Dokumen tersebut membahas tentang adat ambalan, sandi ambalan, dan renungan jiwa dalam gerakan Pramuka. Ia menjelaskan tentang makna dan tujuan adat ambalan, contoh adat yang berlaku, macam-macam sandi ambalan dan renungan jiwa yang digunakan untuk mendidik nilai-nilai kepramukaan di kalangan penegak.
2. Penegak hai penegak, satulah bersatu
Saudara bersaudara, hidup bergembira
Berbakti ya berbakti
Untuk Nusa Bangsa
Berbakti ya berbakti
Itulah sifat persaudaraan kita
3. PENEGAK ADALAH KAUM MUDA YANG
PERKEMBANGANNYA ADA PD KONDISI:
a. Mampu mengungkapkan pendapat dan
perasaannya dengan sikap yg sesuai
lingkungannya
b. Memperkuat penguasaan diri atas dasar
skala nilai dan norma
c. Kehidupan emosinya mulai terintegrasi
dgn fungsi psihis lainnya sehingga lebih
stabil dan lebih terkendali.
d. Berpikir kritis, realistis, rasional dalam ber
pendapat dan tercermin pd pendekatan kul
tural yg masuk lwt perenungan perenungan.
4. ADAT AMBALAN
1. ADAT/TRADISI YG DICIPTAKAN DAN DISEPAKATI
UNTUK DITAATI SEBAGAI TATA NILAI YG DIJAGA
DAN DILESTARIKAN UNTUK DIPEDOMANI DALAM
PERGAULAN KEHIDUPAN DISUATU AMBALAN.
- PENEGAK YG BERPRESTASI DPT DIBERIKAN
PENGHARGAAN, YG MELANGGAR DIBERI
SANGSI.
- PENGGUNAAN BENDA KHUSUS YANG DIYAKINI
DAPAT MEMPERSATUKAN KEKUATAN AMBALAN
SEPERTI : PAYUNG ADAT, TOMBAK,PERISAI DLL
SESUAI KESEPAKATAN AMBALAN.
5. 2. UNTUK MELESTARIKAN ADAT AMBA
LAN MAKA DEWAN AMBALAN HARUS
MEMILIH SEORANG PEMANGKU ADAT
YANG BERASAL DARI ANGGOTA
AMBALAN YANG SENIOR, DAPAT MEN
JAGA KEHORMATAN AMBALAN
SERTA BERPANDANGAN LUAS
SEHINGGA DAPAT MENJAGA ADAT
AMBALAN YANG SUDAH DISEPAKATI
DAN HARUS DITAATI BERSAMA.
6. MACAM MACAM ADAT AMBALAN
SEDIKIT ATAU BANYAKNYA ADAT
AMBALAN TERGANTUNG PADA
MASING MASING AMBALAN, SESUAI
DENGAN KEBUTUHAN DAN
LINGKUNGANNYA.
CONTOH BEBERAPA ADAT AMBALAN
YANG PERNAH ADA DAN BERLAKU DI
BEBERAPA AMBALAN MISALNYA :
7. 1. SAAT PENERIMAAN TAMU AMBALAN MENJADI
CALON PENEGAK.
- YAITU SAAT SEORANG PENGGALANG YANG
SUDAH BERUSIA 16 TAHUN DIHADAPKAN KEPD
DEWAN KEHORMATN UNTUK DIWAWANCARAI
SEHINGGA DK MENETAPKAN BAHWA YBS DITE
RIMA SBG CALON PENEGAK LEWAT UPACARA
PENERIMAAN TAMU, YG SELANJUTNYA PADA
MASA TERTENTU YBS DAPAT MENEMPUH SKU
UNTUK DAPAT MENJADI SEORANG PENEGAK
BANTARA SESUAI ATURAN ADAT YANG BERLA
KU DI AMBALAN TERSEBUT.
8. 2. PELANTIKAN CALON PENEGAK MENJADI
PENEGAK BANTARA.
- CALON PENEGAK YG SUDAH MENYELESAIKAN SKU AKAN
DIDAMPINGI OLEH PENEGAK YG SDH BANTARA/LAKSANA YG
MENGAMATINYA.
- SEBELUM PELANTIKAN, DIMINTA UNTUKMENJALANKAN
TGS SPIRITUAL SPT : BERPUASADAN MEMBACA RENUNGAN
JIWA UNTUK MEMANTAPKAN SEMANGAT DAN TEKADNYA.
- CALON DIMINTA UNTUK MENYUCIKAN DIRI UTKMEMBUANG
HAL-HAL YG NEGATIF DENGAN MEMBASUH KEDUA TANGAN
DAN BERKUMUR-KUMUR, MEMBASUH MUKA, TELINGA LALU
DIKERINGKAN DENGAN HANDUK, DAN HADUK YG MENGAN
DUNG KOTORAN ATAU PERBUATAN NEGATIF TADI DIBUANG.
- PELAKSANAAN PELANTIKAN TIDAK DIDADIRI OLEH CALON
PENEGAK LAIN YANG BELUM DILANTIK.
3. PELANTIKAN PENEGAK BANTARA KE PENEGAK LAKSANA
4. PELEPASAN ANGGOTA AMBALAN MENJADI TAMU RACANA
ATAU
YANG AKAN MEMBAKTIKAN DIRI KEMASYARAKAT
9. PERLENGKAPAN ADAT AMBALAN
1. PUSAKA AMBALAN YAITU BENDA BERSEJARAH
DAN DISEPAKATI SBG PUSAKA ADAT YG DIHADIR
KAN PD UPACARA ADAT AMBALAN DILAKUKAN.
2. BEBERAPA MACAM RENUNGAN JIWA
3. KOSTUM KHUSUS PARA PEMANGKU ADAT
4. BEBERAPA SANDI AMBALAN
5. PERLENGKAPAN UPACARA ADAT, TERMASUK
ALAT ALAT PELANTIKAN DLL.
10. SANDI AMBALAN
DISUSUN OLEH DAN UNTUK PENEGAK
SENDIRI, BOLEH DIARAHKAN PEMBINA
DAN DITETAPKAN SBG MILIK AMBALAN
OLEH PEMANGKU ADAT.
SUMBER UTAMA DALAM PENYUSUNAN SANDI AMBA
LAN ADALAH :
PANCASILA, PRINSIP DASAR KEPRAMUKAAN, KODE
KEHORMATAN PRAMUKA, AD ART GERAKAN PRAMUKA,
NORMA-NORMA AGAMA DAN MASYARAKAT SERTA HAL
LAIN YANG MENUNJANG KEPRIBADIAN KAUM MUDA.
11. BAGI PRAMUKA PENEGAK
SANDI AMBALAN MERUPAKAN
- NORMA HIDUP AMBALAN TERTENTU.
- SESUATU YANG DISAKRALKAN YG KE
TIKA DIBACAKAN PENEGAK MENGIKU
TI DGN CERMAT SERTA BERSIKAP
SESUAI ADAT AMBALAN YG TELAH DI
SEPAKATI DAN DITETAPKAN OLEH PE
MANGKU ADAT, MISALNYA MELETAK-
KAN TANGAN KANAN DI DADA KIRI.
12. CONTOH SANDI AMBALAN
Disini… berdiri…putera/puteri Indonesia sejati…
Tegak tubuhnya…teguh imannya… amal ibadat menghi
as hidupnya dan seslu taqwa kepada Tuhan yang Esa.
Yakin akan keesaan dan keagungan Nya…
Selalu mensyukuri nikmat Tuhan yang dirasanya
Melindungi alam dan melestarikan lingkungan,
ciptaan Tuhan yang tiada bandingannya.
Kemenangannya membuktikan kemenangannya
Kemenangan atas gejolak jiwa pemuda yang bergelora
Patuh akan keputusan musyawarah
Bermanfaat atas berbagi pendapat
Tugas terlaksana tanpa debat
Tiada banyak yang dapat ia perbuat
13. Menolong sesama dikerjakan dengan iklas
Tiada mengharap puji dan balas
Keberhasilan usaha berbuah senyuman puas
Keberhasilan akibat kerajinan dan ketekunan,
Ketangkasan dan ketrampilan.
Tabah..tangguh dan sabar, bertekad baja, berhati sutra..
Selalu gembira dalam suka dan duka.
Hemat menggunakan tenaga, pikiran serta..
harta miliknya. Bekerja dengan cermat dan tertata,
bersahaja dalam hidupnya.
Disiplin, berani dalam tindak.. Atas keputusan yang pe-
nuh bijak..tuk wujudkan kesetiaan kepada orangtua…
Pemimpin..Guru..Bangsa..Negara…dan Agama.
14. Bertanggungjawab atas dirinya
Keluarga, masyarakat, Bangsa dan Negara
Berkata nyata..
Tidak setengah nyata atau dapat berarti dua
Suci dalam pikiran..perkataan..dan perbuatan
jadi kebiasaan dalam menjaga harkat dan
martabatnya sebagai insan Tuhan yang setia
dan warga Negara Kesatuan Republik Indonesia
yang berjiwa Pancasila
DHARMA SAKTI….SATYA BHAKTI
ITULAH CITA CITA AMBALAN KITA.
15. RENUNGAN JIWA
NASKAH SINGKAT YG MENGANDUNG NILAI
SPIRITUAL, MENTAL DAN MORAL DLM UPAYA
MENGAMALKAN SATYA DHARMA PRAMUKA
DIBUAT OLEH PENEGAK DIBIMBING OLEH
PEMBINA, DIJAGA KELESTARIANNYA OLEH
PEMANGKU ADAT.
DIGUNAKAN PADA SAAT- SAAT TERTENTU
YANG MEMBUAT PENEGAK DAPAT MERASA
KAN REFLEKSI DIRINYA, SEPERTI PADA :
16. 1. SAAT SEBELUM SEORANG PENEGAK
AKAN DILANTIK
2. SAAT SEORANG PENEGAK MENGHADAPI
MASALAH BERAT
3. SAAT MEMPERINGATI HARI BESAR NASIO
NAL ATAU HARI BERSEJARAH
GUDEPNYA
4. SAAT MEMPERINGATI HARI BESAR
AGAMA
5. SAAT MENGAKHIRI KEGIATAN TERTENTU
KHUSUSNYA MALAM HARI.
17. • KHUSUS RENUNGAN JIWA BAGI PENEGAK YANG
AKAN DILANTIK, BERBENTUK BUKU BERISI PAKET
PERTANYAAN -PERTANYAAN YG HANYA DIJAWAB
DENGAN HATI NURANI SENDIRI, DITEMPAT YANG
SUNYI AGAR YBS DAPAT MENGHAYATI APA
YANG DIJAWAB OLEH HATINYA.
PERTANYAAN- PERTANYAAN TSB BERKAITAN
ANTARA HALAMAN YG SATU DNG BERIKUTNYA
SEHINGGA MENJAWABNYA HARUS BERURUTAN
SAMPAI PADA AKHIRNYA DIA AKAN MERESAPI
KATA TERAKHIR YANG HARUS DIAMALKAN
BAHWA “ DISANALAH AKU BERDIRI
MENJADI PANDU IBUKU”
18. IKLAS BHAKTI BINA BANGSA
BER BUDI BHAWA LAKSANA
ANDAIKAN KITA KERJA, TANPA RASA SUKARELA
PASTILAH USAHA KITA, KAN SIA- IA
HARAPAN KITA HANYA, AGAR GENERASI MUDA
LEBIH SEMPURNA DARI GENERASI KITA
IKLASKAN BHAKTIMU SELALU
SEBAGAI PUTERA PERTIWI
BINALAH BANGSA DAN BER BUDI
BHAWA LAK SA NA
MARILAH KITA KERJA, TANPA HARAP BALAS JASA
PASTILAH NEGARA KITA JAYA SENTOSA.
kenangan dari kak Drs Idik Sulaiman
diciptakan di Lampung th l966 saat
Apilkasi pelatih pembina di Lampung
dan aku dilantik jadi Penegak Bantara.