1. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
De RosBeiaardroute
1. Plaats - adres
Stadhuis - Grote Markt Dendermonde 9200
Sint-AlexiusBegijnhof 11-24-25 Dendermonde9200
Vleeshuismuseum –Grote Markt 32 Dendermonde9200
De VlasmarktDendermonde 9200
De Hollandse Kazerne- Kazernestraat17,Dendermonde 9200
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten!Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
51°01'51.8"N 4°05'54.0"E (Stadhuis)
51°01'53.1"N 4°05'52.6"E (Vleeshuismuseum)
51°01'36.9"N 4°05'49.7"E (Sint-AlexiusBegijnhof)
51°01'57.5"N 4°05'54.9"E (De Hollandse Kazerne)
51°01'45.1"N 4°05'56.4"E (Vlasmarkt)
3. Korte omschrijving
De leerlingengaande geschiedenisvande stadDendermonde ontdekkenviade verschillende museaen
activteiteninde stad.De leerlingengaanverdeeldwordeningroepjesengaaningroepopzoeknaarde
verschillendelocatiesa.d.h.v.eenkaartvande directe omgeving (meteenvolwassenbegeleiderbij elk
groepje).De leerlingenzulleneenbezoekbrengenaanhetstadhuis,hetSint-AlexiusBegijnhof, De Hollandse
Kazerne enhetVleeshuismuseum. Onderwegnaarde locatiesmoetenze ookfoto’snemenvande stad.
4. Doelgroep
3de
graad.
5. Tijdsduur
160 minuten - 30 minuten verplaatsing(heenenterug)
De activiteitduurt120 minuten
6. Eindtermen
Mensen maatschappij
2. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
3.1.De leerlingenkunnende tijddie ze nodighebbenvooreenvoorhenbekendebezigheidrealistisch
schatten.
3.8.De leerlingenkunnenaande handvaneen voorbeeldillustrerendateenactuele toestand,die voor
kinderenherkenbaaris,endie doorde geschiedenisbeïnvloedwerd,vroegeranderswaseninde loopder
tijdenevolueert.
3.9.°De leerlingentonenbelangstellingvoorhetverleden,hedenende toekomst,hierenelders.
4.13De leerlingenkunneneenatlasraadplegenenkunnenenkelesoortenkaartenhanterengebruikmakend
van de legende,windrichtingenschaal.
Wetenschapentechniek
2.5.De leerlingenkunnenillustrerendattechnische systemenevoluerenenverbeteren.
Sociale vaardigheden
1.2.De leerlingenkunneninomgangmetanderenrespectenwaarderingopbrengen.
7. Leerinhoud
Sint-Alexiusbegijnhof
De bewonersvanhetSint-Alexiusbegijnhofwerdenbegijntjesgenoemd.
De begijntjeshieldenzichbezig methetmakenvanbroodenopenhoudenvaneenherberg.
De begijntjeswarenallemaalnonnendiebij elkaarleefde inhetSint-Alexiusbegijnhof.
De begijntjeswarenChristelijkgelovigen.
In de huizenvande begijntjesvindje de voorlopersvande keukendie we vandaagkennen.
Sjoelbakkenwaséénvande oude caféspelen.
Het Vleeshuismuseum
De scheepskopwerdgevondeninAppelsenkomt uitde 4e-6e eeuw.
Eenknaptand,ishet dierdatje angstaanjaagt opkatuit.
Het Vleeshuismuseumwerdvroegergebruiktals hal voorlokale beenhouwers,die enkelhierhun
vleeswarenaanparticulierenverkochten.
In de Sint-Onolfspolderwasereenmammoetgevondendie 28.000 jaar geledenleefde.
Hollandse Kazerne
De sage van hetRos Beiaard.
De sage van hetRos beiaardisniet echtgebeurd.
Het verhaal vanvroegerheeftnogveel betekenisvandaagvoorde Dendermondenaren.
Het liedvanhetRosBeiaard.
Stadhuis Dendermonde
Het stadhuisvanDendermondewerdbelaagddoorbommeninde 1ste wereldoorlogenditkanje nog
steeds zien.
De Bellemanisde voorlopervande papierkrant.Deze verkondigdehetnieuwsmetzijnluide stem.
Het stadhuiszitvol metoude schilderijen,voorwerpen…uitde geschiedenisvanDendermonde.
Sociale vaardigheden
Rollenkunnenhelpenbij hetefficient samenwerkeningroepen.
Om samente werkenmoetheeftiedereeneentaak,zodatiedereenzijnsteentjebijdraagt.(zie
rolkaarten)
Kaarten
Om snel naareenandere plekte gaanmoetje de kortstmogelijkewegnemen.
Viaeenkaart kanje je gemakkelijk verplaatsenenweetje welke wegje uitmoet.
3. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
8. Lesdoelen
Sint-Alexiusbegijnhof
1. De leerlingenkunnende elementeninde begijnjteshunhuizenopsommen(Zieleerinhoud).
2. De leerlingenleggenuithoe hetlevende begijntjeseruitzagenhoe deze verschiltmet vandaag.
3. De leerlingenleggenuitwatje allemaal vroegerkondoeninhetcafé vande begijntjes.
Het Vleeshuismuseum
4. De leerlingennoemenenkelevoorwerpenopdie gevondenwerdeninDendermondeenwaareen
belangrijkewaarde aangehechtis.
5. De leerlingenleggende functie vanhetvleeshuismuseumuitvroegerenvandaag.
Hollandse Kazerne
6. De leerlingenkunnnenhetverhaal vanhetRosBeiaardvertellen.
7. De leerlingenzingenmee methetliedvanhetRosBeiaard.
8. De leerlingenvertellenhoe hetverhaal van hetRosBeiaardinvloedheeftopvandaag.
Stadhuis Dendermonde
9. De leerlingenverklarenwatermethetstadhuisisgebeurdinde 1ste wereldoorlog.
10. De leerlingenverklarenwateenBellemanisenmetwatje dat kan vergelijken.
11. De leerlingennoemenenkelevoorwerpenopdie te zienwareninhetstadhuis.
Sociale vaardigheden
12. De leerlingenkunnende rol die ze gekregenhebbencorrectuitvoeren.
Kaarten
13. De leerlingenstippelenzelf eenroute uittussen2opvoorhandbepaalde plaatsenaande handvan een
kaart van hetcentrumvan Dendermonde.
14. De leerlingenschattende tijddie ze nodighebbenomzichte verplaatsenzelfstandiginaande hand van
eenkaart,eenschaal en eenhorloge.
9. Materiaal
Materiaal voor de leerkracht
Gsm waar de leerlingenje mee kunnen bereiken.
Werkblaadjes.
Tekst+ afbeeldingen:OnsRosvoordummies.
Materiaal voor de leerlingen
Klemborden(4x).
Potloden(4x).
1 rugzakper groep.
Horloge.
Kaart Dendermonde centrum(4x).
1 opgeladengsmpergroepje.
Fluohesjes(20x).
Rolkaartjes.
Pennenzak.
1 iPadpergroep.
Materiaal voor de locaties
Sjoelbak.
Eenkleedvanbegijntjes.
De werkbladen(16x).
4. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
10.Organisatie
Voorde uitstap
De leerlingenwordenreedsverdeeldin 4groepenvan5 leerlingen.Elke leerlingkrijgtookeenrol mettaken
die hij/zij moetuitvoerentijdensde uitstap.De afsprakenwordenmedegedeeldaande leerlingen.
Tijdensde uitstap
We vertrekkenom12:50 op de school engaan richtingde Vlasmarkt.Eensopde Vlasmarkt wordenmetde
leerlingenalleafsprakennogeensoverlopenenbeantwoordeneventuelevragen.We herhalenduidelijkdat
de begeleider(oudervanleerlingen,4nodig) die mee isnietmaghelpeneneralleenisomeenoogje inhet
zeil te houden. Erzijn4 locatiesinde stadwaar de leerlingennaartoe moetengaan.Elkgroepje gaatnaar een
andere locatie.Ze gaannaar die locatie dooreenkaartte gebruiken.Elkgropepje krijgteenhalfuuromnaar
deze locatie te gaanen de vragente beantwoorden. Naeenhalfuurmoetje bijnaof onderwegzijnnaarde
volgende locatie.Hiermoetende tijdsbewakersdusgoedrekeningmee houden.De volgendelocatie kunnen
ze verkrijgenbij de medewerkersvande museaof vanmij.Opde locatieslerenze onze stadkenne nmethaar
rijke geschiedenis. We benadrukkendatze heel voorzichtigmoetenzijninhetverkeerendatze me altijd
kunnenbereieknmetde gsmdie ze meehebbenmetde leerkrachtzijnnummererin.Ze vertrekkenom13:10
eniedereenkeertterugom15:10.
Na de uitstap
Hiernawordter nog eenklasgesprekgehoudenoverde excursieenwordende antwoordenoverlopen.
Tipsvoor de leerkracht
Vooreenvlotvertrekoverloopje bestopvoorhandhetverloopmetde leerlingen.Hierbijwordterbest
afgesprokenom12:45 aan de klas.Hiernawordende fluohesjesaangedaanenneemtde materiaalman
de rugzak methetnodige materiaal:iPad,pennenzak,klembordje,kaart....Deze rugzakwordtbetervoor
de middagpauze gemaaktzodaterniette veel tijdverlorengaat.
Op voorhandverdeleninheterogenegroepen.Ookelklidvande groepkrijgteenrol toegewezen.
Kondigde afsprakenookopvoorhandaan enherhaal deze lateropde Vlasmarkt(centrale post) aande
leerlingen.
Wanneerwe onderwegzijnenophetcentrale puntzijnzegdanwelke puntenonderweggevaarlijk
kunnenzijnenwaarze dusextravoorzichtigmoetenzijn.
Voorde leerlingenvertrekkennogeensbenadrukkendatze 30 minutenhebbenbij elkelocatie +hun
verplaatsing.Benadrukookdatde leerlingzekerom15:10 terugop de Vlasmarktmoetenzijn.
Geef ookje telefoonnummeraande personenvande museaende begeleiders.Zodatze je zekerkunnen
contacteren.
17. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
2. Het RosBeiaard.(2015, august5). Geraadpleegdopapril 14, 2020, via
https://www.volksverhalen.be/Dendermonde_HetRosBeiaard+
3. Historiek.(n.d.).GeraadpleegdopApril 15,2020, via https://www.rosbeiaard.be/lcp-thema-rosbeiaard
4. Kazerne.(z.d.).Geraadpleegdopapril 15,2020, via https://www.dendermonde.be/product/865/kazerne#
5. Michielsen,L.(2020, Februari 18). DENDERMONDE – GEWELFDE KAZERNE.Geraadpleegdopapril 15,
2020, viahttps://belgiummilitary.wordpress.com/lijst-van-militair-vastgoed-met-specifiek-militair-
gebruik-na-1830-alfabetisch-per-gemeente/dendermonde-termonde/dendermonde-gewelfde-kazerne/
6. Sarens,N.(z.d.).OnsRosvoor dummies.Geraadpleegdopmaart22, 2020, via
https://www.rosbeiaard.be/product/2385/ons-ros-voor-dummies
7. Sint-AlexiusbegijnhofmetBegijnhofmuseumenMuseumvoorVolkskunde.(z.d.).Geraadpleegdopmaart
21, 2020, viahttps://www.toerismedendermonde.be/product/546/sint-alexiusbegijnhof-met-
begijnhofmuseum-en-museum-voor-volkskunde
8. Stadhuis:Belfortenprachtigvernieuwde Lakenhalle.(z.d.).Geraadpleegdopmaart21, 2020, via
https://www.toerismedendermonde.be/product/689/stadhuis-belfort-en-prachtig-vernieuwde-
lakenhalle
9. Vleeshuismuseum.(z.d.).Geraadpleegdopmaart22, 2020, via
https://www.toerismedendermonde.be/product/679/vleeshuismuseum
10. Werkenmetrollen.(n.d.).Geraadpleegdop april 14, 2020, via
http://cooperatieflerenolo.weebly.com/werken-met-rollen.html
11. Wikipedia-bijdragers.(2020c,April 16). RosBeiaard(Dendermonde).Geraadpleegdopapril 16,2020, via
https://nl.wikipedia.org/wiki/Ros_Beiaard_(Dendermonde)
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Achtergrond infolocaties:
Sint-Alexiusbegijnhof
Het Sint-Alexiusbegijnhof werdgestichtin1288. Het is eentypischpleinbegijnhof meteen
trapeziumvormigbinnenpleinenteltnu61 huisjeseneenkerk.Inde hoogdagen,eind17e eeuw,
verblevenermeerdan200 begijnen!
Met hetoverlijdenvangrootjuffrouwErnestine De Bruyne verdweenin1975 het laatste begijntje uithet
Dendermondsestadsbeeld.Omde herinneringaande begijnenniette latenverlorengaan,werd
overgegaantotde oprichtingvaneenbegijnhofmuseum, momenteelgespreidoverde huisjes11 en25.
In 1998 werdhetSint-Alexiusbegijnhof doorUNESCOgeklasseerdalsWerelderfgoed.
Het begijnhofistoegankelijkvan7tot 21 u.
In 1983 opende heteerste luikvanhetMuseumvoorVolkskunde zijndeureninde overblijvendekamers
van de woningvan de grootjuffrouw(nr.25,H. Begga).
Verspreidoverdrie verdiepingenentalrijkekamers,makenwe hierkennismethetlevenvanalledag
zoalsdat zichin de 19e enbegin20e eeuw afspeelde:hethuishouden,de behuizing,hetwerk,de
ontspanning.Kortom, hetlevenzelf.
Brengop de gelijkvloerse verdiepingeenbezoekje aanCafé Santé,eengereconstrueerde oude herberg
gevuldmetherinneringenaancaféspelenengetuigenissenvande typische streekbiertjesvan
Dendermonde.
Aangezienelke begijnenwoningbeschikte overeeneigenmoes- enkruidentuintjewerdenkelejaren
geledenookrondomhetMuseumvoorVolkskunde eenkleineboomgaardmetkruidentuinaangelegd,
aansluitendopde siertuinvanhetBegijnhofmuseum.
Vleeshuismuseum
18. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
In hetVleeshuismuseumopde Grote Markt komtu alleste wetenoverde oudste geschiedenisvan
Dendermonde.Eenechte mammoet,archeologischevondsten,oude documenten,eencollectiehand- en
vuurwapens,elementenuitvroegere RosBeiaardommegangen….
Het huidige Vleeshuiswerdgebouwdtussen1460 en 1462 opdezelfde plaatsvanzijnvoorgangeruit
1293. Op hetgelijkvloersbevondzichde hal voorde lokale beenhouwers,die enkel hierhunvleeswaren
aan particulierenmochtenverkopen.
In de loopdereeuwenheefthetVleeshuisdienstgedaanalsvlees- enlakenhalle,schepenhuis,vierschaar,
gevangenis,gildekamer,toneelzaal enwachtlokaal.In1862 verdwenende laatste 'vleesbanken'enwerd
de ruimte omgevormdtoteenoverdektegroentenmarkt.Opheteinde vande 19e eeuw werdhet
gebouwgrondiggerestaureerddoorEdouardBouwens.Sinds1899 fungeerthetVleeshuisals
oudheidkundigmuseum.
Op de zolderverdiepingkomtmenooginoog te staan metde grootste blikvanger:hetca.28.000 jaar
oude,bijnaintacte geraamte vaneenmammoet!Deze 'oudsteinwoner'werdtijdenszandontginningenin
de Sint-Onolfspoldergevondenin1968.
Eentweede uitzonderlijke archeologischevondstwasde houten‘scheepskop’die dateertuitde 4e tot 6e
eeuw.Hetorigineel,in1934 opgebaggerduitde Schelde nabij Appels,bevindtzichnuinhetBritish
MuseuminLonden.Deze vondstisnogsteedsergomstreden.Gaathetom eenscheepskopof een
meubelonderdeel?IshetvanSaksische of vanMerovingische oorsprong?De expertenzijnheternog
steedsnietovereens!
Ookvondstenuitde metaaltijdenende Romeinse periodekomenaanbod.De toevallige ontdekkingvan
eenMerovingischgrafveldopde Zwijvekekoutervultdezezaal aanmeteenuitgebreide collectie
grafgiften:prachtigriembeslag,glazenkralenenmantelspelden.
Op de eerste verdiepingwerpenwe onsinde middeleeuwse stadsontwikkeling,hetdagelijkslevenende
economie.Hetmilitaire verledenvanDendermonde enhaarbelangrijke functie alsregionaal
marktcentrumwordengeschetst.
Op de gelijkvloerse verdiepingwordenenkelerelictenbewaarddieverbandhoudenmethetlokale
gildelevenende ommegangen.Staooginoog metde 18e-eeuwse kemel of hetpaardzonderstaart!
Bewondereenkruisboogof eenzilverenereteken.
Hollandse Kazerne
Langs de Noordlaanligthetimposante historischekazernegebouw,waarondermeerhetRosBeiaard
staat.
De VestingDendermonde,doorde Nederlandersgebouwd,isgelegenopde rechteroevervande Schelde
op de samenvloeiïngmetde Denderenvormtzoeenflank-bedreigingvooreenvijand die tegende Rupel-
Dijle-Demer-lijnzouopereren.
In hetlaatste kwartvan de 19de eeuwwerdde kazerne geleidelijkuitgebreidtotde huidige bebouwing,
die grotendeelsaangelegdwerdbovende intussenoverwelfde randgrachtenentennoordwestenvande
hoofdingang.
Na de declasseringvanDendermondealsvestingwerkin1906, bleef de kazerne ingebruikvoorhet
plaatselijke garnizoentot1968.
Beginvande jaren1970 werdhetkazernegebouw ingebruikgenomendoorde Technische Dienstvande
stad endoor verschillende dienstenvanjustitie,waartoe ookenkele verbouwingenplaatsvonden.De
gebouwenzijngeklasseerdalsbeschermdmonumentbij MBvan 24.06.1994.
StadhuisDendermonde
De voormalige Lakenhalle iseenjuweeltje vanVlaamsemiddeleeuwsebouwkunst datinhetgracieuze
kadervan de Grote Markt werdopgetrokken.Vooral tijdensde zomermaandenziethetStadhuiser
prachtiguit,getooidmetde elf heraldischevlaggenenversierdmetkleurrijke bloemen.
19. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
In hetStadhuiskande bezoekerkennismakenmethet prachtige interieurende talrijkeschilderijenvan
de Dendermondse schilderschool.
Het Belfort,datin1999 door UNESCObeschermdwerdalsWerelderfgoed,herbergtsedertde 16e eeuw
eenbeiaard.
Het Belfortherbergtsedertde 16e eeuw eenbeiaard.Aanvankelijk(1378) werdende aan eenuurwerk
gekoppelde uurklokenweversklokvooral gebruiktvoorhetregelenvande werkdag.De in1526
geleverdehorlogewasdaarvoorzelfsvoorzienvaneenbeelddathetuursloegenvan eenspel vanzes
klokken.Hetklokkenspelwerdin1548 uitgebreidtot15 klokkenentussen1732 en1825 tot 40 klokken.
Dit allesgingverlorenin1914.
Op de eerste verdiepingbevindenzicheenaantal historische zalenmeteenprachtige kunstcollectie.De
eerste stappennaareen'Museumvoor Schoone Kunsten'werdengezetin1875, toenhet stadsbestuur
enkele schilderijenaankochtvanCharlesHermans,JanVerhas,AdrienHeymans,JacquesRosseels,Joseph
Théodore CoosemansenFranzVinck.Nadienwerddeze collectie opgeregelde tijdstippenuitgebreid.Met
uitzonderingvanenkeleportrettenenhistoriestukkenvande handvanFrans enJan Verhas,PietVander
Ouderaa,PieterFransDe Beule enHenryDe Noble,behorende meesteschilderijentotde
'Dendermondse School',eenkunstrichtingwaarvande schildershoofdzakelijkde landschapsschilderkunst
beoefenden.
Ros Beiaardommegang
De RosBeiaardommegangvindtzijnoorspronginde religieuze processiesdie inde Middeleeuwendoor
de stratenvan Dendermonde trokken.Sindsde 15e eeuw werdenaandeze processiessteedsmeer
wereldse elemententoegevoegd,waaronderreuzenfiguren.Dankzij de verspreidingvaneenpopulaire
sage,vondenookhetRos Beiaardende VierHeemskinderenhunwegnaarDendermonde.Het
heldhaftige Rosgroeide sindsdienuittotde hoofdrolspelervanzijneigenommegang.Dezeissinds2005
door UnescoerkendalsImmaterieel Cultureel Erfgoedvande Mensheid.
De RosBeiaardommeganggaatnuelke 10 jaar door enis ietswaaralle Dendermondenarennaar
uitkijken.De oorspronkelijkdatumvoorditvolksfeestwas24 mei 2020 maar door hetuitbrekenvan
Covid-19werdde ommeganguitgesteldnaar30 mei 2021.
Handig om te weten
Vleeshuismuseum
Adres:Grote markt 32
Openingsuren: Dinsdag– Vrijdag:9u30 tot 12u00 – 13u tot 18u
Zaterdagen zondag:13u tot18u
Gratis toegang
Sint-Alexiusbegijnhof
Adres:Sint-Alexiusbegijnhof 11-24-25
Openingsuren: dinsdag– vrijdag:9u30 tot 12u00 – 13u tot 18u
zaterdagenzondag: 13u tot 18u
Gratis toegang
StadhuisDendermonde
Adres:Grote Markt
