5. KOMPETENSI DASAR 1
Menggunakan rumus Sinus dan Cosinus
Jumlah dua sudut dan selisih dua
sudut,untuk menghitung Sinus dan
Cosinus sudut ganda.
5
6. INDIKATOR PENCAPAIAN
1. Menggunakan rumus Cosinus jumlah
dan selisih dua sudut dalam pemecahan
masalah.
2. Menggunakan rumus Sinus jumlah dan
selisih dua sudut dalam pemecahan
masalah.
3. Menggunakan rumus tangen jumlah dan
selisih dua sudut dalam pemecahan
masalah. 6
10. 10
2. Diketahui sin A = cos B =
A dan B adalah sudut-sudut lancip
sin(A – B) =….
Bahasan:
sin(A – B)= sinAcosB – cosAsinB
sinA =
cosA =
5
3
25
7
? ?
A
5
3
3
5
4
5
4
B
cos B =
sin B =
25
7
7
25
24
25
24
11. 11
sin A = cos A =
cos B = sin B =
sin(A – B) =….
= sinAcosB – cosAsinB
= x - x
=
=
5
3
25
7 5
4
25
24
5
3
25
7
5
4
25
24
125
96
125
21
5
3
125
75
12. 12
Jika = maka cos ( + ) = cos( + ) = cos2
cos2 = cos.cos + sin.sin
cos 2a = cos2a – sin2a
= 2cos2a – 1
= 1 – 2sin2a
Rumus
jumlah dan selisih dua sudut
cos( + ) = coscos - sinsin
13. 13
1.
Bahasan:
coscos + sinsin = cos( - )
=
=
=
....
sin
sin
cos
cos 28
13
7
5
28
13
7
5
28
13
7
5
28
13
7
5
sin
sin
cos
cos
)
cos( 28
13
7
5
)
cos( 28
7
)
cos( 4
2
2
1
14. 14
2.
a. –sina.sinb b. cosa.cosb
c. sina.sinb d. 1 – tana.tanb
e. 1 + tana.tanb
....
b
cos
.
a
cos
)
b
a
cos(
15. 15
=
= 1 – tana.tanb jawab d
b
a
b
a
cos
.
cos
)
cos(
b
a
b
a
b
a
cos
.
cos
sin
.
sin
cos
.
cos
b
a
b
a
b
a
b
a
cos
.
cos
sin
.
sin
cos
.
cos
cos
.
cos
16. 16
3. Tentukan
nilai cos56° + sin56°.tan28°
Bahasan:
cos56° + sin56°.tan28°
= cos56° + sin56°.
= cos56° +
0
0
28
cos
28
sin
0
0
0
28
cos
28
sin
.
56
sin
17. 17
= cos56° +
=
=
=
Jadi,
Nilai cos56° + sin56°.tan28° = 1
0
0
0
0
0
28
cos
28
sin
.
56
sin
28
cos
56
cos
0
0
28
cos
28
cos
= 1
0
0
0
28
cos
)
28
56
cos(
0
0
0
28
cos
28
sin
.
56
sin
18. 18
4. Pada suatu segitiga siku-siku
ABC berlaku cosA.cosB = ½.
Maka cos(A – B) =….
Bahasan:
siku-siku ABC; cosA.cosB = ½
maka ΔABC siku-siku di C
C = 90°
A + B + C = 180° A + B = 90°
19. 19
A + B + C = 180° A + B = 90°
A = 90° – B B = 90° – A
cos(A – B)
= cosA.cosB + sinA.sinB
= ½ + sin(90 – B).sin(90-A)
= ½ + cosB.cosA
= ½ + ½
= 1
Jadi cos(A – B) = 1
20. 20
Rumus
jumlah dan selisih dua sudut
tan( + ) =
tan( - ) =
tan
.
tan
1
tan
tan
tan
.
tan
1
tan
tan
21. 21
1. tan 105° = ….
Bahasan:
tan105° = tan(60° + 45°)
o
o
o
o
45
tan
.
60
tan
1
45
tan
60
tan
1
.
3
1
1
3
x
3
1
3
1
3
1
3
1
23. 23
2. Diketahui A + B = 135° dan
tan B = ½. Nilai tan A= ….
Bahasan:
A + B = 135°
tan(A + B) = tan 135°
= -1
= -1
B
tan
.
A
tan
1
B
tan
A
tan
2
1
2
1
.
A
tan
1
A
tan
24. 24
= -1
tan A + ½= -1 + ½tan A
tan A - ½tan A = -1 - ½
½tan A = -1½
Jadi, tan A = -3
2
1
2
1
.
A
tan
1
A
tan
25. 25
3. Jika tan q = ½ dan p – q = ¼π
maka tan p = ….
Bahasan:
p – q = ¼π
tan(p – q) = tan ¼π
= 1
= 1
q
tan
.
p
tan
1
q
tan
p
tan
2
1
2
1
.
p
tan
1
p
tan
26. 26
= 1
tan p - ½ = 1 + ½tan p
tan p - ½tan p = 1 + ½
½tan p = 1½
Jadi, tan p = 3
2
1
2
1
.
p
tan
1
p
tan
33. 33
4. Diketahui A adalah sudut lancip
dan cos½A =
Nilai sin A = ….
Bahasan:
cos½A =
dengan phytagoras
t2 = 2x – (x + 1)
t = √x - 1
½A
√x+ 1
x
2
1
x
x
2
1
x
√2x
t = √x - 1
34. 34
cos½A = sin½A =
sinA = 2sin½A.cos½A
= 2 x x
= Jadi, sin2x =
½A
√x+ 1
x
2
1
x
√2x
t = √x - 1
x
2
1
x
x
2
1
x
x
2
1
x
x
x
2
1
2
x
x
2
1
2
37. 37
2. Diketahui sinx = ½
maka cos 2x =….
Bahasan:
cos2x = 1 – 2sin2x
= 1 – 2(½)2
= 1 – ½
= ½
38. 38
3. Diketahui tan p = ½
maka cos 2p =….
Bahasan:
tan p = ½
cos2p = 1 – 2sin2p
= 1 – 2( )2
= 1 –
=
p
1
2
√5
sin p = 5
1
5
1
5
2
5
3
39. 39
4. Diketahui sudut lancip A
dengan cos 2A =
Nilai tan A = ….
Bahasan:
• cos 2A = 1 – 2sin2A
= 1 – 2sin2A
2sin2A = 1 – =
3
1
3
1
3
1
3
2
40. 40
• cos 2A = 2cos2A – 1
= 2cos2A – 1
2cos2A = + 1 =
tan2A = =
tan2A = ½
A lancip Jadi, tan A = ½√2
3
1
3
1
3
4
2sin2A
2cos2A
3
4
3
2
41. 41
5. Diketahui A adalah sudut lancip
dan cos½A =
Nilai sin A adalah….
Bahasan:
cos A = 2cos2½A – 1
= 2 - 1
= 2 - 1
=
x
2
1
x
2
x
2
1
x
x
2
1
x
x
1
42. 42
cos x = 2 - 1
cos x =
cos x =
Jadi, nilai sin x =
x
1
x
√x2 – 1
x
1
x2
x
1
x
2
1
x
x
2
x
2
2
x
2