www.mientayvn.com Tải thêm các tài liệu sinh học khác tại địa chỉ: https://drive.google.com/folderview?id=0Bw5sTGnTS7NhUk01a3RYQV9TUjJ4blJDUDcyekp6UQ&usp=sharing

1. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 1
Sinh lý c¸c c¬ quan chøc n¨ng
Ch−¬ng 7. Sinh lý tiªu ho¸ vµ hÊp thu
Tiªu ho¸?
* Ph©n gi¶i T.¨n tõ miÖng ruét giµ biÕn ®æi c¸c hîp
chÊt h÷u c¬ phøc t¹p ®¬n gi¶n cã thÓ hÊp thu ®−îc
(Protein a.a, Gluxit ®−êng ®¬n ….)
* DiÔn ra d−íi 3 t¸c ®éng: c¬ häc, ho¸ häc & VSV
HÖ tiªu ho¸
S¬ ®å hÖ tiªu ho¸ vµ mét sè tuyÕn ngoµi èng tiªu ho¸

2. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 2
CÊu t¹o ®o¹n ruét non
PhÇn lín ®−êng tiªu ho¸ ë d¹ dµy ®¬n ®Òu cã cÊu t¹o t−¬ng tù
S¬ ®å ®iÒu hoµ hÖ thÇn kinh ®èi víi c¸c c¬ quan tiªu ho¸
§ 1 – Tiªu ho¸ ë miÖng
+ 3 giai ®o¹n: - LÊy T.¨n, n−íc uèng (SGK)
- Nhai vµ tÈm T.¨n víi n−íc bät (SGK)
- Nuèt (SGK)
+ ChÞu t¸c dông 2 qu¸ tr×nh: - C¬ häc (nhai)
- Ho¸ häc (enzim)
LÊy T.¨n, n−íc uèng (c¸c loµi ≠≠≠≠ cã c¸ch lÊy ≠≠≠≠ )
+ LÊy thøc ¨n: Lîn (dïng mòi ñi)
Tr©u bß (l−ìi, giËt)
Ngùa, dª cõu (m«i trªn + r¨ng cöa)
+ Uèng n−íc: Loµi ¨n thÞt (thÌ l−ìi, cong nh− th×a)
C¸c loµi kh¸c (hót nhê ¸p lùc xoang miÖng)
!

3. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 3
Nhai (cung ph¶n x¹ nhai cã quan hÖ víi trung khu tiÕt n−íc bät)
+ Cung ph¶n x¹:
T.¨n N.m miÖng Trung khu nhai
(hµnh tuû)
c¬ nhainhai
+ Trung khu tiÕt n−íc bät ë hµnh tuû còng HF nhai cµng
kü n−íc bät cµng nhiÒu....
+ Loµi nhai l¹i (nhai 2 lÇn): lÇn 1 nhai s¬ qua, lÇn 2 î lªn nhai l¹i
PhÇn nµy chñ yÕu tËp trung thµnh phÇn t¸c dông cña n−íc bät
Vá n·o
N−íc bät
- Mang tai (tuyÕn t−¬ng dÞch): lo·ng, kh«ng nhÇy v× Ýt mucoproteit
nh−ng nhiÒu protein vµ men
- D−íi hµm
- D−íi l−ìi
(tuyÕn hçn hîp): nhÇy, nh−ng kh«ng cã men
VÞ trÝ tuyÕn n−íc bät ë chã
Mang tai
tuyÕn d−íi l−ìi
tuyÕn d−íi hµm
S¬ ®å ho¹t ®éng tuyÕn n−íc bät
1.1.®Æc tÝnh, TP 99 --> 99,4% H2O
0,6 -->1% VCK
Muèi
Cl-, CO3
2-, SO4
2-, cña Na+, K+, Mg2+, Ca2+
§.biÖt NaHCO3 (nhai l¹i)
2/3 muxin
Men
(Amilaza, Mantaza)
C¸c s.p trao ®æi CO2, urª,
lysozim (diÖt khuÈn)
* pH ∈ loµi (kiÒm yÕu)
(lîn 7.2; chã 7.36; tr©u bß 8, nhiÒu NaHCO3)

4. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 4
1.2. T¸c dông
+ TÈm −ít DÔ nuèt, t¹o ®é Èm cho d¹ cá
+ Lµm tr¬n tr¸nh x©y x¸t c¬ giíi n.m
+ Tiªu ho¸ T.¨n: T’ mang tai tiÕt men tiªu ho¸ tinh bét
Mantaza
Tinh bét n Dextrin MantozAmilaza +
Mét phÇn, Mantoz 2 Glucoz
ChØ x¶y ra ë ng−êi, lîn. Cßn loµi nhai l¹i, ngùa hÇu nh− k0 cã men nµy
+ Hoµ tan mét sè chÊt g©y vÞ gi¸c KT vÞ gi¸c (muèi, ®−êng)
+ DiÖt khuÈn: Lisozim, ngoµi ra cßn cã IgA
+ §iÒu tiÕt nhiÖt = tho¸t h¬i n−íc (tuyÕn må h«i kÐm ph¸t triÓn)
!+ Riªng loµi nhai l¹i:
KiÒm m¹nh (NaHCO3) ®é Èm, pH d¹ cá thÝch hîp vsv ph¸t
triÓn (trung hoµ a. bÐo)
Chøa Urª, VTM C cÇn cho VSV. Ph©n gi¶i protªin t¹o NH3
theo m¸u Gan t¹o Urª m¸u n−íc bät D¹ cá
Protein VSV Nguån d.d−ìng (TiÕt kiÖm Nit¬-phi protein)
1.3. §iÒu tiÕt tiÕt n−íc bät (TK vµ TD)
ThÇn kinh
+ PXK§K: T.¨n n.m miÖng TK truyÒn vµo (V,VII,IX,
X) Trung khu (hµnh tuû) TK truyÒn ra (g/c: tiÕt Ýt, nhiÒu
muxin - phã g/c: tiÕt nhiÒu, lo·ng) 3 ®«i tuyÕn
+ PXC§K: C/quan nhËn c¶m (thÞ gi¸c, khøu gi¸c,
thÝnh gi¸c) TK vµo Vá n·o TK ra
hµnh tuû g/c vµ phã g/c TuyÕn n−íc bät.
ThÓ dÞch:
[A.bÐo] m¸u vµ calicrein (do TK phã g/c g©y tiÕt)
lµm t¨ng tiÕt n−íc bät.

5. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 5
§ 2- tiªu ho¸ ë d¹ dµy
§¬n
Trung gian
Lîn
D¹ dµy kÐp
Cã tuyÕn
chã, mÌo,
thó ¨n thÞt
Hçn hîp
(®o¹n ®Çu K0, sau
cã tuyÕn- ngùa
Bèn tói
tr©u, bß, dª,
cõu
Ba tói
(l¹c ®µ)
3 nhãm
A- Tiªu ho¸ ë d¹ dµy ®¬n (chã, ngùa)
+ T−¬ng m¹c
+ C¬ tr¬n (vßng, däc, chÐo)
+ H¹ niªm m¹c
+ N.m¹c: 3 lo¹i TB
Thùc qu¶n
Th−îng vÞ
& th©n vÞ
H¹ vÞ
(Chñ, v¸ch)
T©m vÞ
TB phô
(dÞch nhÇy)
TB v¸ch
(HCl)
TB chñ
(men)
TB néi tiÕt
Th−îng vÞ
(TB phô)
Th©n vÞ
(3 lo¹i TB)
H¹ vÞ (Chñ, v¸ch)
C¬ vßng h¹ vÞ
1.§Æc tÝnh, thµnh phÇn, t¸c dông dÞch vÞ
a. §Æc tÝnh, TP
- pH axÝt (chã: 1,5 – 2)
pH (HCl q/®Þnh): ∃ 2 d¹ng: tù do: quyÕt ®Þnh ®é pH
kÕt hîp: muxin + c¸c a.h÷u c¬ t.¨n
99,5% H2O
0,5% VCK
V« c¬
H÷u c¬
muèi Cl-, SO4−
--, PO4−
--- c¸c KL:
Na+, K+, Mg++, Ca++ ®.biÖt HCl
Protein (men, muxin), A. h÷u
c¬: axÝt lactic, uric,…
-TP
HCltù do+ HClk.hîp+ photphat axÝt + lactic = axÝt tæng sè pH d.vÞ

6. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 6
CO2 + H2O anhydraza cacbonic H2CO3 H+ + HCO3
- M¸u
S¶n phÈm T§C HCl Dù tr÷ kiÒm
NaCl Cl- (TB v¸ch) + Na+
T.¨n
* C¬ chÕ h×nh thµnh HCl:
b. T¸c dông cña HCl
+ pH thÝch hîp cho pepsin h.®éng (1,5 – 2,5)
+Tr−¬ng në protein, tan colagen t¹o ®iÒu kiÖn tiªu ho¸
+ DiÖt khuÈn (®Æc biÖt VK trong T.¨n)
+ §ãng më c¬ vßng h¹ vÞ: T.¨n toan xuèng t¸ trµng KT ®ãng
c¬ vßng h¹ vÞ, khi dÞch t¸ trµng trung hoµ hÕt g©y më
+ KÝch thÝch tiÕt dÞch tuþ
+ Pepsinogen (400 a.a) HCl Pepsin (327 a.a)
c. T¸c dông cña c¸c enzim trong dÞch vÞ
* Enzim T/ho¸ protein: pepsinogen (400a.a, do TB chñ tiÕt)
Pepsinogen (400 a.a) HCl Pepsin (327 a.a)
Protein Albumoz + Pepton + a.a
(pH = 2-3)
+ G/s non men catepxin (yÕu h¬n pepsin, pH = 4-5, HCltù do Ýt)
+ Protein s÷a do kimozin ®«ng s÷a
Cazeinogen Kimozin Cazein + Ca++ Cazeinat canxi b«ng
tan trong s÷a (pH = 6-7) (l−u l©u ë d¹ dµy t¹o ®k tiªu ho¸)

7. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 7
* Enzim tiªu ho¸ mì:
Lipaza tiªu ho¸ mì s÷a (h/® pH axÝt). Mét phÇn tõ ruét non, Ýt t/d
* Tiªu ho¸ gluxÝt: k0 cã men. Men tõ n−íc bät vµ tõ T.¨n.
d. C¬ chÕ tù b¶o vÖ cña d¹ dµy
YÕu tè b¶o vÖ
+ C¸c men ®Òu d¹ng tiÒn ho¹t ®éng
+ Muxin phñ bÒ mÆt n.m
+ M¸u (NaHCO3 cao) thµnh d.dµy
pH cao pepsin k0 h/® k0 loÐt
YÕu tè tÊn c«ng
+ HCl
+ Pepsin
+ VK lµm tæ nÕp gÊp viªm loÐt
+ YÕu tè t©m lý (stress)
+ R−îu, thuèc l¸…
Khi 2 yÕu tè c©n b»ng kh«ng bÞ loÐt d¹ dµy
mÊt c©n b»ng loÐt
2. §iÒu tiÕt
a. TK + PXK§K: trung khu ë hµnh tuû
+ PXC§K: Thêi gian, ®Þa ®iÓm, dông cô, mïi thøc ¨n…
b. TD:
TN: Cho t.¨n trùc tiÕp vµo d.dµy, sau 30’ tiÕt d.vÞ liªn tôc trong
1h. (T.¨n ngÊm vµo m¸u kÝch thÝch TK)
* C¸c chÊt KT tiÕt
Enterogastrin (n.m t¸ trµng tiÕt) t¸c dông vïng th©n vÞ
Histamin (sp ph©n gi¶i a.a histidin) KT tiÕt HCl
Coctisol (vá th.thËn) t¨ng tiÕt dÞch vÞ
* C¸c chÊt øc chÕ
Gastron (n.m h¹ vÞ), enterogastron (n.m t¸ trµng), urogastron (n−íc tiÓu)…/.
progastrin HCl gastrin t¨ng tiÕt d.vÞ
Pha TK trong ®iÒu tiÕt sù tiÕt dÞch vÞ
ThÞ gi¸c, vÞ gi¸c,
K.gi¸c vµ nhai
HF TK mª tÈu
Pha ®iÒu tiÕt sù tiÕt dÞch vÞ trong
d¹ dµy

8. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 8
B. Tiªu ho¸ ë d¹ dµy lîn
1. CÊu t¹o
+ Bªn tr¸i th−îng vÞ cã manh nang 5 vïng:
- Thùc qu¶n nhá (K0 tuyÕn)
- Manh nang, Th−îng vÞ tuyÕn nhÇy
- Th©n vÞ, H¹ vÞ nh− d.dµy ®¬n
TH c¬ häc
TH ho¸ häc
TH VSV
TH ho¸ häc
TH ho¸ häc
60 – 80% TH VSV :10%
lactic, 90%
VFA
2. §Æc ®iÓm tiªu ho¸ ë d¹ dµy lîn tr−ëng thµnh
a. §Æc ®iÓm ph©n tiÕt
+ TiÕt liªn tôc (khi ¨n t¨ng tiÕt, s¸ng > chiÒu)
+ L−îng dÞch vÞ ∈ T.¨n: T.¨n rang > ng©m, T.¨n sèng > chÝn
T.¨n ñ men > kh«ng ñ
ChÕ biÕn + thµnh lËp PXC§K ↑↑↑↑ hiÖu qu¶ tiªu ho¸
+ Nhu ®éng yÕu, xÕp líp pH c¸c líp ≠ ho¹t tÝnh men ≠
b. Qu¸ tr×nh tiªu ho¸
Protein: (x¶y ra ë s¸t v¸ch th©n vÞ, h¹ vÞ ?)
Gluxit: amilaza tõ n−íc bät, T.¨n (manh nang, th−îng vÞ & vïng gi÷a)
Lipit: lipaza - K0 ®¸ng kÓ (pH thÝch hîp = 7–8)
+ Ngoµi ra, vsv manh nang, th−îng vÞ (lîn con ch−a cã) ph©n
gi¶i gluxit, tinh bét, xenlulose t¹o glucose axÝt h÷u c¬
(lactic 48 %, axetic 31%) vµo m¸u (nguån E)
+ VSV ph©n gi¶i protein vµ sö dông urª t¹o a.a vsv gi¸ trÞ
d.d−ìng cao

9. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 9
3. §Æc ®iÓm tiªu ho¸ d¹ dµy lîn con
+ §iÒu tiÕt TK ch−a hoµn thiÖn, ch−a cã pha tiÕt d.vÞ = p/x. Sau
20-25 ngµy míi xuÊt hiÖn (thÓ hiÖn: khi ¨n d.vÞ t¨ng tiÕt)
+ < 1 th¸ng d.vÞ thiÕu HCl tù do (tiÕt Ýt, k/h dÞch nhÇy) vsv
cã ®k ↑ bÖnh ®−êng ruét (ph©n tr¾ng)
+ Tiªu ho¸ protein s÷a nhê trypsin dÞch tuþ. K/n ng−ng kÕt s÷a
↑ theo tuæi, sau 1 th¸ng ↓. Ho¹t lùc pepsin ↑râ.
+ Hai thêi kú khñng ho¶ng lîn con (sau 20 ngµy vµ sau cai s÷a)
TËp ¨n sím: KT t¨ng HCl ↑ men ↑ k/n tiªu ho¸
Tr¸nh thiÕu HCl, søc tiªu ho¸ ↑ cai s÷a sím b¶o vÖ mÑ, ↑ løa/n¨m
CÇn cho lîn con bó s÷a ®Çu (VTM, KT, Kho¸ng).
C- tiªu ho¸ ë d¹ dµy kÐp
• CÊu t¹o: 4 tói
+ 3 tr−íc (d¹ cá, tæ ong, l¸ s¸ch)
Kh«ng tuyÕn, chØ TB phô tiÕt dÞch
nhÇy
+ 1 tói sau cã tuyÕn (mói khÕ)
Sù nhai l¹i
+ Nhai l¹i lµ 1 ®Æc ®iÓm sinh lý cña loµi nhai l¹i
Gióp ¨n nhanh, khi yªn tÜnh î lªn nhai l¹i.
+ NÕu ngõng rèi lo¹n tiªu ho¸, ch−íng h¬i…
(Gia sóc non d¹ cá vµ d¹ tæ ong kÐm ph¸t triÓn)
D¹ cá
D¹ tæ ong
D¹ l¸ s¸ch
D¹ mói khÕ
L¸ s¸ch
M. khÕ
T.ong
Lç tæ ong l© s¸ch Tæ ong
R·nh thùc qu¶n
D¹ mói khÕ

10. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 10
1. T¸c dông cña r·nh thùc qu¶n
• Tõ thùc qu¶n lç tæ ong- l¸ s¸ch, lßng m¸ng
• Gia sóc non (bó, uèng) khÐp t¹o èng L¸ s¸ch, mói khÕ
• §ãng kh«ng kÝn s÷a vµo d¹ cá lªn men ch−íng
bông ®Çy h¬i
• Cµng lín cµng kh«ng thÓ khÐp hoµn toµn (gê dÉn n−íc).
• Thô quan ph¶n x¹: mµng nhÇy ë m«i, l−ìi, miÖng. Trung
khu ë hµnh t y liªn quan víi trung khu mót, bó.
2. Tiªu ho¸ ë d¹ cá
+ Thïng lªn men lín, tiªu ho¸ 50% VCK KF ®.b
k/n tiªu ho¸ x¬ nhê vsv
2.1. §iÒu kiÖn d¹ cá: (thuËn lîi cho vsv)
+ pH = 5,5-7,4 æn ®Þnh (nhê n−íc bät)
+ NhiÖt ®é =38-420C, ®é Èm 80-90%
+ YÕm khÝ (02) < 1%
+ Nhu ®éng yÕu Thøc ¨n l−u l¹i l©u
2.2. HÖ VSV d¹ cá
+ NÊm (nÊm yÕm khÝ, Neocallimastix frontalis, Piramonas communis vµ
Sphaeromonas communis)
+ Vi ®éng vËt (chñ yÕu protozoa, ≈120 loài, 105 TB/g chÊt chøa )
+ Vi khuÈn: ≈ 200 loµi VK 109 vk/g chÊt chøa
5 - 101 - 31 x 10424hNÊm
10 - 503 - 154 x 1056 – 36hProtozoa
50 - 9015 - 271 x 1010
20-30’
18 h
Vi khuÈn
-Nhãm ph©n gi¶i tinh bét
-Nhãm ph©n gi¶i cellulose
%khèi
l−îng VSV
Khèi l−îng VSV
(g/l dung tÝch)
MËt ®é
(s.l−îng/ml)
Thêi gian
sèng tèi ®a
Mét sè ®Æc ®iÓm quan träng cña c¸c nhãm VSV

11. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 11
1. Nhãm ph©n gi¶i x¬ (cellulose)
Bacteroides succinogenes, Ruminococcus flavefaciens, Butyrivibrio fibrisolvens,
Ruminococcus albus, Cillobacterium cellulosolvens
2. Nhãm ph©n gi¶i Hemicellulose
Bacteroides ruminicola, Butyrivibrio fibrisolvens, Lachnospira multiparus
3. Nhãm ph©n gi¶i tinh bét
Bacteroides amilophilus, Butyrivibrio fibrisolvens, Succinimonas amylolytica,
Bacteroides ruminantium, Selenomonas ruminantium, Streptococcus bovis
4. Nhãm ph©n gi¶i ®−êng: c¸c vk p.gi¶i x¬ ®Òu cã thÓ ph©n gi¶i ®−êng
5. Nhãm ph©n gi¶i protein: Peptostreptococcus, Clostridium
6. Nhãm t¹o NH3. Bacteroides Ruminicola
7. Nhãm t¹o mªtal (CH4): Methano baccterium, Methano ruminanlicum,
Methano forminicum
8. Nhãm ph©n gi¶i mì
9. Nhãm tæng hîp vitamin B12
10. Nhãm sö dông c¸c axÝt h u cơ: Peptostreptococcus elsdenii, propioni
bacterium, Selenomonas lactilytica, Veillonella alacalescens, Veillonella gazogenes
p1
2.3. Vai trß vsv
- C¬ giíi: xÐ mµng Xenluloze, nghiÒn n¸t T.¨n
- Ho¸ häc: enzim cña vsv
- VSV tæng hîp protein b¶n th©n (dinh d−ìng quÝ)
2.4. Tiªu ho¸ c¸c chÊt trong d¹ dµy cá
a. Xenluloz, Hemixenluloz (TP chñ yÕu trong t.¨n loµi nhai l¹i)
Nhê men vsv (80% xelluloz ¨n vµo)
Xenluloz quan träng víi tr©u bß: cung cÊp E, d.d, ®¶m b¶o
v/® d.dµy & khu«n ph©n ph¶i ®¶m b¶o tû lÖ trong kF
(<14% t¸o bãn do x¬ cã t/d KT nhu ®éng ruét)
Xellulaza
• Xenluloz Depolimepaza Polysacarit Glucozidaza Xenlubioz Xenlulobiaza 2ββββ Glucoze
Siloz (5C + 6C Mantose+ Galactose)
+ Tinh bét Amilaza Mantoz + Dextrin
(VSV)
Mantaza (VSV)
2αααα-Glucoz
thªm ®−êng vµo KF k/n tiªu ho¸ xenlulose↓↓↓↓ (vk cã k/n s/d
®−êng ↑↑↑↑ −/c vk p.gi¶i xenlulose).
+ Hemixenluloz (VSV) Silobioz + c¸c sp ≠≠≠≠
(VSV) Silobioza
b. Tiªu ho¸ tinh bét: (95% tiªu ho¸ ë d¹ cá)
+ D.dµy ®¬n ®−êng vµo m¸u ngay glucoz huyÕt. D.kÐp 6% vµo m¸u,
cßn l¹i lªn men vsv A.bÐo bay h¬i m¸u (nguån E qua oxh). 70% E
nhê A.bÐo, nguån nguyªn liÖu t¹o ®−êng, mì s÷a.

12. Diapositive 31
p1 Hemi khác cellulose là ch a c pentose và hecsose và thư ng ch a axit uronic
phamkimdang; 29/08/2006

13. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 12
Cellulose Tinh b t Saccarose
Cellobiose Maltose Fructose
Glucose
Axit Pyruvic
Axit citric Axit lactic Axit oxaloacetic
Axit sucinicAxit propionicAxit acetic
Axit butyric Axit valeric
Hemicellulose
Fructan
Pentose
Pectin
Tóm t t quá trình chuy n hoá hydratcacbon trong d c
c. Ph©n gi¶i protªin, nit¬ phi protªin
• Protªin:
+ Sö dông urª th«ng qua c¸c ph¶n øng:
NH2 Urªaza
O=C CO2 + 2 NH3
NH2
(VSV)
• Nit¬ phi protªin: vsv cßn s/d nit¬ phi protein T.¨n protein vsv
bæ sung urª cho tr©u bß b»ng am«n hay cacbamÝt (45% nit¬)
- 80% a.a vsv sö dông tæng hîp protein vsv
- 20% khö amin: a.a Deaminaza A.h÷u c¬ + NH3
Protein Proteaza peptit peptidaza a.a
(VSV) (VSV)
s/d = p/− víi xªtoaxÝt
O
R – C – COOH
(sp trao ®æi ®−êng)
COOH
CH2
CH2
C = O
COOH
COOH
CH2
CH2
HC – NH2
COOH
+ NH3
VSV (Transaminaza)
-NH2
dÔ nh−êng
αααα -xetoglutaric Axit glutaric
(Xuèng tiªu ho¸ á d¹ mói khÕ dinh d−ìng cho g/s)
Nit¬ phi Protein
T.¨n
Gluxit (hydratcacbon) Protein
Peptit + a.a
NH3
Xªtoaxit
§−êng
O
R – C – COOH VSV
a.a
Protein vsv
Tæng hîp Protein vsv x¶y ra song song víi sù ph©n gi¶i gluxit
VD:

14. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 13
n. bät
thËn
gaN
Thøc ¨n
Protein N phi protein
Protein kh«ng
bÞ ph©n gi¶i
Protein bÞ
ph©n gi¶i
N phi
protein
Peptit
A. amin Amoniac
Protein
vi sinh vËt
Tiªu ho¸
trong ruét
non N−íc tiÓu
Urª
Urª
Urª
d¹ cá
SùchuyÓnho¸c¸chîpchÊtnit¬trongd¹cá
Sù thay ®æi pH, [A.bÐo bay h¬i]
vµ NH4
+ theo thêi gian sau ¨n vµ
∈ thµnh phÇn thøc ¨n
A.bÐo bay h¬i tæng sè vµ tû lÖ
c¸c lo¹i a.bÐo

15. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 14
• Bæ sung urª
+ Vt¹o urª vsv > 4VchuyÓn amin b/s nhiÒu thõa NH3 v¸ch
d.cá m¸u tróng ®éc kiÒm bæ sung chó ý:
- NhiÒu lÇn trong ngµy, thªm ®−êng dÔ tan t¹o xetoaxÝt
- Ðp urª víi tinh bét thµnh viªn nÐn ph©n gi¶i chËm
- Nªn trén lÉn T.¨n, r¾c lªn cá, c¸m, tr¸nh uèng trùc tiÕp
- ChØ bæ sung bª nghÐ > 6 th¸ng tuæi (hÖ vsv)
- LiÒu l−îng 50 – 70g/ngµy/con
+ ý nghÜa: cung cÊp 1/3 nhu cÇu protein c¬ thÓ, chÊt l−îng protein cao
d. Sinh tæng hîp VTM
+ VSV cßn tæng hîp nhiÒu lo¹i VTM nhãm B: B1, B2, B6, B12 Ýt
khi tr©u bß thiÕu VTM B
Trõ khi KF qu¸ thiÕu coban (nguyªn liÖu)
2.5. Sù t¹o thµnh thÓ khÝ vµ î h¬i
• VSV lªn men t¹o 1000 lÝt/ ngµy ®ªm CO2 (50 – 60 %),
CH4: 30 – 40 %
cßn l¹i H2S, H2, N2, O2
tho¸t ra qua î h¬i. NÕu kh«ng ch−íng bông ®Çy h¬i.
+ T¹o CO2: Do lªn men glucose vµ tõ NaHCO3 n−íc bät
H2O
CO2↑↑↑↑
Glucose vsv R−îu + CO2↑
NaHCO3 + axÝt h÷u c¬ muèi Na + H2CO3
+ T¹o CH4 hoÆc hoµn nguyªn CO2
2C2H5OH + CO2
vsv 2CH3COOH + CH4↑
CO2 + 2H2 CH4 + O2 (hoµn nguyªn)
+ T¹o H2S do ph©n gi¶i a.a chøa S nh− methionin
+ N2 vµ O2 theo T.¨n vµo
NN. ch−íng bông ®Çy h¬i:
+ Nhu ®éng d¹ cá kÐm hoÆc liÖt d¹ cá
+ Tróng ®éc mÊt ph¶n x¹ î h¬i
+ Lªn men qu¸ nhanh: mïa xu©n cá non nhiÒu saponin
søc c¨ng bÒ mÆt thÓ láng↓ sinh nhiÒu khÝ bµo…
3. Chøc n¨ng d¹ tæ ong: tói trung gian v/chuyÓn T.¨n
Gi÷a tæ ong & d.cá cã 1 “gê” chØ cho T.¨n lo·ng hoÆc ®·
nghiÒn nhá qua. Khi co bãp T.¨n nhµo trén, 1 phÇn trë l¹i
d.cá, 1phÇn vµo d¹ l¸ s¸ch

16. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 15
4. Chøc n¨ng d¹ l¸ s¸ch: “Ðp läc” khi co bãp Ðp T.¨n
lo·ng vµo mói khÕ, phÇn th« gi÷ l¹i gi÷a c¸c l¸, tiªu ho¸ c¬
häc (n−íc & axÝt hÊp thô m¹nh)
5. Tiªu ho¸ ë d¹ mói khÕ: nh− d¹ dµy ®¬n, cã tuyÕn
+ d.vÞ tiÕt liªn tôc
+ L−îng dÞch, pH, ho¹t lùc men Ýt ∈ T.¨n (T.¨n ®· biÕn ®æi)
+ Chøa men pepsin, kimozin, lipaza
+ L−îng HCl thay ®æi theo tuæi (bª: 2,5 - 3,5; bß: 2,17 – 3)
+ §iÒu hoµ = TK – TD
§ 3 - tiªu ho¸ ë ruét non
DÞch tuþ, dÞch mËt, dÞch ruét
Muèi v« c¬ NaHCO3, NaCl,
CaCl2, Na2HPO4, NaH2PO4
90% H2O
10%VCK
ChÊt h÷u c¬: protein, men.
I. DÞch tuþ: tuyÕn tuþ tiÕt, ®æ vµo t¸ trµng
1. §Æc tÝnh thµnh phÇn
+ pH kiÒm 7,8 – 8,4 (T/øng ®é axÝt d.vÞ)
+ æn ®Þnh nhê c¸c muèi v« c¬ (®.biÖt NaHCO3)
+ Thµnh phÇn:
Mèi quan hÖ gi¶i phÉu gi÷a
tuyÕn tuþ, d¹ dµy vµ t¸ trµng
Sù ho¹t ho¸ men tiªu ho¸
protein cña dÞch tuþ

17. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 16
2. T¸c dông cña dÞch tuþ
+ Kimotripsinogen Tripsin kimotripsin
(yÕu h¬n tripsin) Protein peptit +a.a
+Tripsinogen enterokinaza(dÞch ruét) tripsin tù h/ho¸
Protein tripsin peptit + a.a (m¹nh, triÖt ®Ó h¬n pepsin)
+ Elastaza: protein d¹ng elastin (g©n) peptit + a.a
+ Cacboxipolypeptidaza: T¸c dông lªn polypeptit t¸ch a.a
+ Dipeptidaza: ph©n gi¶i dipeptit 2a.a
+ Protaminaza: Thuû ph©n protamin peptit + a.a
+ Nucleaza: Thuû ph©n nucleic c¸c mononucleotit
a. Nhãm ph©n gi¶i protein
b. Nhãm ph©n gi¶i bét ®−êng
* Amilaza (amilopsin): tinh bét mantose
* Mantaza: Mantose 2glucose
* Lactaza: Lactose glucose + galactose (Q.träng g/s non bó s÷a)
* Saccaraza: Saccarose glucose + fructose
3. §iÒu tiÕt tiÕt dÞch tuþ: TK-TD
•TK: g/c, phã g/c
•TD: - HCl tõ d.dµy xuèng KT t¸ trµng tiÕt secretinogen HCl secretin
vµo m¸u KT tuyÕn tuþ (giµu kiÒm, nghÌo enzim)
- HCl KT n.m ruét non tiÕt pancreozimin ↑l−îng men d.tuþ
- Phã g/c tiÕt axetylcolin ↑tiÕt l−îng dÞch
Nh©n tè ho¹t ho¸ lipaza: Xistein, muèi canxi, A. Tioglicoleic, d.mËt
Lipit lipaza glyxerin +axÝt bÐoc. Nhãm ph©n gi¶i mì
§iÒu hoµ tuþ tiÕt HCO3
-
b»ng thÓ dÞch
§iÒu hoµ tiÕt enzym cña tuyÕn tuþ
vµ sù co bãp tói mËt b»ng thÓ dÞch
cholescystokinin

18. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 17
II. DÞch mËt
+ Gan võa tiÕt dÞch T.ho¸ võa th¶i c¸c sp’(ph©n gi¶i Hb)
+ Chøa: tói mËt, th¶i vµo t¸ trµng = p/x¹
1. §Æc tÝnh thµnh phÇn
• §¾ng, kiÒm, dÝnh, mµu vµng thÉm (¨n thÞt), xanh thÉm (¨n cá)
• TP: 90% H2O + 10%VCK
- Muèi mËt (muèi Na cña glycocolic, taurocolic)
- S¾c tè mËt: bilirubin (sp’ ph©n gi¶i nhãm hem),
bilivecdin (sp’ oxy ho¸ bilirubin)
- Cholesteron, photphatit, mì thuû ph©n, sp’ p.gi¶i protein, muèi v.c¬
B.lý: Sèt cao, vk, KST vì h/c ↑s¾c tè mËt n−íc
tiÓu n−íc tiÓu vµng. Vµo m¸u hoµng ®¶n. HoÆc t¾c èng
mËt vµo m¸u hoµng ®¶n (s¸n l¸ gan)
S.lý: h/c giµ vì (100 –120 ngµy tuæi) t¹o s¾c tè mËt
Cholesteron do gan vµ thËn t¹o ra tõ c¸c axÝt bÐo chuyÓn
axetyl Co A thµnh cholesteron mét phÇn th¶i vµo mËt
- T/d: ë gan s¶n xuÊt axÝt mËt chuyÓn ho¸ t¹o VTM D
- T/h¹i: vµo m¸u x¬ cóng thµnh m¹ch cao huyÕt ¸p
Gan, tói mËt, tuyÕn tuþ vµ vµ c¸c èng th¶i dÞch mËt vµ dÞch tuþ

19. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 18
Sù tuÇn hoµn cña muèi mËt
2. T¸c dông dÞch mËt
+ Ho¹t ho¸ ↑ t/d lipaza
+ Nhò ho¸ mì: ↓ søc c¨ng bÒ mÆt, t¹o ®k cho lipaza t/d
& h¹t <0,5 µm hÊp thô trùc tiÕp
+ A. mËt + A.bÐo phøc hoµ tan t¹o ®k h/thô a.bÐo
+ Trung hoµ HCl tõ d.vÞ xuèng −/c h/® pepsin
+ Gióp hÊp thu VTM hoµ tan trong dÇu
+ T¨ng nhu ®éng ruét
3. §iÒu tiÕt (SGK): TK – TD
III. DÞch ruét non: 2 lo¹i tuyÕn tiÕt
Brunner (chØ ®o¹n t¸ trµng), Lieberkun (suèt däc n.m r.non)
CÊu t¹o gi¶i phÉu cña ruét non
TB biÓu m« víi
c¸c vi nhung
L«ng nhung vµ
tuyÕn ruét
NÕp gÊp bªn trong
thµnh ruét non

20. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 19
1. §Æc tÝnh, thµnh phÇn
- Kh«ng mµu, pH kiÒm 8.2-8.7
- TP: H2O (99-99.5%) + VCK (0.5-1%)
- D.ruét + T.¨n d−ìng chÊp (TP æn ®Þnh, chÊt cÇn tiªu ho¸, h.thu)
muèi v« c¬, cholesteron
protein (chñ yÕu men)
2. T¸c dông
a. Tiªu ho¸ protein
- Erepxin: thuû ph©n albumoz & pepton a.a
(K0 cã t/d víi protein nguyªn vÑn, trõ cazein s÷a)
- Dipeptiaza: Dipeptit 2 a.a
- Prolinaza: c¾t m¹ch peptit ®Ó gi¶i phãng a.a prolin
- Aminopeptidaza: c¾t m¹ch peptit phÝa nhãm amin tù do, p.gi¶i a.a
NH2- CH – CO – NH – CH – CO – NH – CH - COOH
R1 R2 R3
- Enterokinaza: h.ho¸ Trisinogen Tripsin (b/c c¾t 1 ®o¹n peptit)
Axit nucleic Nucleaza Nucleotit
Nucleotit Nucleotidaza Nucleosit
Nucleosit Nucleosidaza KiÒm purin + Pentoz + H3PO4
(pirimidin)
c. Ph©n gi¶i gluxit: amilaza, mantaza, saccaraza vµ lactaza
d. Ph©n gi¶i lipit: lipaza, photpholipaza & colestero-esteraza
e. Photphataza: ph©n gi¶i tÊt c¶ c¸c photphat v« c¬, h÷u c¬ t¸ch
photphat ra khái h.chÊt
b. Ph©n gi¶i axit nucleic
§ 4 - tiªu ho¸ ë ruét giµ
(manh, kÕt, trùc)
• Gi÷a R.non & R.giµ: van “håi–manh trµng” (h/® = p/x¹)
• T.ho¸ chñ yÕu ë R.non, R.giµ cã nh−ng Ýt h¬n & ∈ loµi:
- Chã: Ýt quan träng(R.non T.ho¸ hoµn toµn T.¨n). T/d bµi tiÕt ph©n
- §V ¨n cá: quan träng (kÓ c¶ lîn):
Ngùa: K0 d¹ cá manh trµng ®−îc coi nh− d¹ cá
(tiªu ho¸ 50% x¬, 40% protein)
Tr©u bß:15-20% x¬; Lîn:9% G, 3% Pr

21. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 20
carnivore
omnivore
Simple- stomached herbivore
ruminant
s: stomach
ce:cecum
co: colon
r: rectum
Tiªu ho¸ ë ruét giµ: nhê men ruét non vµ vsv ruét giµ
+ §K t−¬ng tù d.cá vsv lªn men ph©n gi¶i protein, x¬ t¹o
glucose vµ axÝt bÐo.
+Qu¸ tr×nh thèi r÷a: vsv g©y thèi r÷a protein sp’ thèi
(Indol, Phenol, scatol, cresol & c¸c khÝ H2S, CO2, H2…) 1 phÇn
theo ph©n ra ngoµi, phÇn lín ®Õn gan khö ®éc gäi chung lµ
Indical th¶i qua n−íc tiÓu.
KiÓm tra Indical n−íc tiÓu th¨m dß c/n khö ®éc gan
+ S¾c tè mËt Bilirubin vµ Bilivecdin tíi R.giµ chuyÓn thµnh
Stercobilinogen (mµu ph©n)
+ T/d s−ëi Êm (T0 R.giµ cao h¬n c¸c bé phËn kh¸c)
§ 5- Sù hÊp thu
I. C¬ quan hÊp thu
+ MiÖng: r−îu
+ D¹ dµy: - §¬n: n−íc, ®−êng ®¬n, muèi kho¸ng, a.a
- KÐp: AXBBH, NH3, a.a, muèi kho¸ng
+ Ruét non: n−íc, ®−êng ®¬n, a.a, muèi (n.m nhiÒu nÕp nh¨n,
nhiÒu nhung mao t¨ng S bÒ mÆt. Trong c¸c nhung mao cã hÖ TK
t¹o co bãp c¬ tr¬n hót d2 vµo m¸u)
+ Ruét giµ: n−íc, AXBBH, c¸c chÊt cã ph©n tö bÐ (rÊt Ýt),
glucose, muèi (tiÕp ®−êng qua trùc trµng)

22. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 21
II- C¬ chÕ hÊp thu: BÞ ®éng + chñ ®éng
1. HÊp thu bÞ ®éng: lý ho¸ th«ng th−êng
+ Läc qua: ∈ P thuû tÜnh ruét vµ gi÷a m¸u
Ruét co bãp ↑ P trong ruét ®ång thêi c¸c nhung mao gi·n
mao qu¶n gi·n dinh d−ìng tõ ruét vµo m¸u
+ ThÈm thÊu: H2O tõ d2 nh−îc tr−¬ng ®¼ng vµ −u tr−¬ng
+ KhuyÕch t¸n: chªnh lÖch [ ], ion tõ n¬i cã [ ] cao thÊp
+ Lùc hót tÜnh ®iÖn: do c¸c chÊt 2 phÝa tÝch ®iÖn tr¸i dÊu
2. HÊp thu chñ ®éng: ∈ nhu cÇu c¬ thÓ (ng−îc bËc thang)
§K: - Ph¶i cã vËt mang (th−êng 1 protein)
- Tèn n¨ng l−îng do ATP
a. HÊp thu chñ ®éng = vËt mang
+ g®1: S (c¬ chÊt) + C (vËt t¶i ) phøc CS (bÒ mÆt mµng)
+ g®2: CS k/t¸n vµo g¾n ATP phøc h/®, v/c theo vi kªnh
trong hÖ l−íi néi chÊt
+ g®3: CS enzim C + S
b. Èm bµo (Pinoxitoz)
+ Ph©n tö lín (γ Globulin)
chñ yÕu ë gia sóc non
+ Mµng TB lâm thµnh hèc,
g¾n l¹i §−a vµo trong.
vµo TBC mao qu¶n
S
C
ATP
Enzim
C
S
Èm bµo
Vi kªnh
mao m¹ch
KÏtÕbµo
Quay l¹i mµng v/c chÊt ≠
III. Sù hÊp thu c¸c lo¹i thøc ¨n
1. Sù hÊp thu ®−êng: ®−êng ®¬n & AXBBH
• Gluxit(T. ¨n)
men ®−êng ®¬n AXBBH m¸u
• Riªng g/s non h/thu ®−êng kÐp (Lactose=Glucose+ galactose)
•V hÊp thu ∈ lo¹i ®−êng (SGK): G > F
• HÊp thu ®−êng nhê vËt t¶i qua 3 g®
• HÊp thu ®−êng ∈:
+ [®−êng] trong ruét non
+ §−êng 6C hÊp thu nhanh h¬n 5C do 6C vµo thµnh ruét ®−îc
photphorin ho¸ ↓[®−êng] m¸u ↑ VhÊp thu. 5C ng−îc l¹i.
§−êng fructose hÊp thu chËm v× ph¶i chuyÓn sang glucose
Mét sè g/thÝch: hÊp thu chñ ®éng ph¶i cÊu t¹o vßng d¹ng D-glucose.
+ pH, tuæi, chÕ ®é dinh d−ìng…

23. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 22
2. HÊp thu protein: d¹ng a.a, peptit ®¬n gi¶n
- G/s non cã kh¶ n¨ng hÊp thu γ- globulin = Èm bµo
- DiÔn ra: cuèi t¸ trµng, ®Çu kh«ng vµ håi trµng
- Chñ ®éng nhê vËt t¶i
- GÇn ®©y cã thªm c¬ chÕ a.a v/c nhê chu tr×nh α-glutamin
5-oxoprolin
glutamat
a.a
Ngoµi mµng
mµng TB nhung mao
αααα -glutamin amino axita.a
Trong TB
Sisteinglyxin
Glutathion
glyxin
Sistein
αααα -glutamin Sistein
ATP
ADP
ATP
ADP
-HÊp thu ∈: [a.a] ruét, tû lÖ c¸c a.a.
ChØ hÊp thu ®−îc c¸c a.a theo mèi t−¬ng quan nhÊt ®Þnh
cÇn c©n ®èi a.a trong KF
Ngoµi ra cßn chÞu ¶/h cña c¸c VTM, cña ®−êng ….
3. HÊp thô lipit: glyxerin + axÝt bÐo
+ Glyxerin hoµ tan cã thÓ hÊp thô trùc tiÕp = khuyÕch t¸n
+ A.bÐo khã tan + muèi mËt phøc tan hÊp thu vµo TB
biÓu m« nhung mao t¸ch ra vµo m¸u (A.bÐo <12C vµo m¸u, cßn
>12C vµo b¹ch huyÕt, cßn a.mËt vÒ gan)
+ Trong TB n.m ruét ®a sè A.bÐo + glyxerin mì trung tÝnh
vµ photphatit
+ §é nãng ch¶y cµng cao nhò ho¸ vµ hÊp thu cµng tèt
+ Φ<0,5µm
4. N−íc vµ muèi kho¸ng (SGK)
a. N−íc: ∈ ASTT = c¬ chÕ k.t¸n thÈm thÊu
+ Tõ d2 nh−îc tr−¬ng −u, ®¼ng tr−¬ng
+ §¼ng tr−¬ng: chÊt tan & n−íc cïng hÊp thu K0 ∈ lÉn nhau
+ ¦u tr−¬ng: H2O tõ m¸u ruét ®Õn ®¼ng tr−¬ng míi h.thu
+ H.thu H2O tõ d2 ®−êng ∈ lo¹i ®−êng & [®−êng]. ¦u, ®¼ng
tr−¬ng hÊp thu chËm. Tèt nhÊt lµ glucose nh−îc tr−¬ng (1-2%)
+ 10% n−íc th¶i theo ph©n.
b. Muèi kho¸ng: d¹ng hoµ tan trong n−íc∈:
+ §é hoµ tan: ®é hoµ tan cao hÊp thu m¹nh.
+ Ho¸ trÞ ion: ion ho¸ trÞ thÊp hÊp thu nhanh.

24. Pham Kim Dang - Bo mon SLSHDV 3/20/2008
Khoa CNTY - DHNN1 23
+ Na+, K+: d¹ng muèi Cl-.
+ Ca++ d−íi d¹ng phøc víi axÝt mËt
+ P d¹ng v« c¬
+ Mg++ hÊp thu ng−îc bËc thang
+ Fe d¹ng ho¸ trÞ 2…
5. VTM: d¹ng nguyªn vÑn
+ VTM nhãm B,C tan trong n−íc hÊp thu nhanh =
kh.t¸n thÈm thÊu (Riªng B1 hÊp thu sau khi photpho ho¸)
+ B12 hÊp thu ë håi manh trµng nhê Èm bµo
+ VTM tan trong dÇu mì A, D, E, K ph¶i cã muèi
mËt. Do ®ã lµm gi¶m hÊp thu mì ë ruét. ./.
Tiªu ho¸ vµ hÊp thu ë loài nhai l¹i