Kế toán chi phí hoạt động trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty kiểm toán Vaco.doc

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
KIỂM TOÁN CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG
TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VACO
Ngành: KẾ TOÁN
Chuyên ngành: KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN
Giảng viên hƣớng dẫn: TS. PHẠM NGỌC TOÀN
Sinh viên thực hiện: TRƢƠNG THỊ LAN THANH
MSSV: 1054030505 Lớp: 10DKKT04
TP.Hồ Chí Minh

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên TRƢƠNG THỊ LAN THANH – MSSV: 1054030505 – Lớp: 10DKKT04
Tôi cam đoan đây là Luận văn tốt nghiệp của tôi. Những kết quả và số liệu trong
Luận văn đƣợc thực hiện tại công ty TNHH Kiểm toán VACO, không sao chép bất
kỳ nguồn nào khác.
Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc nhà trƣờng về sự cam đoan này.
Ngày 10 tháng 07 năm
2014
Ký tên
TRƢƠNG THỊ LAN THANH

ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn:
Ban Giám Hiệu Trƣờng Đại Học Công Nghệ Tp.HCM - cùng toàn thể thầy cô,
đặc biệt là thầy Phạm Ngọc Toàn - ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn tôi thực hiện đề
tài này.
Ban lãnh đạo công ty TNHH Kiểm toán VACO - cùng toàn thể các anh chị đã tận
tình chỉ bảo, tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt đợt thực tập của mình.
Với kiến thức còn hạn hẹp, do đó không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất
mong nhận đƣợc sự góp ý và chỉ dẫn của quý Thầy cô, quý Anh chị.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Ngày 10 tháng 07 năm 2014
Sinh viên thực hiện
TRƢƠNG THỊ LAN THANH

iii
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
-----

-----
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 10 tháng 07 năm 2014
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN
Giảng viên hƣớng dẫn: TS. PHẠM NGỌC TOÀN
Xác nhận sinh viên: TRƢƠNG THỊ LAN THANH
Sinh ngày: 27/02/1992
Lớp: 10DKKT04 MSSV: 1054030505
Khoa: Kế toán – Tài chính – Ngân hàng
Trƣờng Đại học Công Nghệ Tp.HCM
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
XÁC NHẬN CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN

iv
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2. 1: Doanh thu của VACO theo từng loại hình dịch vụ ................................ 24
Bảng 2. 2: Báo cáo Kết quả hoạt động SXKD trƣớc Kiểm toán............................. 30
Bảng 2. 3: Đánh giá mức độ đảm bảo – Audit Assurance Model............................ 32
Bảng 2. 4: Xác định MP........................................................................................... 34
Bảng 2. 5: Cơ sở dẫn liệu đối với Chi phí Hoạt động.............................................. 35
Bảng 2. 6: Leadsheet trƣớc Kiểm toán của Chi phí Hoạt động [8310] ................... 36
Bảng 2. 7: Summary Chi phí Bán hàng [8340]........................................................ 37
Bảng 2. 8: Tickmarks cho Summary Chi phí Bán hàng [8340]............................... 39
Bảng 2. 9: Summary Chi phí QLDN [8350]............................................................ 40
Bảng 2. 10: Tickmarks cho Summary Chi phí QLDN [8350]................................. 42
Bảng 2. 11: Thử nghiệm Chi tiết cho Chi phí Bán hàng [8340] .............................. 45
Bảng 2. 12: Tickmarks cho Thử nghiệm chi tiết Chi phí Bán hàng [8340]............. 45
Bảng 2. 13: Thử nghiệm Chi tiết cho Chi phí QLDN [8350] .................................. 46
Bảng 2. 14: Tickmarks cho Thử nghiệm Chi tiết Chi phí QLDN [8350]................ 46
Bảng 2. 15: Test Cut Off Chi phí Bán hàng [8340] ................................................. 48
Bảng 2. 16: Tickmarks cho Cut Off Chi phí Bán hàng [8340] ................................ 48
Bảng 2. 17: Test Cut Off Chi phí QLDN [8350] ..................................................... 49
Bảng 2. 18: Tickmarks cho Cut Off Chi phí QLDN [8350] .................................... 50
Bảng 2. 19: Tổng hợp các bút toán điều chỉnh liên quan Chi phí Bán hàng [8340] . 51
Bảng 2. 20: Tổng giá trị điều chỉnh Chi phí Bán hàng Post vào TB [8340]............ 51
Bảng 2. 21: Tổng hợp các bút toán điều chỉnh liên quan Chi phí QLDN [8350].... 52
Bảng 2. 22: Tổng giá trị điều chỉnh Chi phí QLDN post vào TB [8340] ................ 54
Bảng 2. 23: Leadsheet sau Kiểm toán của Chi phí Hoạt động [8310]..................... 54
Bảng 2. 24: Báo cáo kết quả Hoạt động SXKD sau kiểm toán................................ 56

v
DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Hình 2. 1: Giao diện phần mềm kiểm toán .............................................................. 27
Sơ đồ 2. 1: Cơ cấu tổ chức của VACO .................................................................... 19
Sơ đồ 2. 2: Cơ cấu tổ chức và tình hình nhân sự chi nhánh HCM........................... 21
Biểu đồ 2. 1: Tốc độ tăng nhân viên ........................................................................ 20
Biểu đồ 2. 2: Tốc độ tăng khách hàng...................................................................... 22
Biểu đồ 2. 3: Tốc độ tăng doanh thu ........................................................................ 22
Biểu đồ 2. 4: Cơ cấu doanh thu của VACO............................................................. 23

vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCTC
CĐKT
CP
HĐ
HTK
KSNB
KTT
KTV
SXKD
QLDN
VACO
Báo cáo tài chính
Bảng Cân đối kế toán
Cổ phần
Hợp đồng
Hàng tồn kho
Kiểm soát nội bộ
Kế toán trƣởng
Kiểm toán viên
Sản xuất kinh doanh
Quản lý doanh nghiệp
Công ty Kiểm toán Việt Nam

vii
DANH MỤC CÁC TỪ CHUYÊN NGÀNH TIẾNG ANH
Từ chuyên ngành Nghĩa
CMA Cumulative Monetary Amount Chọn mẫu theo giá trị lũy tiến
De minimis Threshold Ngƣỡng tối đa chấp nhận sai sót
J Jump Bƣớc nhảy mẫu
Leadsheet Biểu chỉ đạo
Make ref Liên kết giữa các số liệu
MP Monetary Precision Mức trọng yếu có điều chỉnh
P Population Tổng thể
PM Planning Materiality Mức trọng yếu kế hoạch
N Samples Mẫu
SAP
Substantive Analytical
Thủ tục phân tích
Procedures
Substantive Procedures Thử nghiệm cơ bản
TB Trial Balance Bảng cân đối các tài khoản
TOC Test of Control Thử nghiệm kiểm soát
TOD Test of Detail Thử nghiệm chi tiết
Tm Tickmarks Nơi ghi chú công việc của KTV
Ngƣỡng sai sót giữa giá trị ƣớc tính
Threshold của KTV và giá trị ghi sổ kế toán
(áp dụng cho mô hình SAP)
Total anticipated uncorected
Tổng các sai sót không điều chỉnh
mistatement
WP Working Paper Giấy tờ / File làm việc của KTV

viii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN ................................................ iii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................................... iv
DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .............................................. v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................... vi
DANH MỤC CÁC TỪ CHUYÊN NGÀNH TIẾNG ANH ................................. vii
MỤC LỤC .............................................................................................................. viii

ix
LỜI MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG VÀ KIỂM TOÁN
CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC
1.1 Tổng quan về chi phí hoạt động
1.1.1 Khái niệm chi phí và chi phí Hoạt động ................................................ 2
1.1.2 Nội dung của chi phí Hoạt động ............................................................ 3
1.1.3 Nguyên tắc hạch toán chi phí Hoạt động ............................................... 5
1.1.4 Vai trò của Chi phí Hoạt động ............................................................... 6
1.2 Mục tiêu kiểm toán Chi phí Hoạt động trong kiểm toán BCTC................ 7
1.3 Quy trình kiểm toán chung của Chi phí Hoạt động
1.3.1 Giai đoạn 1: Lập kế hoạch và thiết kế chƣơng trình kiểm toán
1.3.1.1 Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng.............................. 8
1.3.1.2 Tìm hiểu sơ bộ về hệ thống KSNB của khách hàng ........................ 9
1.3.1.3 Thực hiện thủ tục phân tích.............................................................. 9
1.3.1.4 Đánh giá tính trọng yếu và rủi ro kiểm toán .................................. 10
1.3.1.5 Thiết kế chƣơng trình kiểm toán chi tiết........................................ 11
1.3.2 Giai đoạn 2: Thực hiện kiểm toán chi phí Hoạt động
1.3.2.1 Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát.............................................. 12
1.3.2.2 Thực hiện các thủ tục phân tích...................................................... 13
1.3.2.3 Thực hiện các thử nghiệm chi tiết.................................................. 14
1.3.3 Giai đoạn 3: Kết thúc và lập báo cáo kiểm toán .................................. 17

x
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CHI PHÍ HOẠT
ĐỘNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY TNHH
KIỂM TOÁN VACO
2.1 Giới thiệu khái quát về Công ty TNHH Kiểm toán VACO18
2.1.1 Giới thiệu chung................................................................................... 18
2.1.2 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty................................... 18
2.1.3 Cơ cấu tổ chức và tình hình nhân sự
2.1.3.1 Cơ cấu tổ chức................................................................................ 19
2.1.3.2 Tình hình nhân sự........................................................................... 20
2.1.3.3 Bộ máy tổ chức và tình hình nhân sự tại chi nhánh HCM............. 21
2.1.4 Tình hình hoạt động kinh doanh qua các năm
2.1.4.1 Doanh thu qua các năm 2011, 2012, 2013 ..................................... 22
2.1.4.2 Cơ cấu Doanh thu theo từng loại hình dịch vụ............................... 23
2.1.5 Quy trình và hồ sơ kiểm toán tại VACO
2.1.5.1 Quy trình kiểm toán BCTC tại VACO........................................... 25
2.1.5.2 Hồ sơ và phần mềm Kiểm toán tại VACO..................................... 26
2.2 Thực trạng quy trình Kiểm toán Chi phí Hoạt động trong Kiểm toán
BCTC do Công ty TNHH Kiểm toán VACO thực hiện tại Công ty Cổ
phần ABC.
2.2.1 Khái quát đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần ABC
2.2.1.1 Giới thiệu công ty Cổ phần ABC ................................................... 28
2.2.1.2 Hình thức sở hữu vốn..................................................................... 28
2.2.1.3 Hoạt động sản xuất kinh doanh chính............................................ 29
2.2.1.4 Các bên liên quan ........................................................................... 29

2.2.1.5 Chính sách kế toán chủ yếu............................................................ 29

xi
2.2.2 Thực trạng quy trình Kiểm toán Chi phí Hoạt động trong Kiểm toán
BCTC tại công ty Cổ phần ABC.
2.2.2.1 Giai đoạn chuẩn bị - Planning........................................................ 30
2.2.2.2 Giai đoạn Thực hiện Kiểm toán cho Công ty ABC ....................... 36

Bƣớc 1: Lên Summary - Kiểm tra tổng thể & phân tích biến động

36
Bƣớc 2: Thực hiện chia mẫu, kiểm tra chứng từ đối với phần chi phí
không thực hiện đƣợc ở thủ tục phân tích - TOD .................. 44

Bƣớc 3: Kiểm tra việc ghi nhận đúng niên độ - Test Cut Off

47

Bƣớc 4: Đánh giá kết quả kiểm tra và document
 
51
2.2.2.3 Giai đoạn Kết thúc và Lập báo cáo Kiểm toán .............................. 55
2.3 So sánh Quy trình kiểm toán chung với Quy trình kiểm toán chi phí hoạt
động tại VACO........................................................................................... 57

xii
CHƢƠNG 3: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN QUY
TRÌNH KIỂM TOÁN CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG TRONG KIỂM
TOÁN BCTC DO CÔNG TY VACO THỰC HIỆN
3.1 Nhận xét
3.1.1 Nhận xét công tác kiểm toán tại VACO .............................................. 60
3.1.2 Nhận xét công tác kiểm toán Chi phí hoạt động tại VACO................. 63
3.2 Kiến nghị
3.2.1 Kiến nghị công tác kiểm toán tại VACO ............................................. 65
3.2.2 Kiến nghị công tác kiểm toán Chi phí hoạt động tại VACO ............... 66
KẾT LUẬN ............................................................................................................. 67
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 68

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP SVTH: TRƢƠNG THỊ LAN THANH
LỜI MỞ ĐẦU
Sau gần 20 năm hoạt động, kiểm toán độc lập ở Việt Nam đã phát triển
nhanh về số lƣợng và quy mô. Các KTV cũng từng bƣớc nâng cao năng lực chuyên
môn, chất lƣợng dịch vụ cung cấp… ngày càng đƣợc tín nhiệm và đƣợc xã hội
thừa nhận.
Có thể nói hoạt động kiểm toán độc lập đã xác định đƣợc vị trí trong nền
kinh tế thị trƣờng, góp phần thực hiện công khai minh bạch BCTC và phục vụ đắc
lực cho công tác quản lý, điều hành kinh tế - tài chính của doanh nghiệp nói riêng
và nhà nƣớc nói chung.
Trong các Công ty kiểm toán độc lập tại Việt Nam, VACO là một trong số ít
Công ty kiểm toán đầu tiên của Việt Nam thành lập từ năm 1991 và tiếp tục phát
triển cho đến nay, góp phần không nhỏ vào sự phát triển của ngành kiểm toán độc
lập trong nƣớc.
Trong quá trình thực tập tại Công ty TNHH Kiểm toán Việt Nam – VACO,
tôi đã có cơ hội đƣợc tìm hiểu và tiếp cận với thực tế hoạt động kiểm toán tại Công
ty để hoàn thành Luận văn tốt nghiệp. Luận văn gồm 3 chƣơng:
Chương 1: Cơ sở lý luận về Chi phí hoạt động và Kiểm toán Chi phí hoạt
động trong kiểm toán BCTC
Chương 2: Thực trạng Kiểm toán Chi phí hoạt động trong kiểm toán BCTC
do Công ty TNHH Kiểm toán Việt Nam – VACO thực hiện tại
Công ty Cổ phần ABC.
Chương 3: Nhận xét và kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình Kiểm toán Chi
phí hoạt động trong kiểm toán BCTC do Công ty VACO thực hiện

Trang 1

QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VACO
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG VÀ KIỂM
TOÁN CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC
1.1 Tổng quan về chi phí hoạt động
1.1.1 Khái niệm chi phí và chi phí Hoạt động
- Chi phí là các hao phí về nguồn lực (thƣờng biểu hiện bằng tiền) nhƣ là lao động
sống và vật chất, mà doanh nghiệp đã bỏ ra, có liên quan đến hoạt động sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định (quý, tháng, năm).
- Chi phí trong doanh nghiệp sản xuất đƣợc chia thành 2 loại chính:

Chi phí sản xuất gồm những chi phí liên quan trực tiếp đến việc chế tạo và sản
xuất sản phẩm trong phạm vi phân xƣởng.




Chi phí hoạt động là những chi phí gián tiếp vì chúng phát sinh không trực
tiếp liên quan đến quá trình sản xuất tạo ra sản phẩm. Cơ sở để ghi nhận các
loại chi phí này dựa vào các chính sách và quy định của Nhà nƣớc cũng nhƣ
đơn vị nhƣ là quy định về tiền hoa hồng bán hàng, công tác phí cho nhân viên

bán hàng cũng nhƣ các chi phí về quảng cáo, tiếp khách… Chi phí hoạt động
bao gồm chi phí bán hàng và chi phí QLDN.
+ Chi phí bán hàng là những khoản chi phí phát sinh có liên quan đến hoạt
động tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trong kỳ nhƣ chi phí lƣơng
nhân viên bán hàng, chi phí dụng cụ bán hàng, chi phí quảng cáo, hoa hồng
bán hàng, chi phí vận chuyển, khấu hao phƣơng tiện bán hàng…
+ Chi phí QLDN là những khoản chi phí phát sinh có liên quan đến toàn bộ
hoạt động của cả doanh nghiệp mà không tách riêng đƣợc cho bất kỳ một
hoạt động nào. Chi phí QLDN bao gồm lƣơng cho Ban giám đốc và nhân
viên quản lý, chi phí văn phòng, chi phí quản lý hành chính, khấu hao văn
phòng làm việc…

Trang 2

1.1.2 Nội dung của chi phí Hoạt động
- Theo chế độ kế toán hiện hành, chi phí bán hàng và chi phí QLDN đƣợc hạch toán
theo hệ thống các tiểu khoản sau:

TK 641 – Chi phí bán hàng, gồm các tiểu khoản:




6411 – Chi phí nhân viên bán hàng: Tiền lƣơng nhân viên bán hàng và các
khoản trích theo lƣơng nhƣ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Kinh phí
công đoàn… đƣợc trích theo tỉ lệ quy định trên tổng tiền lƣơng.




6412 – Chi phí vật liệu, bao bì: Chi phí đóng gói sản phẩm hàng hóa, chi phí
bảo quản, vận chuyển hàng hóa, chi phí sửa chữa và bảo quản TSCĐ…




6413 – Chi phí dụng cụ, đồ dùng bán hàng: Chi phí phục vụ cho quá trình tiêu
thụ hàng hóa nhƣ dụng cụ đo lƣờng, phƣơng tiện thanh toán…




6414 – Chi phí khấu hao TSCĐ: toàn bộ các chi phí khấu hao TSCĐ cho bộ
phận bán hàng.




6415 – Chi phí bảo hành: Chi phí có liên quan đến việc bảo hành sản phẩm,
hàng hóa thực tế phát sinh trong trƣờng hợp không trích trƣớc.




6417 – Chi phí dịch vụ mua ngoài: Chi phí thuê ngoài vận chuyển, thuê kho bãi,
bốc vác, hoa hồng cho đại lý…




6418 – Chi phí bằng tiền khác: Chi phí tiếp khách, quảng cáo, chào hàng, hội
nghị…


Trang 3


TK 642 – Chi phí QLDN, gồm các tiểu khoản:




6421 – Chi phí nhân viên quản lý: Tiền lƣơng nhân viên quản lý và các khoản
trích theo lƣơng nhƣ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Kinh phí công
đoàn… đƣợc trích theo tỷ lệ quy định trên tổng tiền lƣơng.




6422 – Chi phí vật liệu quản lý: Chi phí vật liệu phục vụ cho quản lý nhƣ văn
phòng phẩm…




6423 – Chi phí đồ dùng văn phòng: Chi phí thiết bị, đồ dùng phục vụ cho quản
lý nhƣ bàn ghế hoặc các công cụ dụng cụ khác không đủ điều kiện ghi
nhận thành Tài sản cố định.



6424 – Chi phí khấu hao TSCĐ: Chi phí khấu hao TSCĐ cho bộ phận quản lý.




6425 – Thuế, phí, lệ phí khác: gồm thuế nhà đất, thuế môn bài và các loại phí, lệ
phí khác…




6426 – Chi phí dự phòng: gồm dự phòng giảm giá hàng hồn kho và dự phòng
nợ phải thu khó đòi.




6427 – Chi phí dịch vụ mua ngoài: gồm chi phí điện, nƣớc, điện thoại, bƣu phí,
bảo hiểm tài sản, chi phí sửa chữa tài sản, an toàn lao động, bảo vệ,
phòng cháy chữa cháy, chi phí ăn ca và các chi phí khác.




6428 – Chi phí bằng tiền khác: chi phí lãi vay, tiếp khách, hội nghị, đào tạo, chi
nghiên cứu khoa học, công tác phí…



- Tùy đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh cũng nhƣ cơ cấu quản lý trong từng
doanh nghiệp mà các doanh nghiệp sẽ có các tiểu khoản khác nhau để theo dõi cho
từng loại chi phí Hoạt động.

Trang 4

1.1.3 Nguyên tắc hạch toán chi phí Hoạt động
- Khi thực hiện kiểm toán chi phí nói chung và chi phí hoạt động nói riêng, KTV
thƣờng quan tâm đến các nguyên tắc sau:

Nguyên tắc dồn tích: Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính của doanh nghiệp phải
đƣợc ghi sổ kế toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực tế
thu hoặc chi tiền.



Nguyên tắc phù hợp: Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau.
Khi ghi nhận một khoản thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tƣơng ứng có
liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó.


Nguyên tắc nhất quán: Các chính sách và phƣơng pháp kế
toán mà doanh nghiệp đã chọn phải đƣợc áp dụng thống nhất ít nhất trong một kỳ
kế toán năm. Nếu có thay đổi chính sách và phƣơng pháp kế toán đã chọn thì phải
giải trình lý do và ảnh hƣởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh BCTC.

Nguyên tắc thận trọng: Thận trọng là việc xem xét, cân
nhắc, phán đoán cần thiết để lập các ƣớc tính kế toán trong các điều kiện không
chắc chắn. Đối với chi phí: không đƣợc đánh giá thấp hơn giá trị các khoản nợ phải
trả và chi phí; doanh thu và thu nhập chỉ đƣợc ghi nhận khi có bằng chứng chắc
chắn về khả năng thu đƣợc lợi ích kinh tế, còn chi phí phải đƣợc ghi nhận khi có
bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí.
- Việc hạch toán chi phí bán hàng và chi phí QLDN trừ vào thu nhập để tính lợi
nhuận trong kỳ phải đƣợc căn cứ vào mức độ, quy mô phát sinh chi phí - doanh thu
bán hàng và vào chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp, sao cho đảm bảo nguyên tắc
phù hợp giữa chi phí và doanh thu.
- Trƣờng hợp chi phí hoạt động phát sinh trong kỳ lớn trong khi doanh thu chƣa có
hoặc rất nhỏ thì chi phí bán hàng và chi phí QLDN sẽ đƣợc tạm thời kết chuyển vào
tài khoản 1422 – Chi phí chờ kết chuyển. Chi phí này sẽ đƣợc kết chuyển trừ một
hoặc nhiều lần vào thu nhập ở các kỳ sau khi có doanh thu.
Trang 5

1.1.4 Vai trò của Chi phí Hoạt động

Đối với BCTC của doanh nghiệp


- Trong hầu hết các doanh nghiệp thƣơng mại vừa và nhỏ, chi phí hoạt động là
những chi phí đơn giản, phát sinh từ hoạt động bán hàng và quản lý. Tuy nhiên, đối
với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh quy mô lớn, đa ngành nghề; các doanh
nghiệp xuất nhập khẩu, cung cấp dịch vụ nhƣ kiểm toán, hàng không, bƣu điện…
chi phí bán hàng và chi phí QLDN thƣờng có giá trị lớn và gồm nhiều tiểu khoản,
chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu chi phí của doanh nghiệp.
- Chi phí hoạt động là một chỉ tiêu xuất hiện trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh
doanh và có ảnh hƣởng trực tiếp đến lợi nhuận mà doanh nghiệp thu đƣợc trong kỳ,
cũng nhƣ thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp nên rất nhạy cảm với các gian lận,
sai sót…

Nhà quản trị có nhiệm vụ cân đối chi phí hoạt động để không làm ảnh hƣởng đến
năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp so với đối thủ mà vẫn đảm bảo cho doanh
nghiệp hoạt động bình thƣờng.


Trong kiểm toán BCTC của doanh nghiệp


- Trong kiểm toán BCTC, khi đánh giá tính trọng yếu của các khoản mục, các KTV
đều nhận định khoản mục chi phí nói chung, trong đó có chi phí hoạt động là khoản
mục dễ xảy ra các gian lận, sai sót. Vì thế, KTV cần phải kiểm tra một cách đầy đủ
để phát hiện những sai lệch trọng yếu có thể có đối với khoản mục này, từ đó giảm
rủi ro kiểm toán xuống mức thấp nhất có thể chấp nhận đƣợc.
- Bên cạnh đó, kiểm tra việc tập hợp chi phí nói chung và chi phí hoạt động nói
riêng còn giúp KTV hiểu rõ thêm về hiệu suất và năng suất hoạt động của doanh
nghiệp. Từ đó, KTV có thể đƣa ra ý kiến tƣ vấn giúp doanh nghiệp hoàn thiện hơn
trong công tác hạch toán kế toán, cũng nhƣ giảm thiểu những chi phí không cần
thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.

Trang 6

1.2 Mục tiêu kiểm toán Chi phí Hoạt động trong kiểm toán BCTC
- Kiểm toán BCTC giúp cho doanh nghiệp đƣợc kiểm toán thấy rõ những tồn tại,
sai sót… để có biện pháp khắc phục nhằm nâng cao chất lƣợng thông tin tài chính
của doanh nghiệp.
- Hệ thống mục tiêu kiểm toán bao gồm mục tiêu kiểm toán chung và mục tiêu kiểm
toán cụ thể cho từng khoản mục để đảm bảo độ tin cậy cũng nhƣ tính thống nhất
của các yếu tố cấu thành nên BCTC.
- Mục tiêu kiểm toán chung giúp KTV xem xét, đánh giá tổng thể các số dƣ tài
khoản, trên cơ sở cam kết của nhà quản trị doanh nghiệp về trách nhiệm trình bày
thông tin trên BCTC là trung thực, hợp lý – với tất cả thông tin mà KTV thu đƣợc
qua khảo sát thực tế trong quan hệ với việc lựa chọn các mục tiêu chung khác nhƣ
là tính hiện hữu, phát sinh, đầy đủ, phân loại, giá trị, quyền và nghĩa vụ.
- Mục tiêu kiểm toán chung đƣợc cụ thể hóa vào từng khoản mục, từng phần hành
cụ thể trở thành mục tiêu kiểm toán đặc thù. Mục tiêu kiểm toán đặc thù đƣợc xác
định trên cơ sở các mục tiêu chung và đặc điểm, bản chất của từng khoản mục, phần
hành và việc theo dõi chúng trong hệ thống kế toán cũng nhƣ hệ thống kiểm soát
nội bộ.
- Các mục tiêu kiểm toán đối với chi phí hoạt động là:
- Các khoản chi phí hoạt động đƣợc ghi nhận vào sổ phải

Phát sinh
thật sự phát sinh trong kỳ và thuộc về đơn vị.
- Mọi khoản chi phí hoạt động phát sinh trong kỳ phải

Đầy đủ
đƣợc ghi nhận đầy đủ.

Ghi chép chính xác
 - Các khoản chi phí hoạt động phải đƣợc tính toán chính

Đánh giá

xác và thống nhất giữa sổ chi tiết và sổ cái..
- Các khoản chi phí hoạt động phải đƣợc phản ánh đúng
số tiền.

Trình bày và công bố
 - Các khoản chi phí hoạt động phải đƣợc trình bày đúng
đắn và khai báo đầy đủ..

Trang 7

1.3 Quy trình kiểm toán chung của Chi phí Hoạt động
- Quy trình kiểm toán chi phí hoạt động cũng đƣợc thực hiện theo trình tự chung
của mọi cuộc kiểm toán nhằm đảm bảo cho KTV thu thập đầy đủ và phù hợp các
bằng chứng kiểm toán, làm căn cứ cho kết luận về tính trung thực và hợp lý của chi
phí hoạt động trên BCTC.
- Quy trình kiểm toán chi phí hoạt động gồm 3 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Lập kế hoạch và thiết kế chƣơng trình kiểm toán:



Giai đoạn 2: Thực hiện kiểm toán



Giai đoạn 3: Kết thúc và lập báo cáo kiểm toán

1.3.1 Giai đoạn 1: Lập kế hoạch và thiết kế chương trình kiểm toán
- Kế hoạch kiểm toán phải đƣợc lập một cách thích hợp, đảm bảo cuộc kiểm toán
đƣợc tiến hành có hiệu quả và hoàn thành đúng thời hạn trên các khía cạnh trọng
yếu, cũng nhƣ đảm bảo phát hiện những vấn đề tiềm ẩn.
1.3.1.1 Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng.
- KTV phải có sự hiểu biết về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp khi tiến hành
kiểm toán BCTC nhƣ là hiểu biết chung về nền kinh tế, lĩnh vực hoạt động và
những khía cạnh đặc thù của khách hàng (hình thức sở hữu, cơ cấu tổ chức, dây
chuyền sản xuất và các dịch vụ, cơ cấu vốn, hệ thống thông tin kế toán, hệ thống
kiểm soát nội bộ…)
- KTV có thể tìm hiểu những thông tin này qua việc trao đổi với KTV tiền nhiệm, hồ
sơ kiểm toán năm trƣớc hoặc trực tiếp trao đổi với BGĐ, nhân viên công ty khách
hàng... Bên cạnh đó, việc tiến hành so sánh doanh nghiệp đƣợc kiểm toán với
các doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực, ngành nghể kinh doanh cũng giúp KTV định
vị đƣợc vị trí của doanh nghiệp trong cơ cấu ngành và đánh giá đƣợc mức độ ảnh
hƣởng của những thông tin tài chính, phi tài chính tới tổng thể BCTC, cũng nhƣ
ảnh hƣởng tới khoản mục chi phí hoạt động đƣợc phản ánh trên BCTC.

Trang 8

1.3.1.2 Tìm hiểu sơ bộ về hệ thống KSNB của khách hàng
- KTV phải đánh giá hệ thống KSNB của khách hàng không chỉ để xác minh tính
hữu hiệu của Hệ thống KSNB mà còn làm cơ sở để xác định phạm vi thực hiện các
thủ tục phân tích và thử nghiệm chi tiết.
- Hệ thống KSNB của doanh nghiệp bao gồm các chính sách, thủ tục mà doanh
nghiệp thiết lập để bảo vệ tài sản, bảo đảm độ tin cậy của các thông tin, việc thực
hiện các chế độ pháp lý và bảo đảm hiệu quả hoạt động.
- Các chính sách, thủ tục mà KTV cần thu thập đối với khoản mục chi phí hoạt động
là các quy định mà đơn vị áp dụng để hạch toán lƣơng, thƣởng cho nhân viên bán
hàng, nhân viên ở bộ phận quản lý; các quy định về công tác phí cho nhân viên đi
công tác; quy định về chi phí đối với các hoạt động quảng cáo, hoa hồng bán
hàng… hay các định mức mà doanh nghiệp quy định cho các loại phí nhất định…
- Trên thực tế, mỗi hệ thống KSNB dù đƣợc thiết kế hoàn hảo đến đâu cũng không
thể ngăn ngừa hay phát hiện mọi sai sót, do đó rủi ro kiểm soát luôn tồn tại.
1.3.1.3 Thực hiện thủ tục phân tích
- Thủ tục phân tích trong giai đoạn lập kế hoạch đƣợc thực hiện nhằm tìm hiểu tình
hình hoạt động kinh doanh của khách hàng, đánh giá khả năng hoạt động liên tục và
khoanh vùng rủi ro trọng yếu có thể tồn tại trên BCTC. Đây là quá trình đánh giá
các thông tin tài chính đƣợc thực hiện thông qua việc nghiên cứu quan hệ giữa các
dữ liệu tài chính và các dữ liệu phi tài chính.
- Đối với khoản mục chi phí hoạt động, KTV có thể áp dụng một số thủ tục phân
tích dọc nhƣ so sánh chi phí bán hàng với chỉ tiêu doanh thu, kết quả hoạt động
kinh doanh của kỳ này với các kỳ trƣớc để có thể nhận xét tổng quát về tình hình
hoạt động trong kỳ của doanh nghiệp.
- Ngoài ra, KTV cũng có thể áp dụng một số thủ tục phân tích xu hƣớng nhƣ so
sánh chi phí bán hàng, chi phí quản lý giữa các tháng với nhau, các kỳ với nhau…
Các thay đổi đột biến của một kỳ nào đó sẽ đƣợc tập trung tìm hiểu trong quá trình
thực hiện kiểm toán.

Trang 9

1.3.1.4 Đánh giá tính trọng yếu và rủi ro kiểm toán
- Mục đích của việc xác định mức trọng yếu là đề ƣớc tính mức độ sai sót có thể
chấp nhận đƣợc mà KTV tin rằng tại đó các BCTC có chứa đựng sai sót nhƣng
chƣa ảnh hƣởng tới quyết định của ngƣời sử dụng BCTC. Việc ƣớc tính này chủ
yếu đòi hỏi kinh nghiệm và trình độ của KTV.
- Chi phí hoạt động là một phần của chi phí sản xuất kinh doanh nên cũng có những
rủi ro chung nhƣ chi phí nhƣ là khai khống số liệu hay hạch toán các khoản chi phí
không hợp lý, hợp lệ, không theo chế độ kế toán hiện hành…
- Một số rủi ro mà KTV cần lƣu ý trong quá trình kiểm toán chi phí hoạt động:

Chi phí phản ánh trên báo cáo, sổ sách kế toán cao hơn chi phí thực tế do:


+ Kế toán đã hạch toán những khoản chi không có chứng từ, chứng từ không
hợp lệ hoặc hạch toán 2 lần cho 1 chứng từ…
+ Kế toán đã hạch toán vào chi phí các khoản chi mà thực tế chƣa phát sinh
trong kỳ nhƣ là trích trƣớc chi phí thuê nhà, thuê đất; chi phí đào tạo…
của kỳ sau vào kỳ này.
+ Kế toán đã hạch toán những khoản chi mà theo quy định không đƣợc hạch
toán vào chi phí nhƣ các khoản tiền phạt do vi phạm pháp luật; công tác
phí vƣợt định mức; các khoản chi đầu tƣ xây dựng cơ bản, mua sắm tài
sản cố định; các khoản chi thuộc nguồn kinh phí khác tài trợ; chi từ thiện,
trợ cấp xã hội…; các khoản chi do công ty mẹ hoặc chi nhánh công ty
phân bổ…

Chi phí phản ánh trên báo cáo, sổ sách kế toán thấp hơn chi phí thực tế do:


+ Một số khoản thực tế đã chi nhƣng do vẫn chƣa hoàn tất đƣợc các chứng
từ và thủ tục thanh toán nên vẫn chƣa đƣợc hạch toán vào chi phí trong
kỳ nhƣ chi tạm ứng mua vật tƣ, tạm ứng công tác phí…
+ Một số chi phí đã phát sinh liên quan đến kỳ kế toán hiện tại nhƣng chƣa
nhận đƣợc chứng từ để xác định số tiền nên chƣa đƣợc ghi nhận nhƣ chi
phí điện, nƣớc... của tháng cuối cùng của kỳ kế toán năm.

Trang 10

+ Kế toán đã theo dõi và hạch toán các khoản chi tiêu cho những công việc
chƣa hoàn thành trong kỳ kế toán vào chi phí dở dang theo giá hạch toán
thấp hơn so với chi phí thực tế phát sinh mà không có sự điều chỉnh.

Kế toán chƣa phân loại đúng các loại chi phí vào các tiểu khoản nhƣ nhầm
lẫn giữa chi phí bán hàng và chi phí QLDN; chi phí hoạt động và chi phí sản
xuất hoặc chi phí hoạt động tài chính…



- Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những rủi ro trên nhƣ do sự chủ quan của kế toán,
chƣa nắm đƣợc các quy định về hạch toán chi phí, những thay đổi về quy định, chế
độ tài chính – kế toán… hoặc do yếu tố khách quan nhƣ nhà cung cấp không cung
cấp kịp thời, đầy đủ chứng từ hợp lệ; chứng từ bị mất hoặc thất lạc trong quá trình
vận chuyển mà chƣa đƣợc bổ sung kịp thời…

KTV cần nắm vững những nguyên tắc kế toán cơ bản, những quy định về hạch toán chi
phí để đánh giá các rủi ro có thể có đối với khoản mục chi phí hoạt động, từ đó đƣa ra các
thủ tục kiểm toán thích hợp nhằm ngăn ngừa và phát hiện sai sót.

1.3.1.5 Thiết kế chƣơng trình kiểm toán chi tiết
- Chƣơng trình kiểm toán của hầu hết các cuộc kiểm toán đƣợc thiết kế thành hai
loại: Thử nghiệm kiểm soát và thử nghiệm cơ bản. Thử nghiệm cơ bản bao gồm thủ
tục phân tích và thử nghiệm chi tiết. Việc thiết kế các loại hình thử nghiệm trên đều
gồm các nội dung nhƣ: Xác định thủ tục kiểm toán, quy mô chọn mẫu và thời gian
thực hiện đối với từng khoản mục cụ thể.
- Trong đó, thử nghiệm kiểm soát đƣợc thiết kế để kiểm tra tính hiệu quả của hệ
thống KSNB, nhằm làm giảm rủi ro kiểm soát trong kiểm toán BCTC. Thủ tục phân
tích đƣợc thiết kế để đánh giá tính hợp lý chung của các số dƣ tài khoản đang đƣợc
kiểm toán. Thủ tục kiểm tra chi tiết đƣợc thiết kế nhằm thỏa mãn các mục tiêu kiểm
toán đặc thù của từng khoản mục đang xem xét.
- Các thủ tục kiểm toán áp dụng khi kiểm toán chi phí hoạt động đƣợc trình bày ở
giai đoạn thực hiện kiểm toán.

Trang 11

1.3.2 Giai đoạn 2: Thực hiện kiểm toán chi phí Hoạt động
- Quá trình thực hiện kiểm toán chi phí hoạt động đƣợc tiến hành theo trình tự sau:

Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát



Thực hiện các thủ tục phân tích



Thực hiện các thử nghiệm chi tiết

1.3.2.1 Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát
- KTV thực hiện các thử nghiệm kiểm soát đối với chi phí hoạt động để chắc chắn
rằng các chi phí này đƣợc quản lý và đảm bảo phát sinh đúng mục đích.
- Các thử nghiệm kiểm soát thƣờng áp dụng cho chi phí hoạt động nhƣ sau:

Kiểm tra các chính sách, quy định của doanh nghiệp về việc hạch toán chi
phí và so sánh với thực tế, xem xét công việc có đƣợc tiến hành nhƣ quy
định hay không.



Kiểm tra sự phê duyệt đầy đủ và hợp lý của các khoản chi, đặc biệt là các
loại chi phí có giá trị lớn, chi phí bất thƣờng, hoa hồng, chi bán hàng hay
chi phí quảng cáo…



Kiểm tra tính liên tục của các chứng từ ghi sổ để đảm bảo các khoản chi
phí hoạt động phát sinh đƣợc ghi nhận đầy đủ. Đồng thời xem xét xem liệu
doanh nghiệp có để lại dấu hiệu gì nếu nghiệp vụ đó đã đƣợc ghi sổ không.



Kiểm tra dấu hiệu của hệ thống KSNB đối với việc tập hợp và ghi sổ
chứng từ, cộng dồn và chuyển sổ chính xác cũng nhƣ đối chiếu chi phí trên
sổ cái và sổ chi tiết.



Phỏng vấn những ngƣời có trách nhiệm để tìm hiểu quy định phân loại chi
phí trong doanh nghiệp; đồng thời kiểm tra hệ thống tài khoản, sự phân loại
sổ sách kế. Bên cạnh đó cũng cần kiểm tra trình tự ghi sổ và xem xét các
dấu hiệu của hệ thống KSNB.



Có thể kiểm tra thêm báo cáo kiểm toán nội bộ (nếu có) để xác định tính
đúng đắn va hợp lý của BCTC. Nếu Báo cáo của kiểm toán nội bộ có độ tin
cậy cao thì sẽ giảm khối lƣợng các thử nghiệm chi tiết cần thực hiện.

Trang 12

1.3.2.2 Thực hiện các thủ tục phân tích
- Thủ tục phân tích đƣợc áp dụng trong tất cả các giai đoạn của cuộc kiểm toán.
KTV thực hiện thủ tục phân tích trong quá trình kiểm toán để đánh giá tính hợp lý
của các khoản mục chi phí và giảm bớt khối lƣợng công việc cũng nhƣ giảm bớt
rủi ro phát hiện trong quá trình kiểm toán.
- Đối với chi phí hoạt động, KTV thực hiện các thủ tục phân tích sau:

Thu thập, tổng hợp các loại chi phí và so sánh với chi phí năm trƣớc/ chi phí
kế hoạch… Từ đó, xác định những tiểu khoản cần đi sâu tìm hiểu trong quá
trình kiểm toán.


+ So sánh khoản mục chi phí bán hàng và chi phí QLDN với chỉ tiêu doanh
thu của kỳ này với các kỳ trƣớc.
+ So sánh tỷ trọng chi phí bán hàng và chi phí QLDN với tổng chi phí hoạt
động kinh doanh giữa kỳ này với các kỳ trƣớc.
+ So sánh mức chi phí bán hàng và chi phí QLDN thực tế đã phát sinh với dự
toán chi phí đã lập.

Thực hiện thủ tục phân tích chi tiết bằng cách thu thập bảng phân tích so sánh
các tiểu khoản của các chi phí bán hàng, chi phí QLDN của năm nay với một
hoặc hai năm trƣớc, giải thích đối với các thay đổi đáng kể và tiến hành điều
tra khi cần thiết.




Đối với các khoản chi phí đặc biệt nhƣ chi phí hoa hồng bán hàng, chi phí
thuê ngoài vận chuyển bán hàng và chi phí quảng cáo, tiếp thị… cần kiểm tra
đến hợp đồng, các chứng từ liên quan khác (Phiếu chi, ủy nhiệm chi…) để
đảm bảo cho việc chi phí thật sự có phát sinh và đã thanh toán đầy đủ.


+ Lấy số tổng cộng và đối chiếu với bảng phân tích đã thực hiện khi phân
tích các khoản chi phí bán hàng.
+ Kiểm tra các tài liệu bổ sung để đảm bảo rằng các số tiền đã trả là hợp lệ
và phù hợp với các quy định và chế độ tài chính có liên quan.

Trang 13

1.3.2.3 Thực hiện các thử nghiệm chi tiết.
- Thực hiện các thủ tục phân tích có thể chứng minh đƣợc tính hợp lý của khoản chi
phí phát sinh. Tuy nhiên để đƣa ra kết luận cuối cùng về tính trung thực và hợp lý
của khoản chi phí thì KTV cần thực hiện thủ tục kiểm tra chi tiết.
- Thủ tục kiểm tra chi tiết đƣợc tiến hành theo trình tự sau:

Xác định mục tiêu thử nghiệm chi tiết: đảm bảo cơ sở dẫn liệu về sự phát sinh,
tính đầy đủ, ghi chép chính xác, đánh giá, phân loại, trình bày và công bố.



Kiểm tra việc phản ánh chi phí hoạt động, từ việc rà soát xem hạch toán các
nghiệp vụ có đúng tài khoản, tiểu khoản chi phí đƣợc quy định không, đến
việc ghi chép, căn cứ ghi chép trên sổ chi tiết; tính hợp lý, hợp lệ của chứng từ.



Chọn mẫu kiểm tra một số nghiệp vụ có giá trị lớn; các nghiệp vụ hạch toán
với các bên đối ứng bất thƣờng; những khoản chi có khả năng chứa đựng sai
sót, gian lận nhƣ: các khoản chi bằng tiền mặt, chi phí không bằng tiền nhƣ
chi phí khấu hao… và các chi phí mang tính ƣớc tính …



Khi tiến hành kiểm toán đối với các khoản chi phí giao dịch, quảng cáo, khánh
tiết, hội nghị… KTV cần lƣu ý quy định hiện tại chỉ cho phép tỷ lệ các loại chi
phí này là nhỏ hơn 5%, đối với một số trƣờng hợp đặc biệt thì đƣợc phép 7%
trên tổng chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong kỳ.



Kiểm tra việc tính toán, tiêu thức phân bổ chi phí bán hàng và chi phí QLDN
cho hàng tồn kho và hàng hóa đã tiêu thụ có hợp lý và nhất quán giữa các kỳ
không. Nếu có sự thay đổi, không nhất quán giữa các kỳ thì phải xem xét ảnh
hƣởng của sự thay đổi đó đối với chi phí hoạt động trong kỳ nhƣ thế nào. Nếu
ảnh hƣởng đó trọng yếu thì cần cân nhắc, tính toán, phân bổ lại để đảm bảo
tính trung thực, hợp lý trong việc xác định chi phí.



Chọn một số khoản chi phí phát sinh trƣớc và sau ngày kết thúc niên độ để
kiểm tra việc ghi nhận đúng niên độ.

Trang 14

- Đối với một số tiểu khoản chi phí đặc biệt nhƣ lƣơng, khấu hao TSCĐ và các
khoản chi phí hạch toán bằng ngoại tệ, KTV cần lƣu tâm nhiều hơn.

Kiểm tra chi tiết chi phí lƣơng:



Chọn một số nghiệp vụ liên quan đến chi phí lƣơng phát sinh trong năm và
thực hiện kiểm tra, đối chiếu với bảng tổng hợp lƣơng, phần thanh toán bằng
tiền/phần chi phí phải trả; bảng tổng hợp trợ cấp, thu nhập khác; bảng chấm
công, phiếu chi lƣơng…



Chọn một số nhân viên trong bảng lƣơng hàng tháng và thực hiện kiểm tra
hợp đồng lao động; kiểm tra chữ ký trên bảng lƣơng để xác định tiền lƣơng đã
đƣợc thanh toán.



Soát xét toàn bộ bảng lƣơng để chắc chắn rằng không có sự thanh toán lƣơng
nhiều lần cho một ngƣời.



Tính toán các khoản Bảo hiểm y tế và Bảo hiểm xã hội theo quy định của nhà
nƣớc, đối chiếu với số phát sinh có trên tài khoản phải trả tƣơng ứng.



Kiểm tra chi tiết chi phí khấu hao TSCĐ.



Thông thƣờng chi phí khấu hao TSCĐ đƣợc kiểm tra chi tiết ở phần kiểm
toán khoản mục TSCĐ. Khi kiểm toán chi phí hoạt động, KTV chỉ đối chiếu
kết quả kiểm tra phần khấu hao TSCĐ phân bổ cho chi phí bán hàng và chi phí
QLDN có khớp đúng với số ghi ở tài khoản khấu hao TSCĐ không.



Nếu công việc kiểm toán đã thực hiện ở phần khấu hao TSCĐ phát hiện đƣợc
sai sót trong việc phân bổ chi phí này cho chi phí hoạt động thì phải tiến hành
điều chỉnh cho phù hợp.



Kiểm tra các nghiệp vụ hạch toán chi phí bằng ngoại tệ



Các nghiệp vụ phát sinh bằng ngoại tệ luôn chứa đựng rủi ro tiềm tàng cao.
KTV kiểm tra bằng cách xem xét việc áp dụng tỷ giá chuyển đổi sang đồng
tiền hạch toán tại thời điểm báo cáo đối với các khoản chi phí bằng ngoại tệ.
Sau đó, tiến hành đối chiếu với sổ cái, kiểm tra việc tính toán và hạch toán
chênh lệch tỷ giá.

Trang 15


Kiểm tra các nghiệp vụ chi phí với các bên liên quan.



Các nghiệp vụ phát sinh đối với các bên liên quan cũng đƣợc xem là có rủi ro
tiềm tàng cao, đặc biệt là trong việc phân bổ chi phí. Khi thực hiện kiểm toán,
KTV phải yêu cầu khách hàng đƣa ra các bằng chứng đối với các nghiệp vụ
phát sinh với bên thứ ba nhƣ hợp đồng, giao ƣớc… trong đó chỉ rõ trách
nhiệm của các bên trong việc ghi nhận chi phí.



Lập bảng kê các nghiệp vụ phát sinh có liên quan; đối chiếu với sổ cái và bảng
cân đối số phát sinh; đánh giá tính hợp lý của việc trình bày hoặc ghi chú cho
các nghiệp vụ nói trên đồng thời xem xét việc gửi thƣ xác nhận cho bên thứ ba
đối với các khoản chi phí phát sinh trọng yếu.



- Bằng kinh nghiệm và xét đoán nghề nghiệp, KTV thực hiện đánh giá kết quả kiểm
tra chi tiết sau quá trình kiểm toán:

Những sai sót phát hiện đƣợc trong quá trình kiểm toán cần phải đƣợc KTV
kiểm tra, không chỉ giới hạn ở tài khoản chi phí hoạt động mà cần kiểm tra cả
về chức năng hoạt động của hệ thống KSNB, hệ thống thông tin, tính khách
quan của BGĐ và năng lực của đội ngũ nhân viên.



Khi các sai phạm đƣợc phát hiện, trách nhiệm của KTV là điều tra nguyên
nhân; cân nhắc tính trọng yếu cũng nhƣ ảnh hƣởng của chênh lệch kiểm toán
lên BCTC và tình hình kinh doanh của khách hàng.



Sau đó, KTV thông báo về những chênh lệch kiểm toán cho BGĐ và đề nghị
điều chỉnh chênh lệch. Với những chênh lệch không đƣợc điều chỉnh, thì KTV
phải lập một tóm tắt về tính trọng yếu của những chênh lệch này và xét khả
năng ảnh hƣởng của chúng lên BCTC để làm căn cứ đƣa ra những ý kiến
kiểm toán thích hợp.

Trang 16

1.3.3 Giai đoạn 3: Kết thúc và lập báo cáo kiểm toán
- Sau khi cuộc kiểm toán kết thúc, trƣởng nhóm kiểm toán thực hiện soát xét, đánh
giá những kết luận rút ra từ các bằng chứng thu thập đƣợc đối với từng khoản mục
cụ thể và sử dụng những kết luận này để làm cơ sở cho ý kiến của mình về BCTC
trên tất cả các khía cạnh nhƣ sau:

Yêu cầu khách hàng cung cấp thƣ giải trình của BGĐ



Tính tuân thủ các nguyên tắc và chế độ kế toán.



Soát xét tính hợp lý chung và tính nhất quán giữa các kỳ.



Thực hiện các thủ tục phân tích về các tỷ suất quan trọng; sự thay đổi về sản
phẩm và khách hàng; sự thay đổi về giá, xu hƣớng sản xuất và tiêu thụ; sự
thay đổi về nguyên liệu… và các ảnh hƣởng khác do ngành nghề kinh doanh
cũng nhƣ ảnh hƣởng chung của nền kinh tế.



- Bên cạnh đó, KTV cũng cần xem xét ảnh hƣởng của các sự kiện phát sinh sau
ngày kết thúc niên độ đối với BCTC cũng nhƣ Báo cáo Kiểm toán.
- Trƣởng phòng (hoặc giám đốc) Công ty Kiểm toán sẽ đề nghị trƣởng nhóm kiểm
toán giải thích, bổ sung hoặc sửa đổi các nội dung (nếu có) trong hồ sơ kiểm toán
trƣớc khi phát hành dự thảo Báo cáo Kiểm toán.
- Sau khi nhận đƣợc phản hồi của khách hàng về dự thảo Báo cáo Kiểm toán, trong
trƣờng hợp không có bất đồng ý kiến gì, Công ty Kiểm Toán sẽ phát hành Báo cáo
Kiểm Toán chính thức trên cơ sở các bằng chứng đƣợc thu thập trong toàn bộ quá
trình kiểm toán.

Trang 17

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CHI PHÍ HOẠT
ĐỘNG TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY TNHH
KIỂM TOÁN VACO
2.1 Giới thiệu khái quát về Công ty TNHH Kiểm toán VACO
2.1.1 Giới thiệu chung
Tên Công ty : Công ty TNHH Kiểm toán Việt Nam
Tên tiếng anh : Vietnam Audit Company - VACO
Trụ sở chính : Tầng 4, 168 Đƣờng Láng, Q.Đống Đa, Hà Nội
Số điện thoại : (84-4) 3 577 0781
Fax : (84-4) 3 577 0787
Website : www.vaco.com.vn
Logo
2.1.2 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty
- Ngày 13/05/1991, theo Quyết định số 165 TC/QĐ - TCCB của Bộ tài chính, Công
ty Kiểm toán Việt Nam đƣợc thành lập với tên giao dịch quốc tế là Vietnam
Auditing Company – Viết tắt là: VACO. VACO cùng với AASC là một trong hai
Công ty kiểm toán độc lập đầu tiên đƣợc thành lập tại Việt Nam.
- Tháng 5/2007, theo Giấy đăng ký doanh nghiệp số 0100112500 - cấp lần đầu ngày
16/03/2007, Công ty Kiểm toán Việt Nam (VACO) đổi tên thành Công ty TNHH
Deloitte Vietnam.
- Tháng 11/2007, theo Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp số 0102546856 - cấp
lần đầu ngày 27/11/2007, Công ty TNHH Kiểm toán Việt Nam (VACO) đƣợc tách
ra từ Công ty TNHH Deloitte Vietnam và hoạt động liên tục đến nay.
- Tháng 8/2012 Công ty thành lập chi nhánh tại Hải Phòng.
- Tháng 8/2013, chi nhánh VACO tại thành phố Hồ Chí Minh đƣợc thành lập, đƣa
thƣơng hiệu Kiểm toán VACO trở lại với khách hàng trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh cũng nhƣ khu vực Nam Bộ.

Trang 18

- Hiện Công ty có 3 trụ sở tại:
Trụ sở chính CN VACO Hải Phòng CN VACO HCM
Tầng 4, số 168 Đƣờng Láng, Số 499 Quán Toan, Quận
Lầu 6, Tòa nhà HUD, số 159
Điện Biên Phủ, Quận Bình
Quận Đống Đa, Hà Nội Hồng Bàng, TP.Hải Phòng
Thạnh, TP.HCM
Tel : + (84-4) 3 577 0781 Tel : + (84-031) 3 534655 Tel : + (84-8) 3 8406618
Fax: + (84-4) 3 577 0787 Fax: + (84-031) 3 534316 Fax: + (84-8) 3 8406616
Web: www.vaco.com.vn Web: www.vaco.com.vn Web: www.vaco.com.vn
Email: vacohn@vaco.com.vn Email: vacohp@vaco.com.vn Email: vacohcm@vaco.com.vn
2.1.3 Cơ cấu tổ chức và tình hình nhân sự
2.1.3.1 Cơ cấu tổ chức
- Công ty TNHH Kiểm toán VACO đƣợc tổ chức theo mô hình chức năng, phân
chia thành các phòng ban hoạt động độc lập và hỗ trợ lẫn nhau trong việc thực hiện
nhiệm vụ, đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
- Hiện nay, bộ máy quản lý của Công ty gồm:
 Ban Giám đốc gồm: 1 Tổng giám đốc và 3 Phó tổng giám đốc có nhiệm
vụ chịu trách nhiệm quản lý và điều hành toàn bộ hoạt động của Công ty.

 Các Phòng nghiệp vụ gồm:

+ Phòng nghiệp vụ 1 – phụ trách Kiểm toán Đầu tƣ Xây dựng Cơ bản
+ Phòng nghiệp vụ 2 – phụ trách Kiểm toán Báo cáo tài chính
+ Chi nhánh Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh.
Sơ đồ 2. 1: CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA VACO
TỔNG GIÁM ĐỐC
Bùi Văn Ngọc
Phó TGĐ Phó TGĐ Phó TGĐ
Trịnh Thị Hồng Nguyễn Đức Tiến Nguyễn Minh Hùng
Kiểm soát & Phòng VACO Phòng VACO
Quản trị Nghiệp vụ 1 Hải Phòng Nghiệp vụ 2 HCM

Trang 19

2.1.3.2 Tình hình nhân sự
- Ngày 05/01/2013, Công ty TNHH Kiểm toán VACO tổ chức Tổng kết hoạt động
năm 2012 và kỷ niệm 5 năm (2007-2012) sau khi tách ra từ Công ty TNHH Deloitte
Việt Nam từ 27/11/2007. Sau 5 năm hoạt động, VACO đã có 109 nhân viên, trong
đó có 16 Kiểm toán viên, Ban Giám đốc 5 ngƣời đều là Manager của VACO cũ
chuyển sang.
- Hiện nay, với tổng số hơn 150 Kiểm toán viên, trợ lý kiểm toán và chuyên viên tƣ
vấn thuế đều là Cử nhân kinh tế, kế toán - tài chính và có chứng chỉ hành nghề
Kiểm toán CPA VN do Bộ tài chính Việt Nam cấp. Trong đó, Ban lãnh đạo Công ty
và các trƣởng, phó phòng đều có kinh nghiệm làm Kiểm toán trên 10 năm tại
VACO và Deloitte Việt Nam.
Biểu đồ 2. 1: TỐC ĐỘ TĂNG NHÂN VIÊN
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Nhân Viên
156
140
124
109
2007 - 2010 2011 2012 2013
- Từ năm 2012 đến năm 2013, số lƣợng nhân viên tăng trung bình 16 ngƣời/năm
cho thấy hoạt động của VACO từng bƣớc đi vào ổn định và có xu hƣớng mở rộng
quy mô hoạt động.

Trang 20

2.1.3.3 Bộ máy tổ chức và tình hình nhân sự tại chi nhánh HCM
- Chi nhánh VACO tại TP. HCM thành lập từ tháng 8/2013, chịu sự quản lý trực
tiếp của Văn phòng chính tại Hà Nội. Do mới thành lập nên chi nhánh có số lƣợng
nhân viên tƣơng đối ít – dƣới 10 ngƣời, tuy nhiên vẫn đảm bảo đƣợc năng suất và
chất lƣợng hoạt động.
Sơ đồ 2. 2: CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ TÌNH HÌNH NHÂN SỰ CHI NHÁNH HCM
TỔNG GIÁM ĐỐC
Bùi Văn Ngọc
Phó TGĐ Phó TGĐ
Trịnh Thị Hồng Nguyễn Minh Hùng
Trƣởng phòng KD & Tƣ vấn Trƣởng phòng Kiểm toán Phó phòng Kiểm toán
Tạ Thị Thanh Nguyễn Mạnh Thắng Nguyễn Mai Khánh Trình
Trợ lý Kiểm toán Trợ lý Kiểm toán
Nguyễn T. Thu Hiền Nguyễn Viết Thiệu
Nhóm Kiểm toán Nhóm Kiểm toán

Trang 21

2.1.4 Tình hình hoạt động kinh doanh qua các năm
2.1.4.1 Doanh thu qua các năm 2011, 2012, 2013
- Với sự nỗ lực của toàn thể nhân viên nói chung và Ban lãnh đạo Công ty nói riêng,
khách hàng từ 18 doanh nghiệp, đến năm 2012 đạt trên 300 doanh nghiệp.
Biểu đồ 2. 2: TỐC ĐỘ TĂNG KHÁCH HÀNG
450
400
350
300
250
200
150
100
50
-
Doanh nghiệp
415
319
205
18
2007 2011 2012 2013
- Doanh thu của VACO năm đầu hoạt động đạt 4,3 tỷ đồng, sau 5 năm hoạt động –
đến năm 2012 doanh thu đạt trên 30 tỷ.
Biểu đồ 2. 3: TỐC ĐỘ TĂNG DOANH THU
45,000
40,000
35,000
30,000
25,000
20,000
15,000
10,000
5,000
-
Triệu đồng
40,383
36,957
30,784
4,300
2007 2011 2012 2013
- Do mới thành lập nên Công ty gặp nhiều khó khăn trong việc tìm khách hàng kiểm
toán BCTC, khách hàng tƣ vấn... Tuy nhiên, nhờ thƣơng hiệu VACO đã nổi tiếng
trong nƣớc và quốc tế từ hơn 20 năm nay, cộng thêm đƣợc Deloitte Việt Nam hỗ trợ
tinh thần, đào tạo kỹ thuật và đội ngũ lãnh đạo có kinh nghiệm và gắn bó với tên gọi
VACO... mà Công ty đã phát triển khá nhanh, doanh thu tăng 7,7 lần sau 5 năm đi
vào hoạt động.

Trang 22

2.1.4.2 Cơ cấu Doanh thu theo từng loại hình dịch vụ
- VACO nguyên là một phòng nghiệp vụ Kiểm toán Xây dựng Cơ bản của Công ty
Kiểm toán Việt Nam (VACO) trƣớc khi chuyển thành Deloitte Việt Nam, tách ra
và thành lập Công ty TNHH Kiểm toán VACO vào tháng 11 năm 2007.
- Từ chỗ chỉ làm kiểm toán XDCB, sau 5 năm hoạt động – đến năm 2012 đã có
nhiều khách hàng kiểm toán BCTC, doanh thu chiếm 40%.
Biểu đồ 2. 4: CƠ CẤU DOANH THU CỦA VACO
2011 2012
0.2%
0.2%
57% 41%
52% 47%
0.5%
0.4%
0.4%
0.5%
2013 Kiểm toán BCTC
45%
Dịch vụ Kế toán
52% Dịch vụ tư vấn
thuế
Kiểm toán Báo cáo
QTVĐT hoàn thành
Dịch vụ liên quan
khác
1%
1.5%
- Đứng đầu các Công ty Kiểm toán ở Viêt Nam về Kiểm toán Vốn đầu tƣ Xây dựng
Cơ bản, mỗi năm phòng Nghiệp vụ 1– phụ trách mảng Kiểm toán Báo cáo Quyết
toán Vốn Đầu tƣ Hoàn thành mang về doanh thu hơn 50% trên tổng doanh thu cho
VACO.

Trang 23

Bảng 2. 1: DOANH THU CỦA VACO THEO TỪNG LOẠI HÌNH DỊCH VỤ
Đơn vị tính: Triệu đồng
STT Loại hình dịch vụ 2013 2012 2011
1 Kiểm toán BCTC 18.400 17.418 12.878
2
Kiểm toán Báo cáo QTVĐT
21.308 19.222 17.769
hoàn thành
3 Dịch vụ kế toán 151 117 0
4 Dịch vụ tƣ vấn thuế 425 125 96
5 Dịch vụ liên quan khác 98 75 40
Tổng Doanh thu 40.383 36.957 30.783
- Trong nền kinh tế thị trƣờng hiện nay, các Công ty Kiểm toán ngày một ra đời
nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu công khai, minh bạch tài chính, VACO vẫn giữ vững
chỗ đứng về uy tính, chất lƣợng dịch vụ và duy trì tốc độ tăng trƣởng đều đặn.
- Từ năm 2011

2013 doanh thu tăng trung bình 5 tỷ/năm. VACO đã và sẽ tiếp tục
duy trì tốc độ tăng trƣởng để trở thành top 10, nhóm II trong 170 Công ty Kiểm
toán đang hoạt động tại Viêt Nam vào năm 2015 nhƣ chiến lƣợc phát triển mà Ban
Giám đốc Công ty đề ra.

Trang 24

2.1.5 Quy trình và hồ sơ kiểm toán tại VACO
2.1.5.1 Quy trình kiểm toán BCTC tại VACO
- Quy trình kiểm toán ở VACO đƣợc thực hiện theo ba giai đoạn và cụ thể các bƣớc
nhƣ sau:
Lập Kế hoạch
Thực hiện Lập
Kế hoạch Báo cáo

Lựa chọn nhóm thực hiện dịch vụ

Soạn thảo hợp đồng cung cấp dịch vụ

Tìm hiểu về hoạt động và môi trƣờng
KIỂM
kinh doanh của khách hàng

Thực hiện thủ tục soát xét phân tích sơ
bộ
TOÁN

Lập kế hoạch kiểm tra tính hiệu quả
trong hoạt động kiểm soát của khách
SƠ
hàng
BỘ

Lập kế hoạch thực hiện thủ tục kiểm
toán trọng yếu

Tóm tắt các bƣớc đã thực hiện ở trên và
thông báo cho khách hàng về kế hoạch
kiểm toán chính thức

Thực hiện các
thủ tục kiểm
toán



Thực hiện thủ
tục phân tích
và kiểm tra hệ


thống kiểm
soát nội bộ của
khách hàng

Lập tóm tắt
kiểm toán đề
cập đến các
vấn đề liên
quan đến hệ
thống kiểm
soát nội bộ



Đƣa ra các
bút toán điều
chỉnh (nếu
có)


Tiếp tục cập


nhậttình

hìnhhoạt

động của
khách hàng

Lập
kếhoạch kiểm
toán cuối
năm

Cập nhật việc kiểm tra hệ thống kiểm soát
nội bộ



Thực hiện thủ tục kiểm toán trọng yếu



Đánh giá tổng thể về các sai soát đƣợc phát
hiện và phạm vi kiểm toán



Thực hiện việc kiểm tra Báo cáo tài chính



Thảo luận với ban lãnh đạo của khách hàng
các phát hiện và đề xuất giải pháp khắc
phục, đồng thời đề xuất bút toán điều chỉnh
và các bút toán phân loại lại (nếu có)


Thực
hiện thủ
tục kiểm tra các
sự kiện phát
sinh sau ngày
kết thúc niên
độ kế toán

Thu thập thƣ
giải trình của
khách hàng



Lập báo cáo
kiểm toán

- Tùy theo quy mô, mức độ phức tạp của công việc kiểm toán mà trƣởng nhóm
kiểm toán sẽ trao đổi chi tiết với Công ty khách hàng để thống nhất quy trình kiểm
toán phù hợp và đạt hiệu quả cao nhất.

Trang 25

2.1.5.2 Hồ sơ và phần mềm Kiểm toán tại VACO
- Để thuận tiện cho công tác quản lý và thực hiện kiểm toán, hệ thống hồ sơ kiểm
toán của VACO – bao gồm phần mềm hỗ trợ và hồ sơ kiểm toán thƣờng (gọi tắt là
File, bao gồm Current File và Permanent File) đƣợc xây dựng trên cơ sở hệ thống
các chỉ mục chuẩn nhƣ sau:

1000: Lập kế hoạch kiểm toán - Planning



2000: Báo cáo - Reporting



3000: Quản lý cuộc kiểm toán – Audit management



4000: Hệ thống kiểm soát – Controls



5000: Kiểm tra các khoản mục Tài sản – Substantive Testing - Assets



6000: Kiểm tra các khoản mục Công nợ - Substantive Testing - Liabilities



7000: Kiểm tra các khoản mục Nguồn vốn – Substantive Testing - Resources



8000: Kiểm tra các khoản mục trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh -
Substantive Testing – Income Statement



- Đối với các Công ty kiểm toán trong đó có VACO, hồ sơ kiểm toán là nơi lƣu trữ
mọi thông tin về cuộc kiểm toán, có liên quan đến tất cả các khâu của quá trình
kiểm toán và liên quan trực tiếp tới phƣơng pháp kiểm toán đƣợc áp dụng. Vì vậy,
việc sử dụng các giấy tờ làm việc, các văn bản khác của hồ sơ kiểm toán tại VACO
phải tuân theo các thủ tục nhất định để vừa bảo đảm tính bí mật, vừa bảo đảm hiệu
quả cao trong công tác kiểm toán.
- Phần mềm kiểm toán đƣợc thiết kế tiên tiến, đồng thời là nơi lƣu trữ hồ sơ kiểm
toán thông minh. Việc áp dụng chƣơng trình kiểm toán giúp cho hiệu quả công việc
của KTV đƣợc nâng cao rõ ràng.

Trang 26

Hình 2. 1: GIAO DIỆN PHẦN MỀM KIỂM TOÁN

Trang 27

2.2 Thực trạng quy trình Kiểm toán Chi phí Hoạt động trong Kiểm toán
BCTC do Công ty TNHH Kiểm toán VACO thực hiện tại Công ty Cổ
phần ABC.
- Trƣớc khi tiến hành bất kỳ cuộc kiểm toán nào, KTV cần tìm hiểu sơ bộ về khách
hàng nhƣ đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh, hình thức sở hữu vốn, những sự
kiện, nghiệp vụ trong doanh nghiệp... Những hiểu biết về hoạt động kinh doanh của
khách hàng cho phép KTV xem xét tính hợp lý của mức rủi ro đƣợc đánh giá ban
đầu, đƣa ra đƣợc một kế hoạch kiểm toán cụ thể và giúp cho việc giải thích cặn kẽ
các bằng chứng thu nhập đƣợc trong quá trình kiểm toán.
- Đối với khách hành thƣờng xuyên nhƣ Công ty Cổ phần ABC, những hiểu biết về
hoạt động kinh doanh của khách hàng đƣợc nhóm KTV rút ra từ những hồ sơ kiểm
toán trƣớc, đồng thời cập nhật thông tin trong năm kiểm toán hiện hành thông qua
thuyết minh BCTC. Cụ thể:
2.2.1 Khái quát đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần ABC:
2.2.1.1 Giới thiệu công ty Cổ phần ABC
- Công ty Cổ phần ABC đƣợc chuyển thể từ Công ty TNHH Một thành viên ABC
căn cứ theo giấy phép đăng ký kinh doanh số 4103004562, đăng ý lần đầu ngày
30/03/2006 do sở Kế hoạch và Đầu tƣ Tp. HCM cấp; và là Công ty thành viên của
Tổng Công ty Cổ Phần Điện tử và Tin học Việt Nam.
- Trụ sở chính: Quận Phú Nhuận, TP. HCM
- Địa chỉ nhà máy: Quận 9, TP.HCM
2.2.1.2 Hình thức sở hữu vốn
- ABC là Công ty cổ phần với tổng vốn điều lệ là 69.000.000.000 đồng, trong đó:

TổngCông ty Điện Tử Và Tin Học Việt Nam (97.01%) 66.937.000.000

Cổ đông trongCông ty (1.67%) 1.151.000.000

Cổ đông ngoài Công ty (1.32%) 912.000.000

Trang 28

2.2.1.3 Hoạt động sản xuất kinh doanh chính
- Sản xuất, mua bán, gia công, lắp ráp, bảo hành sản phẩm điện, điện tử, công nghệ
thông tin, thiết bị y tế chuyên dụng và dân dụng.
- Mua bán, gia công thiết bị, phụ tùng, vật tƣ, linh kiện.
- Kinh doanh nhà, dịch vụ nhà đất, cho thuê văn phòng.
2.2.1.4 Các bên liên quan
- Hiện tại, Công ty ABC hoạt động theo mô hình Công ty mẹ - con, trong đó ABC
là Công ty mẹ, Có:

2 Công ty con:


1. Công ty TNHH MTV Công nghệ LED: sản xuất, kinh doanh các sản phẩm
LED và ứng dụng LED. Vốn 100% của ABC.
2. Công ty Cổ phần Điện tử ABC 1: Kinh doanh Audio-Video của Công ty ABC
và do ABC chiếm Cổ phần chi phối.

3 Công ty Liên doanh, liên kết:

1. Công ty TNHH Bất động sản ABC: Vốn điều lệ 120 tỉ VND. Vốn góp của
ABC 31,2 tỉ VND.
2. Công ty Liên doanh Panasonic: đối tác truyền thống và có quan hệ lâu năm
với Công ty ABC.
3. Công ty Liên kết Bê tông ly tâm ABC: Công ty ABC tham gia góp vốn
chuyên doanh trong lĩnh vực Cơ khí, Xây dựng, Vật liệu xây dựng…
2.2.1.5 Chính sách kế toán chủ yếu
- Công ty áp dụng hệ thống kế toán Việt Nam đƣợc Bộ tài chính ban hành theo
quyết định số 15/2006/TC/QĐ-BTC ngày 20/03/2006.
- Cơ sở lập Báo cáo tài chính: Báo cáo tài chính đƣợc trình bày bằng Đồng Việt
Nam (VNĐ), theo nguyên tắc giá gốc và phù hợp với các Chuẩn mực Kế toán, Chế
độ kế toán doanh nghiệp Việt Nam, các quy định pháp lý có liên quan đến việc lập
và trình bày Báo cáo tài chính.
- Hình thức sổ kế toán áp dụng: Nhật ký chung.
- Năm tài chính của Công ty bắt đầu từ ngày 01/01 và kết thúc ngày 31/12.

Trang 29

2.2.2 Thực trạng quy trình Kiểm toán Chi phí Hoạt động trong Kiểm toán
BCTC tại công ty Cổ phần ABC.
2.2.2.1 Giai đoạn chuẩn bị - Planning
- KTV sẽ phân tích các biến động bất thƣờng của các số dƣ tài khoản, khoản mục
trên BTCT của khách hàng, khoanh vùng những khoản mục có khả năng chứa đựng
những rủi ro. Đây là bƣớc đánh giá sơ bộ của KTV về BCTC của khách hàng.
- Luận văn này đi sâu về Chi phí hoạt động Công ty ABC – Khoản mục thuộc Báo
cáo Kết quả Hoạt động Sản xuất kinh doanh đƣợc trích nhƣ sau:
Bảng 2. 2: BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH
TRƢỚC KIỂM TOÁN
TỔNG CÔNG TY CP ĐIỆN TỬ VÀ TIN HỌC VN Mẫu số B 02 - DN
CÔNG TY CỔ PHẦN ABC
(Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ-BTC
ngày 20/03/2006 của Bộ trƣởng BTC)
BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH
Từ ngày: 01/01/2013 Đến hết ngày 31/12/2013
Đơn vị tính: Đồng Việt Nam
CHỈ TIÊU NĂM 2013 NĂM 2012 Chênh lệch
1. Doanh thu bán hàng và CCDV 18.178.471.251 11.935.845.958 6.242.625.293
2. Các khoản gỉam trừ
3. Doanh thu thuần 18.178.471.251 11.935.845.958 6.242.625.293
4. Giá vốn bán hàng 13.878.933.484 11.362.171.094 2.516.762.390
5. Lợi nhuận gộp về bán hàng và CCDV 4.299.537.767 573.674.864 3.725.862.903
6. Doanh thu hoạt động tài chính 3.191.568.332 14.850.416.942 (11.658.848.610)
7. Chi phí hoạt dộng tài chính 54.762.313 7.106.031 47.656.282
8. Chi phí bán hàng 845.144.228 242.755.749 602.388.479
9. Chi phí quản lý doanh nghiệp 4.969.496.264 6.547.620.394 (1.578.124.130)
10. Lợi nhuận thuần từ HĐKD 1.621.703.294 8.626.609.632 (7.004.906.338)
11. Thu nhập khác 521.856.401 89.181.528 432.674.873
12. Chi phí khác 10.138.333 160.000 9.978.333
13. Lợi nhuận khác 511.718.068 89.021.528 422.696.540
14. Tổng lợi nhuận kế toán trƣớc thuế 2.133.421.362 8.715.631.160 (6.582.209.798)
15. Chi phí thuế TNDN hiện hành 294.585.536 - 294.585.536
16. Lợi nhuận sau thuế TNDN 1.838.835.826 8.715.631.160 (6.876.795.334)
17. Lãi cơ bản trên một cổ phiếu 263 1.263
- Trong trƣờng hợp cụ thể của Công ty ABC, KTV cần kiểm tra chi tiết và giải
thích các biến động: chi phí Bán hàng năm 2013 tăng 600 triệu với năm 2012,
nhƣng chi phí QLDN lại giảm 1,5 tỷ.

Trang 30


Thử nghiệm Kiểm soát - TEST OF CONTROL


Test D&I (Design and Implementation)


- Đây là bƣớc mà trƣởng nhóm kiểm toán sẽ thực hiện tại tất cả các khách hàng, để
kiểm tra xem Công ty có tồn tại hệ thống KSNB hay không.
- Đối với Công ty ABC, vì đặc thù là sản xuất, gia công lắp ráp các sản phẩm điện
tử nên chi phí QLDN của Công ty khá lớn, phát sinh nhiều nghiệp vụ, trong khi chi
phí bán hàng nhỏ và đơn giản hơn.
- Các khoản chi phí Bán hàng và chi phí QLDN của Công ty đều đƣợc hạch toán
chi tiết theo các khoản mục bao gồm: Tiền lƣơng và các khoản trích theo lƣơng;
chi phí công cụ - dụng cụ; chi phí Khấu hao TSCĐ; chi phí điện nƣớc, điện thoại;
hội nghị, tiếp khách; chi phí thuê nhà; chi phí bảo hành và các chi phí khác…
- Qua trao đổi giữa trƣởng nhóm kiểm toán với khách hàng và kiểm tra
Walkthrough, KTV nhận định Công ty ABC có tồn tại hệ thống KSNB.

Kết luận: Công ty ABC Có tồn tại hệ thống KSNB cho khoản Chi phí hoạt động


Test O&E (Operation Effectiveness)


- Trƣởng nhóm kiểm toán chỉ thực hiện bƣớc này khi Doanh nghiệp có hệ thống
KSNB thật sự cao và khi KTV dựa vào sự tin cậy đối với hệ thống KSNB để giảm
đi các thủ tục kiểm toán khác.
- Đối với ABC, Trƣởng nhóm kiểm toán đánh giá doanh nghiệp có hệ thống KSNB
không cao và không dựa vào sự tin cậy đối với hệ thống KSNB để giảm đi các thủ
tục khác nên KTV không thực hiện test ở giai đoạn này mà xác định Công ty ABC
có hệ thống KSNB không hoạt động hiệu quả.

Kết luận: Hệ thống KSNB của Công ty ABC không hoạt động hiệu quả.


Trang 31


Đánh giá mức độ đảm bảo – Xác định R


- Sau khi tìm hiểu và đánh giá về hệ thống kiểm soát nội, KTV sẽ đánh giá mức độ
đảm bảo đối với tài khoản Chi phí Hoạt động của Công ty ABC nhƣ bảng sau:
Bảng 2. 3: ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ ĐẢM BẢO – AUDIT ASSURANCE MODEL
Sources of No specific Risk Specific Risk
Assurance (Không có rủi ro trọng yếu) (Có rủi ro trọng yếu)
1,0 1,0 0,0 0,0
Inherent Inherent Inherent No Inherent No Inherent
Assurance Assurance Assurance Assurance Assurance
obtained obtained obtained obtained
1,3 0,0 1,3 0,0
Control Control No Control Control No Control
Assurance Assurance Assurance Assurance Assurance
obtained obtained obtained obtained
0,7
2,0
1,7 3,0
Substantive
Intermediate
Basic level of Moderate level Focused level
level of
Assurance Substantive of Substantive of Substantive
Substantive
Assurance Assurance Assurance
Assurance
Overall
3,0 3,0 3,0 3,0
Assurance

Xác định R cho Công ty ABC


- Chi phí hoạt động của Công ty ABC là khoản
mục: + Không có rủi ro tiềm tàng

Inherent Assurance = 1

+ Hệ thống KSNB không hoạt động hiệu quả

No Control Assurance obtanined = 0


Thử nghiệm cơ bản (Substantive Assurance) = 3 –1 – 0 = 2
Trung bình

R = 2


Trang 32


Thử nghiệm Cơ bản – SUBSTANTIVE PROCEDURES

- Thử nghiệm Cơ bản - Substantive Procedures gồm Thủ tục Phân tích - Substantive
Analytical Procedures (SAP) và Thử nghiệm Chi tiết - Test of Details (TOD).

Thủ tục Phân tích (SAP)


- Thủ tục phân tích (SAP) là kỹ thuật xây dựng mô hình để ƣớc tính giá trị của
khoản mục rồi so sánh với số phát sinh thực tế trên sổ sách của Công ty. Với cách
thức ƣớc tính số hợp lý dựa trên các thông tin độc lập thu thập đƣợc, KTV sẽ tiết
kiệm đƣợc nhiều thời gian dành cho việc kiểm tra chi tiết, đồng thời vẫn thỏa mãn
đƣợc những nghi ngờ nghề nghiệp vào sự biến động hay tính tin cậy của tài khoản
đƣợc kiểm tra.
- Chi phí Hoạt động của Công ty ABC có nhiều tiểu khoản và mỗi tiểu khoản lại có
bản chất không đồng nhất nên việc ƣớc tính số phát sinh không khả thi và mất
nhiều thời gian hơn so với việc Kiểm tra chi tiết.

KTV không thực hiện Thủ tục Phân tích cho khoản Chi phí Hoạt động của Công ty
ABC.


Thử nghiệm Chi tiết (TOD)


- TOD là kỹ thuật kiểm tra chi tiết các bằng chứng làm cơ sở cho việc ghi nhận
nghiệp vụ phát sinh, nhằm xác định xem số phát sinh lũy kế có sai sót hay không.
- Số mẫu cần kiểm tra tùy thuộc vào Mức độ đảm bảo (R =2) và MP – Monetary
Precision – Mức trọng yếu có điều chỉnh.

Xác định MP cho Công ty ABC


- Kỹ thuật Chọn mẫu theo giá trị lũy tiến – Cumulative Monetary Amount (CMA)
đƣợc áp dụng vì khoản mục chi phí hoạt động bao gồm nhiều tiểu khoản khác nhau
và số lƣợng nghiệp vụ phát sinh trong kỳ nhiều. Kỹ thuật này cho phép mọi nghiệp
vụ đều có cơ hội đƣợc lựa chọn nhƣ nhau và số mẫu đƣợc chọn sẽ đƣợc tính cụ
thể cho từng số dƣ khoản mục cần kiểm tra theo công thức:

Trang 33


Số mẫu – Samples (N) =


Bước nhảy mẫu –J =
Trong đó:

MP = 80% - 90% PM – Planning Materiality (Mức trọng yếu kế hoạch) đƣợc
trƣởng nhóm xác định cho cả BCTC đƣợc kiểm toán.

- Đối với các Công ty không tham gia thị trƣờng chứng khoán, PM thƣờng đƣợc
xác định bằng 5% – 10% Lợi nhuận trƣớc thuế hoặc 0,8% - 5% Doanh thu.
- Theo kinh nghiệm của Trƣởng nhóm kiểm toán, ABC là Công ty sản xuất kinh
doanh với R =2 – Mức độ rủi ro trung bình, PM đƣợc xác định bằng 5% Doanh thu
nhƣ sau:
Bảng 2. 4: XÁC ĐỊNH MP
Giá trị tính Kết quả Làm tròn
PM=DT*5% (18.178.471.251*5%) 908.923.563 909.000.000
∑ anticipated uncorected
(908.923.563*10%) 90.892.356 90.900.000
mistatement = PM * 10%
MP 818.031.206 818.100.000
De minimis Threshold = 5% PM (908.923.563*5%) 45.446.178 45.450.000
- Ở VACO, De minimis Threshold – Mức sai sót có thể bỏ qua, đƣợc xác định bằng
0% - 5% PM – Planning Materiality (Mức trọng yếu tổng thể).
+ Khi chênh lệch < 0% - 5% PM
PASS: KTV chấp nhận sai sót
và không cần tìm hiểu nguyên nhân gây ra chênh lệch.
+ Khi chênh lệch > 0% - 5% PM, KTV cần thực hiện thêm các thủ tục để
tìm hiểu nguyên nhân gây ra chênh lệch.

Trang 34

- Sau khi tìm hiểu và đánh giá về hệ thống KSNB cũng nhƣ các sự kiện bất thƣờng,
KTV nhận định các rủi ro tiềm tàng có thể xảy ra đối với tài khoản Chi phí Hoạt
động của Công ty ABC nhƣ bảng sau:
Bảng 2. 5: CƠ SỞ DẪN LIỆU ĐỐI VỚI CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG
Cơ sở dẫn liệu Mô tả
Các khoản chi phí hoạt động đƣợc ghi nhận vào sổ
Phát sinh – Occurrence
phải thật sự phát sinh trong kỳ.
Các khoản chi phí hoạt động phát sinh trong kỳ phải
Đầy đủ – Completeness
đƣợc ghi nhận đầy đủ.
Chính xác – Accuracy
đƣợc ghi nhận chính xác.
Các khoản chi phí hoạt động phải đƣợc ghi nhận
Ghi nhận đúng kỳ – Cut-off
đúng kỳ phát sinh
Phân loại – Classification
đƣợc phân loại đúng tiểu khoản.

Trang 35

2.2.2.2 Giai đoạn Thực hiện Kiểm toán cho Công ty ABC
- Khoản mục Chi phí Hoạt động đƣợc lƣu trữ ở chỉ mục 8000 trong File cũng nhƣ
phần mềm Kiểm toán. Chi tiết gồm:
+ [8310] – Leadsheet Chi phí Hoạt động – Operating Expense
+ [8340] – Chi phí Bán hàng – Selling Expense
+ [8350] – Chi phí QLDN – Admin Expense
- Sau khi xác định đƣợc MP, KTV thực hiện kiểm toán theo 4 bƣớc:

Bƣớc 1: Lên Summary - Kiểm tra tổng thể & phân tích biến động


- Đối chiếu số phát sinh của tài khoản Chi phí Hoạt động trên sổ chi tiết với sổ cái
và trên Báo cáo KQ HĐKD đƣợc thể hiện trên Leadsheet. Khi kiểm tra tổng thể
không có sai sót, KTV thực hiện Make ref giữa Leadsheet và Summary nhƣ sau:
Bảng 2. 6: LEADSHEET TRƢỚC KIỂM TOÁN
CỦA CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG [8310]
TK Prelimiary AJE Adjusted Final PY1 % Dif Dif
CP BH
845.144.228 - - 845.144.228 242.755.749 +248,1 602.388.479
8340
CP QLDN
4.969.496.264 - - 4.969.496.264 6.547.620.394 -24,1 (1.578.124.130)
8350
∑ CPHĐ
5.814.640.492 - - 5.814.640.492 6.790.376.143 -14,4 (975.735.651)
- Tổng hợp chi phí hoạt động theo tiểu khoản trên Sheet Summary lấy từ sổ chi tiết
của năm nay và so sánh với số liệu năm trƣớc từ file back up, nhằm phát hiện
những chi phí có biến động bất thƣờng.
- Nếu có biến động bất thƣờng, KTV sẽ tìm hiểu nguyên nhân, trao đổi với khách
hàng và tính toán lại số liệu hoặc tìm hiểu thêm thông tin sau khi trao đổi, để đánh
giá thông tin phản hồi từ phía khách hàng. Từ đó, kết luận biến động có hợp lý hay
không.
- Summary và phân tích biến động chi phí Bán hàng và QLDN đƣợc thực hiện ở
bảng sau:

Trang 36

Kế toán chi phí hoạt động trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty kiểm toán Vaco.doc

Kế toán chi phí hoạt động trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty kiểm toán Vaco.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Kế toán chi phí hoạt động trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty kiểm toán Vaco.doc

Similar to Kế toán chi phí hoạt động trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty kiểm toán Vaco.doc (10)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Kế toán chi phí hoạt động trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty kiểm toán Vaco.doc