From Deped resources

1. 0
Module 18
6666
Filipino
Maghinuha Ka
A DepEd-BEAM Distance Learning Program supported by the Australian Agency for International Development

2. 1
Magandang araw sa iyo. Nakakapagpatalas ng isip ang susunod
nating leksyon dahil kinakailangan mong maging mapanuri sa mga
detalye upang makagawa ka ng hinuha sa mga pangyayari. Handa ka
na bang patakbuhin ang iyong isip?
Nagiging malawak ang pang-unawa at pagpapahalaga sa
nilalaman ng kwento kung makabuo ng hinuha o pasya at
makapagbibigay ng motibo sa kilos o pangyayaring naganap o
maaring maganap sa kwento.
Ang hinuha ay isang matalinong hula. Ito’y pansamantalang
sagot sa suliranin sapagkat batay ito sa hindi kumpletong mga
katunayan. Ang hinuha ang siyang tumatayo bilang patunguhan at
patnubay sa paglutas ng suliranin.
Basahin ang talata at ang sumusunod na pangungusap. Lagyan
ng √ang patlang ng pangungusap na nagbibigay ng tamang hinuha at
X kung ang hinuha ay mali.
Subukin Natin
Sa Mag-aaral
Masayang-masaya sila sa pamimitas ng mga sariwang
gulay. Si Zernan ay pumili kaagad ng napakalaking pakwan at
inilagay ito sa malaking tiklis. Siyang-siya naman si Mang Ernani
habang nangunguha ng petsay at mustasa. Nilinis nila ang mga
dahon nito. Nakangiti naman si Aling Mila habang namimitas ng
sitaw, ampalaya,talong, sayote at kalabasa. Inayos niya ito sa
maluluwang na bayong. Ang mga gulay ay dadalhin nila sa
bayan. Umasa sila na kikita ito ng pera.
Mga Dapat Matutuhan

3. 2
______a. Magkapitbahay sina Zernan, Mang Ernani at Aling Mila.
______b. Dadalhin nila sa bayan ang mga gulay upang ipagbili.
______c. Nakapagpaparami ng pagkain ang pagtatanim ng gulay.
______d. Nakakabagot na gawain ang pamimitas ng gulay.
______e. Upang hindi malanta, inilagay sa malalaking bayong ang mga
gulay.
Ano ang likas na pakiramdam mo kapag nakaharap ka sa isang
suliranin? Hindi ba ang una mong reaksiyon ay ang pagnanais na
malutas ito kaagad? Ang naisip mong mga unang kalutasan sa
suliranin ay nakukuha mo sa iyong karanasan. Maaari mo ring
makuha ang mga kalutasang ito sa pag-unawa mo sa mga
nakahandang katunayan. Ang mga pansamantalang kalutasang ito
ang siyang tinatawag na mga hinuha.
Halimbawa:
Ang sumusunod ay iilan sa maaaring maging hinuha sa nasabing
pangyayari:
1. Ang magkaibang paniniwala ng Kristiyano at Muslim ang dahilan
ng hidwaan.
2. Ang mga mamamahayag sa radyo, telebisyon at mga pahayagan
ang nagbibigay ideya sa madla na nakakatakot ang Mindanao.
Pag-aralan Natin
Ayon sa mga balita, may ilang bahagi lamang ng
Mindanao ang mayroong di-pagkakaunawaan sa
kasalukuyan, subalit sa isipan ng marami, ang panganib ng
suliranin ay dapat bigyan ng kalutasan para magkaroon ng
kapayapaan at bumalik ang pang-akit ng Mindanao.

4. 3
3. Maibalik lamang ang kagandahan ng Mindanao kung mawala na
nang lubusan ang mga naglilipanang mga terorista rito.
Ikaw, may hinuha ka ba sa kalagayan sa Mindanao? Anu-ano ang
mga ito? Subukan mong itala ito sa iyong kuwaderno.
1. __________________________________________________________________________
2. __________________________________________________________________________
3. __________________________________________________________________________
Basahin mo ang isang akda na ito at sagutin ang sumusunod na
mga tanong:
Gawin Natin
Huwag kang maingay…
May mga yabag akong nauulinigan.
Pakinggan mo…
Papalapit, papalapit na rito ang mga
kaluskos.
Naramdaman mo ba?
Waring dahan-dahan sa mga kilos.
Parang lumalaki ang aking ulo…
Tila sa pinto ay may nakasilip,
Tinitingnan tayo.
Anong laki ng nakadilat niyang mata
Kulay berde tila.
Heto na siya!
Naramdaman mo ba?
Hayan na!
Parang nakalutang sa hangin.
Puti ang kulay.
Nangangalisag ang balahibo.
Ayan na!
Talon, dali.
Takbo E, e, ek…
Ano kaya ito? Ay ______ pala.

5. 4
Ibigay ang iyong hinuha at isulat ito sa kuwaderno:
1. Nais ba ng may-akda na matakot ang mambabasa?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. Anu-anong mga salita ang ginamit upang ang bumabasa ay
matakot?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
3. Pansinin ang huling linya. Bakit hindi binanggit ang kanilang
kinatatakutan?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Sumulat ng isang talata tungkol sa paksang:
“Saan Pupunta ang Tao kung Puno na ang Daigdig?”
Itala mo nang maayos sa iyong kuwaderno ang iyong mga
hinuha tungkol sa paksang nabanggit.
Mga Dagdag na Gawain

6. 5
Tandaan mo na ang hinuha ay isang matalinong hula. Ito’y
pansamantalang sagot sa suliranin sapagkat batay ito sa hindi
kumpletong mga katunayan. Ang hinuha ay siyang tumatayo
bilang patunguhan at patnubay sa paglutas ng suliranin.
Basahin ang talata at ang sumusunod na mga pangungusap.
Lagyan ng √ ang patlang ng pangungusap na nagbibigay ng tamang
hinuha at X kung ang hinuha ay mali.
Sariling Pagsusulit
Tandaan Natin
__________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
_____________________________.

7. 6
______a. Papasok pa lang ng silid ay alam na ni Gng. Locrida na
nabasag ang plorera.
______b. Si Russel ang nakabasag ng plorera.
______c. Napahiya ang guro sa mga estudyante.
______d. Inamin ng buong klase ang pagkabasag ng plorera.
______e. Madalas na pinapagalitan ng guro ang mga mag-aaral kaya
alam na nila ang ugali ng guro.
Mga Batayan:
Kung ang iyong iskor ay apat o lima ( 4-5 ) maaring tumuloy
na sa susunod na leksyon.
Kapag ang iyong iskor ay tatlo ( 3 ) gawin ang susunod na
gawain
Kapag ang iyong iskor ay bumaba sa tatlo ( 2, 1 o kaya ay 0)
balikan uli ang buong modyul. Sikaping mapaghusayan ang
pagbasa at pag-unawa ng iyong binasa, at sagutin nang may
pag-iingat ang bawat tanong.
Tumunog ang kampanilya, hudyat ng pagkaklase.
Masayang pumasok sa silid si Gng. Locrida at humarap sa buong
klase. Matapos bumati sa mga mag-aaral ay lumapit siya sa
kanyang mesa. Lahat ay kinabahan sa ibubunga ng kalikutan ni
Russel. Kilala nila si Gng. Locrida kung paano magalit. Di-
nagkabula ang kutob ng loob nila nang napansin niya ang basag
na plorera. Tinanong ng guro kung sino ang may kagagawan
noon. Ni isa’y walang nagtangkang sumagot. Pinamulahan ng
mukha ang guro at muling nagtanong. Sabay halos nagtaas ng
kamay ang buong klase. Inamin nila ang kasalanan. Si Russel ay
hindi makatingin sa kanilang guro. Hiyang-hiya siya sa lahat.

8. 7
Basahin ang maikling talata pagkatapos ay buuin ang concept
web ayon sa mga hinuhang mabubuo sa pangyayari.
Pagyamanin Natin
Maraming dahilan kung bakit nalilihis tayo sa isang makataong
pamumuhay. Iilan sa mga ito ay ang pagiging sakim sa pera at
kapangyarihan, pagtakas sa katotohanan, masamang bisyo at mga
karanasang nagiging bahagi ng kabiguan.
Bakit nalilihis tayo
sa isang makataong
pamumuhay?

9. 8
Subukin Natin
____x__ a.
____/__ b.
____/__ c.
____x__ d.
____/__ e.
Gawin Natin
1. Hindi naman, binibigyan lang ng may-akda ang mga mambabasa ng
pananabik na malaman kung ano ang ibig niyang ipabatid.
2. Ang mga salitang ginamit na nakakatakot ay yabag, naulinigan,
kaluskos,lumalaki, nakasilip, nakadilat, nakalutang sa hangin, at nangangalisag
ang balahibo.
3. Hindi binanggit ang kinatatakutan sa huling linya, sapagkat hindi naman
talaga ito nakakatakot at ang mambabasa na mismo ang tutuklas nito.
Mga Dagdag na Gawain
Maaaring iba ang iyong pagkasulat ng iyong sagot. Ang mababasa mo sa ibaba ay
isang halimbawa o gabay lamang.
“Saan Pupunta ang Tao kung Puno na ang Daigdig?”
Kung puno na ang daigdig at magsisiksikan na ang mga tao, siguro ang iba ay sa
deserto na manirahan at magdadala sila ng maraming tubig upang mabuhay. Maaari ring
ang iba ay sa dagat na manirahan sakay ng kanilang malalaking bangkang bahay. Iyong
mga mayayaman naman ay baka sa kanilang eroplanong bahay na titira o dili kaya’y
magsipaglipatan na sila sa Planetang Mars kasama ang mga alien.
Sariling Pagsusulit
___x___a.
___/___b.
___/___c.
Gabay sa Pagwawasto

10. 9
___x___d.
___/___e.
Pagyamanin Natin
Bakit nalilihis
tayo sa isang
makataong
pamumuhay?
Naging sakim tayo
sa pera at
kapangyarihan.
Tumatakas tayo
sa katotohanan.
Dahil sa ating
masasamang
bisyo.
Dahil sa mga
karanasang nagiging
bahagi ng kabiguan.