hosein abdoh tabrizi

1. 1
‫ایام‬ ‫بر‬ ‫چشم‬ ‫فروبستن‬
‫تبریزی‬ ‫عبده‬ ‫حسین‬
‫چهارشنبه‬ ‫از‬9‫جمعه‬ ‫روز‬ ‫پایان‬ ‫تا‬ ‫خرداد‬11ً‫ال‬‫عم‬ ‫خرداد‬‫دستک‬ ‫و‬ ‫دفتر‬ ‫و‬ ‫تعطیل‬ ‫کشور‬‫بسته‬ ‫ها‬‫بود‬.‫زمان‬ ‫روز؛‬ ‫نه‬‫ی‬
‫عمر‬ ‫میانگین‬ ‫با‬ .‫طوالنی‬99/59،‫ایران‬ ‫در‬ ‫سال‬9‫با‬ ‫است‬ ‫برابر‬ ‫روز‬81/0‫درصد‬‫باقی‬ ‫عمر‬‫مانده‬‫البته‬ ‫این‬ ‫و‬ .‫من‬ ‫ی‬
‫خیلی‬‫می‬ ‫کاری‬ ‫باید‬ .‫است‬ ‫زیاد‬‫تحمل‬ ‫هم‬ ‫آنم‬ ‫گرفتار‬ ‫روزها‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫سردردهایی‬ ‫اندک‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫کردم‬‫ب‬ ‫پذیر‬.‫اشد‬
‫عقب‬ ‫کارهای‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫گرفتم‬ ‫تصمیم‬‫سال‬ ‫عید‬ ‫از‬ ‫افتاده‬95‫کتاب‬ ‫بر‬ ‫مروری‬ :‫دهم‬ ‫انجام‬ ‫را‬‫دوستان‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هایی‬
‫کرده‬ ‫دریافت‬ ‫عیدی‬ ‫رسم‬ ‫به‬ ‫عید‬ ‫ایام‬ ‫در‬ ‫مختلف‬‫کتاب‬ ‫عنوان‬ ‫تنوع‬ ‫به‬ ‫توجه‬ .‫ام‬‫عزیزان‬ ‫این‬ ‫ارسالی‬ ‫های‬‫خ‬‫ود‬
‫لذت‬‫می‬ ‫یادم‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫بخش‬‫رهین‬ .‫دارم‬ ‫آشنا‬ ‫و‬ ‫دوست‬ ‫قشری‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫آورد‬‫سلیقه‬ ‫به‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫عزیزانم‬ ‫این‬ ‫منت‬
‫انگیزه‬ ‫و‬‫را‬ ‫عنوانی‬ ،‫ای‬‫برگزیده‬.‫اند‬
***
‫کتاب‬ ‫دوستی‬‫حافظ‬ ‫صحبت‬ ‫در‬‫قمشه‬ ‫الهی‬ ‫حسین‬ ‫استاد‬‫فرستاده‬ ‫را‬ ‫ای‬‫پیش‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫صفحه‬ ‫هزار‬ ‫در‬ ‫کتابی‬ ‫اند؛‬‫گفتاری‬
141‫صفحه‬‫که‬ ‫الهی‬ ‫دکتر‬ ‫سیاق‬ ‫به‬ ‫ای؛‬‫جمع‬‫می‬ ‫آنچه‬ ‫از‬ ‫بندی‬‫مر‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫دشوار‬ ‫بگوید‬ ‫خواهد‬‫پیشگف‬ ‫ور‬،‫تار‬
‫حافظه‬ ‫با‬ ‫استادی‬‫می‬ ‫عارفانه‬ ‫و‬ ‫نرم‬ ‫زبان‬ ‫و‬ ‫درخشان‬ ‫ی‬،‫نظری‬ ‫هر‬ ‫تأیید‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫موضوع‬ ‫هر‬ ‫بیان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫یابید‬‫ب‬‫یت‬‫از‬ ‫هایی‬
‫می‬ ‫شاهد‬ ‫خودش‬ ‫اشعار‬ ‫و‬ ‫مثنوی‬ ،‫سعدی‬ ،‫حافظ‬.‫آورد‬
‫عنوان‬‫می‬ ‫پیش‬ ‫الهی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫خطی‬ ‫بیانگر‬ ‫پیشگفتار‬ ‫های‬:‫برد‬«،‫وجود‬ ‫وحدت‬ ‫و‬ ‫یگانه‬ ‫معشوق‬« »‫ع‬ ‫وحدت‬‫شق‬‫و‬
،‫معشوق‬ ‫و‬ ‫عاشق‬»«،‫حافظ‬ ‫شراب‬« »،‫مالمتیان‬ ‫و‬ ‫حافظ‬« »،‫قران‬ ‫و‬ ‫حافظ‬« ».‫اختیار‬ ‫و‬ ‫جبر‬ ‫غوغای‬»‫می‬ ‫پس‬‫گ‬ ‫توان‬‫فت‬
‫می‬ ‫مؤلف‬ ،‫خود‬ ‫بلند‬ ‫پیشگفتار‬ ‫در‬ ‫که‬.‫دهد‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫حافظ‬ ‫شخصیت‬ ‫متنوع‬ ‫وجوه‬ ‫خواهد‬

2. 8
‫نسخه‬ ‫مؤلف‬ ،‫آن‬ ‫از‬ ‫پس‬‫می‬ ‫ارائه‬‫را‬ ‫حافظ‬ ‫غزلیات‬ ‫از‬ ‫خود‬ ‫تصحیح‬ ‫ی‬‫کام‬‫شرح‬ ‫با‬ ‫غزل‬ ‫هر‬ .‫کند‬‫برد‬ ‫مبنای‬ ‫بر‬ ‫ل‬‫اشت‬‫ها‬
‫تصویرپردازی‬ ‫و‬‫قمشه‬ ‫الهی‬ ‫های‬‫ضرب‬ ‫و‬ ‫عروضی‬ ‫بیان‬ ،‫غزل‬ ‫وزن‬ ‫به‬ ‫اشاره‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫ای‬.‫آن‬ ‫موسیقاری‬ ‫آهنگ‬‫ک‬ ‫این‬‫تاب‬
‫سری‬ ‫در‬«‫جهانی‬ ‫فرهنگ‬ ‫و‬ ‫جوانان‬»‫سال‬ ‫در‬ ‫سخن‬ ‫انتشارات‬99‫بیانگر‬ ‫و‬ ،‫یافته‬ ‫انتشار‬‫چه‬ ‫مؤلف‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬
.‫است‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫کتاب‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫مخاطبانی‬‫خواننده‬ ‫که‬ ‫منی‬‫همچو‬ ‫برای‬‫(غیرحرفه‬ ‫آماتور‬ ‫ی‬‫اش‬ )‫ای‬‫فارسی‬ ‫عار‬
‫می‬ ‫فراهم‬ ‫را‬ ‫فرصت‬ ‫این‬ ‫کتاب‬ ،‫هستم‬‫مطالعه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫کنم‬ ‫انتخاب‬ ‫را‬ ‫غزلی‬ ‫هرازگاهی‬ ‫که‬ ‫آورد‬‫آن‬ ‫بر‬ ‫الهی‬ ‫شرح‬ ‫ی‬
‫غزل‬،‫خواجه‬ ‫مقصود‬ ‫از‬ ‫درستی‬ ‫درک‬ ‫بکوشم‬.‫آورم‬ ‫بدست‬ ‫شیراز‬ ‫ی‬
***
‫بعدی‬ ‫کتاب‬‫ریشه‬‫د‬ ‫و‬ ‫دیکتاتوری‬ ‫اقتصادی‬ ‫های‬‫موکراسی‬‫خیرخواهان‬ ‫جعفر‬ ‫آقایان‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫رابینسن‬ ‫و‬ ‫اوغلو‬ ‫عجم‬
‫کرده‬ ‫ترجمه‬ ‫سرزعیم‬ ‫علی‬ ‫و‬‫اگر‬ .‫اند‬1900‫نسخه‬‫سال‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کتاب‬ ‫ی‬1990،‫منتشرشده‬ ‫کویر‬ ‫انتشارات‬ ‫توسط‬
‫عجم‬ ‫دارون‬ .‫مرزوبوم‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫نشر‬ ‫وضع‬ ‫به‬ ‫خورد‬ ‫افسوس‬ ‫باید‬ ،‫باشد‬ ‫نرفته‬ ‫دوم‬ ‫چاپ‬ ‫به‬ ‫خوب‬ ‫کتاب‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫نشده‬ ‫تمام‬
‫اوغل‬‫به‬ ‫هنوز‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ترکیه‬ ‫استانبول‬ ‫متولد‬ ‫اندیشمندی‬ ‫و‬90‫زیر‬ ‫سنین‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫نرسیده‬ ‫سالگی‬40‫استادی‬ ‫به‬ ‫سال‬
‫مدرسه‬‫درجه‬ ‫های‬‫جهان‬ ‫اقتصاد‬ ‫یک‬ ‫ی‬‫مدرسه‬ ‫چون‬‫ام‬ ‫دانشگاه‬ ‫و‬ ‫لندن‬ ‫اقتصاد‬ ‫ی‬‫ای‬‫متن‬ ‫وی‬ ‫از‬ ً‫ال‬‫قب‬ .‫است‬ ‫رسیده‬ ‫تی‬
‫انگلیسی‬‫ملت‬ ‫چرا‬‫می‬ ‫شکست‬ ‫ها‬‫خورند‬‫خوانده‬ ‫را‬ ‫؟‬‫را‬ ‫کتاب‬ ‫آن‬ .‫ام‬‫نعیمی‬ ‫و‬ ‫میردامادی‬ ‫آقایان‬ ‫هم‬‫ترجمه‬ ‫پور‬
‫کرده‬‫عرصه‬ ‫در‬ ‫اوغلو‬ ‫عجم‬ ‫کار‬ .‫اند‬.‫است‬ ‫سیاسی‬ ‫اقتصاد‬ ‫ی‬
‫کتاب‬ ‫اصلی‬ ‫بحث‬‫ملت‬ ‫چرا‬‫ها‬‫می‬ ‫شکست‬‫خورند‬‫می‬ ‫اگر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬‫ملت‬ ‫رفاه‬ ‫و‬ ‫کامیابی‬ ‫یا‬ ‫فقر‬ ‫به‬ ‫خواهیم‬‫ها‬
‫به‬ ،‫بپردازیم‬ ‫کشورها‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫سیاست‬ ‫به‬ ‫ناچاریم‬ ،‫بپردازیم‬‫ملت‬ ‫اقتصادی‬ ‫عملکرد‬ ‫در‬ ‫نهادها‬ ‫نقش‬ ‫به‬ ‫ویژه‬...‫ها‬‫باید‬ ‫؛‬
‫نهادهایی‬‫باشیم‬ ‫داشته‬‫سرمایه‬ ‫و‬ ‫نوآوری‬ ‫برای‬ ‫انگیزه‬ ‫که‬‫دا‬ ‫همه‬ ‫برای‬ ‫مساوی‬ ‫شرایط‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫گذاری‬‫ر‬‫ند‬‫و‬‫م‬‫تأسفانه‬
‫می‬ ‫یافت‬ ‫کمتر‬ ‫نهادها‬ ‫این‬‫می‬ ‫یافت‬ ‫بیشتر‬ ‫آنچه‬ .‫شوند‬‫شود‬«‫عصاره‬ ‫نهادهای‬‫کش‬»‫رانت‬ ‫و‬‫خواری‬‫ی‬‫ک‬ ‫است‬‫نفر‬ ‫چند‬ ‫ه‬

3. 9
‫کرده‬ ‫طراحی‬ ‫جامعه‬ ‫نخبگان‬ ‫از‬‫بهره‬ ‫جامعه‬ ‫بقیه‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫اند‬‫سرمایه‬ ‫و‬ ‫نوآوری‬ ‫برای‬ ‫انگیزه‬ ‫و‬ ‫کنند‬ ‫کشی‬‫گ‬‫ایجاد‬ ‫ذاری‬
‫نمی‬‫مثال‬ ‫مفصل‬ ‫کتاب‬ ‫بعد‬ .‫کنند‬‫می‬‫مث‬ ‫و‬ ‫زند‬‫می‬ ‫مقایسه‬ ‫را‬ ‫شمالی‬ ‫و‬ ‫جنوبی‬ ‫امریکای‬ ‫کشورهای‬ ً‫ال‬‫کن‬‫اولی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫د‬
‫عصاره‬ ‫نهادهای‬‫سرمایه‬ ‫و‬ ‫نوآوری‬ ‫برای‬ ‫انگیزه‬ ‫خالق‬ ‫نهادهای‬ ‫دومی‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫شکل‬ ‫استثمارکننده‬ ‫و‬ ‫کش‬.‫گذاری‬
‫کتاب‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫فصلی‬ ‫دو‬‫ریشه‬‫دموکراسی‬ ‫و‬ ‫دیکتاتوری‬ ‫اقتصادی‬ ‫های‬‫او‬ ‫کتاب‬ ‫خطوط‬ ‫و‬ ‫خط‬ ‫همان‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ،‫خواندم‬‫ل‬
‫می‬ ‫دنبال‬ ‫را‬ ‫مؤلفان‬‫کتاب‬ .‫کند‬‫آمیخته‬‫اقتصاد‬ ‫از‬ ‫جالبی‬ ‫ی‬‫و‬‫تشکیل‬ ‫اجزای‬ .‫است‬ ‫سیاست‬‫دهنده‬‫دمو‬ ‫ی‬‫کراسی‬‫را‬
‫می‬ ‫تشریح‬‫سیاست‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫کند‬‫می‬ ‫مقایسه‬ ‫غیردموکراتیک‬ ‫های‬‫می‬ .‫کند‬‫شیوه‬ ‫کوشد‬‫دموک‬ ‫تحکیم‬ ‫های‬‫را‬ ‫راسی‬
‫مسیر‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫بگوید‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫شرح‬«‫کودتا‬»‫مدل‬ .‫دارد‬ ‫نقشی‬ ‫چه‬‫هایی‬‫می‬ ‫ارائه‬ ‫دموکراسی‬ ‫برای‬‫می‬ ‫و‬ ‫دهد‬‫س‬ ‫گوید‬‫اختار‬
‫عجم‬ ‫حال‬ ‫هر‬ ‫به‬ .‫است‬ ‫کدام‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫متوازن‬ ‫اقتصادی‬‫میان‬ ‫اقتصاددانی‬ ‫اوغلو‬‫بدون‬ ،‫است‬ ‫بازار‬ ‫طرفدار‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫رو‬
‫این‬‫همکارش‬ ‫و‬ ‫او‬ ‫تسلط‬ .‫بگیرد‬ ‫نادیده‬ ‫را‬ ‫بازار‬ ‫مشکالت‬ ‫که‬‫را‬ ‫جیمز‬‫ب‬‫همه‬ ‫در‬ ‫تاریخ‬ ‫بر‬ ‫ینسن‬‫کتاب‬ ‫ی‬‫هم‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫هایی‬
‫کرد‬ ‫کار‬‫ه‬‫می‬ ‫اجازه‬ ،‫اند‬.‫برند‬ ‫پیش‬ ‫موفقیت‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫سیاسی‬ ‫اقتصاد‬ ‫چارچوب‬ ‫در‬ ‫اقتصادی‬ ‫موضوعات‬ ‫طرح‬ ‫که‬ ‫دهد‬
***
‫کتاب‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫لطف‬ ‫دیگری‬ ‫دوست‬‫کلمات‬ ‫رستاخیز‬‫که‬ ‫فرستاده‬ ‫برایم‬ ‫را‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬ ‫محمدرضا‬ ‫استاد‬
‫درباره‬ ‫گفتارهایی‬‫فرمالیست‬ ‫ی‬‫قسمت‬ .‫است‬ ‫روس‬ ‫های‬ً‫ال‬‫قب‬ ‫را‬ ‫کتاب‬ ‫از‬ ‫هایی‬‫د‬ ‫آن‬ ‫مباحث‬ ‫بعضی‬ ‫و‬ ‫بودم‬ ‫خوانده‬‫ر‬
‫حوزه‬‫قبل‬ ‫خیلی‬ ‫را‬ ‫بالغت‬ ‫ی‬،‫ها‬‫نوشته‬ ‫از‬ ،‫انقالب‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫حتی‬ ‫شاید‬‫مصاحبه‬ ‫یا‬ ‫ها‬‫دریاف‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬ ‫های‬.‫بودم‬ ‫ته‬
‫دهه‬ ‫آخر‬ ‫روزهای‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬‫ی‬40‫او‬ ‫بیشتر‬ ‫که‬ ‫روزهایی‬ ‫در‬ ،‫بودم‬ ‫رفته‬ ‫دانشگاه‬ ‫به‬ ‫تازه‬ ‫که‬.‫م‬‫سرش‬‫ک‬
‫شفیعی‬ ‫تا‬ ‫بود‬،‫کدکنی‬‫می‬ ‫روزها‬ ‫آن‬ ‫از‬‫باغ‬ ‫کوچه‬ ‫روزهای‬ ‫از‬ ‫شناسم؛‬‫آزرم‬ .‫م‬ ‫و‬ ‫شریعتی‬ ‫روزهای‬ ‫از‬ ‫نیشابور؛‬ ‫های‬
‫میرز‬ ‫(نعمت‬‫ا‬‫می‬ ‫خراسانی‬ ‫مسلمان‬ ‫اندیشمندان‬ ‫را‬ ‫آنان‬ ‫ترکیب‬ ‫روزها‬ ‫آن‬ .)‫زاده‬‫است‬ ‫که‬ ‫فراگرفتم‬ ‫بعدها‬ ‫و‬ ‫شناختم‬‫اد‬
‫گسترده‬ ‫بسیار‬ ‫ذهنی‬ ‫افق‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬.‫دارد‬ ‫خاصی‬ ‫فکری‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ‫چارچوب‬ ‫از‬ ‫تری‬‫روزها‬ ‫همان‬ ‫از‬‫ش‬‫یفته‬‫ی‬

4. 4
‫تحلیل‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫بعدها‬ ‫و‬ ،‫بودم‬ ‫اشعارش‬‫من‬ ‫آثار‬ ‫و‬ ‫ها‬‫ث‬‫اندیش‬ ،‫شدم‬ ‫آشنا‬ ‫ورش‬‫یافتم‬ ‫محقق‬ ‫ادیبی‬ ‫و‬ ‫پژوهشگر‬ ‫مندی‬‫که‬
‫می‬ ‫دنبال‬ ‫را‬ ‫کارهایش‬ ‫است‬ ‫عمری‬‫غزل‬ ‫به‬ ‫عالقه‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫شناختم‬ ‫او‬ ‫چشم‬ ‫دریچه‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ثالث‬ ‫اخوان‬ ‫حتی‬ .‫کنم‬‫ه‬‫ای‬
‫شروع‬ ‫روزی‬ ‫از‬ )‫ابتهاج‬ ‫(هوشنگ‬ ‫سایه‬‫شد‬‫فروردین‬ ‫در‬ ‫بزرگواری‬ ‫و‬ ‫لطف‬ ‫سر‬ ‫از‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬ ‫استاد‬ ‫که‬1950،
‫کتاب‬‫آینه‬ ‫در‬ ‫آینه‬‫برگزیده‬ ‫تا‬ ‫داد‬ ‫هدیه‬ ‫من‬ ‫به‬ ‫را‬‫هندی‬ ‫سبک‬ ‫با‬ ‫من‬ ‫آشنایی‬ ‫حتی‬ .‫بخوانم‬ ‫را‬ ‫سایه‬ ‫اشعار‬ ‫از‬ ‫ایشان‬ ‫ی‬
‫غزل‬ ‫و‬‫مطالعه‬ ‫با‬ ‫دهلوی‬ ‫بیدل‬ ‫های‬‫گزیده‬ ‫ی‬( ‫شاعر‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫شفیعی‬ ‫های‬‫آینه‬ ‫شاعر‬‫ها‬‫سال‬ ‫در‬ )1999‫از‬ ‫و‬ ‫آمد‬ ‫فراهم‬
‫خواننده‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫مسیر‬ ‫آن‬‫افغانی‬ ‫کالسیک‬ ‫ی‬«‫سرآهنگ‬»‫عالقه‬‫شعرهای‬ ‫که‬ ‫شدم‬ ‫مند‬‫می‬ ‫را‬ ‫بیدل‬‫خواند‬‫هم‬ ‫اگر‬ .
‫می‬ ‫محدودم‬ ‫سواد‬ ‫با‬‫بخوانم‬ ‫مولوی‬ ‫خواستم‬،‫سراغ‬ ‫به‬‫گزیده‬‫ی‬‫غزلیات‬‫شمس‬‫می‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬.‫رفتم‬‫ب‬‫یش‬‫تر‬‫از‬
( ‫شفیعی‬ ‫شعر‬ ‫دفتر‬ ‫هفت‬ ‫به‬ ‫آنکه‬‫آی‬‫ینه‬‫صداها‬ ‫برای‬ ‫ای‬)‫هزاره‬ ‫دفتر‬ ‫پنج‬ ‫یا‬‫کوهی‬ ‫آهوی‬ ‫دوم‬ ‫ی‬‫وی‬‫رجوع‬،‫کنم‬‫پیگیر‬
‫کارهای‬.‫بودم‬ ‫او‬ ‫پژوهشی‬ ‫و‬ ‫تحلیلی‬‫مطالعه‬‫ی‬‫همه‬‫لذت‬ ‫برایم‬ ‫او‬ ‫کارهای‬ ‫ی‬‫بخش‬‫است‬‫ب‬ ‫حتی‬ .‫ه‬،‫ناشر‬ ‫لطف‬
‫علی‬‫کتاب‬ ،‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬ ‫عرفانی‬ ‫میراث‬ ‫از‬ ،‫علمی‬ ‫اصغر‬‫چون‬ ‫هایی‬‫جام‬ ‫شیخ‬،‫فرقانی‬ ‫ابوالحسن‬،‫اب‬‫وسعید‬‫ابوالخیر‬،
‫بسطامی‬ ‫بایزید‬‫می‬ ‫مرور‬ ‫که‬ ‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫من‬ ‫اختیار‬ ‫در‬ ...‫ک‬‫ن‬‫یعنی‬ ‫استاد‬ ‫مهم‬ ‫اثر‬ ‫دو‬ ‫البته‬ .‫م‬‫ش‬ ‫موسیقی‬‫عر‬‫و‬‫صور‬‫خ‬‫یال‬
‫فارسی‬ ‫شعر‬ ‫در‬‫چاپ‬ ‫اولین‬ ‫از‬ ‫را‬‫فکر‬ ‫که‬ ‫آنها‬‫می‬‫برمی‬ ‫انقالب‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫به‬ ‫کنم‬‫خوانده‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ،‫گردد‬‫مق‬ ‫و‬ ‫ام‬‫از‬ ‫داری‬
‫فهمیده‬ ‫را‬ ‫درسی‬ ‫کتاب‬ ‫دو‬ ‫این‬‫بود‬ ‫شفیعی‬ ‫دکتر‬ ‫توسط‬ ‫سلطانی‬ ‫ادیب‬ ‫اندیشمندی‬ ‫و‬ ‫فرزانگی‬ ‫تأیید‬ ‫پی‬ ‫در‬ ‫حتی‬ .‫ام‬
‫انقالب‬ ‫اوایل‬ ‫که‬‫خردناب‬ ‫سنجش‬‫ترجمه‬ ‫به‬ ‫کانت‬‫ی‬‫میرشمس‬ ‫دکتر‬،‫بخوانم‬ ‫که‬ ‫خریدم‬ ‫را‬ ‫سلطانی‬ ‫ادیب‬ ‫الدین‬‫ا‬‫ما‬
‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫مؤلف‬ ‫کتاب‬ ‫پیچیدگی‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫البد‬‫معادل‬ ‫لحاظ‬ ‫به‬‫سازی‬‫حت‬ ،‫سلطانی‬ ‫ادیب‬ ‫غریب‬ ‫و‬ ‫عجیب‬ ‫های‬‫یک‬ ‫ی‬
.‫نداشتم‬ ‫موفقیت‬ ‫کتاب‬ ‫فهم‬ ‫در‬ ‫هم‬ ‫درصد‬
‫درسنامه‬ ‫در‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬‫ی‬‫کلمات‬ ‫رستاخیز‬‫نظریه‬ ‫آمیختن‬ ‫قدرت‬‫فرمالیست‬ ‫ادبی‬ ‫ی‬‫ش‬ ‫با‬ ‫روس‬ ‫های‬‫ادب‬ ‫اهکاری‬
‫کتاب‬ .‫است‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫فارسی‬‫پدیدآورنده‬ ‫عزیز‬ ‫انوری‬ ‫حسن‬ ‫دکتر‬ ‫به‬‫ی‬‫سخن‬ ‫فرهنگ‬‫آستانه‬ ‫در‬‫هشت‬ ‫ی‬‫سال‬ ‫ادمین‬

5. 9
‫خواه‬ ‫ساله‬ ‫هشتاد‬ ‫دیگر‬ ‫سال‬ ‫خود‬ ‫نیز‬ ‫شفیعی‬ ‫استاد‬ .‫شده‬ ‫تقدیم‬ ‫وی‬ ‫تولد‬‫ن‬‫مقدمه‬ .‫شد‬ ‫د‬‫ی‬‫سال‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کتاب‬1991
‫مناظره‬ ‫نشست‬ ‫یاد‬ ‫به‬ ‫مرا‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫طوفانی‬ ‫شده‬ ‫نوشته‬‫درباره‬ ‫خویی‬ ‫اسماعیل‬ ‫و‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬ ‫مانند‬‫ی‬‫در‬ ‫ثالث‬ ‫اخوان‬
‫دهه‬ ‫اواخر‬‫می‬ ‫چهل‬ ‫ی‬‫از‬ ‫مقدمه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫شاعر‬ ‫استاد‬ .‫اندازد‬«‫عامی‬ ‫روشنفکران‬»‫می‬‫می‬ ‫تأکید‬ ‫و‬ ‫گوید‬‫اینج‬ ‫که‬ ‫کند‬‫ا‬
‫در‬ ... ‫که‬ ‫است‬ ‫سرزمینی‬«‫بی‬ ‫عالم‬ ‫تمام‬ ‫از‬ ‫شعر‬ ‫فرم‬.‫است‬ ‫نیاز‬»‫می‬ ‫یا‬‫گوید‬«‫از‬ ‫اخیر‬ ‫قرن‬ ‫چند‬ ‫در‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫درست‬
‫گرفته‬ ‫داپم‬ ‫معافیت‬ ‫اندیشیدن‬‫و‬ ‫ایم‬‫می‬ ‫وحشیگری‬ ‫با‬‫قافله‬ ‫از‬ ‫خواهیم‬.‫بزنیم‬ ‫جلو‬ ‫تمدن‬ ‫ی‬»‫یا‬...«‫ح‬ ‫از‬‫شیادی‬ ‫آن‬ ‫رف‬
[‫قبول‬ ‫قابل‬‫تر‬]‫می‬ ‫که‬ ‫است‬‫بی‬ ‫در‬ ‫من‬ ‫شعر‬ ‫(فرم‬ ‫گوید‬‫یا‬ ).‫است‬ ‫فرمی‬«‫دانشگاه‬ ‫محققان‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬‫ک‬ ،‫ها‬‫مهم‬ ‫در‬ ‫ه‬‫ترین‬
‫دایره‬‫المعارف‬‫مقاالت‬ ،‫ایران‬ ‫ملت‬ ‫خرج‬ ‫با‬ ،‫دولتی‬ ‫های‬«‫علمی‬»‫و‬«‫تحقیقی‬»‫می‬‫ریاضی‬ ‫نویسند‬‫ک‬ ‫هستند‬ ‫دانان‬‫هنوز‬ ‫ه‬
‫عددنویسی‬»‫نیاموخته‬.‫اند‬»‫می‬ ‫شاعر‬ ‫استاد‬ ...‫مقد‬ ‫چنین‬ ‫با‬ ‫باید‬‫مه‬‫مهرماه‬ ‫در‬ ‫ای‬1991‫دوره‬ ‫پایان‬ ‫در‬ ‫یعنی‬ ،‫ی‬
‫احمدی‬‫بی‬ ‫و‬ ‫عریان‬ ‫چنین‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫آمده‬ ‫جان‬ ‫به‬ ،‫نژاد‬‫می‬ ‫سخن‬ ‫تهاجمی‬ ‫و‬ ‫تیز‬ ‫و‬ ‫پرده‬‫جمله‬ ‫این‬ .‫گوید‬‫کار‬ ‫و‬ ‫ها‬‫برد‬
‫واژه‬ ‫این‬‫دوره‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫باید‬ ‫فقط‬ ‫را‬ ‫ها‬‫سال‬ ‫چون‬ ‫پرآسیبی‬ ‫ی‬.‫کرد‬ ‫تغییر‬ ‫دهم‬ ‫و‬ ‫نهم‬ ‫دولت‬ ‫های‬
‫می‬ ‫توضیح‬ ‫شفیعی‬ ‫دکتر‬‫که‬ ‫دهد‬‫غله‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫دیر‬ ‫خیلی‬ ‫نیز‬ ‫امریکا‬ ‫و‬ ‫غربی‬ ‫اروپای‬‫فکری‬ ‫ی‬‫حوزه‬ ‫در‬‫و‬ ‫ادبیات‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫آشنا‬ ‫فرهنگ‬‫حرف‬ ‫وی‬ .‫شوند‬‫فرمالیست‬ ‫های‬‫نیمه‬ ‫غریب‬ ‫مکاتب‬ ‫بسیاری‬ ‫از‬ ‫فراتر‬ ‫را‬ ‫روس‬ ‫های‬‫قر‬ ‫دوم‬ ‫ی‬‫بیستم‬ ‫ن‬
‫می‬ِ‫ا‬‫ویکتور‬ ‫روسی‬ ‫فرمالیسم‬ ‫کتاب‬ .‫داند‬‫می‬‫را‬‫رلیک‬‫مرحله‬ ‫دو‬‫و‬ ‫ستاید‬‫روس‬‫فرمالیسم‬ ‫جریان‬ ‫ی‬‫ت‬ ‫را‬‫ی‬‫می‬ ‫وضیح‬.‫دهد‬
‫ریشه‬ ‫آنگاه‬ ‫کتاب‬‫روسی‬ ‫سمبولیسم‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫دیدگاه‬ ‫این‬ ‫فلسفی‬ ‫های‬‫می‬ ‫نشان‬‫د‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫پس‬ .‫دهد‬‫مورد‬ ‫ر‬
‫اصطالح‬ ‫و‬ ‫مفاهیم‬‫نظریه‬ ‫در‬ ‫ها‬‫فرمالیست‬ ‫ی‬‫می‬ ‫سخن‬ ‫ها‬.‫داند‬«‫آشنایی‬‫زدایی‬»‫این‬ ‫مشهورترین‬ ‫از‬ ‫یکی‬
‫اصطالح‬‫جریان‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬ ‫بعد‬ ...‫هاست‬‫فرمالی‬ ‫های‬‫ریشه‬ ‫و‬ ‫روسی‬ ‫سم‬‫جریان‬ ‫این‬ ‫های‬‫می‬ ‫معرفی‬ ‫را‬ ‫ها‬‫به‬ .‫کند‬
‫می‬ ‫نظر‬‫اصطالح‬ ‫که‬ ‫رسد‬«‫آشنایی‬‫زدایی‬»‫زائدالوصفی‬ ‫اهمیت‬ ‫برایش‬ ‫جریان‬ ‫این‬ ‫در‬‫همه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫چند‬ ‫هر‬ .‫دارد‬‫این‬ ‫ی‬
‫می‬ ،‫فارسی‬ ‫ادبیات‬ ‫از‬ ‫شاهدهایی‬ ‫آوردن‬ ‫با‬ ‫کتاب‬‫آمیخته‬ ‫کوشد‬‫در‬ ‫روسی‬ ‫فرمالیسم‬ ‫این‬ ‫تحول‬ ‫از‬ ‫سنجیده‬ ‫ای‬‫ق‬‫الب‬

6. 9
‫زبان‬‫آشنایی‬ ‫به‬ ‫کامل‬ ‫فصلی‬ ‫اما‬ ،‫دهد‬ ‫ارائه‬ ‫مرزبوم‬ ‫این‬ ‫ادبیات‬ ‫و‬‫زدایی‬‫می‬ ‫اختصاص‬ ‫حافظ‬ ‫های‬‫اهمی‬ ‫از‬ ‫تا‬ ‫دهد‬‫ت‬
‫اصطالح‬«‫آشنایی‬‫زدایی‬»‫از‬ ‫بیش‬ ‫هنوز‬ ‫من‬ .‫کند‬ ‫صحبت‬ ‫بیشتر‬‫یک‬‫سوم‬‫کتاب‬ ‫این‬900‫صفحه‬‫نخوانده‬ ‫را‬ ‫ای‬‫تا‬ ‫ام‬
‫خالصه‬‫این‬ ‫خور‬ ‫در‬ ‫ای‬‫همان‬ ‫اما‬ .‫کنم‬ ‫ارائه‬ ‫جا‬‫خود‬ ‫استاد‬ ‫که‬ ‫طور‬‫می‬،‫گوید‬«‫به‬ ‫دیگری‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫خودم‬
‫تکراری‬...‫ولی‬ ،‫دارم‬‫وقوف‬ ‫کتاب‬ ‫این‬‫در‬ ‫مسائل‬ ‫بعضی‬ ‫شدن‬»‫فرصت‬ ‫خود‬ ‫استاد‬ ‫اگر‬‫که‬ ‫انسجامی‬‫آن‬ ‫از‬ ‫کتاب‬ ‫شاید‬
‫می‬ ‫نگارش‬‫می‬ ‫خود‬ .‫است‬ ‫نشده‬ ‫برخوردار‬ ،‫داشت‬،‫گوید‬«‫درس‬ ‫معمول‬ ‫طبق‬ ،‫چیز‬ ‫همه‬،‫من‬ ‫معلمی‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫من‬ ‫های‬
‫حاف‬ ‫از‬ ‫فقط‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫حافظه‬ ‫از‬‫پرسش‬ ،‫ترم‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫کالس‬ ‫جریان‬ .‫ظه‬‫می‬ ‫شکل‬ ‫دانشجویان‬ ‫های‬‫همیش‬ ‫مثل‬ ،‫داد‬.‫ه‬»
‫درسنامه‬ ‫کتاب‬ ‫پس‬‫می‬ ‫سخن‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫حافظه‬ ‫اتکای‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫استاد‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ای‬‫ب‬ ‫پاسخ‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫آن‬ ‫و‬ ،‫گوید‬‫ه‬
‫پرسش‬‫و‬ ‫کالس‬ ‫دانشجویان‬ ‫های‬«‫یادداشت‬‫دانشجویان‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫های‬».‫است‬ ‫بوده‬ ‫کتاب‬ ‫مباحث‬ ‫تنظیم‬ ‫مبنای‬‫ب‬‫این‬ ‫ا‬
‫همان‬ ،‫همه‬‫می‬ ‫خود‬ ‫شاعر‬ ‫استاد‬ ‫که‬ ‫طور‬،‫گوید‬«‫صاحب‬ ‫برای‬ ‫حتی‬ ‫کتاب‬ ‫این‬،‫است‬ ‫مفید‬ ‫هم‬ ‫نظران‬»‫به‬ ‫رسد‬ ‫چه‬
.‫است‬ ‫دیگر‬ ‫کارم‬ ‫که‬ ‫منی‬ ‫همچو‬
‫نشست‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬ ‫دکتر‬‫احمدی‬ ‫حسن‬ ‫دکتر‬ ‫مرحوم‬ ‫دعوت‬ ‫به‬ ‫هایی‬‫دکتر‬ ‫و‬ ‫گیوی‬‫شعا‬ ‫جعفر‬‫ر‬‫دهه‬ ‫در‬‫ی‬
‫می‬ ‫هفتاد‬ ‫و‬ ‫شصت‬.‫دیدم‬‫تب‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫شبی‬‫گرفتاری‬ ‫از‬ ‫فارغ‬ ‫که‬ ‫دیدم‬ ‫دوستانش‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫استاد‬ ،‫خیابانی‬ ‫از‬ ‫گذر‬ ‫در‬ ،‫ریز‬‫های‬
‫آرامش‬ ‫در‬ ‫زمانه‬‫می‬ ‫قدم‬‫ز‬‫د‬‫ن‬‫سال‬ ‫باید‬ .‫کردم‬ ‫ادب‬ ‫عرض‬ ‫و‬ ‫سالم‬ .‫د‬1959.‫باشد‬‫بار‬ ‫دو‬ ً‫ا‬‫حتم‬ ‫نیز‬ ‫مالقات‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫بعد‬
‫دیده‬ ‫را‬ ‫استاد‬ ‫دیگر‬.‫ام‬‫نشست‬ ‫در‬‫های‬‫نگرفتم؛‬ ‫را‬ ‫وقتش‬ ‫پرسشی‬ ‫طرح‬ ‫با‬ ‫هرگز‬ ‫استاد‬ ‫آن‬ ‫با‬‫گ‬ ‫برای‬ ‫چیزی‬،‫نداشتم‬ ‫فتن‬
‫می‬ ‫گوش‬ ‫فقط‬‫مجلس‬ ‫دیگر‬ ‫ادیبان‬ ‫با‬ ‫وی‬ ‫که‬ ‫دادم‬‫می‬ ‫چه‬‫گوید‬.‫بوده‬ ‫مایل‬ ‫سخت‬ ‫چند‬ ‫هر‬‫د‬ ،‫برسم‬ ‫خدمتش‬ ‫به‬ ‫ام‬‫لم‬
‫ده‬ ‫از‬ ‫ساعتی‬ ‫برای‬ ‫حتی‬ ‫را‬ ‫شفیعی‬ ‫دکتر‬ ‫نیامده‬‫پروژه‬ ‫ها‬‫تحقیق‬ ‫ی‬‫ات‬‫می‬ ‫دنبال‬ ‫همزمان‬ ‫که‬ ‫ی‬.‫دارم‬ ‫باز‬ ،‫کند‬‫برای‬ ‫دلم‬
‫می‬ ‫غنج‬ ‫دیدارش‬‫حکم‬ ‫منطق‬ ‫اما‬ ،‫زند‬‫و‬ ‫شعر‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کنم‬ ‫دنبال‬ ‫را‬ ‫آثارش‬ ‫دور‬ ‫از‬ ‫فقط‬ ‫کرده‬‫و‬ ‫تحلیل‬‫ب‬ ‫لذت‬ ‫ذوقش‬.‫برم‬
‫بروم‬ ‫همراه‬ ‫که‬ ‫کردم‬ ‫کاله‬ ‫و‬ ‫کفش‬ ،‫داشت‬ ‫مالقات‬ ‫وقت‬ ‫شفیعی‬ ‫دکتر‬ ‫با‬ ‫ناشری‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ‫در‬ ‫بار‬ ‫دو‬،‫بهانه‬ ‫به‬‫ی‬

7. 5
‫ادبیات‬ ‫و‬ ‫زبان‬ ‫محقق‬ ‫و‬ ‫استاد‬ ‫او‬ ‫باالخره‬ .‫بگیرم‬ ‫را‬ ‫وقتش‬ ‫نخواستم‬ ‫هم‬ ‫باز‬ ‫اما‬ ،‫داشته‬ ‫روا‬ ‫حقم‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫لطفی‬ ‫از‬ ‫تشکر‬
‫خواننده‬ ‫من‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫فارسی‬‫ساده‬ ‫ی‬‫کم‬ ‫ی‬‫بی‬ ‫لطف‬ ‫مدیون‬ ‫هنوز‬ ‫من‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫چنین‬ .‫فارسی‬ ‫در‬ ‫سوادی‬‫است‬ ‫کران‬‫اد‬
‫دهه‬ ‫اوایل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هستم‬ ‫کدکنی‬ ‫شفیعی‬ ‫دکتر‬‫بزرگواران‬ ،‫شصت‬ ‫ی‬‫توصیه‬ ‫نگارش‬ ‫صرف‬ ‫را‬ ‫کامل‬ ‫روز‬ ‫یک‬ ‫ه‬‫نامه‬
‫این‬ ‫بدون‬ ،‫کرد‬ ‫اینجانب‬ ‫برای‬‫شرمنده‬ ‫هنوز‬ .‫باشم‬ ‫کرده‬ ‫تشکر‬ ‫حضوری‬ ‫وی‬ ‫از‬ ‫که‬‫است‬ ‫عزیز‬ ‫وقت‬ ‫روز‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫ام‬‫اد‬
‫می‬ ‫که‬ ‫را‬‫بی‬ ،‫شود‬ ‫جدی‬ ‫کاری‬ ‫صرف‬ ‫توانست‬‫گرفته‬ ‫دلیل‬.‫ام‬
***
‫سر‬ ‫از‬ ‫دیگر‬ ‫دوستی‬‫لطف‬‫معر‬ ‫در‬ ‫گفتارهایی‬‫فت‬‫شناسی‬‫اقتصاد‬ ‫علم‬‫غن‬ ‫دکتر‬‫ی‬‫فرس‬ ‫برایم‬ ‫را‬ ‫نازنین‬ ‫نژاد‬.‫است‬ ‫تاده‬ً‫ال‬‫قب‬
‫با‬‫د‬‫عنوان‬ ‫با‬ ‫طبیبان‬ ‫محمد‬ ‫دکتر‬ ‫استاد‬ ‫و‬ ‫ایشان‬ ‫مشترک‬ ‫مفید‬ ‫بسیار‬ ‫تحلیلی‬ ‫کتاب‬ ‫قت‬‫اندیشه‬‫آزادی‬ ‫ی‬‫خوانده‬ ‫را‬‫ام‬
‫خالصه‬ ‫و‬‫کرده‬ ‫تهیه‬ ‫نیز‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ای‬.‫داد‬ ‫خواهم‬ ‫بازنشر‬ ‫دوباره‬ ‫که‬ ‫ام‬‫معرفت‬‫اقتصاد‬ ‫علم‬ ‫شناسی‬‫دیگر‬ ‫جنسی‬ ‫از‬‫و‬ ‫است‬
‫می‬.‫کرد‬ ‫تلقی‬ ‫درسی‬ ‫کتاب‬ ‫بیشتر‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫شود‬‫می‬ ‫کتاب‬‫رابطه‬ ‫کوشد‬‫چندالیه‬ ‫ی‬‫نومینالیس‬ ‫تعقل‬ ‫بین‬ ‫ی‬‫اقتصاد‬ ‫علم‬ ‫و‬ ‫تی‬
‫غنی‬‫دکتر‬.‫دهد‬‫شرح‬‫را‬‫نژاد‬‫مبادله‬‫روابط‬‫به‬‫را‬‫اقتصاد‬‫علم‬‫از‬‫شناخت‬‫انسان‬‫میان‬‫ای‬‫جامعه‬‫در‬‫ها‬‫ا‬‫بر‬‫مبتنی‬‫ی‬‫رزش‬‫های‬
‫می‬ ‫پیوند‬ ‫فردگرایانه‬‫ز‬،‫واقع‬ ‫در‬ .‫ند‬‫ریشه‬ ‫از‬ ‫او‬‫می‬ ‫صحبت‬ ‫اقتصادی‬ ‫تفکرات‬ ‫فلسفی‬ ‫های‬‫بنابرای‬ .‫کند‬‫ارائه‬ ‫برای‬ ‫ن‬‫ی‬
‫شکل‬ ‫کتاب‬ ‫فصول‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ناچار‬ ‫وی‬ ‫شناخت‬ ‫این‬‫اندیشه‬ ‫تحول‬ ‫شرح‬ ‫موازات‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫اقتصادی‬ ‫عقاید‬ ‫گیری‬‫های‬
.‫دهد‬ ‫توضیح‬ ‫فلسفی‬
‫اندیشه‬ ‫شناخت‬ ‫به‬ ‫کتاب‬ ‫سوم‬ ‫فصل‬‫غ‬ ‫دکتر‬ .‫دارد‬ ‫اختصاص‬ ‫کینز‬ ‫اقتصادی‬ ‫ی‬‫نی‬‫روش‬ ‫نژاد‬‫کی‬ ‫شناسی‬‫را‬ ‫اقتصاد‬ ‫در‬ ‫نز‬
‫اندیشه‬ ‫تابع‬‫(افراد‬ ‫کمبریج‬ ‫مکتب‬ ‫فلسفی‬ ‫های‬‫ی‬‫می‬ )‫راسل‬ ‫برترراند‬ ‫چون‬‫داند؛‬‫می‬‫کینز‬ ‫گوید‬‫است‬‫از‬ ‫فاده‬«‫احتمال‬»
‫اندیشه‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫را‬‫الیب‬ ‫فلسفی‬ ‫های‬‫می‬ ‫تصور‬ ‫منطقی‬ ‫نیتز‬‫رایج‬ ‫فلسفی‬ ‫سنت‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫اقتصاد‬ ‫علم‬ .‫کرد‬‫د‬‫ر‬‫قرن‬ ‫کمبریج‬
19‫و‬80‫زی‬ ،‫رمجموعه‬‫می‬ ‫اخالق‬ ‫علم‬ ‫از‬ ‫ای‬‫به‬ ‫علوم‬ ،‫زمان‬ ‫آن‬ ‫در‬ .‫دانست‬‫می‬ ‫تقسیم‬ ‫دسته‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫کلی‬ ‫طور‬:‫شدند‬

8. 1
،‫داشت‬ ‫سروکار‬ ‫انسان‬ ‫رفتار‬ ‫و‬ ‫ذهن‬ ‫با‬ ‫چه‬ ‫هر‬ .‫اخالقی‬ ‫علوم‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫علوم‬‫از‬ .‫بود‬ ‫اخالقی‬ ‫علوم‬ ‫جزو‬‫این‬‫دک‬ ،‫رو‬‫تر‬
‫غنی‬‫می‬ ‫نژاد‬:‫نویسد‬
«‫غیردق‬ ‫علوم‬ ‫نوع‬ ‫از‬ ‫اقتصاد‬ ‫علم‬ ،‫کینز‬ ‫دیدگاه‬ ‫از‬‫مورد‬ ‫موضوع‬ ،‫فیزیک‬ ‫مانند‬ ‫طبیعی‬ ‫علوم‬ ‫برخالف‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫یق‬
‫مطالعه‬‫این‬ ‫از‬ . ...‫نیست‬ ‫ثابتی‬ ‫و‬ ‫تغییرناپذیر‬ ‫قواعد‬ ‫تابع‬ ‫آن‬ ‫ی‬‫روش‬ ‫است‬ ‫معتقد‬ ،‫رو‬‫ب‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫ریاضی‬ ‫های‬‫از‬ ‫عضی‬
‫می‬ ‫محدودی‬ ‫کاربرد‬ ‫تنها‬ ‫اقتصاد‬ ‫در‬ ،‫هستند‬ ‫مناسب‬ ‫بسیار‬ ‫طبیعی‬ ‫علوم‬‫چو‬ ‫اقتصاد‬ ‫علم‬ .‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫توانند‬‫قادر‬ ‫ن‬
‫باشد‬ ‫مستقیم‬ ‫داوری‬ ‫و‬ ‫شهود‬ ‫به‬ ‫متکی‬ ‫باید‬ ‫وسیعی‬ ‫میزان‬ ‫به‬ ‫بنابراین‬ ،‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫طبیعی‬ ‫علوم‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫دقت‬ ‫نیست‬
‫مبهم‬ ‫اصطالحات‬ ‫و‬.‫گیرد‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫تری‬»
‫عنوان‬ ‫با‬ ‫بخشی‬ ‫در‬«،‫اقتصاد‬ ‫در‬ ‫ریاضیات‬ ‫کارد‬»‫می‬ ‫جالبی‬ ‫مطالب‬:‫خوانیم‬
«‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫از‬ ‫کینز‬ ‫منفی‬ ‫تلقی‬ ‫بر‬ ‫اقتصاددانان‬ ‫اغلب‬‫کرده‬ ‫تاکید‬ ‫اقتصاد‬ ‫در‬ ‫آماری‬ ‫و‬ ‫ریاضی‬ ‫های‬‫به‬ . ...‫اند‬‫رغم‬
‫کاربرد‬ ،‫داشت‬ ‫ریاضیات‬ ‫به‬ ‫وی‬ ‫که‬ ‫خاطری‬ ‫تعلق‬‫بسیار‬ ‫اخالقی‬ ‫علوم‬ ‫وی‬ ‫خود‬ ‫سخن‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫اجتماعی‬ ‫علوم‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬
‫می‬ ‫محدود‬‫درباره‬ . ... ‫دانست‬‫نظریه‬ ‫ی‬‫م‬ ‫خود‬ ‫احتمال‬ ‫ی‬‫ی‬‫نویسد‬
‫نکته‬.‫نیستند‬ ‫عددی‬ ‫احتماالت‬ ‫خود‬ ،‫من‬ ‫احتمال‬ ‫تئوری‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ،‫سازم‬ ‫خاطرنشان‬ ‫باید‬ ‫که‬ ‫اصلی‬ ‫ی‬
‫ک‬‫خصوص‬ ‫در‬ ‫ینز‬‫اندازه‬ ‫امکان‬‫کمیت‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫گیری‬‫عقیده‬ ‫به‬ .‫دارد‬ ‫بسیار‬ ‫تردید‬ ‫ها‬،‫وی‬ ‫ی‬
‫اندازه‬ ‫امکان‬‫این‬ ‫مگر‬ ،‫باشد‬ ‫تردید‬ ‫مورد‬ ‫باید‬ ‫کمیتی‬ ‫هرگونه‬ ‫گیری‬‫خوبی‬ ‫دلیل‬ ‫که‬.‫شود‬ ‫ارائه‬ ‫آن‬ ‫پذیرفتن‬ ‫برای‬
‫عقیده‬ ‫به‬‫اندازه‬ ‫قابل‬ ‫اجتماعی‬ ‫روابط‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ،‫کینز‬ ‫ی‬‫کیفی‬ ‫تحلیل‬ . ...‫نیستند‬ ‫گیری‬-‫منطقی‬ّ‫م‬‫ک‬ ‫تحلیل‬ ‫بر‬ ‫مقدم‬‫ی‬
... .‫است‬ ‫ریاضی‬ ‫یا‬«،‫باشد‬ ‫مناسبتی‬ ‫اگر‬ ،‫ریاضیات‬ ‫سپس‬ ،‫منطق‬ ‫ابتدا‬»‫فلسفه‬ ‫در‬ ‫منطق‬ ‫البته‬ ‫و‬‫ک‬ ‫ی‬‫به‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫ینز‬
‫استفاده‬‫ناگزیر‬ ‫ی‬‫ش‬ ‫یا‬ ‫مستقیم‬ ‫قضاوت‬ ‫از‬‫برمی‬ ‫هود‬‫(شبه‬ ‫ریاضیات‬ . ...‫گردد‬)‫ریاضیات‬‫می‬‫به‬ ‫تواند‬‫تحلیل‬ ‫بین‬ ‫راحتی‬
‫می‬ ‫ریاضیات‬ ‫به‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫اتکای‬ . ... ‫اندازد‬ ‫فاصله‬ ‫واقعیت‬ ‫و‬ ‫نظری‬‫منته‬ ‫سلیم‬ ‫عقل‬ ‫از‬ ‫تحلیل‬ ‫جدایی‬ ‫به‬ ‫تواند‬‫ی‬
‫او‬ ،‫لحاظ‬ ‫همین‬ ‫به‬ .‫شود‬[‫کینز‬]‫کتاب‬ ‫در‬‫رساله‬‫احتمال‬ ‫در‬ ‫ای‬‫به‬ ‫را‬ ‫ریاضیات‬ ،‫عن‬‫می‬ ‫تلقی‬ ‫حجابی‬ ‫وان‬‫کن‬‫د‬‫برخی‬ ‫که‬

9. 9
‫قضیه‬‫می‬ ‫را‬ ‫سلیم‬ ‫عقل‬ ‫خالف‬ ‫های‬‫می‬ ‫انتقاد‬ ‫باد‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫زمان‬ ‫ریاضی‬ ‫اقتصاد‬ ‫کینز‬ .‫پوشاند‬‫معت‬ ‫و‬ ‫گیرد‬‫است‬ ‫قد‬
‫نتیجه‬ ‫تنها‬ ،‫ریاضی‬ ‫دقت‬ ‫از‬ ‫تقلید‬ ‫در‬ ‫کوشش‬‫اقتصاد‬ ‫علوم‬ ‫برای‬ ‫نفعی‬ ‫هیچ‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫شناختی‬ ‫زیبایی‬ ‫موفقیتی‬ ‫اش‬‫نداشته‬
‫است‬». ...
‫غنی‬ ‫دکتر‬ ‫داوری‬:‫است‬ ‫چنین‬ ‫فصل‬ ‫این‬ ‫پایان‬ ‫در‬ ‫نژاد‬
«‫معرفت‬ ‫منظر‬ ‫از‬‫می‬ ‫شناسی‬‫بررسی‬ ‫شهودی‬ ‫رویکردی‬ ‫با‬ ‫کینز‬‫گفت‬ ‫توان‬‫می‬‫آغاز‬‫را‬‫خود‬ ‫های‬‫تئور‬....‫کند‬‫عمومی‬ ‫ی‬
‫چاره‬ ‫و‬ ‫توضیح‬ ‫صدد‬ ‫در‬ ‫وی‬‫نظام‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ ‫ریشه‬ ‫او‬ ‫گمان‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اقتصادی‬ ‫رکود‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫بیکاری‬ ‫برای‬ ‫جویی‬
‫با‬‫مرتفع‬ ‫قابل‬ ،‫نظام‬ ‫این‬ ‫بیرون‬ ‫از‬ ‫مداخله‬ ‫بدون‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫زار‬‫و‬ ‫کل‬ ‫تقاضای‬ ،‫کل‬ ‫تولید‬ ‫مانند‬ ‫مفاهیمی‬ . ...‫نیست‬ ‫کردن‬
‫سرمایه‬‫همان‬ ‫کل‬ ‫گذاری‬‫از‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫ناهمگن‬ ً‫ا‬‫نوع‬ ‫متغیرهای‬ ‫پولی‬ ‫ارزش‬ ‫جمع‬ ،‫دارد‬ ‫تاکید‬ ‫کینز‬ ‫خود‬ ‫که‬ ‫گونه‬
‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫پژوهشگران‬ ‫سوی‬‫رابطه‬ ‫تصور‬ ،‫بنابراین‬ .‫اند‬‫ع‬ ‫ی‬‫لح‬ ‫به‬ ‫محاسباتی‬ ‫متغیرهای‬ ‫این‬ ‫میان‬ ‫معلولی‬ ‫و‬ ‫لت‬‫اظ‬
.‫است‬ ‫نادرست‬ ‫منطقی‬»
‫غنی‬ ‫دکتر‬ ،‫پایانی‬ ‫فصل‬ ‫در‬‫معرفت‬ ‫رویکرد‬ ‫پیرامون‬ ‫نژاد‬‫نظم‬ ‫شناسی‬‫خودجوش‬‫بازار‬‫می‬ ‫صحبت‬‫ک‬ ‫کند‬‫بحث‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫ه‬
‫دیرباز‬ ‫از‬‫این‬ ً‫ا‬‫طبع‬ .‫هستم‬ ‫آشنا‬‫نظریه‬ ‫جا‬( ‫هایک‬ ‫فردریک‬ ‫شناخت‬ ‫ی‬Hayek‫می‬ ‫عمده‬ )‫غنی‬ ‫دکتر‬ .‫شود‬‫نژ‬‫هایک‬ ‫اد‬
‫فیلسوف‬ ‫را‬‫اقتصاددان‬ ‫و‬ ‫اقتصاددان‬ ‫ترین‬‫می‬ ‫فیلسوف‬ ‫ترین‬‫انس‬ ‫تمدن‬ ‫بنیادی‬ ‫نهادهای‬ ‫است‬ ‫معتقد‬ ‫هایک‬ .‫شناسد‬‫انی‬
‫هیچ‬ ‫دولت‬ ‫و‬ ‫بازار‬ ،‫پول‬ ،‫زبان‬ ،‫حقوقی‬ ،‫اخالقی‬ ‫قواعد‬ ‫قبیل‬ ‫از‬‫طراحی‬ ‫نیت‬ ‫و‬ ‫قصد‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫فردی‬ ‫خودآگاه‬ ‫عقل‬ ‫با‬ ‫کدام‬
‫نشده‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬‫تحولی‬ ‫جریان‬ ‫طی‬ ‫همگی‬ ‫بلکه‬ ،‫اند‬‫ط‬‫طور‬ ‫به‬ ‫والنی‬‫خودجوش‬‫آمده‬ ‫وجود‬ ‫به‬‫طرح‬ ‫با‬ ‫هایک‬ .‫اند‬
‫نظریه‬‫(همه‬ ‫معرفت‬ ‫تقسیم‬ ‫ی‬‫نمی‬ ‫چیز‬ ‫همه‬ ‫کس‬‫می‬ ‫توضیح‬ ‫را‬ ‫بازار‬ ‫مفهوم‬ )‫داند‬‫کام‬ ‫اطالعات‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫ل‬
‫تصمیمات‬.‫گرفت‬ ‫یاد‬ ‫را‬‫ناقص‬ ‫و‬ ‫جزئی‬ ‫لذا‬ ‫و‬ ‫مشخص‬ ،‫پراکنده‬ ‫اطالعات‬‫از‬‫کارآمد‬ ‫استفاده‬ ‫چگونگی‬ ‫باید‬ ‫و‬ ،‫نیست‬
‫گرف‬ ‫افرادی‬ ‫توسط‬ ‫باید‬ ‫نهایی‬‫تغییرات‬ ‫و‬ ‫شرایط‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫درگیر‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫ته‬‫وضعی‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬ .‫اند‬‫اقتصاد‬ ‫واقعی‬ ‫ت‬

10. 10
‫جامعه‬‫می‬ ‫که‬ ‫است‬‫بازار‬ ‫خودجوش‬ ‫نظم‬ ‫کارکرد‬ ‫اهمیت‬ ‫به‬ ‫توان‬‫پ‬‫ی‬‫را‬ ‫افرادی‬ ‫تصمیمات‬ ‫بین‬ ‫هماهنگی‬ ‫هایک‬ .‫برد‬
‫هیچ‬ ‫که‬‫ن‬ ‫کامل‬ ‫شباهت‬ ‫دیگری‬ ‫به‬ )‫غیره‬ ‫و‬ ‫توانایی‬ ،‫اطالعات‬ ،‫(سلیقه‬ ‫لحاظ‬ ‫هیچ‬ ‫از‬ ‫کدام‬‫این‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ،‫دارند‬‫نظم‬
‫می‬ ‫تلقی‬ ‫خودجوش‬‫بدین‬ ‫کند؛‬‫اطالع‬ ‫نظام‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫ترتیب‬‫قیمت‬ ‫کارآمد‬ ‫رسانی‬‫ها‬،‫م‬ ‫سازگاری‬ ‫و‬ ‫هماهنگی‬‫یان‬
‫می‬ ‫فراهم‬ ‫جامعه‬ ‫کل‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫فردی‬ ‫تصمیمات‬.‫آورد‬
‫بخش‬ ‫باید‬ ً‫ا‬‫قطع‬ ،‫حال‬ ‫هر‬ ‫به‬‫ناخوانده‬ ‫های‬‫بی‬ ‫و‬ ‫روان‬ .‫بخوانم‬ ‫را‬ ‫کتاب‬ ‫این‬ ‫ی‬‫ش‬ ‫نوشته‬ ‫تاب‬ ‫و‬ ‫پیچ‬‫خواند‬ ‫و‬ ‫ده‬‫به‬ ‫آن‬ ‫ن‬
‫همه‬‫دست‬ ‫ی‬‫توصیه‬ ‫اقتصاد‬ ‫اندرکاران‬‫می‬‫شود‬.
***
‫کتاب‬ ‫دو‬‫زر‬ ‫کاغذ‬‫و‬‫روان‬‫روشن‬ ‫های‬‫کرده‬ ‫ارسال‬ ‫نوروز‬ ‫مناسبت‬ ‫به‬ ‫دیگری‬ ‫دوست‬ ‫را‬ ‫یوسفی‬ ‫غالمحسین‬ ‫دکتر‬
‫می‬ ‫فکر‬ .‫بودند‬‫دهه‬ ‫اواخر‬ ‫کنم‬‫کتاب‬ ‫دو‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫شصت‬ ‫ی‬‫گزیده‬‫گلستان‬ ‫ی‬‫و‬‫گزیده‬‫سعدی‬ ‫بوستان‬ ‫ی‬‫ب‬‫انتخاب‬ ‫ه‬
‫یوسفی‬ ‫دکتر‬‫را‬‫هر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ارادتی‬ ‫و‬ ‫عشق‬ .‫شد‬ ‫روشن‬ ‫من‬ ‫بر‬ ‫سعدی‬ ‫اجل‬ ‫شیخ‬ ‫به‬ ‫ایشان‬ ‫دلبستگی‬ ‫مراتب‬ ‫و‬ ‫خواندم‬
.‫دارد‬ ‫بروز‬ ‫و‬ ‫نمود‬ ‫نیز‬ ‫کتاب‬ ‫دو‬ ‫همین‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫یوسفی‬ ‫غالمحسین‬ ‫کتاب‬‫چشمه‬‫روشن‬ ‫ی‬‫نی‬ ‫یوسفی‬ ‫دکتر‬‫که‬ ‫ز‬
‫زمان‬ ‫همان‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫معاصر‬ ‫و‬ ‫کالسیک‬ ‫شاعران‬ ‫با‬ ‫دیدار‬‫چا‬ ‫از‬ ‫ها‬.‫شد‬ ‫خارج‬ ‫پ‬
‫کتاب‬‫روان‬‫روشن‬ ‫های‬‫سوژه‬ ‫با‬‫چون‬ ‫هایی‬«،‫انصاف‬ ‫و‬ ‫حق‬« »‫عدالت‬ ‫ندای‬»‫و‬«‫مظلوم‬ ‫فریاد‬»‫از‬«‫روان‬‫و‬ ‫روشن‬ ‫هایی‬
‫جان‬‫ه‬‫پاک‬ ‫ایی‬»‫می‬ ‫صحبت‬‫که‬ ‫کند‬«‫ساعت‬‫نویسنده‬ ‫زندگی‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫روزهای‬ ‫و‬ ‫ها‬»‫کرده‬ ‫بارور‬ ‫را‬ً‫ال‬‫مث‬ .‫اند‬
( ‫علی‬ ‫از‬ ‫انصاف‬ ‫و‬ ‫حق‬ ‫آموزش‬‫ع‬)‫نیک‬ ‫فراگیر‬ ‫پیرخارکش؛‬ ‫از‬ ‫آزادگی‬ ‫یادگیری‬ ‫؛‬‫نیک‬ ‫و‬ ‫بینی‬‫از‬ ‫اندیشی‬‫عیسی‬
‫پاکدامنی‬ ‫لیث؛‬ ‫یعقوب‬ ‫از‬ ‫دادگری‬ ‫(ع)؛‬‫دمنه؛‬ ‫و‬ ‫کلیله‬ ‫طوقی‬ ‫کبوتر‬ ‫داستان‬ ‫در‬ ‫ایثار‬ ،‫عطار‬ ‫منظوم‬ ‫در‬ ‫زن‬‫و‬‫آموزش‬
‫از‬ ‫دریادلی‬‫شعر‬‫ملک‬ ‫مادر‬‫الشعراء‬.‫بهار‬

11. 11
‫زر‬ ‫کاغذ‬‫می‬ ‫شروع‬ ‫سعدی‬ ‫با‬ ‫البته‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مقاالتی‬ ‫مجموعه‬‫مقاله‬ ‫بعد‬ ،‫شود‬‫حسن‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫ای‬‫م‬‫یمند‬‫ا‬ ‫بعد‬ ،‫ی‬‫آن‬ ‫ز‬
‫سعادت‬‫کیمیای‬،‫غزالی‬‫قابوس‬‫نامه‬‫ی‬‫مقاله‬،‫زوزنی‬‫ابوسهل‬،‫عنصرالمعالی‬‫ابوب‬ ،‫فردوسی‬ ‫شعر‬‫موسیقی‬ ‫مورد‬ ‫در‬‫ای‬‫کر‬
ُ‫ق‬‫ه‬،‫ستانی‬،‫واقع‬ ‫در‬ .‫دیگران‬ ‫و‬ ،‫خراسانی‬ ‫ابومسلم‬‫سال‬ ‫در‬ ‫یوسفی‬ ‫دکتر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مقاالتی‬ ‫مجموعه‬ ‫کتاب‬ ‫این‬‫های‬
‫شخصیت‬ ‫پیرامون‬ ‫مختلف‬‫کتاب‬ ‫و‬ ‫ادبی‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫های‬.‫است‬ ‫نوشته‬ ‫فارسی‬ ‫زبان‬ ‫کالسیک‬ ‫های‬
‫همه‬ ‫مثل‬‫کتاب‬ ،‫یوسفی‬ ‫دکتر‬ ‫دیگر‬ ‫آثار‬ ‫ی‬‫دارد‬ ‫عام‬ ‫مخاطب‬ ‫ها‬‫؛‬‫خوا‬ ‫آسان‬‫می‬ ‫نده‬‫بی‬ ‫و‬ ،‫شود‬‫می‬ ‫پیش‬ ‫تنش‬.‫رود‬‫پر‬
‫د‬ ‫البته‬ ‫و‬ ،‫مثل‬ ‫و‬ ‫شعر‬ ‫از‬ ‫است‬‫همه‬ ‫صدر‬ ‫ر‬‫شیراز‬ ‫سعدی‬ ‫افتخار‬ ‫پر‬ ‫نام‬ ،‫مطالب‬ ‫ی‬‫ی‬‫می‬.‫درخشد‬
‫خواننده‬ ‫است؛‬ ‫روان‬ ‫یوسفی‬ ‫غالمحسین‬ ‫دکتر‬ ‫آثار‬ ‫خواندن‬‫متن‬ ‫فهم‬ ‫با‬ ‫مشکلی‬ ‫من‬ ‫مثل‬ ‫فارسی‬ ‫ادبیات‬ ‫عام‬ ‫ی‬‫های‬
‫خواننده‬ ‫البته‬ .‫ندارد‬ ‫او‬ ‫صمیمی‬ ‫و‬ ‫ساده‬‫کتاب‬ ‫از‬‫وی‬ ‫های‬‫تصویرپردازی‬ ‫توقع‬‫ها‬‫ی‬‫تحلیل‬ ‫یا‬ ‫مسکوب‬ ‫شاهرخ‬‫های‬
‫اندیشم‬‫ندانه‬‫پهلوان‬ ‫چنگیز‬ ‫یا‬ ‫شایگان‬ ‫داریوش‬ ‫ی‬‫را‬‫کتاب‬ ‫با‬ .‫ندارد‬‫می‬ ‫یوسفی‬ ‫غالمحسین‬ ‫های‬‫چ‬ ‫با‬ ‫توان‬‫هره‬‫های‬
‫این‬ ‫بدون‬ ،‫شد‬ ‫آشنا‬ ‫فارسی‬ ‫ادب‬‫آثار‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫موشکافانه‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫نقد‬ ‫انتظار‬ ‫که‬‫باشیم‬ ‫داشته‬‫عالقه‬ .‫من‬‫سعدی‬ ‫به‬ ‫دان‬
‫چو‬ ،‫خواند‬ ‫خواهند‬ ‫بیشتر‬ ‫را‬ ‫یوسفی‬ ‫غالمحسین‬ ‫دکتر‬ ‫آثار‬ ،ً‫ا‬‫طبع‬‫ایر‬ ‫اندیشمند‬ ‫شاعر‬ ‫این‬ ‫ارادتمند‬ ‫براستی‬ ‫وی‬ ‫ن‬‫ان‬
.‫است‬
***
‫رفتاری‬ ‫کج‬‫ترجمه‬ ‫به‬ ‫تیلر‬ ‫ریچارد‬‫ی‬‫خالصه‬ .‫بود‬ ‫کرده‬ ‫ارسال‬ ‫دیگر‬ ‫دوستی‬ ‫را‬ ،‫مهربان‬ ‫نشر‬ ،‫شهائی‬ ‫دکتر‬‫از‬ ‫هایی‬
‫می‬ ‫آماده‬ ‫که‬ ‫گذشته‬ ‫تابستان‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫کتاب‬‫شد‬‫م‬‫سمیناری‬ ‫در‬‫اصفهان‬ ‫در‬‫پیرامون‬«‫رفتاری‬ ‫اقتصاد‬»‫صح‬‫کنم‬ ‫بت‬،
‫به‬‫کتاب‬ .‫بودم‬ ‫خوانده‬ ‫انگلیسی‬‫تازه‬‫ای‬‫رفتاری‬ ‫اقتصاددان‬ ‫از‬ ‫است‬‫برنده‬‫نوبل‬ ‫ی‬8015.
‫البته‬،‫ترجمه‬ ‫نیز‬ ‫کتاب‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫بعد‬‫کتاب‬ ‫فارسی‬ ‫ی‬‫قدیمی‬‫ت‬ ‫تر‬‫ی‬‫عنوان‬ ‫با‬ ‫لر‬‫ُقلمه‬‫س‬‫ف‬ ‫که‬ ‫آمد‬ ‫بازار‬ ‫به‬‫برای‬ ‫رصتی‬
‫ت‬ ‫آثار‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کشور‬ ‫اقتصاد‬ ‫دانشجویان‬‫ی‬‫لر‬‫بیش‬‫تر‬.‫شوند‬ ‫آشنا‬

12. 18
‫ب‬ ‫در‬‫رنامه‬‫مالی‬ ‫درسی‬ ‫ی‬‫این‬‫جانب‬‫دانشگاه‬ ‫در‬،‫ها‬‫به‬ ‫جلسه‬ ‫دو‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ً‫ال‬‫معمو‬«‫رفتاری‬ ‫مالی‬»‫می‬‫زحمت‬ ‫و‬ ‫پردازیم‬
‫ب‬ ‫کالس‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ارائه‬‫ر‬‫ع‬‫ه‬‫ده‬‫چون‬ ‫مباحثی‬ .‫است‬ ‫بیدگلی‬ ‫اسالمی‬ ‫سعید‬ ‫دکتر‬ ‫ی‬«‫ذهنی‬ ‫حسابداری‬»‫ف‬ ‫و‬‫عالیت‬
‫کتاب‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کانمن‬ ‫دانیل‬ ‫با‬ ‫مشترک‬‫رفتاری‬ ‫کج‬‫تدری‬ ‫جلسه‬ ‫دو‬ ‫آن‬ ‫در‬ ،‫آمده‬‫می‬ ‫س‬.‫شود‬
‫دانشجویان‬ ‫را‬ ‫کتاب‬‫خالصه‬ ‫و‬ ‫خواند‬ ‫خواهند‬ ً‫ال‬‫احتما‬ ‫اقتصاد‬‫ی‬‫را‬ ‫آن‬‫مترجم‬‫به‬‫کتاب‬ ‫جلد‬ ‫پشت‬ ‫در‬ ‫خوبی‬‫ب‬‫دین‬
‫شرح‬‫سؤال‬ ‫برخی‬ :‫است‬ ‫آورده‬‫در‬ ‫که‬ ‫هایی‬«‫رفتاری‬ ‫اقتصاد‬»‫آن‬ ‫به‬‫می‬ ‫داده‬ ‫پاسخ‬ ‫ها‬‫عبارت‬ ،‫شود‬‫است‬:‫از‬
‫این‬ ‫بین‬ ‫آیا‬‫این‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫بدهیم‬ ‫جیب‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫خانه‬ ‫اجاره‬ ‫پول‬ ‫که‬‫یک‬ ‫بانکی‬ ‫سود‬ ‫با‬ ‫که‬‫فر‬ ،‫بپردازیم‬ ‫ساله‬‫هست؟‬ ‫قی‬
)‫مالکیت‬ ‫(اثر‬
‫آدم‬ ‫چرا‬‫وسا‬ ‫برای‬ ‫ها‬‫ی‬‫جانبی‬ ‫ل‬‫گران‬ ‫خودروی‬ ‫یک‬‫به‬ ‫قیمت‬‫می‬ ‫پول‬ ‫راحتی‬‫و‬ ‫(قانون‬ ‫دهند؟‬‫ب‬‫ر‬-‫فشنر‬)
‫زیان‬ ‫آیا‬100‫سود‬ ‫و‬ ‫تومانی‬ ‫هزار‬100‫می‬ ‫خنثی‬ ‫را‬ ‫یکدیگر‬ ،‫تومانی‬ ‫هزار‬‫(نظریه‬ ‫کنند؟‬‫چشم‬ ‫ی‬)‫داشت‬
‫را‬ ‫کاال‬ ‫یک‬ ‫قیمت‬ ‫چرا‬‫می‬‫می‬ ‫آن‬ ‫زیر‬ ‫را‬ ‫کمتری‬ ‫قیمت‬ ،‫زدن‬ ‫خط‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫نویسند‬‫(مطلوبیت‬ ‫آورند؟‬
)‫مبادله‬
‫بشقاب‬ ‫محتوای‬ ،‫سیری‬ ‫وجود‬ ‫با‬ ‫آیا‬‫تا‬ ‫را‬ ‫رستوران‬ ‫غذای‬‫می‬ ‫انتها‬‫(هزینه‬ ‫خورید؟‬‫هدر‬ ‫های‬)‫رفته‬
‫آدم‬ ‫چرا‬‫می‬ ‫خارج‬ ‫خود‬ ‫دسترس‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫پول‬ ‫ها‬‫حساب‬ ‫و‬ ‫قلک‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫کنند‬‫می‬ ‫مختلف‬ ‫های‬‫به‬ ‫(کاله‬ ‫گذارند؟‬
‫کال‬)‫نکردن‬ ‫ه‬
‫آدم‬ ‫چرا‬‫راحت‬ ‫را‬ ‫بادآورده‬ ‫پول‬ ‫ها‬‫می‬ ‫خرج‬ ‫خود‬ ‫دسترنج‬ ‫پول‬ ‫از‬ ‫تر‬)‫قمارخانه‬ ‫پول‬ ‫(اثر‬ ‫کنند؟‬
‫آدم‬ ‫چرا‬‫جایزه‬ ‫ها‬‫ی‬‫جایزه‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫زودتر‬ ‫کوچولوی‬‫می‬ ‫ترجیح‬ ‫دیرتر‬ ‫بزرگ‬ ‫ی‬‫دهند‬‫؟‬(‫زمان‬ ‫به‬ ‫سوگیری‬
‫حال‬)
‫درباره‬ ‫قانونی‬ ‫نیست‬ ‫بهتر‬ ‫آیا‬‫پس‬ ‫مهلت‬ ‫ی‬‫تصویب‬ ‫خدمات‬ ‫و‬ ‫کاالها‬ ‫آوردن‬‫(دوره‬ ‫شود؟‬‫خنک‬ ‫ی‬‫شد‬)‫ن‬

13. 19
‫نحوه‬ ‫آیا‬‫جمله‬ ‫ی‬‫می‬ ‫مسئله‬ ‫یک‬ ‫بندی‬‫تأثیر‬ ‫تواند‬‫آدم‬ ‫واکنش‬ ‫و‬ ‫رفتار‬ ‫بر‬ ‫متفاوتی‬‫باش‬ ‫داشته‬ ‫ها‬‫(اثر‬ ‫د؟‬
‫قاب‬)‫بندی‬
‫کرایه‬ ‫افزایش‬ ‫آیا‬)‫انصاف‬ ‫به‬ ‫(حساسیت‬ ‫است؟‬ ‫نادرستی‬ ‫کار‬ ،‫بارانی‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫تاکسی‬ ‫های‬
‫این‬ ‫چرا‬ ،‫است‬ ‫ارزشمند‬ ‫خاصی‬ ‫سهام‬ ‫اگر‬‫دست‬ ‫به‬ ‫دست‬ ‫قدر‬‫می‬‫شود‬( ‫؟‬‫اندازه‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫اطمینان‬ ‫اثر‬)
‫گزینه‬ ‫از‬ ‫برخورداری‬ ‫آیا‬‫انتخاب‬ ‫کیفیت‬ ‫بر‬ ،‫بیشتر‬ ‫های‬‫می‬ ‫ما‬ ‫های‬)‫موجود‬ ‫وضع‬ ‫به‬ ‫(سوگیری‬ ،‫افزاید‬
‫آدم‬ ‫چرا‬‫می‬ ‫رفتار‬ ‫غیرعقالیی‬ ،‫قمارگونه‬ ‫تلویزیونی‬ ‫مسابقات‬ ‫در‬ ‫ها‬‫فرضی‬ ،‫مسیر‬ ‫(وابستگی‬ ‫کنند؟‬‫ه‬‫ی‬
‫بادام‬)‫درشت‬ ‫زمینی‬
‫انسان‬ ‫باید‬ ‫آیا‬ ‫و‬‫را‬ ‫ها‬‫آن‬ ‫به‬ ‫تلنگرزدن‬ ‫به‬ ‫نیازی‬ ‫هیچ‬ ‫و‬ ‫گذاشت‬ ‫خودشان‬ ‫حال‬ ‫به‬‫(قیم‬ ‫نیست؟‬ ‫ها‬‫مآ‬‫بی‬
‫آزادی‬)‫خواهانه‬
‫خط‬ ‫آیا‬‫اهدا‬ ‫مشی‬‫ی‬‫از‬ ‫ایران‬ ‫در‬ ‫عضو‬«‫ثبت‬‫عضویت‬ ‫اعالم‬ ‫برای‬ ‫نام‬»‫به‬«‫ثبت‬‫انصراف‬ ‫اعالم‬ ‫برای‬ ‫نام‬»‫تغییر‬
‫(گزینه‬ ‫کند؟‬‫پیش‬ ‫ی‬)‫فرض‬
‫بخش‬ ‫از‬‫خوانده‬ ‫من‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫کرد‬ ‫جلب‬ ‫را‬ ‫بنده‬ ‫توجه‬ ‫و‬ ‫ام‬‫نکات‬ ‫بعضی‬ ،‫را‬‫این‬‫می‬ ‫جا‬:‫آورم‬ِ‫ت‬ِ‫ل‬‫ی‬‫یاف‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫ر‬‫تن‬‫فصل‬
‫کتاب‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫تجربی‬ ‫علوم‬ ‫و‬ ‫روانشناسی‬ ،‫اقتصاد‬ ‫مشترک‬‫رفتاری‬ ‫کج‬‫می‬ ‫توضیح‬ ‫تیلر‬ ،‫چ‬ ‫که‬ ‫دهد‬،‫اقتصاد‬ ‫طور‬
‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫مالی‬ً‫ا‬‫دائم‬ ‫مدرن‬ ‫نظری‬ ‫های‬‫تخصصی‬،‫است‬ ‫شده‬ ‫تر‬‫بدو‬‫این‬ ‫ن‬‫قابل‬ ‫عملی‬ ‫ارزش‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫که‬‫مالحظه‬‫ای‬
‫ضرب‬ ،‫مطالعات‬ ‫مؤلف‬ ،‫کتاب‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫شیرین‬ ‫زبانی‬ ‫با‬ .‫باشد‬ ‫داشته‬‫المثل‬‫لطیفه‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ها‬‫به‬ ‫تا‬ ‫گیرد‬
‫رشته‬ ‫یا‬ ‫رفتاری‬ ‫مطالعات‬ ‫که‬ ‫بگوید‬ ‫خواننده‬‫می‬ ‫مطالعه‬ ‫انسان‬ ‫روی‬ ‫که‬ ‫روانشناسی‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫علمی‬ ‫های‬،‫کنند‬‫در‬ ‫باید‬
‫این‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫شوند‬ ‫گرفته‬ ‫جدی‬ ‫اقتصاد‬‫رو‬.‫دارد‬ ‫ضرورت‬ ‫رفتاری‬ ‫انقالبی‬ ،‫عمومی‬ ‫سیاست‬ ‫سپهر‬ ‫در‬‫مع‬ ‫ِیلر‬‫ت‬‫است‬ ‫تقد‬

14. 14
‫سازمان‬‫ها‬‫این‬ ‫مگر‬ ،‫کرد‬ ‫نخواهند‬ ‫رشد‬‫پیش‬ ‫که‬‫بینی‬‫آن‬ ‫های‬‫این‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫متمرکز‬ ‫مردم‬ ‫بر‬ ‫ها‬‫سازمان‬ ‫درون‬ ‫در‬ ‫رو‬‫ها‬
‫می‬‫نظام‬ ‫باید‬.‫کرد‬ ‫مستقر‬ ‫را‬ ‫مناسب‬ ‫اخالقی‬ ‫های‬
‫سیستم‬ ‫را‬ ‫اقتصادها‬ ‫نباید‬ ‫است‬ ‫معتقد‬ ‫تیلر‬‫ها‬‫کرد؛‬ ‫تلقی‬ ‫ضدضربه‬ ‫ی‬‫مدل‬‫غاف‬ ‫انسان‬ ‫از‬ ‫نباید‬ ‫اقتصادی‬ ‫های‬‫شون‬ ‫ل‬.‫د‬
‫مدل‬ ‫وقتی‬‫دوره‬ ‫در‬ ‫اقتصادی‬ ‫های‬‫می‬ ‫کار‬ ‫از‬ ‫روزمره‬ ‫امور‬ ‫جریان‬ ‫در‬ ‫حتی‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫مالی‬ ‫بحران‬ ‫ی‬‫شرای‬ ‫جوابگوی‬ ‫و‬ ‫افتند‬‫ط‬
،‫نیستند‬.‫است‬‫موضوع‬ ‫به‬‫نامرتبط‬ ‫که‬‫دارند‬ ‫اشاره‬‫عواملی‬‫به‬ ‫اقتصاددانان‬،‫مفهوم‬‫این‬ ‫با‬‫سراغ‬‫به‬ ‫او‬‫نظ‬‫ریه‬‫چشم‬ ‫ی‬‫داشت‬
‫است‬ ‫کتاب‬ ‫مترجم‬ ‫از‬ ‫(معادل‬prospect theory‫می‬ ).‫رود‬‫رفتاری‬ ‫کج‬ ‫کتاب‬‫رفتاری‬ ‫اقتصاد‬ ‫پیشرفت‬ ‫از‬ ‫شرحی‬
‫می‬ ‫که‬ ‫اقتصادی‬ ‫است؛‬ ‫نظریه‬ ‫این‬ ‫مبنای‬ ‫بر‬‫سخت‬ ‫که‬ ‫هم‬ ‫چقدر‬ ‫هر‬ ‫بازار‬ ‫گوید‬‫کند‬ ‫رفتار‬ ‫ظالمانه‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫گیر‬‫هم‬ ‫باز‬ ،
‫نمی‬ ‫بدل‬ ‫منطقی‬‫کامل‬ ‫فرد‬ ‫به‬ ‫را‬‫انسان‬،‫کند‬‫به‬‫نکردن‬ ‫عمل‬‫موارد‬ ‫بیشتر‬ ‫در‬ ‫و‬«‫منطقی‬ ‫عامل‬ ‫مدل‬»‫م‬‫ه‬‫م‬ ‫و‬‫لک‬‫صیبت‬‫آ‬‫ور‬
.‫نیست‬ ‫هم‬
‫می‬ ‫ذهنی‬ ‫حسابداری‬ ‫مباحث‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫آنگاه‬ ‫کتاب‬‫نوع‬ ‫دو‬ ‫است‬ ‫ناچار‬ ‫وی‬ ‫بحث‬ ‫این‬ ‫شرح‬ ‫در‬ .‫پردازد‬«‫مطلوبی‬‫ت‬»‫را‬
:‫بازشناسد‬ ‫هم‬ ‫از‬.‫مبادله‬ ‫مطلوبیت‬ ‫و‬ ‫تملک‬ ‫مطلوبیت‬‫این‬ ‫به‬ ‫جداسازی‬ ‫این‬‫می‬ ‫جا‬‫بگوی‬ ‫که‬ ‫انجامد‬‫مرد‬ ‫یم‬ً‫ال‬‫معمو‬ ‫م‬
‫بودجه‬ ‫بدون‬‫دو‬ ‫ذهنی‬ ‫حسابداری‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫ریزی‬‫مخزنه‬‫می‬ ‫خرج‬ ‫پول‬.‫کنند‬‫زیان‬ ‫معرض‬ ‫در‬ ‫وقتی‬ ‫مردم‬‫عمد‬ ‫های‬‫ه‬
‫می‬ ‫قرار‬‫ریسک‬ ،‫دارند‬ ‫جبران‬ ‫امکان‬ ‫و‬ ،‫گیرند‬‫می‬ ‫قبول‬ ‫بزرگ‬ ‫و‬ ‫نامعمول‬ ‫های‬‫کنند‬‫؛‬‫عده‬ ‫حتی‬‫ریس‬ ‫خیلی‬ ‫که‬ ‫ای‬‫ک‬
.‫گریزاند‬
***
‫کتاب‬ ‫دیگری‬ ‫عزیز‬ ‫دوست‬‫ادبی‬ ‫داستان‬‫اجتماع‬ ‫سرگذشت‬ ‫و‬ ‫ات‬‫مسک‬ ‫ما‬ ‫بیشتر‬ .‫بود‬ ‫فرستاده‬ ‫را‬ ‫مسکوب‬ ‫شاهرخ‬‫وب‬
‫از‬‫را‬‫مقدمه‬‫اسفندیار‬‫و‬‫رستم‬‫بر‬‫ای‬‫و‬‫سیاووش‬‫سوگ‬‫می‬‫به‬ .‫شناسیم‬‫این‬ ‫رغم‬‫می‬ ‫اشتیاق‬‫با‬ ‫را‬ ‫فردوسی‬ ‫کمتر‬‫که‬،‫خوانم‬
‫تصویرپردازی‬ ‫و‬ ‫شاعرانه‬ ‫زبان‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫من‬ ‫را‬ ‫مسکوب‬ ‫کتاب‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫اما‬‫عالقه‬ ‫با‬ ‫زیبایش‬ ‫های‬‫ج‬ ‫در‬ ‫وافر‬ ‫ی‬‫و‬ ‫وانی‬

15. 19
ً‫ا‬‫مجدد‬‫خوانده‬ ‫بعدها‬‫ترجمه‬ .‫ام‬‫از‬ ‫مسکوب‬ ‫ی‬‫خوشه‬‫خشم‬ ‫های‬‫اشتاین‬ ‫جان‬‫خواند‬ ‫نوجوانی‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫بک‬‫ه‬‫چند‬ ‫در‬ .‫ام‬
‫پیرامون‬ ‫کوثری‬ ‫عبداله‬ ‫آقای‬ ‫با‬ ‫صحبتی‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ،‫اخیر‬ ‫سال‬‫برجسته‬ ‫شخصیت‬ ‫این‬‫از‬ ‫بعد‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫ایرانی‬ ‫ی‬‫مطالعه‬‫ی‬
‫یادنامه‬( ‫خود‬ ‫متوفی‬ ‫دوست‬ ‫چهار‬ ‫از‬ ‫مسکوب‬ ‫ی‬‫آن‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫که‬‫دهه‬ ‫اوایل‬ ‫در‬ ‫وی‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫مافی‬ ‫هوشنگ‬ ‫ها‬‫ی‬
‫بود‬ ‫کرده‬ ‫کار‬ ‫شصت‬)‫عالقه‬ ،‫همه‬ ‫که‬ ‫شدم‬ ‫مند‬‫کارها‬ ‫ی‬‫ی‬.‫بخوانم‬ ‫را‬ ‫مسکوب‬ ‫متأخر‬‫گفت‬‫باغ‬ ‫در‬ ‫وگو‬،‫س‬‫در‬ ‫فر‬
‫خواب‬‫و‬‫و‬ ‫خواب‬‫خ‬‫اموشی‬‫ما‬ ‫دوست‬ ‫ارسالی‬ ‫کتاب‬ .‫است‬ ‫جمله‬ ‫آن‬ ‫از‬‫اجتماع‬ ‫سرگذشت‬ ‫و‬ ‫ادبیات‬ ‫داستان‬‫را‬
‫بود‬ ‫نخوانده‬.‫م‬‫درباره‬ ‫کتاب‬‫ادب‬ ‫اهل‬ ‫از‬‫تن‬ ‫چند‬‫ی‬‫(جمال‬) ...،‫یوشیج‬ ‫نیما‬،‫عارف‬،‫مقدم‬ ‫حسن‬ ،‫زاده‬‫در‬‫دوره‬‫یک‬‫ی‬
‫معین‬‫مسکوب‬ .‫است‬‫می‬ ‫تالش‬‫تاریخی‬ ‫معنای‬ ،‫شعرا‬ ‫و‬ ‫نویسندگان‬ ‫این‬ ‫کار‬ ‫از‬ ‫نمونه‬ ‫یک‬ ‫ذکر‬ ‫با‬ ‫کند‬-‫ا‬‫آثار‬ ‫جتماعی‬
‫اندیشه‬ ‫بیانگر‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫آنان‬‫مقدمه‬ ‫با‬ ‫کتاب‬ .‫باشد‬ ‫آنان‬ ‫آثار‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫دگرگونی‬ ‫به‬ ‫امید‬ ‫و‬ ‫تجدد‬ ‫ی‬‫ای‬
‫درباره‬‫ملی‬ ‫ی‬‫می‬ ‫گشوده‬ ‫فرهنگ‬ ‫و‬ ‫تمرکز‬ ،‫گرایی‬.‫شود‬‫تحلی‬ ‫و‬ ‫روان‬ ‫مسکوب‬ ‫نثر‬‫ل‬‫بی‬ ‫هایش‬‫نظ‬ ‫(از‬ ‫نقص‬‫بنده‬ ‫ر‬‫ی‬
‫حوزه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫عامی‬.‫است‬ )
‫دوم‬ ‫فصل‬‫افسانه‬ ‫شعر‬‫می‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫بازگو‬ ‫را‬ ‫نیما‬ ‫ی‬‫عشقی‬ ‫یعنی‬ ‫نیما‬ ‫همفکر‬ ‫و‬ ‫دوست‬ ‫به‬ ‫سوم‬ ‫فصل‬ .‫کند‬
‫و‬ ‫یافته‬ ‫اختصاص‬«‫ناکام‬ ‫مریم‬»‫می‬ ‫تحلیل‬ ‫عشقی‬‫داستان‬ ‫چهارم‬ ‫فصل‬ .‫شود‬«‫زن‬»‫دوره‬ ‫در‬‫به‬ ‫است‬ ‫استبداد‬ ‫ی‬‫قلم‬
‫عارف‬ .‫عارف‬‫می‬ ‫زمینه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫خود‬،‫گوید‬«‫دوره‬ ‫وضع‬ ‫بداند‬ ‫بخواهد‬ ‫کسی‬ ‫اگر‬‫همین‬ ‫از‬ ،‫است‬ ‫بوده‬ ‫چه‬ ‫استبداد‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫مختصر‬.‫ببرد‬ ‫پی‬ ‫تواند‬»‫داستان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫زنی‬ ‫سرگذشت‬«‫قصه‬ّ‫ص‬‫غ‬ ‫پر‬ ‫ی‬‫ه‬»‫می‬‫وسیله‬ ،‫آورد‬‫برای‬ ‫است‬ ‫ای‬‫دادن‬ ‫نشان‬
‫استبداد‬ ‫اجتماع‬ ‫وضع‬‫ی‬‫پنجم‬ ‫فصل‬ .‫زیبای‬ ‫رمان‬‫می‬ ‫تحلیل‬ ‫را‬ ‫حجازی‬‫که‬ ‫کند‬‫حکومت‬ ‫روش‬ ‫انتقال‬«‫ای‬‫لی‬-
‫روستایی‬»‫می‬ ‫شرح‬ ‫را‬ ‫سراسری‬ ‫متمرکز‬ ‫دولت‬ ‫دیوانساالری‬ ‫به‬‫زمینه‬ ‫در‬ ‫اخالقی‬ ‫فحشای‬ ‫مسکوب‬ .‫دهد‬‫اج‬ ‫ی‬‫تماعی‬
ُ‫ی‬‫بد‬ ِ‫ت‬‫جف‬ ‫را‬ ‫دوره‬ ‫این‬ ‫در‬‫سقط‬ ‫آزادی‬ ‫من‬‫می‬ ‫مشروطیت‬ ‫انقالب‬ ‫ناکام‬ ‫و‬ ‫شده‬.‫داند‬

16. 19
ِ‫ی‬‫ادب‬ ‫اثر‬ ‫چند‬ ‫این‬ ‫بررسی‬ ‫با‬ ‫مسکوب‬ ‫شاهرخ‬‫دوره‬‫می‬ ،‫ایران‬ ‫تاریخ‬ ‫از‬ ‫خاص‬ ‫ای‬‫جامعه‬ ‫دهد‬ ‫نشان‬ ‫کوشد‬‫فک‬ ‫ی‬‫ری‬
‫درمان‬‫می‬ ‫نیرومند‬ ‫مرکزی‬ ‫دولت‬ ‫و‬ )‫(ناسیونالیسم‬ ‫ایرانیگری‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ایران‬ ‫در‬ ‫مشروطیت‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫پریشانی‬.‫یابد‬‫مسکوب‬
‫می‬،‫گوید‬«‫شتابزده‬ ‫اجرای‬ ،‫رضاشاهی‬ ‫دیکتاتوری‬ ‫در‬ ‫تمرکز‬ ‫ایجاد‬ ‫با‬‫بیش‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫آغاز‬ ‫اصالحات‬ ‫این‬ ‫ی‬‫ت‬‫آ‬ ‫ر‬‫ن‬‫به‬ ‫ها‬
‫آرمان‬ ‫شمار‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫فردی‬ ‫آزادی‬ ‫اما‬ ،‫رسید‬ ‫انجام‬‫تباه‬ ‫های‬‫شده‬‫آغاز‬ ‫همان‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫مشروطه‬ ‫انقالب‬ ‫ی‬
.‫نپذیرفت‬ ‫هستی‬ ‫هرگز‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫دیکتاتوری‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫مرج‬ ‫و‬ ‫هرج‬ ‫پایمال‬»
***
‫کتاب‬ ‫دیگری‬ ‫دوست‬ ‫از‬‫بازار‬ ‫و‬ ‫ذهن‬‫نوشته‬‫ترجمه‬ ‫به‬ ‫مولر‬ ‫جری‬ ‫ی‬‫نصرا‬ ‫مهدی‬ ‫ی‬‫هلل‬‫دریافت‬ ‫را‬ )‫بیدگل‬ ‫(نشر‬ ‫زاده‬
‫کرده‬‫سرمایه‬ ‫نظام‬ ‫شرح‬ ‫کتاب‬ .‫ام‬‫سرمایه‬ ‫نظام‬ ‫کتاب‬ .‫اروپاست‬ ‫در‬ ‫داری‬‫مهم‬ ‫موضوعی‬ ‫را‬ ‫داری‬‫پیچیده‬ ‫و‬ ‫تر‬‫آن‬ ‫از‬ ‫تر‬
‫می‬‫این‬ ‫از‬ .‫شود‬ ‫واگذار‬ ‫اقتصاددانان‬ ‫به‬ ‫فقط‬ ‫که‬ ‫داند‬‫تاریخچه‬ ،‫رو‬‫سرمایه‬ ‫اقتصاد‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫افکار‬ ‫و‬ ‫آرا‬ ‫کل‬ ‫ی‬‫را‬ ‫داری‬
‫می‬ ‫بررسی‬‫کند؛‬‫یع‬‫سرمایه‬ ‫نظام‬ ‫سیاسی‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ،‫اخالقی‬ ‫پیامدهای‬ ‫نی‬‫می‬ ‫دنبال‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫داری‬‫چنی‬ .‫کند‬‫که‬ ‫است‬ ‫ن‬
‫جامعه‬ ،‫فیلسوفان‬ ‫اسامی‬ ‫کتاب‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫آرا‬ ‫بررسی‬ ‫در‬‫می‬ ‫اقتصاددانان‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫را‬ ...،‫شناسان‬‫(ب‬ ‫ولتر‬ :‫یابیم‬‫و‬ ‫ازرگانی‬
‫نامر‬ ‫(دست‬ ‫اسمیت‬ ‫آدام‬ ،)‫شرافت‬‫ئ‬،)‫بازار‬ ‫ی‬ِ‫ز‬‫مو‬،)‫(ضدبازار‬ ‫ر‬‫(م‬ ‫ِرک‬‫ب‬‫(فلسفه‬ ‫هگل‬ ،)‫تجارت‬ ‫دافع‬‫م‬ ،)‫حق‬ ‫ی‬‫ارکس‬
‫(بی‬ ‫آرنولد‬ ،)‫آشامی‬ ‫خون‬ ‫تا‬ ‫رباخواری‬ ‫(از‬‫سومبارت‬ ‫و‬ ‫زیمل‬ ‫و‬ ‫وبر‬ ،)‫صنعتی‬ ‫و‬ ‫تجاری‬ ‫متوسط‬ ‫طبقات‬ ‫فرهنگی‬
‫افسون‬ ‫و‬ ‫(کارآمدی‬،‫فردیت‬ ‫و‬ ‫پول‬ ،‫زدگی‬«‫برگزیده‬ ‫قوم‬»)‫(سرمایه‬ ‫ِریر‬‫ف‬ ‫و‬ ‫لوکاچ‬ ،،‫بیکانگی‬ ‫و‬ ‫داری‬‫م‬‫لی‬‫گرایی‬
‫قوم‬‫مدارانه‬)‫شومپیتر‬ ،‫سرمایه‬ ‫(منتقد‬ ‫مارکوزه‬ ،)‫بازار‬ ‫در‬ ‫دولت‬ ‫(نقش‬ ‫کینز‬ ،)‫بورژواکوب‬ ‫(روشنفکران‬،)‫رفاه‬ ‫داری‬
‫(ن‬ ‫هایک‬ ً‫ا‬‫نهایت‬ ‫و‬‫ئ‬.)‫ولیبرالیسم‬

17. 15
‫جای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫توجه‬ ‫جالب‬‫سرمایه‬ ‫موقعیت‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫تحلیل‬ ‫جای‬‫اروپا‬ ‫در‬ ‫داری‬،‫پررنگ‬ ‫بسیار‬ ‫را‬ ‫یهودیان‬ ‫نقش‬
‫می‬‫می‬ ‫تحلیل‬ ‫مولر‬ .‫بینیم‬‫تنی‬ ‫لیبرالیسم‬ ‫که‬ ‫کند‬‫ده‬‫ب‬‫رابطه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫یهودیان‬ ‫ا‬‫لیبرالی‬ ‫ی‬‫سرمایه‬ ‫و‬ ‫سم‬،‫داری‬
‫همسان‬‫سرمایه‬ ‫با‬ ‫یهودیان‬ ‫انگاری‬‫دهه‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫فراگیر‬ ‫اذهان‬ ‫در‬ ‫داری‬‫کم‬ ‫تلقی‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫هاست‬.‫است‬ ‫نشده‬ ‫رنگ‬
‫خالصه‬‫ی‬‫بلند‬ ‫جالب‬ ‫کتاب‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫مولر‬ ‫بحث‬500‫وچند‬‫صفحه‬‫دوره‬ ‫در‬ ‫اروپاییان‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫ای‬ً‫ا‬‫دائم‬ ‫مدرن‬ ‫ی‬
‫نگران‬«‫بازار‬»‫بوده‬ ‫آن‬ ‫اقتصادی‬ ‫البته‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ،‫سیاسی‬ ،‫اجتماعی‬ ‫پیامدهای‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫آن‬ ‫اخالقی‬ ‫اهمیت‬ ‫و‬.‫اند‬
‫نقش‬ ‫روشنفکران‬‫(سرمایه‬ ‫بازار‬ ‫نظام‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫مختلفی‬ ‫های‬‫بوده‬ ‫متصور‬ )‫داری‬‫در‬ ‫حاکم‬ ‫ویژگی‬ .‫اند‬
‫کشوره‬‫ا‬‫حال‬ ‫در‬ ‫ی‬‫قابل‬ ‫توسعه‬‫ه‬ ‫روشنفکران‬ :‫نیست‬ ‫جهان‬ ‫کل‬ ‫به‬ ‫گسترش‬‫ضدسرمایه‬ ‫مگی‬‫نیستن‬ ‫داری‬‫بر‬ ‫کتاب‬ .‫د‬
‫می‬ ‫بطالن‬ ‫خط‬ ‫قاطعانه‬ ‫تصور‬ ‫این‬‫ضدسرمایه‬ ‫بنیاد‬ ‫از‬ ً‫ا‬‫واقع‬ ‫لوکاچ‬ ‫و‬ ‫مارکس‬ ‫چون‬ ‫چپ‬ ‫روشنفکران‬ ‫البته‬ .‫کشد‬‫داری‬
‫بود‬‫ه‬‫ا‬‫مقابل‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ند‬،‫سرمایه‬ ‫مدافع‬ ‫بن‬ ‫از‬ ‫فریر‬ ‫و‬ ‫سومبارت‬ ‫چون‬ ‫راست‬ ‫روشنفکران‬‫روشنفکرن‬ ‫اما‬ .‫بودند‬ ‫داری‬‫دانستن‬
،‫ولتر‬ ‫چون‬ ‫کسانی‬‫شومپیتر‬ ،‫وبر‬ ،‫هگل‬ ،‫اسمیت‬‫سخن‬ ،‫بازاراند‬ ‫مدافع‬ ‫که‬ ‫کینز‬ ‫و‬‫یاوه‬‫ای‬‫مو‬ ‫نظرات‬ .‫است‬‫و‬ ‫افقان‬
‫تنش‬ ‫بعضی‬ ‫و‬ ‫نیست‬ ‫متضاد‬ ‫همیشه‬ ‫مخالفان‬‫می‬ ‫طرف‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫را‬ ‫بازار‬ ‫های‬ً‫ال‬‫مث‬ .‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫بسیار‬ ‫نیز‬ ‫اجماع‬ .‫پذیرند‬
‫سرمایه‬ ‫تولید‬ ‫قدرت‬ ‫در‬‫مجذ‬ ‫نیز‬ ‫انگلیس‬ ‫و‬ ‫مارکس‬ ‫حتی‬ ‫دارد؛‬ ‫وجود‬ ‫اجماع‬ ‫داری‬‫نظام‬ ‫تولیدی‬ ‫قدرت‬ ‫وب‬
‫سرمایه‬‫داری‬‫می‬ .‫اند‬‫نابرابری‬ ‫آنکه‬ ‫بدون‬ ،‫کرد‬ ‫خواهد‬ ‫حفظ‬ ‫را‬ ‫کاپیتالیسم‬ ‫تولید‬ ‫قدرت‬ ‫سوسیالیسم‬ ‫گویند‬‫را‬ ‫آن‬ ‫های‬
‫نقص‬ ‫و‬ ‫توزیع‬ ‫امر‬ ‫در‬‫حوزه‬ ‫در‬ ‫هایش‬.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫اخالق‬ ‫ی‬
‫منش‬ ‫به‬ ‫دیگر‬ ‫اجماع‬‫سرمایه‬ ‫بیشتر‬ ‫تولید‬ ‫قدرت‬ ‫اء‬‫برمی‬ ‫داری‬‫منفعت‬ :‫گردد‬‫ع‬ ‫در‬ .‫طلبی‬‫چ‬ ً‫ا‬‫تقریب‬ ،‫حال‬ ‫ین‬‫راست‬ ‫و‬ ‫پ‬
‫منفعت‬ ‫که‬ ‫دارند‬ ‫نظر‬ ‫اجماع‬‫نمی‬ ‫اجتماعی‬ ‫مطلوب‬ ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫طلبی‬‫ح‬ ‫ناگزیردانستن‬ ‫بر‬ ‫متفکران‬ ‫بیشتر‬ .‫انجامد‬‫اکمیت‬
‫نمی‬ ‫معدودی‬ ‫فقط‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫تأکید‬ ‫متمدن‬ ‫بازاری‬ ‫نظام‬ ‫حفظ‬ ‫برای‬ ‫قانون‬‫پشتیب‬ ‫و‬ ‫تکمیل‬ ‫در‬ ‫حکومت‬ ‫که‬ ‫پذیرند‬‫از‬ ‫انی‬
‫م‬ ‫روشنفکران‬ .‫دارد‬ ‫نقش‬ ‫بازار‬‫هم‬ ‫نهادهای‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫بر‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ‫بازار‬ ‫دافع‬.‫دارند‬ ‫تأکید‬ ‫عرض‬‫ت‬ ‫یا‬ ‫صراحت‬ ‫به‬ ‫آنان‬‫لویحی‬

18. 11
‫گفته‬‫منش‬ ‫که‬ ‫اند‬‫خصلت‬ ،‫ها‬‫فضیلت‬ ،‫ها‬‫تقویت‬ ‫و‬ ‫مشوق‬ ‫بازار‬ ‫که‬ ‫تجاربی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫کننده‬‫تکافوی‬ ‫آنهاست‬ ‫ی‬‫شکوفایی‬
‫نمی‬ ‫را‬ ‫انسان‬.‫کند‬
‫مقایسه‬ ‫از‬ ‫کتاب‬‫نهاد‬ ‫ی‬«‫بازار‬»‫نهاد‬ ‫و‬«‫خانواده‬»‫نتایجی‬‫می‬ ‫ارائه‬‫انجمن‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ‫نهادهای‬ ‫نقش‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫کند‬‫ه‬‫ای‬
‫حرفه‬‫می‬ ‫نیز‬ ‫ای‬‫پیرامون‬ ‫نیز‬ ‫عمیقی‬ ‫بحث‬ .‫پردازد‬«‫بازار‬ ‫سرایت‬»‫و‬«‫ارزش‬‫بازار‬ ‫های‬»‫می‬‫جهت‬ ‫آیا‬ .‫شود‬‫گیر‬‫ی‬‫های‬
‫برای‬ ‫مناسب‬«‫بازار‬»‫انسان‬ ‫زندگی‬ ‫ابعاد‬ ‫معیار‬ ‫به‬‫می‬ ‫سرایت‬ ‫ها‬‫ارزش‬ ‫فاقد‬ ً‫ال‬‫اص‬ ‫بازار‬ ‫آیا‬ ‫و‬ ‫کند؟‬‫مثبت‬ ‫های‬‫است‬ ‫ی‬‫در‬ ‫؟‬
‫واقع‬،‫خوانده‬ ‫من‬ ‫که‬ ‫منابعی‬ ‫سایر‬ ‫از‬ ‫بهتر‬ ‫کتاب‬‫می‬ ‫پاسخ‬ ‫سؤال‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫ام‬‫سرمایه‬ ‫آیا‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫خ‬ ‫مردم‬ ‫برای‬ ‫داری‬‫وب‬
‫است؟‬
***
‫کتاب‬ ‫عزیزی‬‫زمان‬ ‫جادویی‬ ‫فانوس‬‫نوشته‬ ،‫کرده؛‬ ‫ارسال‬ ‫لطف‬ ‫سر‬ ‫از‬ ‫را‬ )‫معاصر‬ ‫فرهنگ‬ ‫(نشر‬ ‫شایگان‬ ‫داریوش‬ ‫ی‬
‫نام‬ ‫به‬ ‫پروست‬ ‫مارسل‬ ‫رمان‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫کتابی‬‫جس‬ ‫در‬‫دست‬ ‫از‬ ‫زمان‬ ‫تجوی‬‫رفته‬‫به‬ ‫کتاب‬ ‫صفحه‬ ‫شصت‬ ‫و‬ ‫چهارصد‬ .
‫دیدگاه‬ ‫تفسیر‬ ‫و‬ ‫تشریح‬ ‫منظور‬‫پیچیده‬ ‫های‬‫رمان‬ .‫ادبی‬ ‫شاهکار‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫پروست‬ ‫ی‬‫پروست‬‫ب‬ ‫جلد‬ ‫هفت‬ ‫در‬‫ترجمه‬ ‫ه‬‫ی‬
‫ولی‬ ،‫نیست‬ ‫بنده‬ ‫امثال‬ ‫کار‬ ‫عمیق‬ ‫ادبی‬ ‫نقد‬ ‫آثار‬ ‫چنین‬ ‫خواندن‬ ً‫ال‬‫معمو‬ .‫یافته‬ ‫انتشار‬ )‫مرکز‬ ‫(نشر‬ ‫سحابی‬ ‫مهدی‬ ‫مرحوم‬
‫تال‬‫ش‬‫مطالعه‬ ‫با‬ ‫کردم‬.‫کنم‬ ‫ارائه‬ ‫را‬ ‫خالصه‬ ‫این‬ ،‫کتاب‬ ‫اول‬ ‫فصل‬ ‫و‬ ‫مقدمه‬ ،‫پیشگفتار‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫شایگان‬‫رمان‬ ‫گوید‬‫خواننده‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫عظیمی‬ ‫اقیانوس‬ ‫پروست‬‫بی‬ ‫ی‬‫قطب‬‫می‬ ‫امواج‬ ‫دل‬ ‫در‬ ‫سرگشته‬ ‫را‬ ‫نما‬.‫کند‬
‫می‬ ‫توضیح‬‫می‬ ‫باطل‬ ،‫رسانده‬ ‫کمال‬ ‫حد‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫رمان‬ ‫جویس‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫تصور‬ ‫این‬ ‫پروست‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫کند‬‫د‬ ‫از‬ ‫مقدمه‬ ‫در‬ .‫ه‬‫ها‬
‫رمان‬‫عظمت‬ ‫باب‬ ‫در‬ ‫نویسنده‬ ‫و‬ ‫نویس‬‫دست‬ ‫از‬ ‫زمان‬ ‫جستجوی‬ ‫در‬‫رفته‬‫می‬ ‫قول‬ ‫نقل‬‫آور‬‫آن‬ ‫شایگان‬ .‫د‬‫ش‬ ‫به‬ ‫گاه‬‫رح‬
‫اولیه‬ ‫مجلد‬ ‫سه‬( ‫کتاب‬ ‫ی‬‫خانه‬ ‫طرف‬‫سوان‬ ‫ی‬،‫گرمانت‬‫و‬ ،‫بازیافته‬ ‫زمان‬‫نحوه‬ ‫و‬ )‫شکل‬ ‫ی‬‫آن‬ ‫گیری‬‫می‬ ‫ها‬‫پرد‬‫ازد‬‫و‬
‫می‬ ‫توضیح‬‫فی‬ ‫جلد‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫می‬ ‫نفسه‬‫از‬ ‫بعد‬ ‫اما‬ ،‫شود‬ ‫تلقی‬ ‫کامل‬ ‫و‬ ‫مستقل‬ ‫تواند‬‫جلد‬ ‫سه‬ ‫کامل‬ ‫خواندن‬‫ا‬‫که‬ ‫ست‬

19. 19
‫شخصیت‬ ‫هویت‬‫می‬ ‫معلوم‬ ‫خواننده‬ ‫بر‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫ها‬‫خانه‬ ‫و‬ ‫جنگ‬ ‫وقوع‬ ‫با‬ ‫بعدها‬ ،‫البته‬ .‫شود‬‫نشین‬‫ط‬ ،‫پروست‬ ‫شدن‬‫سه‬ ‫رح‬
‫می‬ ‫تغییر‬ ‫جلدی‬‫ب‬ ‫مجلدات‬ ‫تعداد‬ ‫و‬ ‫کند‬‫ا‬‫ب‬ ‫اصلی‬ ‫ساختار‬ ‫حفظ‬‫می‬ ‫جلد‬ ‫هفت‬ ‫ه‬‫به‬ ‫رمان‬ ‫ساختار‬ .‫رسد‬‫نحوی‬‫پایه‬‫ریزی‬
‫می‬ ‫آغاز‬ ‫نو‬ ‫از‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫پایان‬ ‫در‬ ‫داستان‬ ‫که‬ ‫شده‬( ‫شود‬‫قرینگی‬)‫می‬ ‫مورد‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫پروست‬ .،‫گوید‬«‫شیوه‬ ‫در‬‫ی‬‫ساخت‬
‫بهره‬ ‫جای‬ ‫به‬ ،‫دیگر‬ ‫سطح‬ ‫به‬ ‫سطحی‬ ‫از‬ ‫گذر‬ ‫برای‬ ‫کتاب‬‫پدیده‬ ،‫واقعیت‬ ‫از‬ ‫گیری‬‫ناب‬ ‫ی‬‫نفیس‬ ‫و‬ ‫تر‬‫ت‬‫برای‬ ‫را‬ ‫ری‬
‫چفت‬‫وبست‬‫کرده‬ ‫اتخاذ‬ ‫کتابم‬‫پدیده‬ ‫همان‬ ،‫ام‬.‫را‬ ‫خاطره‬ ‫ی‬»
‫مقدمه‬‫فر‬ ‫و‬ ‫پروست‬ ‫دیدگاه‬ ‫ارتباط‬ ‫به‬ ‫آنگاه‬ ‫شایان‬ ‫ی‬‫و‬‫در‬ ‫ید‬«‫خاطره‬‫غیرارادی‬ ‫ی‬»‫می‬‫هر‬ ‫که‬ ‫پروست‬ .‫پردازد‬
‫مجموعه‬ ‫داستانش‬ ‫شخصیت‬‫موقعیت‬ ‫با‬ ‫متناسب‬ ‫که‬ ‫مختلفی‬ ‫وجوه‬ ‫و‬ ‫معانی‬ ‫از‬ ‫متشکل‬ ‫است‬ ‫ای‬‫گونا‬ ‫های‬‫تغییر‬ ‫گون‬
‫می‬‫عظیم‬ ‫کارکرد‬ ،‫کنند‬‫نقب‬ ‫انسانی‬ ‫عمیق‬ ‫احساسات‬ ‫تمامی‬ ‫به‬ ‫او‬ .‫کرده‬ ‫جستجو‬ ‫امکان‬ ‫حد‬ ‫سر‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫ناآگاه‬ ‫دنیای‬
‫زده‬‫می‬ ‫پدیدارهایی‬ ‫به‬ ‫و‬‫بزرگ‬ ‫چشم‬ ‫از‬ ‫حتی‬ ‫که‬ ‫پردازد‬‫روان‬ .‫است‬ ‫مانده‬ ‫پنهان‬ ‫فیلسوفان‬ ‫ترین‬‫پ‬ ‫شناسی‬‫ر‬‫و‬‫ست‬
‫دیدگاه‬ ‫از‬ ‫بلکه‬ ،‫علمی‬ ‫زمان‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫زمان‬ ‫منظر‬ ‫از‬ ً‫ا‬‫صرف‬ ‫نه‬ ‫را‬ ‫انسان‬ ‫زندگی‬«‫استمر‬‫درونی‬ ‫ار‬»‫(ک‬ ‫متحرک‬ ‫و‬‫در‬ ‫ه‬
‫دقیقه‬ ‫یک‬ ‫آن‬‫می‬ ‫مالل‬ ‫و‬ ‫رنج‬ ‫ی‬‫بررسی‬ )‫دقیقه‬ ‫یک‬ ‫مساوی‬ ‫وجد‬ ‫ساعت‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫ساعت‬ ‫یک‬ ‫معادل‬ ‫تواند‬
‫می‬ِ‫ن‬‫م‬ ،‫زمان‬ ‫از‬ ‫تعبیر‬ ‫این‬ ‫با‬ .‫کند‬ً‫ا‬‫دائم‬ ‫واقعی‬‫بدین‬ .‫است‬ ‫تحول‬ ‫و‬ ‫پیشروی‬ ‫حال‬ ‫در‬‫مت‬ ِ‫ن‬‫م‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫ترتیب‬‫و‬ ‫کثر‬
‫دگرگونی‬ ‫بر‬ ‫تاکید‬ ‫برای‬‫زما‬ ‫مداوم‬ ‫های‬‫پر‬ ‫ناگزیر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫نابسنده‬ ‫مرسوم‬ ‫سنتی‬ ‫ابزار‬ ،‫ن‬‫و‬‫اسلوب‬ ‫با‬ ‫ست‬‫جدیدی‬
‫می‬ ‫پیش‬ ‫را‬ ‫داستان‬ ‫طرح‬‫زما‬ :‫برد‬‫نمی‬ ‫گذر‬ ‫مفهوم‬ ‫این‬ ‫انتزاعی‬ ‫مرزهای‬ ‫از‬ ،‫پروست‬ ‫از‬ ‫پیش‬ ‫ن‬‫شخصیت‬ ‫و‬ ‫کند‬‫های‬
‫داستان‬‫می‬ ‫متحول‬ ‫تقویمی‬ ‫نظم‬ ‫مطابق‬ ،‫خود‬ ‫از‬ ‫خارج‬ ‫کالسیک‬ ‫های‬‫شخصیت‬ ‫شوند؛‬‫پروست‬ ‫انسان‬ ‫متغیر‬ ‫های‬‫در‬
‫می‬ ‫ثبت‬ ‫استادانه‬ ‫گذرا‬ ‫لحظات‬.‫شوند‬
‫مشاهده‬ ‫در‬ ‫دقت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫شایگان‬‫جزء‬ ‫در‬ ‫صداقت‬ ،‫گری‬‫نظام‬ ،‫نگری‬‫نامه‬‫ساختار‬ ‫اخالقی‬ ‫ی‬‫تحلیل‬ ‫توان‬ ،‫یافته‬
‫حماسه‬ ‫خلق‬ ،‫طنزپردازانه‬ ‫کالم‬ ،‫نثرنویسی‬‫باالی‬ ‫هنر‬ ،‫آشفته‬ ‫احساسات‬‫محتو‬ ،‫مدرن‬ ‫ی‬‫فوق‬ ‫جوهر‬،‫نوآورانه‬ ‫ای‬‫زمانی‬

20. 80
‫شیوه‬‫کیفیت‬ ‫و‬ ،‫نگارش‬ ‫ی‬‫اثبات‬‫دانشمندی‬‫را‬‫پروست‬‫جهان؛‬‫به‬ ‫اکتشافی‬‫نگاه‬‫معتب‬‫فیلسوفی‬ ،‫گرا‬،‫بزرگ‬ ‫هنرمندی‬ ،‫ر‬
‫می‬ ‫معرفی‬ ‫عقل‬ ‫تحلیل‬ ‫به‬ ‫متعهد‬ ‫عارفی‬ ‫و‬.‫کند‬
‫اول‬ ‫فصل‬‫کتاب‬‫آفرینش‬ ‫از‬ ‫پیش‬ ‫را‬ ‫پروست‬‫دست‬ ‫از‬ ‫زمان‬ ‫جستجوی‬ ‫در‬ ‫رمان‬‫رفته‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬‫و‬ ‫دهد‬
‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫وی‬ ‫دیگری‬ ‫آثار‬ ‫از‬ ‫دقیق‬ ‫تحلیلی‬‫دهد‬‫کتاب‬ :‫خوشی‬‫روزها‬ ‫و‬ ‫ها‬‫ناتمام‬ ‫رمان‬ ،‫سانتوی‬ ‫ژان‬‫ترجم‬ ،‫ه‬‫دو‬ ‫ی‬
‫مقدمه‬ ‫و‬ ‫انگلیسی‬ ‫زبان‬ ‫از‬ ‫راسکین‬ ‫اثر‬‫آن‬ ‫بر‬ ‫پروست‬ ‫مفصل‬ ‫ی‬‫اقتباس‬ ،‫ها‬‫دیگ‬ ‫و‬ ‫فلوبر‬ ‫و‬ ‫بالزاک‬ ‫از‬ ‫ادبی‬ ‫های‬،‫ران‬
‫کتاب‬ ‫و‬ ،‫متعدد‬ ‫ادبی‬ ‫نقدهای‬‫ضدسنت‬.
‫مطالعه‬ ‫فرصت‬ ‫متأسفانه‬‫فصل‬ ‫سایر‬ ‫ی‬ً‫ا‬‫طبع‬ ‫اما‬ ،‫نشد‬ ‫فراهم‬ ‫کتاب‬ ‫های‬‫داریوش‬ ‫چون‬ ‫اندیشمندی‬ ‫اثر‬ ‫این‬ ‫خواندن‬
‫شایگان‬-‫به‬‫حوزه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫برای‬ ‫ویژه‬‫دارند‬ ‫عمیق‬ ‫مطالعات‬ ‫جهان‬ ‫ادبیات‬ ‫ی‬-‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫ضروری‬.‫رسد‬
***
‫آمارتیا‬ ‫کتاب‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫خود‬ ‫لطف‬ ‫مشمول‬ ‫مرا‬ ‫دیگری‬ ‫دوست‬‫عنوان‬ ‫با‬ ‫سن‬‫آزادی‬ ‫یعنی‬ ‫توسعه‬‫ترجمه‬ ،‫ی‬‫محمد‬
)‫نی‬ ‫(نشر‬ ‫نائینی‬ ‫نوری‬ ‫سعید‬‫خود‬ ‫کتاب‬ ‫عنوان‬ .‫انداختم‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫دوباره‬ ‫نگاهی‬ ‫و‬ ‫بودم‬ ‫خوانده‬ ً‫ال‬‫قب‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫فرستاده‬ ‫را‬
‫برنده‬ ‫اقتصاددان‬ ،‫ِن‬‫س‬ ‫که‬ ‫گویاست‬‫سال‬ ‫نوبل‬ ‫ی‬1991‫آزادی‬ ‫گسترش‬ ‫مفهوم‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫توسعه‬ ،‫درمی‬ ‫اساسی‬ ‫های‬‫یابد‬
‫سنجه‬ ‫را‬ ‫آزادی‬ ‫و‬‫انسان‬ ‫کیفی‬ ‫زندگی‬ ‫ی‬‫می‬ ‫ها‬‫آزادی‬ ‫نبود‬ ‫وی‬ .‫داند‬‫محرو‬ ‫و‬ ‫فقر‬ ‫با‬ ‫را‬‫می‬ ‫همراه‬ ‫میت‬‫آزاد‬ ‫این‬ .‫داند‬‫ی‬
‫سرمایه‬ ‫که‬ ‫است‬‫می‬ ‫قدرت‬ ‫را‬ ‫انسانی‬ ‫ی‬‫سرمایه‬ ‫خلق‬ ‫در‬ ‫انسان‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بخشد‬‫می‬ ‫کمک‬ ‫اجتماعی‬ ‫ی‬‫نظام‬ ‫سن‬ .‫کند‬‫بازار‬
‫بازار‬ ‫رایج‬ ‫نظام‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫آزادی‬ ‫بر‬ ‫متکی‬ ‫آزاد‬‫آ‬‫می‬ ‫ترجیح‬ ‫مطلوبیت‬ ‫بر‬ ‫متکی‬ ‫زاد‬‫است‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫او‬ .‫دهد‬‫ک‬‫ضمن‬ ‫ه‬
‫آزادی‬ ،‫کارایی‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬‫آزادی‬ ‫بشناسد؛‬ ‫رسمیت‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫دیگر‬ ‫های‬‫م‬ ‫بازار‬ ‫کنونی‬ ‫سازوکار‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫هایی‬‫ورد‬
‫آگاه‬ ‫آزادی‬‫چون‬‫مواردی‬ ‫نیستند؛‬‫توجه‬‫مورد‬ ‫مستقیم‬ ‫یا‬ ،‫نیستند‬‫توجه‬‫طریق‬ ‫از‬ ‫بودن‬‫س‬ ‫آزادی‬ ،‫آموزش‬‫و‬‫سواد‬‫المت‬
،‫بهداشت‬ ‫طریق‬ ‫از‬‫مالکیت‬ ‫آزادی‬‫از‬ ‫برخورداری‬ ‫آزادی‬ ،‫اشتغال‬ ‫آزادی‬ ،‫قانون‬ ‫طریق‬ ‫از‬. ... ،‫اجتماعی‬ ‫تأمین‬

21. 81
‫منابع‬ ‫تخصیص‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫آزاد‬ ‫رقابت‬ ‫و‬ ‫بازار‬ ‫سازوکار‬ ‫سن‬ ‫آمارتیا‬‫و‬‫می‬ ‫مهم‬ ‫اقتصادی‬ ‫رشد‬،‫داند‬‫اما‬‫ر‬ ‫آن‬ ‫قدرت‬‫ا‬
‫نمی‬ ‫تصور‬ ‫کامل‬ ‫و‬ ‫مطلق‬‫که‬ ‫ندارد‬ ‫قبول‬ ‫او‬ .‫کند‬«‫مطلوبیت‬»‫و‬«‫درآمد‬»‫جامعه‬ ‫رفاه‬ ‫اصلی‬ ‫معیارهای‬.‫اند‬‫ت‬ ‫وی‬‫وانمندی‬
‫می‬ ‫درآمد‬ ‫جایگزین‬ ‫را‬‫کند؛‬‫آزادی‬‫تصمیم‬ ‫فرایند‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫مالکیت‬ ‫و‬ ‫اشتغال‬ ،‫سالمت‬ ،‫سواد‬ ‫چون‬ ‫اساسی‬ ‫های‬‫سازی‬
‫می‬ ‫وارد‬‫حل‬ ‫بازار‬ ‫نظری‬ ‫چارچوب‬ ‫همان‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫بازار‬ ‫سازوکار‬ ‫نابرابری‬ ‫و‬ ‫ضعف‬ ‫نقاط‬ ‫تا‬ ‫کند‬‫و‬‫اس‬ ‫چنین‬ .‫کند‬ ‫فصل‬‫ت‬
‫م‬ ‫دفاع‬ ،‫دارد‬ ‫حمایتی‬ ‫مبنای‬ ‫که‬ ‫سازوکارهایی‬ ‫از‬ ‫سن‬ ،‫رشد‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫سازوکارهای‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫که‬‫ی‬‫تأ‬ ‫و‬ ‫کند‬‫مین‬
‫نمی‬ ‫رشد‬ ‫از‬ ‫حداقلی‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫به‬ ‫منوط‬ ‫را‬ ‫درمان‬ ‫و‬ ‫بهداشت‬ ،‫آموزش‬‫بهبود‬ ‫جهت‬ ‫اجتماعی‬ ‫خدمات‬ ‫برای‬ ‫کند؛‬
‫می‬ ‫قائل‬ ‫اولویت‬ ‫مردم‬ ‫زندگی‬ ‫کیفیت‬.‫شود‬
‫غایی‬ ‫هدف‬ ‫هم‬ ‫را‬ ‫آزادی‬ ‫گسترش‬ ‫سن‬‫می‬ ‫تلقی‬ ‫توسعه‬ ‫ابزار‬ ‫هم‬ ‫و‬.‫کند‬‫انواع‬ ‫برداشتن‬ ‫میان‬ ‫از‬ ‫او‬ ‫برای‬ ‫توسعه‬
‫ناآزا‬‫د‬‫ی‬‫هایی‬‫اندکی‬ ‫فرصت‬ ‫که‬ ‫است‬‫نقش‬ ‫برای‬ ‫ناچیز‬ ‫انتخابی‬ ‫و‬‫می‬ ‫جای‬ ‫بر‬ ‫مردم‬ ‫مختاربودن‬ ‫و‬ ‫آفرینی‬‫نظر‬ ‫از‬ .‫نهد‬
‫آزادی‬ ،‫او‬‫می‬ ‫تقویت‬ ‫را‬ ‫همدیگر‬ ‫سیاسی‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫های‬‫فرصت‬ ،‫سیاق‬ ‫همین‬ ‫بر‬ .‫کنند‬‫و‬ ‫آموزشی‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬
‫بهداشتی‬-‫می‬ ‫فراهم‬ ‫عمومی‬ ‫اقدامات‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫درمانی‬‫فرصت‬ ‫مکمل‬ ‫هم‬ ،‫شوند‬‫های‬‫سیاسی‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫مشارکت‬
‫محر‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫ابتکارات‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫فردی‬‫و‬‫میت‬‫می‬ ‫تقویت‬ ‫را‬ ‫ها‬‫بخش‬ ‫عنوان‬ .‫کنند‬‫فصل‬ ‫و‬ ‫ها‬‫های‬‫کتاب‬
‫اقتصاددان‬ ‫این‬‫کتاب‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مطالبی‬ ‫نوع‬ ‫بیانگر‬ ‫خود‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫بحث‬ ‫مورد‬:‫گیرد‬«‫چشم‬،‫آزادی‬ ‫انداز‬»«‫و‬ ‫ابزار‬
،‫توسعه‬ ‫اهداف‬« »‫بنیان‬‫اط‬ :‫عدالت‬ ‫های‬‫م‬ ،‫العات‬‫حدودیت‬‫مطلوبیت‬ ‫دیدگاه‬ ‫های‬،‫توانمندی‬ ‫و‬ ‫رفاه‬ ،‫گرایی‬»«‫ف‬‫قر‬
،‫توانمندی‬ ‫فقر‬ ‫و‬ ‫درآمد‬»«‫فرصت‬ ‫و‬ ‫دولت‬ ،‫بازار‬،‫عمومی‬ ‫کاالهای‬ ،‫کار‬ ‫و‬ ‫آزادی‬ ،‫بازار‬ :‫اجتماعی‬ ‫های‬« »‫اهمیت‬
‫مردم‬،‫ساالری‬« »‫نقش‬ ‫و‬ ‫کودکان‬ ‫حیات‬،‫زنان‬ ‫آفرینی‬« »،‫آزادی‬ ‫و‬ ‫غذا‬ ،‫جمعیت‬»«،‫بشر‬ ‫حقوق‬ ‫و‬ ‫فرهنگ‬»‫و‬«‫آزادی‬
.‫اجتماعی‬ ‫تعهد‬ ‫و‬ ‫فردی‬»