhiên có những KHCN sử
dụng vốn sai mục đích không nằm trong phương án mà ngân hàng đã xét duyệt, vì
thế mà không đảm bảo được việc trả nợ, gây tổn thất lớn cho ngân hàng và mất uy
tín cán bộ tín dụng đó.
- Do KHCN thiếu thiện chí trong việc trả nợ vay: Đây là vấn đề liên quan tới
đạo đức của KHCN vay vốn. Việc thẩm định một KHCN cố tình muốn lừa đảo sẽ
khó khăn hơn rất nhiều so với một KHCN tìm đến ngân hàng với nhu cầu sử dụng
tiền vay thật sự. Để đạt được mục đích của mình, họ sẵn sàng tìm mọi cách đối phó
với ngân hàng như cung cấp thông tin sai, mua chuộc cán bộ tín dụng để vay được
nhiều tiền. Nhiều KHCN kinh doanh có lãi nhưng vẫn không trả nợ cho ngân hàng
đúng hạn, chây ỳ với kỳ vọng có thể chiếm dụng vốn vay của ngân hàng càng lâu
càng tốt. Để có thể nhận biết được âm mưu cố tình lừa đảo của KHCN, không chỉ
đòi hỏi sự nhạy bén của cán bộ tín dụng mà còn cần một quy trình tín dụng chặt chẽ,
đồng thời với việc tuân thủ chặt chẽ các quy trình này của cán bộ tín dụng.
- Do liên quan đến TSBĐ nợ vay: Phát sinh từ việc KHCN vay vốn nhận thế chấp
tài sản đang có tranh chấp hoặc tài sản đang bị kê biên để thi hành án, do phía NH
không nắm được thông tin, bảo hiểm tài sản hết hạn nhưng không mua bổ sung kịp
thời. Việc định giá TSĐB nợ vay cao hơn giá trị thực tế, tình trạng TSBĐ bị giảm giá
trị trong thời hạn vay vốn, dẫn đến không đảm bảo được khoản vay. Hay có trường hợp
KHVN lừa đảo, sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyển sở hữu tài

21
sản giả để thế chấp vay vốn ngân hàng.
 Nguyên nhân từ phía môi trường bên ngoài:
- Môi trường kinh tế không ổn định: Khi nền kinh tế tăng trưởng ổn định thì
các cá nhân, doanh nghiệp làm ăn hiệu quả và có nhiều khả năng trả nợ ngân hàng.
Ngược lại, khi nền kinh tế mất ổn định thì sức mua giảm sút, hàng hóa ứ đọng, làm
cho các cá nhân, doanh nghiệp khó khăn, thua lỗ và ảnh hưởng tới khả năng trả nợ
cho ngân hàng. Môi trường kinh tế tác động mạnh đến hoạt động kinh doanh của
các NHTM. Và khi lãi suất thị trường thay đổi không như dự kiến cũng có khả năng
RRTD. Ngoài ra, các chính sách kinh tế vĩ mô cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt
động kinh doanh của các NHTM. Nếu Chính phủ đuổi theo mục tiêu tăng trưởng
kinh tế tiềm ẩn nguy cơ lạm phát thì khi lạm phát tăng cao sẽ làm tăng chi phí đầu
vào của các khách hàng, gây khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm của các doanh
nghiệp. Hoặc Chính phủ thay đổi các chính sách tài chính, tiền tệ... cũng sẽ ảnh
hưởng trực tiếp tới hoạt động kinh doanh của các NHTM.
- Môi trường chính trị - xã hội không ổn định: Khi môi trường chính trị - xã
hội ổn định sẽ tạo điều kiện cho các cá nhân hay doanh nghiệp phát triển. Nhưng
nếu KHCN hay doanh nghiệp hoạt động trong tình trạng bất án, tệ hại nhất là chiến
tranh, cấm vận, chính trị bất ổn, tệ nạn xã hội tràn làn… thì sẽ gặp rủi ro rất lớn
trong kinh doanh. Mọi rủi ro của cá nhân, doanh nghiệp đều dẫn đến tình trạng tài
chính xấu, làm cho hộ kinh doanh của cá nhân hay doanh nghiệp rơi vào khó khăn
hoặc không có khả năng trả nợ.
- Môi trường tự nhiên biến đổi nhanh chóng: Thiệt hại do thiên tai, bão lũ,
dịch bệnh,… rất khó lường trước và có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho ngân
hàng. Ngày nay, dịch bệnh Covid đang diễn ra ngày càng nhanh chóng và mạnh mẽ,
có thể gây ảnh hưởng lớn tới nguồn thu nhập các cá nhân và nền kinh tế Việt Nam.
- Môi trường pháp lý chưa đầy đủ và chồng chéo: Hệ thống thông tin quản lý
còn bất cập vì hiện nay ở Việt Nam chưa có một cơ chế công bố thông tin đầy đủ về
ngân hàng và doanh nghiệp. Khi Nhà nước xây dựng được một hệ thống pháp luật
đầy đủ và chặt chẽ thì sẽ tạo cơ sở lành mạnh hóa các mối quan hệ kinh tế giữa các
cá nhân, hộ kinh doanh, doanh nghiệp với ngân hàng, từ đó RRTD của ngân hàng sẽ

22
giảm. Ngược lại, hệ thống pháp luật có nhiều khe hở thì cơ hội thuận lợi cho các cá
nhân xấu lừa đảo trong quan hệ tín dụng với ngân hàng, qua đó sẽ làm tăng RRTD.
Hơn nữa, hoạt động thanh tra, giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa được đổi
mới. Do vậy những sai phạm của các NHTM không được thanh tra NHNN cảnh
báo, ngăn chặn từ đầu, đến khi hậu quả nặng nề đã xảy ra rồi mới can thiệp.
- Môi trường quốc tế: Khi tình hình kinh tế - tài chính của khu vực và thế giới
ổn định và phát triển, hoạt động sản xuất kinh doanh của các cá nhân, hộ kinh doanh
và doanh nghiệp sẽ được thúc đẩy và ngược lại, khi quan hệ kinh tế của cá nhân,
doanh nghiệp ở nước ngoài đổ vỡ thì sẽ làm cho ngân hàng phải hứng chịu RRTD
cùng khách hàng.
1.3.4 Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
Sự ảnh hưởng của RRTD đến hiệu quả hoạt động cho vay khách hàng cá nhân,
hiệu quả hoạt động kinh doanh chung của ngân hàng cũng như ảnh hưởng tới nền
kinh tế khiến cho các ngân hàng ngày càng phải nâng cao chất lượng quản trị
RRTD, đặc biệt là quản trị RRTD trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân. Vậy
nên các NHTM phải nâng cao chất lượng quản trị RRTD vì những lý do sau:
 Đối với ngân hàng thương mại:
- Ảnh hưởng tới khả năng thanh toán và các hoạt động khác của ngân hàng: Nếu
RRTD xảy ra, ngân hàng có thể không thu hồi được nợ đúng hạn trong khi đó các
khoản tiền gửiKHCN vẫn phải thanh toán đúng hạn cho KHCN gửi tiền. Sự thiếu hụt
nguồn vốn tạm thời xảy ra do RRTD sẽ dẫn đến mức khả năng thanh khoản tạm thời
cho ngân hàng, đặc biệt nếu nhu cầu rút tiền của KHCN tăng cao trong cùng một thời
điểm. Trong lúc không huy động đượcvốn do mất uy tín, KHCN rút tiền ngày càng
tăng lên thì kết quả là ngân hàng gặp khó khăn trong khâu thanh toán.
- Tăng chi phí và giảm lợi nhuận: Tỷ lệ nợ quá hạn tăng và mức tăng trưởng cho
vay KHCN lớn dẫn đến chi phí tổn thất tín dụng và các chi phí hoạt động khác tăng do
ngân hàng phải tăng tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro cho các khoản nợ quá hạn, điều này
làm cho thu nhập của ngân hàng giảm. Hơn nữa, chất lượng quản trị tín dụng kém dẫn
đến nhiều khoản nợ không có khả năng thu hồi, chi phí thu hồi nợ tăng, chi

23
phí tổn thất tín dụng tăng làm giảm lợi nhuận của ngân hàng. Sự thiếu hụt vốn tạm
thời do các khoản nợ không được trả đúng cam kết dẫn đến khó khăn trong việc sử
dụng nguồn vốn đầu tư hoặc luân chuyển cho vay phục vụ KHCN khác.
- Uy tín của ngân hàng suy giảm: Mức độ rủi ro của các tài sản có trong ngân
hàng cao thì nguy cơ mất uy tín trên thị trường của ngân hàng đó càng lớn. Thêm nữa,
thông tin về những rủi ro trong ngân hàng thường có hiệu ứng lan truyền rất lớn. Vì
vậy, chỉ cần một ngân hàng có dấu hiệu xảy ra RRTD sẽ dẫn đến tâm lý không tin
tưởng vào hệ thống ngân hàng từ phía khách hàng, đặc biệt là đối tượng KHCN. Điều
này sẽ khiến cho việc huy động vốn từ KHCN của ngân hàng gặp nhiều khó khăn.
 Đối với khách hàng cá nhân:
- Đối với KHCN gửi tiền: Khi ngân hàng gặp RRTD, tức là ngân hàng không
thu hồi được gốc và lãi của những khoản đã cho vay lúc đó, KHCN gửi tiền phải đối
mặt với rủi ro là họ không thể thu hồi lại khoản tiền đã gửi ngân hàng.
- Đối với KHCN vay tiền: Khi ngân hàng gặp RRTD, người đi vay sẽ gặp khó
khăn trong việc huy động vốn và phải huy động vốn với lãi suất cao hơn, ảnh hưởng
đến chi phí và hiệu quả kinh doanh của KHCN vay tiền.
- Đối với KHCN gây ra RRTD: Cụ thể KHCN vay vốn gây ra nợ xấu, nợ quá
hạn sẽ bị áp dụng một mức lãi phạt cao hơn lãi suất cho vay thông thường, làm tăng
chi phí kinh doanh của bản thân họ.
 Đối với nền kinh tế: Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động cho vay KHCN
của ngân hàng liên quan đến nhiều thành phần kinh tế, từ các cá nhân đến các hộ gia
đình, hay các tổ chức kinh tế rồi các tổ chức tín dụng khác. Khi RRTD xảy ra, không
chỉ ngân hàng không thu hồi được vốn, mà mục tiêu sử dụng vốn của KHCN cũng khó
đảm bảo, đồng thời gây khó khăn cho những lần vay vốn tiếp theo. Khi ngân hàng mất
khả năng thanh toán thì người gửi tiền có nguy cơ mất tiền, họ sẽ hoang mang lo sợ và
kéo nhau ồ ạt đến rút tiền. Khi đó, do sự ràng buộc giữa các ngân hàng trong hệ thống,
rủi ro tín dụng có thể châm ngòi cho hiệu ứng đổ vỡ dây chuyền khiến hệ thống ngân
hàng bị khủng hoảng nghiêm trọng như mất lòng tin ở dân chúng,… Từ đó gây ra hậu
quả tiêu cực tới nền kinh tế, tới mọi đối tượng trong xã hội, sức mua giảm ảnh hưởng
tới lợi ích kinh tế xã hội, tình trạng thất nghiệp tăng kéo theo một

24
loạt các vấn đề khác của xã hội mất ổn định. Nếu rủi ro xảy ra ở quy mô lớn hơn, tốc độ
phát triển của nền kinh tế có thể bị chậm lại và suy giảm hơn. Do vậy, phòng ngừa và
hạn chế RRTD không những là vấn đề sống còn đối với ngân hàng mà còn là yêu cầu
cấp thiết của nền kinh tế góp phần và sự phát triển ổn định của toàn xã hội.
1.4 Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của
ngân hàng thương mại
1.4.1 Khái niệm và mục tiêu về quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay
khách hàng cá nhân
Quản trị rủi ro chính là trung tâm của hoạt động quản lý điều hành mỗi
NHTM, với mỗi loại rủi ro cụ thể lại áp dụng các phương pháp quản trị riêng. Hiểu
một cách đơn giản, quản trị rủi ro chính là quá trình các NHTM áp dụng các nguyên
lý, các phương pháp và kinh nghiệm quản trị ngân hàng vào hoạt động kinh doanh
của ngân hàng mình để giám sát phòng ngừa, hạn chế và giảm thiểu rủi ro trong
hoạt động tín dụng, đầu tư và các hoạt động kinh doanh khác để ngăn chặn tổn thất
thiệt hại cho ngân hàng, đồng thời không ngừng nâng cao sức mạnh và uy tín của
ngân hàng. Quá trình tiếp cận rủi ro một cách khoa học, toàn diện và có hệ thống
nhằm nhận dạng, phân tích nhân tố rủi ro, đo lường mức độ rủi ro, xây dựng và thực
thi các chiến lược, các chính sách quản lý và kinh doanh tín dụng, phòng ngừa và
giảm thiểu những ảnh hưởng bất lợi của RRTD thông qua việc xây dựng chính sách
tín dụng, thiết lập quy trình tín dụng, giám sát việc tuân thủ quy chế cho vay và quy
trình các khoản cấp tín dụng cụ thể. Như vậy, tác giả có thể hiểu quản trị RRTD
trong cho vay KHCN là một quá trình từ khi nhận dạng khách hàng, thẩm định, phê
duyệt KHCN theo đúng quy trình tín dụng và giám sát sau vay cho đến khi KHCN
tất toán hợp đồng tín dụng, hoàn tất nghĩa vụ trả nợ với ngân hàng.
Về mục tiêu của quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay KHCN: Đối với
một ngân hàng, khi chấp nhận cho KHCN vay là chấp nhận rủi ro có thể xảy ra. Lãi của
khoản vay KHCN đó giúp ngân hàng không chỉ bù đắp chi phí nguồn vốn và chi phí
hoạt động để quản lý món vay mà còn có thể bù đắp những tổn thất có thể xảy ra. Tuy
nhiên, nếu không có biện pháp hạn chế, tổn thất của ngân hàng có thể sẽ rất

25
lớn khi ngân hàng không thể thu hồi toàn bộ giá trị gốc và lãi và không có khoản lãi
nào có thể bù đắp được. Vì vậy, trong hệ thống một ngân hàng, quản trị rủi ro tín
dụng chặt chẽ sẽ giúp ngân hàng đánh giá được chính xác hơn nguy cơ gây rủi ro
của KHCN trước khi cho vay, từ đó làm cơ sở để đưa ra quyết định cho vay KHCN
phù hợp, đồng thời sớm phát hiện được rủi ro từ những KHCN đang vay vốn, nhanh
chóng xử lý rủi ro khi chớm mới xuất hiện, nhằm giảm thiểu khả năng mất vốn và
lãi. Nói một cách cụ thể hơn thì trong công tác quản trị rủi ro tín dụng hoạt động
cho vay KHCN phải chú trọng các mục tiêu như duy trì rủi ro tín dụng trong phạm
vi chấp nhận được; các bước trong quy trình cấp tín dụng phải minh bạch, lành
mạnh, đồng bộ và hạn chế rủi ro phát sinh; đảm bảo chất lượng danh mục tín dụng
phải phản ánh một cách chính xác, minh bạch, trích đủ dự phòng để bù đắp vào
những rủi ro có thể phát sinh trong quá trình cho vay; xây dựng danh mục tín dụng
hợp lý, ít rủi ro và khả năng sinh lời cao; nâng cao tinh thần trách nhiệm, tính chủ
động và sáng tạo của đội ngũ cán bộ quản trị rủi ro tín dụng nhằm tìm kiếm các
khoản vay an toàn và khả năng sinh lời cao; tạo hệ thống kiểm tra, kiểm soát kịp
thời phát hiện và ngăn chặn và xử lý kịp thời các vấn đề rủi ro tín dụng phát sinh.
1.4.2 Vai trò quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân
Rủi ro tín dụng là một trong những vấn đề mà tất cả các ngân hàng đều phải đối
mặt và rủi ro tín dụng gây ra những tổn thất về vốn và thiệt hại về danh tiếng cho ngân
hàng. Vì thế quản trị RRTD trong hoạt động cho vay KHCN để phòng ngừa và hạn chế
RRTD là vấn đề tất yếu mà mọi ngân hàng đều phải để tâm đối với đối tượng này. Qua
đó, kiểm soát RRTD là việc các NHTM phải tăng cường các biện pháp phòng ngừa,
hạn chế và giảm tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu trong hoạt động cho vay KHCN nhằm đạt
được hiệu quả trong hoạt động kinh doanh ngắn hạn và dài hạn của ngân hàng. Hơn
nữa, quản trị RRTD trong cho vay KHCN tốt thì góp phần giảm thiểu các chi phí và gia
tăng lợi nhuận cho ngân hàng để bảo toàn vốn cho NHTM, tạo niềm tin cho vững chắc
cho KHCN gửi tiền, tăng vị thế và hình ảnh trên thị trường tài chính. Ngoài tác động tốt
đến NHTM, kiểm soát tốt RRTD trong hoạt động cho vay KHCN còn mang ý nghĩa
tích cực đến hoạt động kinh doanh chung của ngân hàng cũng như nền kinh tế. Các
định chế hoạt động như một chuỗi các mắc xích, nếu một

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG ĐÔNG (OCB) - CHI NHÁNH THĂNG LONG

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG ĐÔNG (OCB) - CHI NHÁNH THĂNG LONG

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG ĐÔNG (OCB) - CHI NHÁNH THĂNG LONG

Similar to QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG ĐÔNG (OCB) - CHI NHÁNH THĂNG LONG (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG ĐÔNG (OCB) - CHI NHÁNH THĂNG LONG