1. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Sporen van het verleden
https://view.genial.ly/6050725fd5eff00d6ee556e6/guide-omgevingsboek
1. Plaats - adres
De muziekkiosk op het plein in Zwijnaarde
Dorpsstraat 6, 9052 Gent
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten! Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
51.00040100972623, 3.71644177420847
3. Korte omschrijving
De activiteit gaat over het verkennen van erfgoed, de muziekkiosk. De leerlingen staan stil bij het verleden,
heden en de toekomst. Ze staan stil bij erfgoed en waarom het belangrijk is. De leerlingen doen een muzische
opdracht rond het doel van de muziekkiosk.
4. Doelgroep
Klas 6A van de Sint-Vincentiusschool Zwijnaarde
Deze omgevingsactiviteit is gemaakt voor het zesde leerjaar. Deze activiteit kan ook geschikt zijn voor het
vijfde leerjaar. Stel dat je deze activiteit wilt doen met de tweede graad, doen zou je de oefeningen op het
werkblad kunnen aanpassen en de muzische opdracht kunnen veranderen.
5. Tijdsduur
100 minuten
De 100 minuten zijn als volgt ingedeeld;
- Voordat we naar de kiosk gaan, krijgen de kinderen 10 minuten een voorbeschouwing.
- Ik voorzie 5 minuten om de leerlingen klaar te maken voor vertrek. Dit wil zeggen jas aandoen, fluohesjes
aandoen, materiaal nemen, naar het wc gaan en in de rij gaan staan.
- Het is ongeveer 6 minuten stappen naar de kiosk. Ik heb in het totaal 15 minuten voorzien om ons zowel
heen als terug te verplaatsen.
- Ik voorzie 60 minuten voor de activiteiten die we daar gaan doen. 30 minuten voor de muzische activiteit en
30 minuten voor de activiteit rond mens en maatschappij.
- Als laatste voorzie ik nog 10 minuten nabeschouwing in de klas nadat we terug op school zijn.
6. Eindtermen
Mens en maatschappij (tijd)
- 3.9.°
De leerlingen tonen belangstelling voor het verleden, heden en de toekomst, hier en elders.
- 3.8.
De leerlingen kunnen aan de hand van een voorbeeld illustreren dat een actuele toestand, die voor
kinderen herkenbaar is, en die door de geschiedenis beïnvloed werd, vroeger anders was en in de
loop der tijden evolueert.
2. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Muzische vorming
(Muziek)
- 2.2
De leerlingen kunnen improviseren en experimenteren, klankbronnen en muziekinstrumenten
uittesten op hun klankwaarde en in een muzikaal (samen)spel daarvan gebruik maken.
- 2.4
De leerlingen kunnen genieten van zingen en musiceren en dit gebruiken als impuls voor nieuwe
muzikale spelideeën of andere aanverwante expressiewijzen.
(Attitudes)
- 6.1°
De leerlingen kunnen blijvend nieuwe dingen uit hun omgeving ontdekken.
7. Leerinhoud
- Vroeger was de muziekkiosk zeer populair. Sinds enkele jaren worden deze bijna niet meer gebruikt.
- Erfgoed is alles wat we overerven van vorige generaties en wat we het bewaren waard vinden voor
volgende generaties. Voorbeelden: postkaartjes, gebouwen, ...
- De muziekkiosk is een voorbeeld van materieel erfgoed.
- Het is belangrijk om erfgoed te bewaren omdat anders alle zaken van het verleden verdwijnen aangezien
die zaken zeldzaam zijn.
- In interactie gaan over erfgoed door opzoek te gaan naar een antwoord op vragen zoals
- Welk verhaal zit hier achter? Gebouwd om muziek in te maken.
- Hoe gaat het er in de toekomst uitzien? Terug gebruiken, uitzicht veranderen, ...
- Wie heeft dit gebouwd? In opdracht van burgemeester Baron Ad. della Faille d'Huysse
- Wat is het doel? Om overdekt muziek te kunnen maken.
- Wanneer is dit gebouwd? 1903
- Hoe is het versierd? Gekleurde vloer, regelmatige veelhoeken in ijzerwerk, gekleurd dak,
bloembakken, ...
- Doel vandaag? Schuilen tegen de regen en soms nog voor muziek.
- Body percussie is muziek maken met het lichaam. Dit kan door te knippen in de vingers, te stampen met
de voeten, te klappen in de handen, wrijven in de handen, te springen, op je been te slaan, ...
- Dynamiek: hoe stil of hoe luid de muziek is.
- Tempo: hoe snel of hoe traag de muziek is
8. Lesdoelen
De leerlingen kunnen ...
1. verklaren hoe de muziekkiosk vroeger gebruikt werd tegenover nu.
2. uitleggen wat erfgoed is.
3. een reden opsommen waarom we erfgoed bewaren.
4. vragen beantwoorden over de muziekkiosk.
5. body percussie uitvoeren met daarin verschil in tempo en dynamiek.
9. Materiaal
Geef hier aan welk materiaal je nodig zal hebben...
De leerkracht:
- Een fluohesje
- Een horloge
- Een timer op de gsm
3. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Per leerling:
- Een werkblad
- Een fluohesje
- Een schrijfplankje
- Een stylo
- Kleurpotloden
10.Organisatie
Afspraken met de leerlingen...
- We stappen met twee naast elkaar.
- Je sluit steeds goed aan.
- We blijven op het voetpad stappen.
- Je mag babbelen onderweg maar niet spelen.
- Je verlaat de groep niet zonder toestemming.
- Je blijft gedurende de opdrachten in de cirkel met de beukenbomen.
- Wanneer ik aan het praten ben, luister je en blijf je stil.
- Je werkt samen met de leerlingen uit jouw groep.
- Iedereen vult het werkblad in.
- Je draagt jouw fluohesje tijdens alle opdrachten.
- Je controleert of je al jouw materiaal terug mee hebt naar school.
- Bij aankomst aan de kiosk gaan jullie voor mij in jullie groepje gaan zitten.
- We moeten in het totaal 2 keer oversteken. je wacht steeds aan de hoek van de straat en na het
oversteken op de plaats waar ik je vraag te wachten.
Tips voor de leerkracht
- Maak op voorrand een groepsverdeling.
- Zeg de groepsverdeling tegen de leerlingen voordat jullie vertrekken. Zo kunnen de leerlingen bij
aankomst direct bij hun groep gaan staan.
- Zet elk groepje aan een andere boom rond de kiosk zodat ze niet samen kunnen werken met andere
groepjes.
- Spreek een signaal af zoals op een fluitje blazen, in de handen klappen, ... als de leerlingen moeten
verzamelen of om te laten weten dat de tijd om is van een bepaalde opdracht.
Handig om te weten ...
- Langs het plein passeren er veel auto's.
11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
Inleiding
De leerlingen gaan eerst in de klas naar enkele voorwerpen en foto's kijken die de juf heeft meegebracht.
De leerlingen stellen vast dat dit voorbeelden van erfgoed zijn.
Nadien komen we samen tot een definitie.
Vervolgens beantwoorden we de vraag 'Waarom is het belangrijk om erfgoed te bewaren?'
Voordat we vertrekken, kijken we ook nog naar een filmpje rond body percussie.
Activiteit details onthouden
• De leerlingen gaan in hun groep gaan zitten en kijken naar een bepaald deel van de kiosk. Elk groepslid
heeft een nummer gekregen.
4. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
• De leerkracht laat de leerlingen 1 minuut kijken naar de kiosk. Ze moeten zoveel mogelijk zaken
waarnemen.
• Na 1 minuut, zegt de leerkracht een nummer. Deze leerling mag zijn ogen open houden. De andere van
het groepje sluiten hun ogen. Vervolgens stelt de leerling met de ogen open een vraag aan de andere
groepsleden, zoals 'Welke kleur heeft de vloer?". De andere leerlingen moeten proberen het juiste
antwoord te zeggen zonder te kijken.
• Nadien gaat de groep naar een andere kant van de kiosk. De opdracht begint opnieuw.
Informatie terug vinden:
• De leerlingen gaan met hun groepje gaan neerzitten een eindje van de kiosk, bijvoorbeeld aan een
beukenboom. Ze krijgen een werkblad van de leerkracht.
• Op het werkblad staan er 5 vragen. De leerlingen moeten in groep 10 vragen formuleren van zaken die zij
graag willen weten over de kiosk. Nadien overlopen ze de vragen en gaan met elkaar in gesprek over het
mogelijke antwoord. De leerkracht loopt rond en biedt ondersteuning waar nodig. De leerkracht stelt ook
aan elk groepje de vraag 'Welk soort erfgoed is de kiosk?'
• Vervolgens is het tijd om de informatie te gaan verzamelen. De leerlingen moeten een ID
(=identiteitskaart) aanvullen voor de kiosk. Ze moeten hierbij kijken naar de kleuren en vormen die ze
terug vinden. Maar ook het bouwjaar, de omgeving, ... gaan ze moeten zoeken. Nu mogen ze wel rond de
kiosk lopen en erop. Ze mogen alle informatie die ze kunnen terug vinden op de kiosk gebruiken.
• Als laatste opdracht denken de leerlingen na over hoe het gebouw er zou uitzien in 2200. De leerlingen
denken hierover na en tekenen dit op hun blad. met kleurpotloden.
• Nadien roept de leerkracht de leerlingen samen en vraagt enkele leerlingen om een vraag te zeggen die
ze hebben geformuleerd bij de eerste vraag. Ze vraagt ook naar enkele elementen uit de ID zoals het
bouwjaar, de functie nu en vroeger, ... maar voornamelijk de zaken die niet iedereen heeft gevonden. De
leerkracht vraagt ook altijd waar ze de informatie hebben gevonden. De leerkracht vraagt vervolgens nog
eens aan de leerlingen welk soort erfgoed dit is.
Body percussie
• De leerkracht legt de link naar het feit dat de functie van een muziekkiosk is om er muziek in te maken.
Maar we hebben geen instrumenten bij, wat kunnen we nog gebruiken? We gebruiken ons lichaam. De
leerkracht legt de link naar het filmpje in de inleiding.
• De leerkracht legt uit dat de leerlingen in dezelfde groepjes van de vorige opdracht een stukje body
percussie gaan maken. Ze moeten in dat stukje verschillende tempo's en dynamieken doen. De leerkracht
laat een leerling uitleggen wat dynamiek en tempo is.
• De leerlingen gaan het verschil in dynamiek nog eens ondervinden door een kleine opdracht. De
leerlingen klappen in hun handen en kijken naar de leerkracht. De leerkracht haar hand staat op
navelhoogte. Wanneer deze haar hand naar omhoog doet, moeten de leerlingen steeds luider beginnen
klappen. Wanneer deze haar hand naar omlaag doet, moeten de leerlingen steeds stiller klappen.
• De leerlingen doen dezelfde oefening nog eens maar nu met tempo. Hoe hoger de leerkracht haar hangt
brengt, hoe sneller ze stampen. Hoe lager de leerkracht haar hangt brengt, hoe trager ze moeten
stampen.
• Nadien gaan ze in hun groepjes aan de slag. De leerkracht gaat van groepje naar groepje en helpt indien
nodig.
• De leerlingen tonen elkaars werk. De leerlingen die de body percussie aan het doen zijn, staan in de kiosk.
9. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
13.Bronnen
C. Bogaert. (1983). Dorpsstraat. Geraadpleegd op 2 augustus 2021 via
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/3335
Erfgoed Brabant. (z.j.). Erfgoededucatie De kernbegrippen uitgelegd [Online video]. Geraadpleegd op 2
augustus 2021 via https://www.youtube.com/watch?v=MRX2JvmBGQA
Erfgoedcellen.be. (z.j.). Wat is erfgoed?. Geraadpleegd op 2 augustus 2021 via
https://www.erfgoedcellen.be/wat-is-erfgoed/
FARO. (z.j.). Erfgoeddag. Geraadpleegd op 2 augustus 2021 via https://www.vlaanderen.be/cultuur-sport-en-
vrije-tijd/erfgoed/erfgoeddag
Harmonieaurora. (2012, 7 juni). Concert in Parc du Contades - Muziekstuk 3 [Online video]. Geraadpleegd op
2 augustus 2021 via https://www.youtube.com/watch?v=iZ2pqHCPtaI
Muziekkoepel. (14 mei 2020). Geraadpleegd op 2 augustus 2021 via
https://nl.wikipedia.org/wiki/Muziekkoepel
The percussion show. (2012, 8 oktober). THE PERCUSSION SHOW Presents : Body Percussion [Online
video]. Geraadpleegd op 2 augustus 2021 via https://www.youtube.com/watch?v=sb-2VsE2y-U
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Muziekkiosk
Wat?
Een kiosk is een klein bouwwerk voor muzieksembles, om buiten overdekt te kunnen musiceren.
In een kiosk is er een goede akoestiek voor de muziek.
Het is een aandachtspunt in het landschap.
Je kan er ook schuilen bij slecht weer.
Waar?
Je kan het terug vinden op een plein, in een park, in een tuin of op een pier.
10. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Herkomst?
In de 18de eeuw ontstonden de eerste houten Europese muziekkiosken. Zij volgde het voorbeeld van Chinese
en Osmaanse paviljoens. In de 19de eeuw zag je steeds meer kiosken verschijnen. Dit was de bloeiperiode en
liep door tot het begin van de 20ste eeuw. Bijna alle steden hadden een muziekkiosk. Hierin speelde vooral
fanfares, harmonieën en brassbands. Na de bloeiperiode was er vanaf 1960 een sterke achteruitgang.
Sommige werden wel beschermd als monument.
Opbouw?
- Het is een achthoekige kiosk.
- Deze is gebouwd in 1903.
- De kiosk is opgericht door burgemeester Baron Ad. della Faille d'Huysse.
- De kiosk is een gebouw op een bakstenen voet met achtledig dak van kunstleien op gietijzeren
kolommen verbonden door ijzeren leuningen.
- In de cirkel rond de kiosk staan er beuken.
- Een eenvoudige maar afgewerkte bouw op basis van regelmatige veelhoeken.
Synoniemen?
= een muziekkoepel
= een muziekkiosk
= een muziektent
= een muziekpaviljoen
= een muziekkapel
Weetje
Erfgoeddag bestaat sinds 2001. Het is de eerste zondag na de paasvakantie.
Het is een toonmoment voor het cultureel erfgoed in Brussel en Vlaanderen.
Erfgoed
Wat?
Alles wat we overerven van vorige generaties en wat we het bewaren waard vinden voor de volgende
generaties.
Soorten?
- Onroerend erfgoed: kan je aanraken maar niet verplaatsen, bv. landschappen, gebouwen, ...
- Roerend erfgoed: kan je vastnemen en ook verplaatsen, bv. kunstwerken, foto's, ...
- Immaterieel erfgoed: kan je niet in handen nemen, bv. tradities, ambachten, ...
--> Cultuur erfgoed = roerend en immaterieel erfgoed
+ 2 filmpjes
15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
Nabeschouwing:
De leerkracht kan nog enkele leerinhouden herhalen zoals: Wat is erfgoed? Waarom is het belangrijk? ...
Nadien krijgen alle leerlingen 3 post-its. Op 1 post-it schrijven ze 1 iets wat goed ging tijdens de body
percussie en 1 iets waar ze nog moeten aan werken. Op de tweede post-it schrijven ze 3 dingen die ze hebben
11. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
onthouden over de muziekkiosk. Op de laatste post-it schrijven ze wat ze vinden van erfgoed. Ze hangen de
post-it onder het juiste blad aan het bord.
