Phương pháp giảng dạy truyền thống với việc lấy người thầy làm trung tâm phát thông tin và sinh viên bị động tiếp nhận thông tin đã không còn phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Hạn chế rõ nhất của phương pháp này là không tạo được sự chủ động, tích cực của người học, nhất là năng lực tư duy sáng tạo và khả năng tự tiếp thu cái mới. Chính vì vậy, chuyển sang phương pháp dạy học tích cực sẽ giúp cho giảng viên và sinh viên cùng nhau trao đổi, nắm bắt những kiến thức và vận dụng chúng vào hoạt động thực tiễn.

1. ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ
HỌC MÔN QUẢN TRỊ KINH DOANH
TS. BÙI QUANG XUÂN
Phương pháp giảng dạy truyền thống với việc lấy người thầy làm trung tâm phát thông tin và
sinh viên bị động tiếp nhận thông tin đã không còn phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Hạn chế
rõ nhất của phương pháp này là không tạo được sự chủ động, tích cực của người học, nhất là
năng lực tư duy sáng tạo và khả năng tự tiếp thu cái mới. Chính vì vậy, chuyển sang phương
pháp dạy học tích cực sẽ giúp cho giảng viên và sinh viên cùng nhau trao đổi, nắm bắt những
kiến thức và vận dụng chúng vào hoạt động thực tiễn.
Sinh viên DNTU học tập nghiên cứu & học tập theo phương pháp mới
Học phần Quản trị học thuộc khối kiến thức cơ sở ngành, làm nền tảng nghiên cứu cho các
môn học thuộc chuyên ngành quản trị kinh doanh, kế toán, tài chính ngân hàng. Để giảng
dạy học phần Quản trị học, giảng viên cần xác định mục tiêu của buổi học, lựa chọn tình
huống, gợi ý các hướng giải quyết, xây dựng câu hỏi thảo luận, phân công các nhóm giải
quyết tình huống, báo cáo tình huống, tổng kết, nhận xét và đánh giá kết quả làm việc nhóm.
Áp dụng phương pháp giảng dạy bằng tình huống trong giảng dạy học phần Quản trị học
giúp sinh viên có khả năng tư duy độc lập, làm việc tập thể, nâng cao kĩ năng thuyết trình.
Trong việc đổi mới phương pháp dạy học bậc đại học, đặc biệt là việc áp dụng hình thức đào
tạo theo học chế tín chỉ đối với sinh viên, vận dụng phương pháp giảng dạy bằng tình huống

2. (case study) trong học phần Quản trị học là phát huy tính chủ động, sự tích cực trong học
tập, nghiên cứu của sinh viên, góp phần làm thay đổi phần lớn cách học thụ động trước đây.
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC BẰNG TÌNH HUỐNG TRONG GIẢNG DẠY HỌC PHẦN
QUẢN TRỊ HỌC
TÌNH HUỐNG LÀ GÌ?
Theo Boehrer, J. (1995) “Tình huống là một câu chuyện, có cốt chuyện và nhân vật, liên hệ
đến một hoàn cảnh cụ thể, từ góc độ cá nhân hay nhóm, và thường là hành động chưa hoàn
chỉnh. Đó là một câu chuyện cụ thể và chi tiết, chuyển nét sống động và phức tạp của đời
thực vào lớp học”
Còn theo Hammond, J.S - Đại học Havard “Case Study hay còn gọi là Case method là
phương pháp dạy học thông qua nghiên cứu trường hợp điển hình. Ở đây, người học được
giới thiệu một tình huống cụ thể, có thật và được đặt vào vị trí của người ra quyết định để
giải quyết vấn đề trong tình huống ấy”
Phương pháp dạy học bằng tình huống là đưa ra các tình huống (có thật hoặc hư cấu) chứa
đựng nội dung bài giảng để sinh viên có bối cảnh trải nghiệm, có điều kiện đưa ra các ý kiến
cá nhân, qua đó phát huy tính tích cực của sinh viên trong việc tự phân tích tìm đường đi đến
chân lý. Phương pháp tình huống thuyết phục sinh viên bằng chính kinh nghiệm và những
suy luận cá nhân rút ra sau khi tham gia vào tình huống. Do đó, những tri thức, kỹ năng, tình
cảm, thái độ mà sinh viên thu nhận được trở thành của chính họ, do họ tự nhận thức, không
bị áp đặt bởi giáo viên.
MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC DẠY HỌC DỰA TRÊN PHƯƠNG PHÁP TÌNH HUỐNG
Học phần Quản trị học nhằm mục đích cung cấp cho sinh viên những kiến thức về chuyên
môn và những kỹ năng cần thiết của sinh viên; chính vì vậy, ngoài những vấn đề mang tính
lý luận thì đòi hỏi sinh viên phải đạt được kỹ năng thực hành cao. Việc áp dụng phương pháp
tình huống trong giảng dạy học phần Quản trị học giúp cho sinh viên gắn lý luận với thực tiễn
và vận dụng tri thức vào xử lý trong thực tiễn, cũng như khi có những tình huống thiết thực
tại cơ sở, nhờ đó việc giảng dạy lý luận đỡ nhàm chán, khô cứng.
Bên cạnh đó, việc áp dụng phương pháp dạy học bằng tình huống trong học phần Quản trị
học tạo ra môi trường và hoạt động lôi cuốn sinh viên chủ động nhận thức vấn đề và khả
năng sáng tạo của họ. Do đó phương pháp dạy học bằng tình huống áp dụng cho học phần
Quản trị học là rất phù hợp.
TRIỂN KHAI VIỆC DẠY HỌC BẰNG PHƯƠNG PHÁP TÌNH HUỐNG TRONG HỌC PHẦN
QUẢN TRỊ HỌC

3. Tổ chức học nhóm của sinh viên DNTU
Phương pháp dạy học bằng tình huống gồm có ba thành phần liên quan với nhau:
1. Nội dung của tình huống: trong đó nêu bật các vấn đề được đặt ra mang tính thực
tiễn cao, có tính logic của vấn đề cần được mang ra phân tích, đánh giá cụ thể.
2. Phân tích tình huống: từ các vấn đề nêu ra trong tình huống sinh viên xây dựng các
câu hỏi cụ thể về các vấn đề cần giải quyết, cần quan tâm, cách thức giải quyết vấn đề
trong tình huống.
3. Thảo luận tình huống: nêu ra các giải pháp để giải quyết các vấn đề gắn với nội dung
môn học.
Các bước tiến hành phương pháp dạy học bằng tình huống trong một buổi học:
Bước 1: Giảng viên cần xác định mục tiêu của buổi học
Bước 2: Lựa chọn tình huống.
Bước 3: Gợi ý các hướng giải quyết
Bước 4: Xây dựng các câu hỏi thảo luận
Bước 5: Phân công các nhóm để giải quyết tình huống
Bước 6: Báo cáo tình huống:
Bước 7: Giảng viên tổng kết, nhận xét và đánh giá các nhóm.
Thực tế, cho thấy, mọi hoạt động thực tiễn về quản trị, xét về ý nghĩa nào đó đều là những
hoạt động giải quyết những vấn đề nảy sinh, xử lý những tình huống trong sinh hoạt doanh
nghiệp và trong hoạt động lãnh đạo quản lý. Nhưng chỉ được coi là tình huống về thực tiễn
khi có sự việc, diễn biến bất thường, thực sự gay cấn, phức tạp, đòi hỏi nhà quản trị phải

4. cấp bách dùng những biện pháp đặc biệt để xử lý. Do vậy, trong quá trình áp dụng phương
pháp dạy học bằng tình huống trong quản trị học, khi đưa ra tình huống không nên đồng nhất
tình huống về quản trị với các hoạt động thực tiễn, thường ngày của trong tổ chức, doanh
nghiệp.
Áp dụng phương pháp dạy học bằng tình huống trong học phần Quản trị học, trước tiên
người giảng viên cần xác định mục tiêu, nội dung kiến thức cần truyền đạt cho sinh viên là
gì? Ví dụ: về xác định mục tiêu, hoạch định chiến lược..., từ đó sẽ lựa chọn tình huống phù
hợp. Tùy vào từng bài học, kiến thức mà giảng viên mong muốn các sinh viên nhận được
mà đưa ra các tình huống phù hợp với mục tiêu của mình. Ví dụ: tìm hiểu về công tác cán
bộ của tổ chức doanh nghiệp, thì sẽ đưa ra các tình huống liên quan đến công tác nhân sự
như quy hoạch cán bộ, đào tạo cán bộ, đánh giá cán bộ, bổ nhiệm cán bộ, chính sách cán
bộ…. Nội dung tình huống đưa ra sẽ liên quan đến những vấn đề phức tạp nảy sinh trong
quá trình thực hiện công tác nhân sự ở tổ chức, doanh nghiệp, từ đó rút ra những vấn đề
cần nắm vững về công tác quản lý nhân sự, hiểu rõ hơn về công tác nhân sự ở tổ chức,
doanh nghiệp hiện nay để có chú ý đến chính sách bố trí, sử dụng nhân sự…. Quan trọng
là tình huống phải phù hợp với nội dung các lý thuyết trong học phần Quản trị học.
Sau khi đưa ra tình huống, giảng viên sẽ gợi ý các hướng giải quyết: giảng viên cần cung
cấp các kiến thức về mặt lý thuyết có liên quan đến tình huống đưa ra, căn cứ vào các văn
bản, hướng dẫn nào…, giải thích thật chi tiết tình huống để sinh viên hiểu rõ các vấn đề cần
giải quyết từ đó đưa ra hướng thảo luận về tình huống để gợi ý cho học viên, giúp sinh viên
đi vào nội dung chính về tình huống đề cập đến, hướng dẫn sinh viên tham gia vào tình
huống và ngay cả khi sinh viên không có một sự chuẩn bị nào cũng có thể tham gia thảo luận
được.
Phân công các nhóm để giải quyết tình huống.
Học phần Quản trị học là bộ môn mang tính thực tiễn cao và sinh viên tham gia học tập sẽ
là nhà quản trị, nhà quản lý, nhà doanh nghiệp sau này. Vì vậy, có thể phân công các sinh
viên có ý thức, năng động, tích cực làm nhóm trưởng, các nhóm theo thứ tự lên trình bày
quan điểm của nhóm mình về tình huống đưa ra, các nhóm còn lại có thể trao đổi, thảo luận
để phân tích làm rõ thêm những vấn đề đã được nêu ra trong tình huống, giảng viên có thể
bổ sung thêm các câu hỏi cho nhóm trình bày. Mỗi sinh viên sẽ đóng góp ý kiến của mình về
tình huống đưa ra.
Giảng viên tổng kết tình huống, rút ra kết luận các giải pháp có liên quan đến nội dung lý
thuyết môn học. Sau khi ghi nhận các ý kiến của các nhóm, từng thành viên trong nhóm,
giảng viên sẽ dựa vào đó đánh giá vấn đề đang thảo luận. Có thể có những vấn đề không
mang lại kết quả như mong muốn, có những vấn đề có kết quả đúng sai rõ ràng, nhưng giảng
viên sẽ là người neo chốt về tình huống đó để giúp sinh viên có thể hiểu rõ hơn cách thức
giải quyết của mình.
Bên cạnh đó, trong quá trình tham gia giải quyết tình huống, giảng viên cũng có thể học hỏi
được những kinh nghiệm, thông tin, giải pháp mới từ sinh viên để làm giàu vốn tri thức và
phong phú hơn bài giảng của mình. Qua quá trình hướng dẫn sinh viên nghiên cứu tình
huống, giảng viên cũng có thể phát hiện ra những điểm bất hợp lý hoặc sai sót của tình huống
và có những điều chỉnh nội dung tình huống sao cho phù hợp.
KẾT LUẬN

5. Hiện nay có rất nhiều phương pháp dạy học tích cực được áp dụng nhằm phát huy tối đa
tính tích cực của sinh viên trong quá trình học tập, điều đó nhằm góp phần vào việc đổi mới
phương pháp dạy học đại học và cũng đáp ứng yêu cầu đào tạo theo học chế tín chỉ đối với
hệ đại học.
Hoạt động giảng dạy ở bậc đại học, muốn đạt chất lượng và hiệu quả phải không ngừng
hoàn thiện bổ sung về nội dung, đổi mới về phương pháp. Việc áp dụng phương pháp dạy
học bằng tình huống trong quản trị học tạo điều kiện cho sinh viên có kỹ năng thực hành, để
tăng tính chủ động tham gia của sinh viên trong quá trình dạy và học và đây được xác định
là một trong những biện pháp, phương pháp mới góp phần quan trọng vào nâng cao chất
lượng giảng dạy ở bậc đại học.
Với phương pháp giảng dạy bằng tình huống, sinh viên sẽ có khả năng làm việc tập thể, làm
việc nhóm, tự nghiên cứu, suy luận, tích cực chủ động hơn trong học tập. Nó còn nhằm trang
bị cho sinh viên những kỹ năng hết sức cần thiết cho quá trình làm việc sau khi tốt nghiệp ra
trường.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, ISSN: 1859-4433
2. Nguyễn Đình Chỉnh (1995), Bài tập tình huống quản lí giáo dục, Nxb.Giáo dục, Hà
Nội.
3. Nguyễn Thị Doan (1994), “Vận dụng phương pháp tình huống trong giảng dạy đại
học”,
4. Tạp chí Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, (số 5).
5. Đinh Tuấn Dũng (2002), “Đổi mới phương pháp dạy học theo tình huống”, Kỉ yếu hội
thảo nâng cao chất lượng đào tạo toàn quốc lần thứ III, Hà Nội. Bộ Giáo dục và Đào
tạo.
6. Ir. G. G. H. Ooms (2000), Student - Centred Education, Educational Support Staff
Department for Education and Student Affaira, Wageningen University.
7. Rosie Tanner and Catherine Green (2000), Tasks for Teacher Education, Addison
Wesley Longman. Dunne, D. and Brooks, K. (2004) Teaching with Cases (Halifax, NS:
Society for Teaching
and Learning in Higher Education), ISBN 0-7703-8924-4.
8. Christensen C R (1981), Teaching and the Case Method; Text, Cases and Readings.
Boston, Mass.: Harvard Business School.
Bùi Quang Xuân