SlideShare a Scribd company logo
1 of 21
RETINOBLASTOMA
Oleh :
Laura Archangela Evangelista Bouk
Pembimbing :
dr. Eunike Cahyaningsih, Sp.M., MARS
dr. Komang Dian lestari, M.Biomed.,Sp.M
dr. Ni Putu Mariati, Sp.M
SMF/BAGIAN ILMU PENYAKIT MATA
RSUD PROF. DR. W. Z. JOHANNES
FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS NUSA CENDANA
LATAR BELAKANG
 Kanker Pediatrik Primer, 3% kanker pediatrik
 Dapat terjadi pada semua usia, paling sering ditemukan pada
anak <2 tahun
 Insiden : 1 dari 15.000-20.000 kelahiran (9.000 kasus
baru/tahun)
 Prognosis : bergantung pada kecepatan diagnosis dan terapi
ANATOMI RETINA
• Lapisan terdalam bola mata
• Jaringan saraf tipis dan
transparan, 2/3 posterior dinding
bola mata
• Makula : terletak di antara
pembuluh retina temporal  area
sentralis
ANATOMI RETINA
Lapisan dari retina mulai dari sisi dalamnya
adalah sebagai berikut :
1. Membran limitan interna;
2. Lapisan serabut saraf yang mengandung
akson-akson sel ganglion yang berjalan
menuju nervus optikus;
3. lapisan sel ganglion;
4. lapisan pleksiform bagian dalam, yang
mengandung sinap sel ganglion dengan sel
amakrin dan sel bipolar;
5. lapisan inti dalam badan-badan sel bipolar,
amakrin dan horizontal;
6. lapisan pleksiform bagian luar, yang
mengandung sinap sel bipolar dan
horizontal dengan fotoreseptor;
7. lapisan inti luar sel fotoreseptor ;
8. membran limitan eksterna;
9. lapisan fotoreseptor segmen dalam dan
luar sel batang dan kerucut; dan
10.epitel pigmen retina.
AS : 250-500 kasus
baru setiap tahun.
01
Seluruh dunia : 11 kasus/1 juta
anak di bawah 5 tahun.
Perbandingan : 1:18.000-30.000
kelahiran hidup
02
Angka bertahan
hidup : 86%-92%,
menurun jika ada
mutasi germline
03
Umumnya terdiagnosa usia 18
bulan, 90% < 5 tahun.
Retinoblastoma bilateral : 13
bulan, unilateral : 24 bulan
04
EPIDEMIOLOGI
●Retinoblastoma adalah tumor ganas dalam
mata yang berasal dari jaringan embrional
retina.
●Retinoblastoma adalah kanker intraokuler
malignan primer yang berasal dari sel
neuroepitel imatur dari sel retina yang muda
(retinoblast).
DEFINISI
PATOFISIOLOGI
● Retinoblastoma terjadi akibat mutasi dari tumor suppressor gene RB1 yang berlokasi pada
kromosom 13 di lokus 14 (13q14). Pembentukan tumor terjadi ketika dua kopi dari RB1
termutasi. Menurut teori dua benturan “two hit” diperlukan dua kejadian pada sel-sel
retina untuk membentuk tumor. Hit pertama biasanya berupa delesi atau translokasi dari
gen retinoblastoma.
● Pada retinoblastoma yang inherited, hit pertama terjadi pada masa sel germinal dan akan
terdapat pada semua sel-sel tubuh, sedangkan hit kedua terjadi di dalam sel-sel retina
(sel somatis). Pada pasien retinoblastoma sporadik, memiliki sifat yang nonherediter dan
kedua kejadian tersebut terjadi di dalam sel-sel retina (sel somatis).
Perubahan bentuk,
ukuran, dan warna
pupil, yaitu
munculnya mata
kucing (auromatic
cat’s eye).
MANIFESTASI KLINIS
KLASIFIKASI
Intraokuler
Retinoblastoma terlokalisir di dalam mata,
dapat terbatas pada retina saja atau melibatkan
bola mata; namun demikian tidak berekstensi
keluar dari mata ke arah jaringan lunak sekitar
mata atau bagian lain dari tubuh. Angka bebas
penyakit selama lima tahun : >90%
Ekstraokuler
Retinoblastoma telah melakukan ekstensi keluar
dari mata. dapat terbatas pada jaringan lunak di
sekitar mata, atau telah menyebar, umumnya ke
system saraf pusat, sumsum tulang, atau
kelenjar getah bening. Angka bebas penyakit
selama lima tahun : <10%
Klasifikasi Reese-Ellsworth untuk Tumor intraocular
Stadium I (prognosis sangat baik)
• Tumor soliter, kurang 4 diameter diskus (DD) papilla oftalmikus, terletak di belakang ekuator atau retina ekuator
• Tumor multiple, semuanya kurang 4 DD papilla oftalmikus, terletak di belakang ekuator atau di retina ekuator
Stadium II (prognosis baik)
• Tumor soliter, 4-10 DD papilla oftalmikus, terletak di belakang ekuator atau di retina ekuator
• Tumor multiple, semuanya 4-10 DD papilla oftalmikus, terletak di belakang ekuator atau di retina ekuator
Stadium III (prognosis belum ditentukan)
• Segala tumor di depan ekuator
• Tumor soliter, lebih dari 10 DD papilla oftalmikus
Stadium IV (prognosis tidak baik)
• Tumor multiple, sebagian besar lebih dari 10 DD papilla oftalmikus
• Segala tumor yang terletak di depan ora serata
Stadium V (prognosis sangat buruk)
• Tumor sangat besar menginvasi lebih dari separuh retina
• Vitreus seeding
Klasifikasi Internasional Retinoblastoma Sistem
Stadium (IRSS)
Stadium O : pasien diterapi konservatif
Stadium I : mata dilakukan enukleasi, potongan histologi tidak tersisa masa tumor
Stadium II : mata dilakukan enukleasi, tumor secara mikroskopis tersisa
Stadium III : invasi regional
• Periorbital
• Preaurikuler atau ekstensi kelenjar limfe servikal
Stadium IV : metastasis
• Metastasis hematogen (tanpa melibatkan CNS)
• Lesi single
• Lesi multiple
• Melibatkan CNS (dengan atau tanpa regional atau metastasis)
• Lesi prekhiasma
• Massa CNS Leptomeningeal dan CNS disease
Grup A : tumor intraretina kecil, terletak jauh dari fovea dan diskus
• Seluruh tumor berukuran <3 mm, terbatas pada retina
• Seluruh tumor berlokasi ≥3 mm dari fovea
• ≥1.5 mm dari diskus optikus
Grup B : seluruh tumor lainnya yang berukuran kecil dan terbatas pada retina
• Seluruh tumor yang terbatas di retina dan tidak memenuhi kategori grup A
• Tumor berkaitan dengan cairan subretina berukuran ≤3mm dari tumor tanpa penyebaran sub retina
Grup C : tumor local dengan penyebaran minimal pada sub retina atau vitreus
Grup D : penyakit difus dengan penyebaran signifikan pada sub retina atau vitreus
• Tumor dapat bersifat massif atau difus
• Terdapat cairan sub retina, saat ini atau pada masa lampau, tanpa penyebaran, yang maksimal dapat meliputi hingga seluruh retina
• Tumor pada vitreus bersifat difus atau massif yang dapat mencakup manifestasi “greasy” atau masa tumor avascular
• Tumor diskrit
• Terdapat cairan sub retina, saat ini atau lampau, tanpa penyebaran, yang meliputi maksimal hingga seperempat retina
• Terdapat penyebaran local pada vitreus yang terletak dekat pada tumor diskrit
• Penyebaran local sub retina <3 mm (2DD) dari tumor
• Penyebaran difus subretina dapat mencakup bentuk plak sub retina atau nodul tumor
Grup E : terdapat satu atau lebih dari prognosis buruk di bawah ini
• Tumor mencapai lensa
• Tumor mencapai permukaan anterior vitreus mencakup badan siliar atau segmen anterior mata
• Diffuse infiltrating retinoblastoma
• Glaucoma neovaskuler
• Media opak dikarenakan perdarahan
• Tumor nekrosis dengan selulitis orbital aseptic
• Phthisis bulbi
Klasifikasi The International Classification for Intraocular Retinoblastoma
Gejala muncul 6 bulan-2 tahun
Riwayat keluarga (saudara kandung)
Harus dicari gangguan penglihatan,
kebutaan atau kehilangan sebelah mata
ANAMNESIS
PEMERIKSAAN FISIK
Reflek pupil putih (leukokoria) pada kedua
mata (lebih terlihat pada mata kanan) akibat
retinoblastoma bilateral
PEMERIKSAAN PENUNJANG
HISTOPATOLOGI
Baku emas diagnosis
retinoblastoma yaitu melalui
pemeriksaan patologi anatomi
mikroskopis dengan pewarnaan
Haematoxylen-Eosin
Karakteristik histopatologi sel retinoblastoma : (A) Flexner-WIntersteiner
reosettes; (B) Homer Wright rosettes; (C) Fleurettes
PEMERIKSAAN PENUNJANG
RADIOLOGI
Pasien dengan retinoblastoma, CT
scan menunjukkan penyebaran
intracranial dari tumor
TATALAKSANA
Tatalaksana
Intraokuler
Lini Pertama
Enukleasi
Terapi fokal (laser,
cryotherapy)
Lini Kedua
Terapi fokal
Kemoterapi sistemik
berulang
Brakiterapi
Proton beam radiation
Ekstraokuler
Kemoterapi neoadjuvant
 Enukleassi
Kemoterapi intratekal
Paliatif
Simptomatik, suport
nutrisi, suport psikologis
Enukleasi : menggunakan pendekatan
memisahan superior-medial pada nervus optikus,
dapat dipertahankan panjang nervus optikus
seperti pada gambar. Hal in penting dalam
keganasan intraocular, khususnya pada
retinoblastoma besar
Retinoblastoma; scan retina sebelum dan sesuidah
kemoterapi
95%
Bila masih terbatas
diretina kemungkinan
hidup
5 %
Bila metastase ke orbita
kemungkinan hidup
0 %
Bila metastase ke tubuh
kemungkinan hidup
PROGNOSIS
Pasien dengan retinoblastoma yang tidak mendapatkan terapi berisiko
mengalami : ablasio retina, nekrosis retina, invasi orbital, invasi nervus
optikus, kebutaan, penyebaran intracranial, tumor sekunder, metastasis,
rekurensi tumor, hypoplasia tulang temporal, katarak, neuropati dan
retinopati radiasi.
KOMPLIKASI
THANK
YOU

More Related Content

What's hot

Slide pleno katarak senil klpk 5
Slide pleno katarak senil klpk 5Slide pleno katarak senil klpk 5
Slide pleno katarak senil klpk 5Ary Trisnawaty
 
Presentasi katarak senilis penyuluhan
Presentasi katarak senilis penyuluhanPresentasi katarak senilis penyuluhan
Presentasi katarak senilis penyuluhanSulistyawati Tyawatie
 
Papilledema.pptx
Papilledema.pptxPapilledema.pptx
Papilledema.pptxZevPanka1
 
Pemeriksaan lapangan pandang (tes konfrontasi dan amsler
Pemeriksaan lapangan pandang (tes konfrontasi dan amslerPemeriksaan lapangan pandang (tes konfrontasi dan amsler
Pemeriksaan lapangan pandang (tes konfrontasi dan amslerprastika1
 
SINDROME NEFROTIK
SINDROME NEFROTIKSINDROME NEFROTIK
SINDROME NEFROTIKPhil Adit R
 
Power point anatomi_&amp;_fisio._mata
Power point anatomi_&amp;_fisio._mataPower point anatomi_&amp;_fisio._mata
Power point anatomi_&amp;_fisio._matafikri asyura
 
Mati batang otak mbo
Mati batang otak mboMati batang otak mbo
Mati batang otak mboAmi Febriza
 
Pembedahan pada mata
Pembedahan pada mataPembedahan pada mata
Pembedahan pada mataRizal_mz
 
Posterior uveitis by Dr. VIJAY PRATAP VIPSY
Posterior uveitis by Dr. VIJAY PRATAP VIPSYPosterior uveitis by Dr. VIJAY PRATAP VIPSY
Posterior uveitis by Dr. VIJAY PRATAP VIPSYDr. vijay pratap
 
Pemeriksaan Pupil, Gerak Bola Mata, Saraf.pptx
Pemeriksaan Pupil, Gerak Bola Mata, Saraf.pptxPemeriksaan Pupil, Gerak Bola Mata, Saraf.pptx
Pemeriksaan Pupil, Gerak Bola Mata, Saraf.pptxZevPanka1
 

What's hot (20)

Glaukoma
Glaukoma Glaukoma
Glaukoma
 
DIPLOPIA.pptx
DIPLOPIA.pptxDIPLOPIA.pptx
DIPLOPIA.pptx
 
Slide pleno katarak senil klpk 5
Slide pleno katarak senil klpk 5Slide pleno katarak senil klpk 5
Slide pleno katarak senil klpk 5
 
Presentasi katarak senilis penyuluhan
Presentasi katarak senilis penyuluhanPresentasi katarak senilis penyuluhan
Presentasi katarak senilis penyuluhan
 
Papilledema.pptx
Papilledema.pptxPapilledema.pptx
Papilledema.pptx
 
Glaukoma
GlaukomaGlaukoma
Glaukoma
 
Keratitis
KeratitisKeratitis
Keratitis
 
Pemeriksaan lapangan pandang (tes konfrontasi dan amsler
Pemeriksaan lapangan pandang (tes konfrontasi dan amslerPemeriksaan lapangan pandang (tes konfrontasi dan amsler
Pemeriksaan lapangan pandang (tes konfrontasi dan amsler
 
Glaucoma
GlaucomaGlaucoma
Glaucoma
 
SINDROME NEFROTIK
SINDROME NEFROTIKSINDROME NEFROTIK
SINDROME NEFROTIK
 
Power point anatomi_&amp;_fisio._mata
Power point anatomi_&amp;_fisio._mataPower point anatomi_&amp;_fisio._mata
Power point anatomi_&amp;_fisio._mata
 
Mati batang otak mbo
Mati batang otak mboMati batang otak mbo
Mati batang otak mbo
 
Pembedahan pada mata
Pembedahan pada mataPembedahan pada mata
Pembedahan pada mata
 
Kuliah mata 2013
Kuliah mata 2013Kuliah mata 2013
Kuliah mata 2013
 
Posterior uveitis by Dr. VIJAY PRATAP VIPSY
Posterior uveitis by Dr. VIJAY PRATAP VIPSYPosterior uveitis by Dr. VIJAY PRATAP VIPSY
Posterior uveitis by Dr. VIJAY PRATAP VIPSY
 
kolestasis
kolestasiskolestasis
kolestasis
 
Lupus Eritematous Discoid
Lupus Eritematous DiscoidLupus Eritematous Discoid
Lupus Eritematous Discoid
 
Pemeriksaan Pupil, Gerak Bola Mata, Saraf.pptx
Pemeriksaan Pupil, Gerak Bola Mata, Saraf.pptxPemeriksaan Pupil, Gerak Bola Mata, Saraf.pptx
Pemeriksaan Pupil, Gerak Bola Mata, Saraf.pptx
 
Strabismus
StrabismusStrabismus
Strabismus
 
2. konjungtiva
2. konjungtiva2. konjungtiva
2. konjungtiva
 

Similar to RETINOBLASTOMA.pptx

Askep Retinoblastoma
Askep RetinoblastomaAskep Retinoblastoma
Askep RetinoblastomaSri Nala
 
Referat Retinoblastomaaaaaaaaaaaaaa.pptx
Referat Retinoblastomaaaaaaaaaaaaaa.pptxReferat Retinoblastomaaaaaaaaaaaaaa.pptx
Referat Retinoblastomaaaaaaaaaaaaaa.pptxfiatpattadon96
 
ASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN DIAGNOSA MEDIS RETINOBLASTOMA.pptx
ASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN DIAGNOSA MEDIS RETINOBLASTOMA.pptxASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN DIAGNOSA MEDIS RETINOBLASTOMA.pptx
ASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN DIAGNOSA MEDIS RETINOBLASTOMA.pptxIsma Jihan
 
Penyakit mata anak
Penyakit mata anakPenyakit mata anak
Penyakit mata anakRizal_mz
 
Preskas ablasio
Preskas ablasio Preskas ablasio
Preskas ablasio nikeeenlrs
 
Ulkus Kornea.pptx
Ulkus Kornea.pptxUlkus Kornea.pptx
Ulkus Kornea.pptxeyeeasy
 
asuhan keperawatan ablasio retina
asuhan keperawatan ablasio retinaasuhan keperawatan ablasio retina
asuhan keperawatan ablasio retinanora ariski
 
ASUHAN KEPERAWATAN PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
ASUHAN KEPERAWATAN  PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK) ASUHAN KEPERAWATAN  PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
ASUHAN KEPERAWATAN PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK) pjj_kemenkes
 
ASUHAN KEPERAWATAN PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
ASUHAN KEPERAWATAN  PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK) ASUHAN KEPERAWATAN  PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
ASUHAN KEPERAWATAN PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK) pjj_kemenkes
 

Similar to RETINOBLASTOMA.pptx (20)

Askep Retinoblastoma
Askep RetinoblastomaAskep Retinoblastoma
Askep Retinoblastoma
 
Askep rentina blostama
Askep rentina blostamaAskep rentina blostama
Askep rentina blostama
 
Askep rentina blostama AKPER PEMKAB MUNA
Askep rentina blostama AKPER PEMKAB MUNA Askep rentina blostama AKPER PEMKAB MUNA
Askep rentina blostama AKPER PEMKAB MUNA
 
Makalah retina blastoma
Makalah retina blastomaMakalah retina blastoma
Makalah retina blastoma
 
Anatomi fisiologi retina
Anatomi fisiologi retinaAnatomi fisiologi retina
Anatomi fisiologi retina
 
Anatomi fisiologi retina AKPER MUNA
Anatomi fisiologi retina AKPER MUNA Anatomi fisiologi retina AKPER MUNA
Anatomi fisiologi retina AKPER MUNA
 
Tugas 2 tuti
Tugas 2 tutiTugas 2 tuti
Tugas 2 tuti
 
Referat Retinoblastomaaaaaaaaaaaaaa.pptx
Referat Retinoblastomaaaaaaaaaaaaaa.pptxReferat Retinoblastomaaaaaaaaaaaaaa.pptx
Referat Retinoblastomaaaaaaaaaaaaaa.pptx
 
Askep tumor mata
Askep tumor mataAskep tumor mata
Askep tumor mata
 
Tumor Orbita
Tumor OrbitaTumor Orbita
Tumor Orbita
 
ASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN DIAGNOSA MEDIS RETINOBLASTOMA.pptx
ASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN DIAGNOSA MEDIS RETINOBLASTOMA.pptxASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN DIAGNOSA MEDIS RETINOBLASTOMA.pptx
ASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN DIAGNOSA MEDIS RETINOBLASTOMA.pptx
 
G3 mata
G3 mataG3 mata
G3 mata
 
Penyakit mata anak
Penyakit mata anakPenyakit mata anak
Penyakit mata anak
 
Preskas ablasio
Preskas ablasio Preskas ablasio
Preskas ablasio
 
Makalah alat indra
Makalah alat indraMakalah alat indra
Makalah alat indra
 
Ulkus Kornea.pptx
Ulkus Kornea.pptxUlkus Kornea.pptx
Ulkus Kornea.pptx
 
asuhan keperawatan ablasio retina
asuhan keperawatan ablasio retinaasuhan keperawatan ablasio retina
asuhan keperawatan ablasio retina
 
ASUHAN KEPERAWATAN PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
ASUHAN KEPERAWATAN  PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK) ASUHAN KEPERAWATAN  PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
ASUHAN KEPERAWATAN PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
 
ASUHAN KEPERAWATAN PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
ASUHAN KEPERAWATAN  PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK) ASUHAN KEPERAWATAN  PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
ASUHAN KEPERAWATAN PADA PASIEN DENGAN GANGGUAN PENGLIHATAN (KATARAK)
 
Bab i
Bab iBab i
Bab i
 

Recently uploaded

SEDIAAN EMULSI : DEFINISI, TIPE EMULSI, JENIS EMULGATOR DAN CARA PEMBUATAN
SEDIAAN EMULSI : DEFINISI, TIPE EMULSI, JENIS EMULGATOR DAN CARA PEMBUATANSEDIAAN EMULSI : DEFINISI, TIPE EMULSI, JENIS EMULGATOR DAN CARA PEMBUATAN
SEDIAAN EMULSI : DEFINISI, TIPE EMULSI, JENIS EMULGATOR DAN CARA PEMBUATANYayahKodariyah
 
414325562-Ppt- Keperawatan GawatDarurat Trauma-Abdomen.pptx
414325562-Ppt- Keperawatan GawatDarurat Trauma-Abdomen.pptx414325562-Ppt- Keperawatan GawatDarurat Trauma-Abdomen.pptx
414325562-Ppt- Keperawatan GawatDarurat Trauma-Abdomen.pptxrachmatpawelloi
 
ETIKA DAN HUKUM KESEHATAN SERTA KEBIDANAN
ETIKA DAN HUKUM KESEHATAN SERTA KEBIDANANETIKA DAN HUKUM KESEHATAN SERTA KEBIDANAN
ETIKA DAN HUKUM KESEHATAN SERTA KEBIDANANDianFitriyani15
 
LAPORAN KASUS HB demam tifoid dr syarifuddin rauf
LAPORAN KASUS HB demam tifoid dr syarifuddin raufLAPORAN KASUS HB demam tifoid dr syarifuddin rauf
LAPORAN KASUS HB demam tifoid dr syarifuddin raufalmahdaly02
 
Keperawatan Anatomi Fisiologi Laktasi.pptx
Keperawatan Anatomi Fisiologi Laktasi.pptxKeperawatan Anatomi Fisiologi Laktasi.pptx
Keperawatan Anatomi Fisiologi Laktasi.pptxrachmatpawelloi
 
2.8.2.a Bukti Pemantauan Kegiatan Evaluasi UKME.docx
2.8.2.a Bukti Pemantauan Kegiatan Evaluasi UKME.docx2.8.2.a Bukti Pemantauan Kegiatan Evaluasi UKME.docx
2.8.2.a Bukti Pemantauan Kegiatan Evaluasi UKME.docxpuskesmasseigeringin
 
Toko Jual Alat Bantu Penis Ikat Pinggang 081388333722 Cod Surabaya
Toko Jual Alat Bantu Penis Ikat Pinggang 081388333722 Cod SurabayaToko Jual Alat Bantu Penis Ikat Pinggang 081388333722 Cod Surabaya
Toko Jual Alat Bantu Penis Ikat Pinggang 081388333722 Cod Surabayaajongshopp
 
konsep nutrisi pada pasien dengan gangguan kardiovaskuler.pptx
konsep nutrisi pada pasien dengan gangguan kardiovaskuler.pptxkonsep nutrisi pada pasien dengan gangguan kardiovaskuler.pptx
konsep nutrisi pada pasien dengan gangguan kardiovaskuler.pptxrittafarmaraflesia
 
MATERI TENTANG STUNTING BAGI REMAJA (Materi sosialisasi).ppt
MATERI TENTANG STUNTING BAGI REMAJA (Materi sosialisasi).pptMATERI TENTANG STUNTING BAGI REMAJA (Materi sosialisasi).ppt
MATERI TENTANG STUNTING BAGI REMAJA (Materi sosialisasi).pptbambang62741
 
SOSIALISASI MATERI DEMAM BERDARAH DENGUE.ppt
SOSIALISASI MATERI DEMAM BERDARAH DENGUE.pptSOSIALISASI MATERI DEMAM BERDARAH DENGUE.ppt
SOSIALISASI MATERI DEMAM BERDARAH DENGUE.pptDwiBhaktiPertiwi1
 
2. Kebijakan ILP di Posyandu-1234567.pdf
2. Kebijakan ILP di Posyandu-1234567.pdf2. Kebijakan ILP di Posyandu-1234567.pdf
2. Kebijakan ILP di Posyandu-1234567.pdfMeboix
 
Pelajaran Distosia Bahu pada persalinann
Pelajaran Distosia Bahu pada persalinannPelajaran Distosia Bahu pada persalinann
Pelajaran Distosia Bahu pada persalinannandyyusrizal2
 
2 Adaptasi Sel dan Jejas Sel.pptx Ilmu Dasar Kep
2 Adaptasi Sel dan Jejas Sel.pptx Ilmu Dasar Kep2 Adaptasi Sel dan Jejas Sel.pptx Ilmu Dasar Kep
2 Adaptasi Sel dan Jejas Sel.pptx Ilmu Dasar KepHaslianiBaharuddin
 
Sediaan Kream semisolid farmasi Industri.pptx
Sediaan Kream semisolid farmasi Industri.pptxSediaan Kream semisolid farmasi Industri.pptx
Sediaan Kream semisolid farmasi Industri.pptxwisanggeni19
 
TUMBUH KEMBANG KELUARGAaaaaaaaaaaaa.pptx
TUMBUH KEMBANG KELUARGAaaaaaaaaaaaa.pptxTUMBUH KEMBANG KELUARGAaaaaaaaaaaaa.pptx
TUMBUH KEMBANG KELUARGAaaaaaaaaaaaa.pptxTriNurmiyati
 
PPT KONTRASEPSI KB HORMONAL DAN NON HORMONAL
PPT KONTRASEPSI KB HORMONAL DAN NON HORMONALPPT KONTRASEPSI KB HORMONAL DAN NON HORMONAL
PPT KONTRASEPSI KB HORMONAL DAN NON HORMONALMayangWulan3
 
materi tentang sistem imun tubuh manusia
materi tentang sistem  imun tubuh manusiamateri tentang sistem  imun tubuh manusia
materi tentang sistem imun tubuh manusiastvitania08
 
PERHITUNGAN_DAN_KATEGORI_STATUS_GIZI.ppt
PERHITUNGAN_DAN_KATEGORI_STATUS_GIZI.pptPERHITUNGAN_DAN_KATEGORI_STATUS_GIZI.ppt
PERHITUNGAN_DAN_KATEGORI_STATUS_GIZI.pptika291990
 
anatomi fisiologi sistem penginderaan.ppt
anatomi fisiologi sistem penginderaan.pptanatomi fisiologi sistem penginderaan.ppt
anatomi fisiologi sistem penginderaan.pptRoniAlfaqih2
 
3. HEACTING LASERASI.ppt pada persalinan
3. HEACTING LASERASI.ppt pada persalinan3. HEACTING LASERASI.ppt pada persalinan
3. HEACTING LASERASI.ppt pada persalinanDwiNormaR
 

Recently uploaded (20)

SEDIAAN EMULSI : DEFINISI, TIPE EMULSI, JENIS EMULGATOR DAN CARA PEMBUATAN
SEDIAAN EMULSI : DEFINISI, TIPE EMULSI, JENIS EMULGATOR DAN CARA PEMBUATANSEDIAAN EMULSI : DEFINISI, TIPE EMULSI, JENIS EMULGATOR DAN CARA PEMBUATAN
SEDIAAN EMULSI : DEFINISI, TIPE EMULSI, JENIS EMULGATOR DAN CARA PEMBUATAN
 
414325562-Ppt- Keperawatan GawatDarurat Trauma-Abdomen.pptx
414325562-Ppt- Keperawatan GawatDarurat Trauma-Abdomen.pptx414325562-Ppt- Keperawatan GawatDarurat Trauma-Abdomen.pptx
414325562-Ppt- Keperawatan GawatDarurat Trauma-Abdomen.pptx
 
ETIKA DAN HUKUM KESEHATAN SERTA KEBIDANAN
ETIKA DAN HUKUM KESEHATAN SERTA KEBIDANANETIKA DAN HUKUM KESEHATAN SERTA KEBIDANAN
ETIKA DAN HUKUM KESEHATAN SERTA KEBIDANAN
 
LAPORAN KASUS HB demam tifoid dr syarifuddin rauf
LAPORAN KASUS HB demam tifoid dr syarifuddin raufLAPORAN KASUS HB demam tifoid dr syarifuddin rauf
LAPORAN KASUS HB demam tifoid dr syarifuddin rauf
 
Keperawatan Anatomi Fisiologi Laktasi.pptx
Keperawatan Anatomi Fisiologi Laktasi.pptxKeperawatan Anatomi Fisiologi Laktasi.pptx
Keperawatan Anatomi Fisiologi Laktasi.pptx
 
2.8.2.a Bukti Pemantauan Kegiatan Evaluasi UKME.docx
2.8.2.a Bukti Pemantauan Kegiatan Evaluasi UKME.docx2.8.2.a Bukti Pemantauan Kegiatan Evaluasi UKME.docx
2.8.2.a Bukti Pemantauan Kegiatan Evaluasi UKME.docx
 
Toko Jual Alat Bantu Penis Ikat Pinggang 081388333722 Cod Surabaya
Toko Jual Alat Bantu Penis Ikat Pinggang 081388333722 Cod SurabayaToko Jual Alat Bantu Penis Ikat Pinggang 081388333722 Cod Surabaya
Toko Jual Alat Bantu Penis Ikat Pinggang 081388333722 Cod Surabaya
 
konsep nutrisi pada pasien dengan gangguan kardiovaskuler.pptx
konsep nutrisi pada pasien dengan gangguan kardiovaskuler.pptxkonsep nutrisi pada pasien dengan gangguan kardiovaskuler.pptx
konsep nutrisi pada pasien dengan gangguan kardiovaskuler.pptx
 
MATERI TENTANG STUNTING BAGI REMAJA (Materi sosialisasi).ppt
MATERI TENTANG STUNTING BAGI REMAJA (Materi sosialisasi).pptMATERI TENTANG STUNTING BAGI REMAJA (Materi sosialisasi).ppt
MATERI TENTANG STUNTING BAGI REMAJA (Materi sosialisasi).ppt
 
SOSIALISASI MATERI DEMAM BERDARAH DENGUE.ppt
SOSIALISASI MATERI DEMAM BERDARAH DENGUE.pptSOSIALISASI MATERI DEMAM BERDARAH DENGUE.ppt
SOSIALISASI MATERI DEMAM BERDARAH DENGUE.ppt
 
2. Kebijakan ILP di Posyandu-1234567.pdf
2. Kebijakan ILP di Posyandu-1234567.pdf2. Kebijakan ILP di Posyandu-1234567.pdf
2. Kebijakan ILP di Posyandu-1234567.pdf
 
Pelajaran Distosia Bahu pada persalinann
Pelajaran Distosia Bahu pada persalinannPelajaran Distosia Bahu pada persalinann
Pelajaran Distosia Bahu pada persalinann
 
2 Adaptasi Sel dan Jejas Sel.pptx Ilmu Dasar Kep
2 Adaptasi Sel dan Jejas Sel.pptx Ilmu Dasar Kep2 Adaptasi Sel dan Jejas Sel.pptx Ilmu Dasar Kep
2 Adaptasi Sel dan Jejas Sel.pptx Ilmu Dasar Kep
 
Sediaan Kream semisolid farmasi Industri.pptx
Sediaan Kream semisolid farmasi Industri.pptxSediaan Kream semisolid farmasi Industri.pptx
Sediaan Kream semisolid farmasi Industri.pptx
 
TUMBUH KEMBANG KELUARGAaaaaaaaaaaaa.pptx
TUMBUH KEMBANG KELUARGAaaaaaaaaaaaa.pptxTUMBUH KEMBANG KELUARGAaaaaaaaaaaaa.pptx
TUMBUH KEMBANG KELUARGAaaaaaaaaaaaa.pptx
 
PPT KONTRASEPSI KB HORMONAL DAN NON HORMONAL
PPT KONTRASEPSI KB HORMONAL DAN NON HORMONALPPT KONTRASEPSI KB HORMONAL DAN NON HORMONAL
PPT KONTRASEPSI KB HORMONAL DAN NON HORMONAL
 
materi tentang sistem imun tubuh manusia
materi tentang sistem  imun tubuh manusiamateri tentang sistem  imun tubuh manusia
materi tentang sistem imun tubuh manusia
 
PERHITUNGAN_DAN_KATEGORI_STATUS_GIZI.ppt
PERHITUNGAN_DAN_KATEGORI_STATUS_GIZI.pptPERHITUNGAN_DAN_KATEGORI_STATUS_GIZI.ppt
PERHITUNGAN_DAN_KATEGORI_STATUS_GIZI.ppt
 
anatomi fisiologi sistem penginderaan.ppt
anatomi fisiologi sistem penginderaan.pptanatomi fisiologi sistem penginderaan.ppt
anatomi fisiologi sistem penginderaan.ppt
 
3. HEACTING LASERASI.ppt pada persalinan
3. HEACTING LASERASI.ppt pada persalinan3. HEACTING LASERASI.ppt pada persalinan
3. HEACTING LASERASI.ppt pada persalinan
 

RETINOBLASTOMA.pptx

  • 1. RETINOBLASTOMA Oleh : Laura Archangela Evangelista Bouk Pembimbing : dr. Eunike Cahyaningsih, Sp.M., MARS dr. Komang Dian lestari, M.Biomed.,Sp.M dr. Ni Putu Mariati, Sp.M SMF/BAGIAN ILMU PENYAKIT MATA RSUD PROF. DR. W. Z. JOHANNES FAKULTAS KEDOKTERAN UNIVERSITAS NUSA CENDANA
  • 2. LATAR BELAKANG  Kanker Pediatrik Primer, 3% kanker pediatrik  Dapat terjadi pada semua usia, paling sering ditemukan pada anak <2 tahun  Insiden : 1 dari 15.000-20.000 kelahiran (9.000 kasus baru/tahun)  Prognosis : bergantung pada kecepatan diagnosis dan terapi
  • 3. ANATOMI RETINA • Lapisan terdalam bola mata • Jaringan saraf tipis dan transparan, 2/3 posterior dinding bola mata • Makula : terletak di antara pembuluh retina temporal  area sentralis
  • 4. ANATOMI RETINA Lapisan dari retina mulai dari sisi dalamnya adalah sebagai berikut : 1. Membran limitan interna; 2. Lapisan serabut saraf yang mengandung akson-akson sel ganglion yang berjalan menuju nervus optikus; 3. lapisan sel ganglion; 4. lapisan pleksiform bagian dalam, yang mengandung sinap sel ganglion dengan sel amakrin dan sel bipolar; 5. lapisan inti dalam badan-badan sel bipolar, amakrin dan horizontal; 6. lapisan pleksiform bagian luar, yang mengandung sinap sel bipolar dan horizontal dengan fotoreseptor; 7. lapisan inti luar sel fotoreseptor ; 8. membran limitan eksterna; 9. lapisan fotoreseptor segmen dalam dan luar sel batang dan kerucut; dan 10.epitel pigmen retina.
  • 5. AS : 250-500 kasus baru setiap tahun. 01 Seluruh dunia : 11 kasus/1 juta anak di bawah 5 tahun. Perbandingan : 1:18.000-30.000 kelahiran hidup 02 Angka bertahan hidup : 86%-92%, menurun jika ada mutasi germline 03 Umumnya terdiagnosa usia 18 bulan, 90% < 5 tahun. Retinoblastoma bilateral : 13 bulan, unilateral : 24 bulan 04 EPIDEMIOLOGI
  • 6. ●Retinoblastoma adalah tumor ganas dalam mata yang berasal dari jaringan embrional retina. ●Retinoblastoma adalah kanker intraokuler malignan primer yang berasal dari sel neuroepitel imatur dari sel retina yang muda (retinoblast). DEFINISI
  • 7. PATOFISIOLOGI ● Retinoblastoma terjadi akibat mutasi dari tumor suppressor gene RB1 yang berlokasi pada kromosom 13 di lokus 14 (13q14). Pembentukan tumor terjadi ketika dua kopi dari RB1 termutasi. Menurut teori dua benturan “two hit” diperlukan dua kejadian pada sel-sel retina untuk membentuk tumor. Hit pertama biasanya berupa delesi atau translokasi dari gen retinoblastoma. ● Pada retinoblastoma yang inherited, hit pertama terjadi pada masa sel germinal dan akan terdapat pada semua sel-sel tubuh, sedangkan hit kedua terjadi di dalam sel-sel retina (sel somatis). Pada pasien retinoblastoma sporadik, memiliki sifat yang nonherediter dan kedua kejadian tersebut terjadi di dalam sel-sel retina (sel somatis).
  • 8. Perubahan bentuk, ukuran, dan warna pupil, yaitu munculnya mata kucing (auromatic cat’s eye). MANIFESTASI KLINIS
  • 9. KLASIFIKASI Intraokuler Retinoblastoma terlokalisir di dalam mata, dapat terbatas pada retina saja atau melibatkan bola mata; namun demikian tidak berekstensi keluar dari mata ke arah jaringan lunak sekitar mata atau bagian lain dari tubuh. Angka bebas penyakit selama lima tahun : >90% Ekstraokuler Retinoblastoma telah melakukan ekstensi keluar dari mata. dapat terbatas pada jaringan lunak di sekitar mata, atau telah menyebar, umumnya ke system saraf pusat, sumsum tulang, atau kelenjar getah bening. Angka bebas penyakit selama lima tahun : <10%
  • 10. Klasifikasi Reese-Ellsworth untuk Tumor intraocular Stadium I (prognosis sangat baik) • Tumor soliter, kurang 4 diameter diskus (DD) papilla oftalmikus, terletak di belakang ekuator atau retina ekuator • Tumor multiple, semuanya kurang 4 DD papilla oftalmikus, terletak di belakang ekuator atau di retina ekuator Stadium II (prognosis baik) • Tumor soliter, 4-10 DD papilla oftalmikus, terletak di belakang ekuator atau di retina ekuator • Tumor multiple, semuanya 4-10 DD papilla oftalmikus, terletak di belakang ekuator atau di retina ekuator Stadium III (prognosis belum ditentukan) • Segala tumor di depan ekuator • Tumor soliter, lebih dari 10 DD papilla oftalmikus Stadium IV (prognosis tidak baik) • Tumor multiple, sebagian besar lebih dari 10 DD papilla oftalmikus • Segala tumor yang terletak di depan ora serata Stadium V (prognosis sangat buruk) • Tumor sangat besar menginvasi lebih dari separuh retina • Vitreus seeding
  • 11. Klasifikasi Internasional Retinoblastoma Sistem Stadium (IRSS) Stadium O : pasien diterapi konservatif Stadium I : mata dilakukan enukleasi, potongan histologi tidak tersisa masa tumor Stadium II : mata dilakukan enukleasi, tumor secara mikroskopis tersisa Stadium III : invasi regional • Periorbital • Preaurikuler atau ekstensi kelenjar limfe servikal Stadium IV : metastasis • Metastasis hematogen (tanpa melibatkan CNS) • Lesi single • Lesi multiple • Melibatkan CNS (dengan atau tanpa regional atau metastasis) • Lesi prekhiasma • Massa CNS Leptomeningeal dan CNS disease
  • 12. Grup A : tumor intraretina kecil, terletak jauh dari fovea dan diskus • Seluruh tumor berukuran <3 mm, terbatas pada retina • Seluruh tumor berlokasi ≥3 mm dari fovea • ≥1.5 mm dari diskus optikus Grup B : seluruh tumor lainnya yang berukuran kecil dan terbatas pada retina • Seluruh tumor yang terbatas di retina dan tidak memenuhi kategori grup A • Tumor berkaitan dengan cairan subretina berukuran ≤3mm dari tumor tanpa penyebaran sub retina Grup C : tumor local dengan penyebaran minimal pada sub retina atau vitreus Grup D : penyakit difus dengan penyebaran signifikan pada sub retina atau vitreus • Tumor dapat bersifat massif atau difus • Terdapat cairan sub retina, saat ini atau pada masa lampau, tanpa penyebaran, yang maksimal dapat meliputi hingga seluruh retina • Tumor pada vitreus bersifat difus atau massif yang dapat mencakup manifestasi “greasy” atau masa tumor avascular • Tumor diskrit • Terdapat cairan sub retina, saat ini atau lampau, tanpa penyebaran, yang meliputi maksimal hingga seperempat retina • Terdapat penyebaran local pada vitreus yang terletak dekat pada tumor diskrit • Penyebaran local sub retina <3 mm (2DD) dari tumor • Penyebaran difus subretina dapat mencakup bentuk plak sub retina atau nodul tumor Grup E : terdapat satu atau lebih dari prognosis buruk di bawah ini • Tumor mencapai lensa • Tumor mencapai permukaan anterior vitreus mencakup badan siliar atau segmen anterior mata • Diffuse infiltrating retinoblastoma • Glaucoma neovaskuler • Media opak dikarenakan perdarahan • Tumor nekrosis dengan selulitis orbital aseptic • Phthisis bulbi Klasifikasi The International Classification for Intraocular Retinoblastoma
  • 13. Gejala muncul 6 bulan-2 tahun Riwayat keluarga (saudara kandung) Harus dicari gangguan penglihatan, kebutaan atau kehilangan sebelah mata ANAMNESIS
  • 14. PEMERIKSAAN FISIK Reflek pupil putih (leukokoria) pada kedua mata (lebih terlihat pada mata kanan) akibat retinoblastoma bilateral
  • 15. PEMERIKSAAN PENUNJANG HISTOPATOLOGI Baku emas diagnosis retinoblastoma yaitu melalui pemeriksaan patologi anatomi mikroskopis dengan pewarnaan Haematoxylen-Eosin Karakteristik histopatologi sel retinoblastoma : (A) Flexner-WIntersteiner reosettes; (B) Homer Wright rosettes; (C) Fleurettes
  • 16. PEMERIKSAAN PENUNJANG RADIOLOGI Pasien dengan retinoblastoma, CT scan menunjukkan penyebaran intracranial dari tumor
  • 17. TATALAKSANA Tatalaksana Intraokuler Lini Pertama Enukleasi Terapi fokal (laser, cryotherapy) Lini Kedua Terapi fokal Kemoterapi sistemik berulang Brakiterapi Proton beam radiation Ekstraokuler Kemoterapi neoadjuvant  Enukleassi Kemoterapi intratekal Paliatif Simptomatik, suport nutrisi, suport psikologis
  • 18. Enukleasi : menggunakan pendekatan memisahan superior-medial pada nervus optikus, dapat dipertahankan panjang nervus optikus seperti pada gambar. Hal in penting dalam keganasan intraocular, khususnya pada retinoblastoma besar Retinoblastoma; scan retina sebelum dan sesuidah kemoterapi
  • 19. 95% Bila masih terbatas diretina kemungkinan hidup 5 % Bila metastase ke orbita kemungkinan hidup 0 % Bila metastase ke tubuh kemungkinan hidup PROGNOSIS
  • 20. Pasien dengan retinoblastoma yang tidak mendapatkan terapi berisiko mengalami : ablasio retina, nekrosis retina, invasi orbital, invasi nervus optikus, kebutaan, penyebaran intracranial, tumor sekunder, metastasis, rekurensi tumor, hypoplasia tulang temporal, katarak, neuropati dan retinopati radiasi. KOMPLIKASI