Azərbaycan Təbiblər Birliyi ( ATB )

1. Doğuşun ağrısızlaşdırılması
Nəzəri tədqiqatlar mamalıq təcrübəsində iki növ ağrısızlaşdırma
metodunun tətbiqinə şərait yaratmşdır:
1. Medikamentoz (dərman)
2. Qeyri-medikamentoz (qeyri-dərman)
Doğuşun ağrısızlaşdırılmasının bütün metodları aşağıdakı tələblərə
cavab verməlidir:
- Mənfi emosiyaların, qorxu hissinin aradan götürülməsi;
- Ağrıkəsici effektin kifayət dərəcədə təmin edilməsi;
- Ağrısızlaşdırma metodunun ana və döl üçün tam təhlükəsizliyi;
- Doğuş fəaliyyətinə mənfi təsirlərin olmaması
- Zahının ayıq olması, onun doğuş prosesində fəal iştirak etmə
qabiliyyəti;
- Laktasiyaya və zahılıq dövrünün gedişatına mənfi təsirinin
olmamasl;
- Tətbiqinin bütün doğuşayardım müəssisələrində sadəliyi və əlçatan
olması.

2. Ağrısızlaşdırlmanın qeyri-medikamentoz metodları
Qeyri-medikamentoz metodlardan doğuşa psixoprofilaktik hazırlıq,
autogen və heterogen məşqlər, hipnoterapiya, akupunktura
(iynərefleksoterapiya), elektroanalgeziya, doğuş zamanı masaj,
hidroterapiya, audioanalgeziya daha çox diqqəti cəlb edir.
Şəkil.Hipnoterapiya
Şəkil.Akupuntura

3. Psixoprofilaktik məşğələlərin keçirilməsi üçün həkimin klinik
təcrübəsi əsasında, hamilə qadınların psixoemosional statusunu
nəzərə almaqla 6-8 nəfərlik qrupların formalaşdırılması
məqsədəmüvafiqdir.
Məşğələlərin sırası
Birinci
Giriş hissədən ibarətdir.Hamilələrə öz
iradələrini idarə etmək və doğuş
zamanı fəal olmaq bacarığı aşılanır
(autogen məşq)
İkinci
Həkim doğuşun birinci mərhələsinin
fiziologiyasını izah edir, uşaqlıq
boynunun açılmasına səbəb olan
sancıların mexanizmini aydınlaşdırır.
Üçüncü
Hamilələri doğuşun ikinci dövrünün
gedişi ilə tanış edirlər.
Əvvəlki məşğələlərin tam kursu qısa

4. Ağrısızlaşdırma məqsədilə elektroanalgeziyadan istifadə
olunması da diqqətəlayiqdir.130 hers və yuxarı tezliklə 1mA
gücündə dəyişən cərəyan verən elektrodlar alına və boyun
ardına qoyulur.

5. Bir çox ölkələrdə doğuş zamanı masajdan geniş istifadə
edilir.Müxtəlif masaj növləri dəri reseptrolarını
stimullaşdırır, çoxsaylı mielin liflərinin nevral aktivliyini
artırır.Bu stimullar ağrılardan daha tez ötürülür.Mərkəzi
sinir sisteminin «bombardman edilmə»si ağrıları
azaldır.

6. Ağrısızlaşdırlmanın medikamentoz metodları
Mamalıq təcrübəsində sedativ, yuxugətirici vasitələrdən,
trankvilizatorlardan, narkotiklərdən və analgetiklərdən istifadə
edilir.ümumiyyətlə yadda saxlamaq lazımdır ki, elə bir sedativ və ya
yuxugətirici vasitə, analgetik yoxdur ki, o, ciftdən keçə bilməsin və
dölə bu və ya digər şəkildə təsir etməsin.
Şəkil.Ağrı impulsunun ötürülümə-
-sində iştirak edən visseral və
somatik yolların sinirlərinin
blokadası

7. Doğuşlar zamanı ağrısızlaşdırmanın həyata keçirilməsi
ardıcıllığı sxemini aşağıdakı kimi göstərmək olar:
-doğuş fəaliyyətinin başlanğıcında nisbətən az ağrılı sancılar zamanı
gərginliyin, qorxunun aradan qaldırılması üçün trioksazin 0,3-0,6 və ya
elenium 0,01-0,015 və s.)
-müntəzəm doğuş fəaliyyətinin inkişafında və sancılar çox ağrılı olduğu
zaman analgetiklərin sedativ, yaxud spazmolitik vasitələrlə qarışığı
təyin edilir
-ağrısızlaşdırmanın bu metodları effektiv olmadıqda uzunmüddətli
peridural (epidural) anasteziya tətbiq edilir

8. Praktik fəaliyyətdə tez-tez ağrıkəsicilərin müxtəlif kombinasiyasından,
sedativ və spazmolitik vasitələrdən istifadə olunur.Aşağıdakı
kombinasiyaları təklif etmək olar:
Daha tez effekt əldə etmək üçün qeyd edilən preparatları venadaxili
yeritmək lazımdır.Anestetiklərin təsiri dərman yeridildikdən 10-20
dəqiqə sonra başlayır və 2 saat davam edir.
Promedol 20-40 mq+Dimedrol 20 mq+no-şpa 40 mq
Promedol 20-40 mq+Seduksen 10 mq+Papaverin 50 mq
Maradol 1-2 mq+Seduksen 10 mq+No-şpa 40 mq
Tramal 100 mq+Dimedrol 20 mq+No-şpa 40 mq

9. Yüksək psixi reaksiyaları olan qadınlarda trankvilizatorların
dozasını iki dəfə artırırlar (trioksazin – 0.6 qr, meprobamat – 0.4
qr).Əzələ daxilinə promedol, pipolfen və dimedrol
yeridlir.Uşağın doğulmasına 2 saatdan az qaldıqda promedol
yeritmək olmaz, çünki preparat dölün tənəffüs mərkəzini
zəiflədə bilər.

10. Doğuş zamanı neyroleptik təsirli droperidol (2-4 ml) preparatının
fentaillə (2-4 ml) qarışığı ilə neyroleptanalgeziya
edilir.Droperidol sakitləşdirici effekt verməklə, narkotik
analgetik vasitələrin fəaliyyətini potensiallaşdırır.

11. Praktik mamlıqda novokain (0,5%), lidokain (10%), yaxud
xlorprokaindən (1,0%) istifadə etməklə, pudendal və ya yerli
ağrısızlaşdırmadan geniş istifadə edilir.