Peresention mofid rahbar, 981029-

1. ‫‌نام‌خدا‬‫ه‬‫ب‬
‫ح‬‫عبده‬‫سين‬‫ي‬‫تبريز‬
‫ر‬‫ادپو‬‫ر‬ ‫میثم‬
‫یسک‬‫ر‬ ‫ی‬‫شگر‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬ ‫د‬‫ر‬‫مو‬ ‫در‬ ‫نکاتی‬

2. ‫روایی‬ ‫گزارشگری‬(narrative)
‫مالی‬ ‫های‬‫صورت‬
2
‫گزارشگری‬‫ریسک‬(،‫بازار‬،‫اعتباری‬‫نقدینگی‬‫و‬
‫ریسک‬‫برآوردها‬)
‫گزارشگری‬‫اصول‬‫داری‬‫شرکت‬‫یا‬‫حاکمیت‬‫شرکتی‬
Corporate Governance
‫گزارشگری‬‫ریسک‬‫محیط‬،‫زیست‬‫اجتماعی‬‫و‬‫ریسک‬
‫حاکمیت‬

3. ‫یسک‬‫ر‬‫ی‬‫شگر‬‫ر‬‫گزا‬ ‫منافع‬
3
‫افزایش‬‫اعتماد‬‫گذار‬‫سرمایه‬‫به‬‫کیفیت‬
‫عملکرد‬‫مدیران‬
‫ارائة‬‫تصویر‬‫بهتری‬‫از‬‫عملکرد‬‫شرکت‬‫در‬
‫صورت‬‫وقوع‬‫ها‬‫ریسک‬
‫دادن‬‫نشان‬‫پذیری‬‫مسئولیت‬‫مدیره‬‫هیأت‬

4. ‫گزارشگری‬‫اصول‬‫داری‬‫شرکت‬(‫حاکمیت‬
‫شرکتی‬)
‫حاکمیت‬‫خوب‬‫در‬‫ارائة‬
‫های‬‫گزارش‬‫مالی‬‫با‬،‫کیفیت‬
‫اهمیت‬‫باالیی‬‫دارد‬.
‫افشای‬‫قواعد‬‫حاکمیت‬‫شرکتی‬‫در‬
‫های‬‫دهه‬‫اخیر‬‫به‬‫موارد‬‫زیر‬
‫گردد‬‫برمی‬:
4
‫های‬‫رسوایی‬‫حاکمیت‬‫شرکتی‬(،‫انرون‬‫ورلدکام‬‫و‬
‫هرمالین‬‫و‬‫وایزباخ‬)‫؛‬
Hermalin & Weisbach
‫مقررات‬‫گزارشگری‬‫که‬‫مدیره‬‫هیأت‬‫را‬‫ملزم‬‫به‬
‫گزارشگری‬‫و‬‫یا‬‫افشاهای‬‫قواعد‬‫حاکمیت‬‫شرکتی‬
‫کند؛‬‫می‬
‫های‬‫پرداخت‬‫نجومی‬‫و‬‫عمده‬‫به‬‫مدیران؛‬

5. ،‫زیست‬‫محیط‬ ‫ریسک‬ ‫گزارشگری‬
‫حاکمیت‬ ‫ریسک‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬
‫شرکتی‬
5
•‫این‬‫ها‬‫ریسک‬‫نقش‬‫ای‬‫عمده‬‫در‬‫قابلیت‬‫شرکت‬‫برای‬‫خلق‬‫ارزش‬
‫دارد‬.
•‫این‬‫سه‬‫ریسک‬(‫اگر‬‫بااهمیت‬‫باشد‬)‫باید‬‫در‬‫تدوین‬
‫استراتژی‬‫بنگاه‬‫منظور‬‫شود‬.
•‫ها‬‫ریسک‬‫و‬‫های‬‫فرصت‬‫بااهمیت‬‫توسعة‬‫پایدار‬‫که‬‫بر‬
‫استراتژی‬‫و‬‫سرمایة‬‫شرکت‬(‫سرمایة‬،‫طبیعی‬‫انسانی‬‫و‬
‫سرمایة‬‫تولیدی‬)‫تأثیر‬،‫گذارد‬‫می‬‫باید‬‫می‬‫افشا‬‫شود‬.
•‫گزارش‬‫باید‬‫می‬‫نحوة‬‫عمل‬‫بنگاه‬‫از‬‫نظر‬‫رعایت‬‫استراتژی‬
‫در‬‫سال‬‫قبل‬‫را‬‫لحاظ‬‫کند‬‫و‬‫هر‬‫نوع‬‫مانع‬‫جدی‬‫بر‬‫سر‬‫راه‬

6. 1/21/2020 61/21/2020 6 6
•‫امروز‬‫حداقل‬‫آن‬‫است‬‫که‬‫در‬‫مورد‬‫ریسک‬‫در‬‫سطح‬‫بنگاه‬
‫صحبت‬،‫کنیم‬‫می‬‫نه‬‫که‬‫این‬‫ریسک‬‫موضوعی‬‫باشد‬‫که‬‫فقط‬‫در‬
‫های‬‫کالس‬‫درس‬‫از‬‫آن‬‫صحبت‬‫کنیم‬.
•‫امروز‬‫ویژه‬‫به‬‫به‬‫دلیل‬‫وضعیت‬،‫ها‬‫بانک‬‫بحث‬‫گزارشگری‬
‫ریسک‬‫در‬‫ایران‬‫اهمیت‬‫باالیی‬‫یافته‬‫است‬.
•‫سازمان‬‫بورس‬‫به‬‫مثابة‬‫مقام‬‫ناظر‬‫به‬‫این‬‫بندی‬‫جمع‬‫رسیده‬
‫که‬‫گزارشگری‬‫ریسک‬‫ها‬‫بنگاه‬‫باید‬‫می‬‫بهبود‬‫یابد‬.
•‫گزارشگری‬‫بهتر‬‫ریسک‬‫مالزم‬‫حاکمیت‬‫شرکتی‬‫بهتر‬‫است‬.
•‫ها‬‫شرکت‬‫مند‬‫عالقه‬‫نیستند‬‫اطالعاتی‬‫را‬‫ارائه‬‫کنند‬‫که‬‫قدرت‬
‫رقابت‬‫ها‬‫آن‬‫را‬‫تضعیف‬‫کند‬‫می‬.‫مدیران‬‫ایرانی‬‫همچون‬
‫مدیران‬‫سایر‬‫کشورها‬‫عالقه‬‫ندارند‬‫های‬‫ریسک‬‫بالقوه‬‫را‬
‫آشکار‬،‫کنند‬‫چون‬‫ذینفعان‬(‫و‬‫ویژه‬‫به‬‫کنندگان‬‫ارائه‬‫وجوه‬
‫مالی‬)‫نگران‬‫شوند‬‫می‬.‫نتیجه‬‫آن‬‫است‬‫که‬‫بینی‬‫پیش‬‫شود‬‫می‬
‫ها‬‫گزارش‬«‫تکرار‬‫واضحات‬»‫باشد؛‬‫های‬‫گزارش‬‫ریسک‬‫در‬
‫های‬‫سال‬‫آغازین‬،‫گزارشگری‬‫ژنریک‬‫خواهد‬‫بود‬‫که‬‫نیاز‬‫کسی‬

7. 1/21/2020 71/21/2020 7 7
‫تجربة‬
‫جهانی‬•‫آلمان‬‫و‬‫بریتانیا‬‫در‬‫اروپا‬‫استانداردهای‬‫گزارشگری‬
‫ریسک‬‫را‬‫تر‬‫جدی‬‫دنبال‬‫کردند‬‫و‬‫بریتانیا‬‫با‬‫قانون‬‫اصول‬
‫داری‬‫شرکت‬‫از‬2003‫ها‬‫شرکت‬‫را‬‫ملزم‬‫کرد‬‫که‬«‫مؤثربودن‬
‫های‬‫رویه‬‫مدیریت‬‫ریسک‬»‫بنگاه‬‫خود‬‫را‬‫گزارش‬‫کنند‬.
•‫بریتانیا‬‫در‬2013‫مدیریت‬‫ریسک‬‫را‬‫به‬‫های‬‫کنترل‬‫داخلی‬‫و‬
«‫تداوم‬‫فعالیت‬»‫ها‬‫شرکت‬‫پیوند‬‫زد‬.
•‫مقررات‬‫حسابداری‬‫در‬‫بریتانیا‬‫از‬‫مدیران‬،‫خواهد‬‫می‬
«‫ارزیابی‬‫دقیقی‬‫از‬‫های‬‫ریسک‬‫اصلی‬‫روی‬‫پیش‬‫شرکت‬‫به‬‫عمل‬
،‫آورند‬‫و‬‫در‬‫های‬‫صورت‬‫مالی‬‫روشن‬‫کنند‬‫چگونه‬‫این‬‫ها‬‫ریسک‬
‫مدیریت‬‫شود‬‫می‬‫یا‬‫کاهش‬‫داده‬‫شود‬‫می‬.»
•‫عمدة‬‫مقررات‬‫بعد‬‫از‬‫سال‬2008،‫بخش‬‫مالی‬‫را‬‫مخاطب‬‫قرار‬
‫دهد‬‫می‬.
•IFRS 7‫با‬‫عنوان‬«‫افشا‬:‫ابزارهای‬‫مالی‬»‫ای‬‫پایه‬‫برای‬
‫تنظیم‬«‫مقررات‬‫گزارشگری‬‫ریسک‬»‫در‬‫بسیاری‬‫از‬‫کشورهاست‬.

8. 1/21/2020 81/21/2020 8 8
•‫افشاها‬‫باید‬‫می‬،‫روشن‬‫متعادل‬‫و‬‫فهم‬‫قابل‬
‫باشد‬.
•‫افشاها‬‫باید‬‫می‬‫جامع‬‫باشد‬‫و‬‫شامل‬‫همة‬
‫های‬‫فعالیت‬‫اصلی‬‫و‬‫همة‬‫ها‬‫ریسک‬‫شود‬.
•‫افشاها‬‫باید‬‫می‬‫اطالعات‬‫مربوط‬‫را‬‫ارائه‬
‫دهند‬.
•‫افشاها‬‫باید‬‫می‬‫نشان‬‫دهد‬‫که‬‫شرکت‬‫چگونه‬
‫های‬‫ریسک‬‫خود‬‫را‬‫مدیریت‬‫کند‬‫می‬.
•‫افشاها‬‫در‬‫طول‬‫زمان‬‫باید‬‫می‬‫با‬‫یکدیگر‬
‫سازگار‬‫باشند‬.

9. 1/21/2020 91/21/2020 9 9
•‫ها‬‫شرکت‬‫فرایندهای‬،‫شناسایی‬‫ارزیابی‬‫و‬
‫مدیریت‬‫ها‬‫ریسک‬‫را‬‫افشاء‬‫کنند‬‫نمی‬.
•‫ها‬‫شرکت‬‫فرایند‬‫ریسک‬‫را‬‫توضیح‬‫دهند؛‬‫نمی‬
‫تر‬‫بیش‬‫فهرستی‬‫از‬‫هایی‬‫ریسک‬‫را‬‫ارائه‬
‫دهند‬‫می‬‫که‬‫شده‬‫شناسایی‬‫و‬‫کاهش‬‫یافته‬.
•‫ها‬‫شرکت‬‫امیدوارند‬‫مسائل‬‫بهبود‬‫یابد؛‬
‫اند‬‫خوشحال‬‫های‬‫کمیته‬‫ریسک‬‫در‬‫هایشان‬‫شرکت‬
‫شکل‬،‫گرفته‬‫و‬‫ریسک‬‫را‬‫در‬‫های‬‫کمیته‬
‫حسابرسی‬‫یا‬‫مدیره‬‫هیأت‬‫دنبال‬‫کنند‬‫نمی‬.
•‫این‬‫فشار‬‫گزارشگری‬‫بخش‬‫مالی‬(‫بانک‬)‫است‬

10. ‫صنایع‬ ‫در‬ ‫گزارش‬‫قابل‬ ‫های‬‫ریسک‬ ‫از‬ ‫هایی‬‫مثال‬
‫مختلف‬ ‫های‬‫بنگاه‬ ‫و‬
10
•‫ریسک‬‫صنایعی‬‫که‬‫در‬‫معرض‬‫خطر‬‫تغییرات‬‫نرخ‬
‫ارز‬‫و‬‫قیمت‬‫کاالهای‬‫اساسی‬‫هستند‬.
•‫ریسک‬‫هایی‬‫بنگاه‬‫که‬‫در‬‫معرض‬‫ریسک‬
‫جغرافیایی‬‫یا‬‫سیاسی‬‫هستند‬.
•‫های‬‫ریسک‬‫اصلی‬‫در‬‫های‬‫شرکت‬‫حفاری‬/‫معدنی‬
‫ریسک‬‫استخراج‬.
‫مثال‬:‫ریسک‬‫شرکت‬‫نفتی‬BP‫در‬‫خلیج‬‫مکزیک‬‫در‬‫سال‬2010‫که‬
‫مربوط‬‫به‬‫دکل‬‫نفتی‬‫افقی‬‫در‬‫های‬‫آب‬‫عمیق‬‫بود‬.(‫هیچ‬
‫حسابداری‬‫این‬‫ریسک‬‫را‬‫گزارش‬‫نکرده‬‫بود‬.)
•‫ریسک‬‫اصلی‬‫های‬‫شرکت‬‫داروسازی‬‫ریسک‬
‫های‬‫طرح‬‫توسعه‬(R&D)،‫ریسک‬‫شکایت‬‫از‬

11. ‫ات‬‫ر‬‫مقر‬ ‫عایت‬‫ر‬(Compliance)
11
•‫بخش‬‫ای‬‫مالحظه‬‫قابل‬‫از‬‫پیشرفت‬‫در‬‫گزارشگری‬
‫ریسک‬‫به‬‫رعایت‬(‫انطباق‬‫یا‬‫تطبیق‬)
‫گردد‬‫برمی‬.‫چون‬‫متابعت‬‫از‬‫قاعده‬‫مطرح‬،‫است‬
‫بنابراین‬‫شود‬‫می‬‫از‬‫واژة‬«‫رعایت‬»‫استفاده‬
‫کرد‬.
•‫از‬Compliance‫در‬‫فرایند‬‫پولشویی‬‫استفاده‬
‫شود‬‫می‬.
•‫مدیر‬‫رعایت‬(Compliance Officer)‫و‬‫واحد‬‫یا‬
‫ادارة‬‫رعایت‬Compliance Department.
•‫تعریف‬‫ریسک‬‫رعایت‬(Compliance)‫توسط‬‫بازل‬:
‫ریسک‬Compliance‫عبارت‬‫است‬‫از‬‫ریسک‬
‫هایی‬‫مجازات‬‫که‬‫براساس‬‫قانون‬‫یا‬‫مقررات‬
‫وضع‬‫شود‬‫می‬.

12. ‫ات‬‫ر‬‫مقر‬ ‫عایت‬‫ر‬(Compliance)(‫ادامه‬)
12
•‫نیاز‬‫به‬‫فرهنگ‬‫رعایت‬‫یا‬Compliance‫وجود‬
‫دارد؛‬‫حسابرس‬‫کاری‬‫کند‬‫می‬‫که‬‫این‬‫فرهنگ‬
‫شیوع‬‫یابد‬.
•‫تمام‬‫تالش‬‫حسابرس‬‫استقرار‬‫رعایت‬
(Compliance)‫است‬.‫کوشد‬‫می‬‫تا‬«‫شناسایی‬
‫الزامات‬،‫قانونی‬‫مقرراتی‬‫و‬‫هایی‬‫رویه‬‫که‬
‫اجرای‬‫ها‬‫آن‬‫در‬‫شرکت‬‫الزم‬،‫است‬‫انجام‬‫شود‬
‫و‬‫اجرای‬،‫ترتیبات‬‫ها‬‫سیستم‬‫و‬‫های‬‫کنترل‬
‫الزم‬‫برای‬‫تسهیل‬‫اجرای‬‫این‬‫تعهدات‬‫و‬
‫الزامات‬‫عملی‬‫شود‬.»

13. ‫صحیح‬ ‫یسک‬‫ر‬ ‫ی‬‫شگر‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬‫از‬ ‫هایی‬‫نمونه‬
‫هایی‬‫نمونه‬‫از‬‫ی‬‫شگر‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬‫یسک‬‫ر‬‫ست‬‫ر‬‫د‬
1.‫دادن‬‫نشان‬‫یسک‬‫ر‬‫تغییر‬‫؛‬‫ی‬‫اتژ‬‫ر‬‫است‬
2.«‫صداقت‬‫در‬‫بیان‬»‫؛‬
3.‫بیان‬‫متمرکز‬‫و‬‫؛‬‫ر‬‫وجو‬‫جمع‬
4.‫توضیح‬‫ست‬‫ر‬‫د‬‫از‬‫مدل‬‫وکار‬‫کسب‬‫شرکت‬‫و‬‫بخش‬‫توضیح‬‫ی‬‫ر‬‫سک‬
‫به‬‫آمد‬‫ز‬‫و‬‫ر‬‫و‬‫خوبی‬‫که‬‫ار‬‫ر‬‫تک‬‫های‬‫حرف‬‫قبلی‬‫نباشد؛‬
5.‫ش‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬‫در‬‫د‬‫ر‬‫مو‬‫هر‬‫یسک‬‫ر‬‫با‬‫ه‬‫ر‬‫اشا‬‫به‬‫های‬‫بخش‬‫دیگر‬‫ش‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬
6.‫شرح‬‫ی‬‫حاو‬‫جزئیات‬‫مفید‬‫و‬‫ی‬‫ر‬‫و‬‫ضر‬‫در‬‫ش‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬‫از‬‫جمله‬‫انتشا‬‫ر‬
‫های‬‫ر‬‫کا‬‫ر‬‫دستو‬‫کمیتة‬‫یسک‬‫ر‬.
13

14. ‫هدف‬‫ی‬‫شگر‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬‫از‬ ‫ی‬‫تر‬‫وسیع‬
‫هدف‬‫ی‬‫شگر‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬‫یسک‬‫ر‬‫محدود‬‫به‬‫ایجاد‬‫اعتماد‬‫میان‬‫ان‬‫ر‬‫گذا‬‫سرمایه‬
،‫نیست‬‫بلکه‬‫تقای‬‫ر‬‫ا‬«‫کیفیت‬‫کلی‬‫مدیریت‬»‫هم‬‫مطرح‬‫است‬.
‫بحث‬‫یسک‬‫ر‬‫جامع‬(comprehensive)‫در‬‫مقابل‬‫یسک‬‫ر‬‫ی‬‫گذار‬‫هدف‬
‫شده‬(targeted).
‫حساسیت‬‫ان‬‫ر‬‫گذا‬‫سرمایه‬‫گ‬‫ر‬‫بز‬‫به‬‫یسک‬‫ر‬‫در‬‫مقایسه‬‫با‬‫گذ‬‫سرمایه‬‫ان‬‫ر‬‫ا‬
‫کوچک‬(‫شاید‬‫باید‬‫برعکس‬‫باشد‬).‫حسابرس‬‫چه‬‫ی‬ ‫نقش‬‫د؟‬‫ر‬‫دا‬
‫اگر‬‫گذار‬‫سرمایه‬‫از‬‫یسک‬‫ر‬‫برداشت‬‫اشتباهی‬‫داشته‬،‫باشد‬‫این‬‫به‬‫کیفیت‬
‫ی‬‫شگر‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬‫یسک‬‫ر‬‫گردد‬‫برمی‬.
14

15. ‫است؟‬ ‫کدام‬‫یسک‬‫ر‬ ‫ی‬‫شگر‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬ ‫اشکاالت‬
‫های‬‫گزارش‬‫ریسک‬‫حجیم‬‫خود‬‫باعث‬‫کردن‬‫مخفی‬‫های‬‫ریسک‬‫اصلی‬
‫شوند‬‫می‬.‫در‬‫چنین‬‫هایی‬‫گزارش‬‫دشوار‬‫بتوان‬‫مضامین‬‫ریسک‬‫را‬
‫یافت‬.‫این‬‫مضامین‬‫قدر‬‫آن‬‫اند‬‫غیرمشخص‬‫که‬‫استفادة‬‫خاصی‬‫از‬
‫ها‬‫آن‬‫شود‬‫نمی‬‫داشت‬.
‫ممکن‬‫است‬‫گزارشگری‬‫خیلی‬‫ژنریک‬‫باشد؛‬‫یعنی‬‫بیش‬‫از‬‫حد‬
‫عمومی‬‫باشد‬.
‫ممکن‬‫است‬‫گزارشگری‬‫خیلی‬‫مبهم‬‫باشد‬.
‫درازگویی‬‫بیش‬‫از‬‫حد‬‫در‬‫گزارش‬‫آمده‬‫باشد‬.
‫مغرضانه‬‫به‬‫سمت‬‫گزارشی‬‫مثبت‬‫سوگیری‬‫شده‬‫باشد‬.
‫گزارش‬‫متکی‬‫به‬‫بندی‬‫فرمول‬‫خاص‬‫و‬‫فاقد‬‫اطالعات‬‫کیفی‬‫باشد‬.
‫پر‬‫از‬‫جمالت‬‫اگر‬‫و‬‫شرطی‬‫باشد؛‬‫گزارشگری‬‫ریسک‬‫بیش‬‫از‬‫حد‬
‫محتاطانه‬‫باشد‬.
‫مقررات‬‫مازاد‬‫به‬‫معنای‬‫آن‬‫است‬‫که‬‫های‬‫گزارش‬‫ریسک‬‫حاوی‬
‫انبوهی‬‫از‬‫عبارات‬«‫رعایت‬‫مقررات‬»(Compliance)‫باشد‬.
‫هر‬‫چند‬‫مدیران‬(‫ها‬‫بنگاه‬)‫تمایلی‬‫به‬‫بیان‬‫کامل‬‫ها‬‫ریسک‬
،‫ندارند‬‫حسابرسان‬‫و‬‫گذاران‬‫سرمایه‬‫تر‬‫کم‬‫نظریات‬‫مدیران‬‫را‬ 15

16. ‫کدام‬ ‫ریسک‬ ‫خوب‬ ‫گزارشگری‬
‫است؟‬
‫آن‬ ‫وکار‬‫کسب‬ ‫مدل‬ ‫و‬ ‫استراتژی‬ ‫چارچوب‬ ‫در‬ ‫صادقانه‬ ‫بیان‬
‫شود‬‫می‬ ‫مدیریت‬ ‫ریسک‬ ‫چگونه‬ ‫که‬‫این‬ ‫و‬.
‫و‬ ‫مالی‬ ‫های‬‫صورت‬ ‫کاربران‬ ‫نیازهای‬ ‫بین‬ ‫تعادل‬
‫ها‬‫آن‬ ‫کنندگان‬‫تهیه‬(‫حسابداران‬ ‫برای‬ ‫دشواری‬ ‫قضاوت‬.)
‫نگرانی‬‫عمده‬‫در‬‫مورد‬‫های‬‫گزارش‬‫موجود‬‫آن‬‫است‬‫که‬
،‫اند‬‫فرمولی‬‫اند‬‫ژنریک‬‫و‬‫خیلی‬‫به‬‫های‬‫متن‬‫روابط‬‫عمومی‬
‫اند‬‫شبیه‬.
‫ریسک‬ ‫گزارش‬ ‫مناسب‬ ‫محتوی‬:
‫است‬ ‫آن‬ ‫معرض‬ ‫در‬ ‫شرکت‬ ‫که‬ ‫اصلی‬ ‫های‬‫ریسک‬ ‫شناسایی‬/
‫گیری‬‫شکل‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫های‬‫ریسک‬ ‫و‬ ‫دار‬‫اولویت‬ ‫های‬‫ریسک‬.
‫و‬ ‫محوری‬ ‫ها‬‫ریسک‬ ‫این‬ ‫است‬ ‫معتقد‬ ‫مدیریت‬ ‫چرا‬ ‫که‬‫این‬ ‫شرح‬
‫است‬ ‫حیاتی‬.
‫کند‬‫می‬ ‫چه‬ ‫ها‬‫ریسک‬ ‫این‬ ‫کاهش‬ ‫برای‬ ‫مدیریت‬ ‫که‬‫این‬ ‫شرح‬.
‫جدید‬ ‫و‬ ‫گیری‬‫شکل‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫های‬‫ریسک‬ ‫شناسایی‬.
‫چگونه‬ ‫سال‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ها‬‫ریسک‬ ‫این‬ ‫مدیریت‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫شرح‬
‫کند‬‫می‬ ‫ارزیابی‬.
‫ریسک‬ ‫گزارش‬ ‫مناسب‬ ‫شکل‬:
‫ها‬‫شرکت‬‫باید‬‫می‬‫ناچار‬‫باشند‬‫های‬‫ریسک‬‫مربوط‬‫به‬‫خود‬‫را‬

17. ‫آینده‬ ‫ریسک‬ ‫یا‬ ‫گذشته‬ ‫ریسک‬
‫آسان‬‫است‬‫بگوییم‬‫در‬‫گذشت‬‫ۀ‬‫نزدیک‬‫با‬‫چه‬‫ریسک‬‫یا‬
‫هایی‬‫ریسک‬‫روبرو‬‫بودیم‬‫و‬‫آنها‬‫را‬‫فصل‬‫و‬‫حل‬‫کردیم‬.‫کار‬
‫مشکل‬‫آن‬‫است‬‫که‬‫به‬‫های‬‫ریسک‬‫آینده‬‫توجه‬،‫کنیم‬‫بدون‬
‫که‬‫این‬‫تصویر‬‫مبهم‬‫و‬‫فاقد‬‫اطالعاتی‬‫از‬‫ریسک‬‫آتی‬
‫ارائه‬‫دهیم‬.‫کاری‬‫است‬‫که‬‫به‬‫های‬‫تعادل‬‫ظریفی‬
‫نیازمند‬‫است‬.
‫باید‬‫فراتر‬‫از‬‫های‬‫ریسک‬‫مالی‬‫رفت؛‬‫تر‬‫کم‬‫به‬‫های‬‫ریسک‬
‫غیرمالی‬‫توجه‬‫شود؛‬‫می‬‫های‬‫ریسک‬‫ای‬‫غیرمالی‬‫چون‬‫ریسک‬
‫از‬‫میان‬‫رفتن‬‫اعتبار‬‫سرقفلی‬‫و‬‫نام‬‫و‬‫نشان‬‫تجاری‬
(Brand)‫شرکت‬.
‫بعضی‬‫معتقدند‬‫توجه‬‫به‬‫هم‬‫ۀ‬‫های‬‫ریسک‬‫ممکن‬‫در‬‫گزارش‬
‫ریسک‬‫الزم‬‫نیست‬(‫اگر‬‫معنی‬‫گزارش‬‫جامع‬‫این‬‫است‬).‫این‬
‫کار‬‫نه‬‫تنها‬‫مفید‬،‫نیست‬‫بلکه‬‫ر‬ ّ‫مض‬‫است‬.
‫مثال‬‫شرکتی‬‫که‬000‫ر‬100‫نفر‬‫برایش‬‫در‬70‫کشور‬‫کار‬
،‫کنند‬‫می‬‫چگونه‬‫در‬‫مورد‬‫هم‬‫ۀ‬‫ها‬‫ریسک‬‫گزارش‬‫دهد‬.
‫گزارش‬‫ها‬‫ریسک‬‫اصلی‬‫آتی‬‫اهمیت‬‫باال‬‫دارد‬.

18. ‫ی‬ ّ‫کم‬ ‫تحلیل‬
‫ریسک‬
‫آیا‬‫حوادثی‬‫که‬‫وقوع‬‫ها‬‫آن‬‫بسیار‬‫بعید‬،‫است‬‫اگر‬
‫اتفاق‬‫افتد‬(‫قوی‬‫سیاه‬)،‫را‬‫هرگز‬‫توان‬‫می‬‫گزارش‬
‫داد؟‬‫مثال‬‫شرکت‬BP‫در‬‫خلیج‬‫مکزیک‬.
‫کردن‬‫ی‬ ّ‫کم‬‫موارد‬‫نادر‬‫خیلی‬‫ترسناک‬‫است‬.‫سهامداران‬
‫را‬‫ترساند‬‫می‬.
‫مدیران‬‫معتقدند‬‫کردن‬‫ی‬ ّ‫کم‬،‫ریسک‬‫شأن‬‫ها‬‫آن‬‫نزد‬‫رقبا‬
‫را‬‫پایین‬‫برد؛‬‫می‬‫این‬‫بهانه‬‫خود‬‫تواند‬‫می‬‫مانع‬
‫بزرگی‬‫برای‬‫گزارشگری‬‫درست‬‫باشد‬.
‫حسابداری‬‫احتمال‬-‫محور‬‫منافع‬‫زیادی‬‫به‬‫بار‬
‫آورد‬‫می‬‫و‬‫مکتبی‬‫در‬‫حسابداری‬‫از‬‫این‬‫نوع‬‫کار‬
‫حمایت‬‫کند‬‫می‬.
‫در‬‫گزارش‬2012،ACCA«‫حسابداری‬‫صمیمی‬»‫یا‬
«‫حسابداری‬‫بااطمینان‬»(confidence accounting)‫را‬‫مطرح‬
‫کند‬‫می‬.

19. ‫آیند‬‫ۀ‬‫ریسک‬ ‫گزارشگری‬
‫در‬،‫تئوری‬‫استانداردشدن‬‫بیشتر‬‫دهی‬‫گزارش‬
‫ریسک‬‫مطلوب‬‫است‬‫و‬‫در‬‫آینده‬‫اتفاق‬
‫افتد‬‫می‬.
‫آیا‬‫وضع‬‫مقررات‬‫در‬‫این‬‫حوزه‬‫باید‬‫ادامه‬
،‫یابد‬‫یا‬‫مسئله‬‫به‬‫استانداردها‬‫و‬
‫بندی‬‫جمع‬‫حرفه‬‫سپرده‬‫شود؟‬
‫آیا‬‫در‬‫حوز‬‫ۀ‬،‫ریسک‬«‫استاندارد‬
‫المللی‬‫بین‬»‫کاربرد‬‫بیشتری‬‫دارد؟‬‫آیا‬‫در‬
‫این‬‫زمینه‬best practice‫المللی‬‫بین‬‫وجود‬
‫دارد؟‬
‫آیا‬‫دهی‬‫گزارش‬‫ریسک‬‫در‬‫آینده‬‫باید‬‫زودتر‬
‫از‬‫سالیانه‬‫باشد؟‬‫فصلی‬‫و‬‫ماهه‬‫شش‬
‫گزارشگری‬‫ریسک‬‫در‬‫لحظه‬(real time)‫؛‬‫یعنی‬
‫اگر‬‫ریسک‬‫بزرگی‬‫حادث‬،‫شد‬‫باید‬‫بالفاصله‬

20. ‫گیر‬‫نتیجه‬
‫ی‬
‫باید‬‫به‬‫دنبال‬‫بهبود‬‫گزارشگری‬‫ریسک‬‫بود‬.
‫گزارشگری‬‫ریسک‬‫قطعا‬‫در‬‫مراحل‬‫تدریجی‬‫و‬‫تکاملی‬
‫باید‬‫صورت‬‫گیرد‬.
‫به‬‫دلیل‬‫حساسیت‬‫این‬،‫دهی‬‫گزارش‬‫کنندگان‬‫تهیه‬
‫های‬‫صورت‬‫مالی‬‫تدریج‬‫به‬‫یاد‬‫گیرند‬‫می‬‫که‬‫چگونه‬‫گزارش‬
‫دهند‬.
‫دهی‬‫گزارش‬‫ریسک‬‫در‬‫حال‬‫حاضر‬‫فرمولی‬(‫شابلونی‬)‫است‬
‫و‬‫در‬‫عمل‬‫مقدار‬‫اطالعات‬‫منتشره‬‫بسیار‬‫کم‬‫است‬.
‫افزایش‬‫مقررات‬‫برای‬‫گزارشگری‬‫ریسک‬‫به‬‫رویکرد‬
‫رعایت‬-‫محور‬(compliance- based)‫رسد‬‫می‬‫که‬‫حاصل‬‫آن‬
‫های‬‫گزارش‬‫عمومی‬(‫ژنریک‬)‫است‬.
‫در‬‫این‬‫مسیر‬‫گذاران‬‫سرمایه‬‫و‬‫دیگر‬‫کاربران‬‫و‬
‫ذینفعان‬‫باید‬‫می‬‫درگیر‬،‫شوند‬‫نه‬‫که‬‫این‬‫دائما‬
‫قوانین‬‫و‬‫مقررات‬‫جدید‬‫وضع‬‫شود‬.
‫گزارشگری‬‫ریسک‬‫مناسب‬‫به‬‫گذاران‬‫سرمایه‬‫اعتماد‬

21. 21