2. Pojęcie ochrony pracy
Ochrona pracy to całokształt norm prawnych oraz
środków organizacyjnych i technicznych,
mających na celu ochronę praw pracownika oraz
ochronę jego życia i zdrowia przed czynnikami
niebezpiecznymi i szkodliwymi w środowisku
pracy, a także stworzenie mu optymalnych
warunków pracy z punktu widzenia ergonomii,
fizjologii i psychologii pracy.
3. Rys.1 . Wzajemna relacja obszarów objętych ochroną pracy oraz bezpieczeństwem i higieną
pracy [1]
4. Państwowy nadzór nad warunkami pracy sprawują
Państwowa Inspekcja Pracy, Państwowa Inspekcja
Sanitarna, Urząd Dozoru Technicznego, urzędy górnicze
oraz inne państwowe organy nadzoru.
System ochrony pracy w Polsce uwzględnia również
społeczny nadzór nad warunkami bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Kodeks pracy reguluje odpowiedzialność
za naruszenie przepisów
o ochronie pracy przez pracodawcę
i pracownika.
5. Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) to jeden z najlepiej
rozpoznawalnych skrótów w języku polskim. Nie zawsze
jednak jest on dobrze interpretowany.
W zakres regulacji BHP wchodzą:
6. bezpieczne i higieniczne ukształtowanie środowiska pracy
(unieszkodliwienie mechanicznych, chemicznych
i biologicznych czynników zagrażających życiu
i zdrowiu pracowników),
19. PAMIĘTAJ !!
Przepisy bhp to zbiór nakazów i zakazów
określających organizacyjne i techniczne warunki
zapewniających bezpieczeństwo pracy podczas
realizacji działań statutowych.
Znajomość obowiązujących przepisów i zasad bhp, oraz
uzupełnianie tej wiedzy jest podstawowym i niezbędnym
warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa własnego,
współpracowników i otoczenia.
20. Zakres odpowiedzialności za BHP
Stosowanie zasad BHP w przedsiębiorstwie jest
dziedziną, której potencjalne sankcje odnoszą się
do kar finansowych aż do ograniczenia
i pozbawienia wolności.
Odpowiedzialnością obciążeni są przede wszystkim
pracodawcy (właściciele,a w przypadku osób
prawnych osoby działające w imieniu
organizacji), dalej kierownicy jednostek
organizacyjnych, a na koniec sami pracownicy .
21. Pracodawca jest odpowiedzialny za stan BHP w
swojej firmie.
Jest on zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników
poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu
osiągnięć nauki i techniki, a w szczególności poprzez:
22. Organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne
i higieniczne warunki pracy,
Zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów
oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
Wydawanie polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie,
25. Zgodnie z Kodeksem pracy, osoba kierująca pracownikami
jest obowiązana:
a) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami
i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
b) dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz
ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
c) organizować, przygotowywać i prowadzić prace,
uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed
wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi
chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,
26. d) dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy
i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków
ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie
z przeznaczeniem,
e) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów
i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
f) zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę
zdrowotną nad pracownikami.
27. W razie, gdyby warunki pracy nie odpowiadały przepisom
bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzały zagrożenie dla
zdrowia lub życia pracownika, albo gdyby wykonywana
przez niego praca groziła takim niebezpieczeństwem
innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się
od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie
przełożonego.
28. Kodeksu pracy określa również obowiązki pracownika
jest on zobowiązany, by:
a) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,
brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz
poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
b) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami
i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować
się do wydawanych w tym zakresie poleceń
i wskazówek przełożonych,
29. c) dbać o prawidłowy stan maszyn, urządzeń, narzędzi
i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
d) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać
środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia
roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,
30. e) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz
innym zaleconym badaniom lekarskim,
f) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym
w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub
zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników,
a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia,
o grożącym im niebezpieczeństwie,
g) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu
obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
31. Organizacja służb BHP
Zachowywanie zasad BHP jest tak istotną kwestią, iż
ustawodawcy określili w Kodeksie pracy szczegółowo, kto
ma nadzorować ich przestrzeganie.
W zależności od liczby zatrudnionych pracowników, kwestię
nadzoru nad stosowaniem BHP rozwiązuje się w trojaki
sposób:
a) powierzając zadania już zatrudnionym osobom,
b) powołując odrębną służbę BHP,
c) tworząc komisję BHP.
32. Pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza
wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi
zatrudnionemu przy innej pracy.
Pracodawca w przypadku braku kompetentnych
pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby
bhp specjalistom spoza zakładu pracy.
33. Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej
pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby
bhp, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni
spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do
wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie
w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla
pracowników tej służby.
34. Możliwe jest również, by pracodawca posiadający ukończone
szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp
sam wykonywał zadania tej służby.
Może tak uczynić, gdy:
a) zatrudnia do 10 pracowników, zatrudnia do 20
pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności,
dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka
w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
35. Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników
tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej
"służbą bhp", pełniącą funkcje doradcze i kontrolne
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
36. Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników musi
powołać komisję BHP jako swój organ doradczy .
W jej skład wchodzą w równej liczbie przedstawiciele
pracodawcy, w tym pracownicy służby bhp i lekarz
sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
pracownikami, oraz przedstawiciele pracowników, w tym
społeczny inspektor pracy. Przewodniczącym komisji bhp
jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a
wiceprzewodniczącym - społeczny inspektor pracy lub
przedstawiciel pracowników
