1. ThS. BS: Hoaøng Thò Phöông
Dung

2. B ordetellae
 B . pertussis: ho gaø, vieâm tai giöõa
 B . parapertussis: ho gaø (5%)
 B . bronchiseptica
 B . avium
 B . hinzii
 B . holmesii
 B . trematum

3. B o r d e t e l l a p e r t u s s is
(VI KHUAÅN HO GAØ)

4. B . p e r t u s s is
Ñ A Ë C Ñ IE Å M V I S IN H H O Ï :
C
1. Hình daïng: - que ngaén (coccobacille), Gr(-)
- 2 ñaàu maøu ñaäm, ñoâi khi coù
voû
- khoâng sinh nha baøo
Bordetella pertussis

6. B . p e r t u s s is
2. Tính chaát nuoâi caáy:
- Öa khí tuyeät ñoái, T0 # 35-370C
- MT ñaëc: B o r d e t – Ge n g o u
(potato –
blood glycerol agar) hay B A
(Penicillin G 0,5 µg/ l ; than hoaït tính):
moïc chaäm sau 5- 7 ngaøy
→ khuùm: troøn, loài nhoû, traéng gioáng
gioït Hg.
- MT loûng coù maùu : ñuïc, caën ôû

7. B . p e r t u s s is
3 . T í n h c h a á t s i n h h o ù a : Leân men
ñöôøng Glucose, Lactose; Gas (-), ± tan maùu
4 . Ñ o ä c to á :
 Ng o a ï i ñ o ä c t o á (ñoäc toá ho gaø-pertussis
toxin) → taêng BC/ maùu, nhaïy caûm vôùi histamin,
taêng tieát insulin…
 Hemagglutinin tô → VK xaâm nhaäp vaøo TB
 Ñoäc toá gaây ñoäc khí quaûn (tracheal cytotoxin):
öùc cheá toång hôïp DNA
 Ñoäc toá gaây hoaïi töû da (dermonecrotic toxin)
 Hemolysin

9. B . p e r t u s s is
5 . C a á u t r u ù c k h a ù n g n g u y e â n : KN
O. 14 yeáu toá KN
B . pertussis thöôøng gaëp tyùp 1,2; 1,3; 1,2, 3
6 . S öùc ñe à kha ùng :
B . pertussis nhaïy caûm ôû ngoaïi caûnh:
- Cheát sau 1h/ Aùnh naéng maët trôøi; 10- 15
phuùt/ 560C
- Bò dieät nhanh choùng/ dd phenol, lysol 3%

10. B . p e r t u s s is
K H AÛ N AÊ N G G AÂY B E ÄN H :
Ng u o à n l a â y n h ie ã m:
+ ngöôøi beänh
+ ngöôøi mang vi khuaån khoâng trieäu chöùng (theå aån)
+ KHOÂNG COÙ ngöôøi laønh mang truøng
C o n ñ ö ô ø n g l a â y n h ie ã m: khoâng khí (gioït nöôùc
boït)
N g ö ô ø i : UÛ beänh: 7 ngaøy – 10 ngaøy (4-21 ngaøy)

11. B . p e r t u s s is
Laâm saøng:
 Thôøi kyø xuaát tieát, vieâm long ñöôøng
hoâ haáp:
- Vi khuaån taäp trung nhieàu nhaát trong
ñöôøng hoâ haáp  tyû leä phaân laäp cao
nhaát, g/ñ laây nhieãm maïnh nhaát
- Soát nheï, meät moûi, chaùn aên, nuoát
ñau,…
- Ho khan, khoâng ñaùp öùng vôùi thuoác
giaûm ho thoâng thöôøng

12.  Thôøi kyø ho côn:
Côn ho ñieån hình: ngöùa
hoïng, töùc ngöïc khoù chòu,
ho 1 traøng 15-20 tieáng 
ngöng ho  “oùt”  nhöõng
côn ho noái tieáp nhau 
khaïc chaát nhôùt traéng
→ côn ho + tím taùi, maét
ñoû
- 30 côn ho/ngaøy
 Thôøi kyø lui beänh:
- Trieäu chöùng laâm saøng
giaûm daàn
M ie ã n d ò c h : beàn vöõng,

13. B . p e r t u s s is

14. B . p e r t u s s is
C H A Å N Ñ O A Ù N V I S IN H H O Ï :
C
 Beänh phaåm: ñôøm, dòch tieát muõi hoïng,
pheát hoïng trong giai ñoaïn caáp tính
 Khaûo saùt tröïc tieáp: nhuoäm Gram, nhuoäm
touluidin hay methylen blue, nhuoäm huyønh quang
 Nuoâi caáy:
BP → thaïch Bordet Gengou → khuaån laïc gioáng
gioït Hg
 PCR, phöông phaùp khaùng theå huyønh quang tröïc
tieáp…

15. B . p e r t u s s is
P H O Ø N G V A Ø Ñ IE Ë U T R Ò :
1. P h o ø n g b e ä n h :
- Phaùt hieän sôùm & caùch ly beänh nhi
- Phoøng ñaëc hieäu baèng vaccine DTaP (vi khuaån ho gaø
bò gieát cheát)
- Lòch: 2-3-4th, 18th – 6t
2 . Ñ ie à u t r ò :
- KS: Erythromycin, sulfamethoxazole-trimethroprime
- γ - globulin
- Corticoide
- Thôû khoâng khí trong laønh

16. Ha e mo p h il u s
in f l u e n z a e

17. H aemophilus influenzae
 Do Richard Pfeiffer phaân laäp laàn ñaàu tieân
töø moät beänh nhaân bò cheát trong vuï dòch
cuùm lôùn naêm 1892 (neân coøn goïi laø tröïc
khuaån Pfeiffer).
 Laø caên nguyeân gaây ra beänh cuùm vaø
ñaët teân laø B acterium influenzae.
 Naêm 1933, phaùt hieän ra vius cuùm
+ virus cuùm gaây ra beänh cuùm
+ B . influenzae laø vi khuaån “aên theo’’
 Naêm 1917, Winslow vaø coäng söï, treân cô
sôû nhöõng hieåu bieát môùi veà B . influenzae,
ñaõ chuyeån chuùng sang gioáng H aemophilus,
vaø töø ñoù ñeán nay, chuùng mang teân
H aemophilus influenzae

18. H. influenzae
Ñ A Ë C Ñ IE Å M V I S IN H H O Ï :
C
1. H ì n h d a ï n g :
- Gr (-), TK ngaén 2 ñaàu troøn, ñaäm ôû 2 cöïc,
sinh voû
- ña hình
- khoâng di ñoäng
- khoâng sinh nha baøo

19. H. in f l u e n z a e
2 . N u o â i c a á y:
- Öa – kî khí tuøy nghi
- T: 350C - 37 C, pH # 7 – 7,3
- khoâng moïc treân MT thoâng thöôøng
C a à n 2 y e á u t o á taêng tröôûng: X
(hemin) & V (NAD-nicotinamidadenin
dinucleotid)
→ mo ï c toát ôû t h a ï c h C A (caàn CO2 khi
phaân laäp): khuaån laïc (S & R) nhoû (# 1mm),
hôi goà, ñuïc nheï, gioáng gioït söông, coù aùnh
xaø cöø.

20. H ie ä n t ö ô ïn g v e ä
t in h
f l u e n z a e moïc quanh khuùm hay vaïch caáy caùc VK
hylococcus aureus)

21. H. in f l u e n z a e
3 . T ín h c h a á t s in h h o ù a :
Khöû Nitrate → Nitrite, indol (+); glucose,
saccharose:(+)
Catalase (+), hemolyse (-), Porphyrins (-)
4 . Ñ o ä c t o á : Noäi ñoäc toá
5 . C a á u tr u ù c k h a ù n g n g u ye â n :
K N n a n g (polysaccharide) → 6 serotype
(a,b ,c,d,e,f)
K N tha â n
6 . S ö ù c ñ e à k h a ù n g : nhaïy caûm vôùi yeáu
toá lyù hoùa, thuoác saùt khuaån, aùnh saùng maët

22. H. in f l u e n z a e
KH AÛ N AÊ NG G AÂY B E ÄNH :
- Ngöôøi: kyù sinh ôû nieâm maïc ñöôøng hoâ
haáp treân
 Vieâm ñöôøng hoâ haáp caáp (VH, VTQ,
VPQ, VP)
 VMNM (treû 3 thaùng – 2 tuoåi)
 Nhieãm truøng huyeát, vieâm noäi taâm
maïc,…
M ie ã n d ò c h : Thöôøng beänh khi söùc ñeà

25. 6 -m o n t h -o ld m a le in f a n t
p e r io r b it a l c e llu lit is .
w it h a c u t e c e llu lit is o f
th e fa c e
e llu lit is o f t h e f o o t
p r o v e d b y p o s it iv e b lo o d
c u lt u r e . m e n in g it is a n d s u b d u r a l e m p y e m a

26. C H A Å N Ñ O A Ù N V I S IN H :
1. B e ä n h p h a å m : Chaát tieát nhaày
(muõi), ñôøm (hoïng) = (tampon, ho), dòch huùt
PQ, muû, maùu, DNT.
2 . K h a û o s a ù t t r ö ï c t i e á p : Nhuoäm
Gram
3 . N u o â i c a á y : BP → thaïch maùu, thaïch
chocolate (1% Hb, uû 350C – 370C, bình neán)
→ phaân laäp, ñònh danh (p/ö SH)
4 . P h a ù t h i e ä n K N h o ø a t a n : tuï
latex, ñoàng tuï, ñieän di MD ñoái löu,…

27. Ha e mo p h il u s
C a á y ma ã u t r e â n C A , B A  u û 3 7 0 C - C O2 / 2 4 - 7 2 h
Khuùm khua å n ng hi ng ôø
( m o ï c t o á t /C A ; k h o â n g h o a ë c
m o ï c y e á u /B A )
N h u o ä m G r a m : t r ö ïc c a à u
k h u a å n G r a m ( -)
C a á y tr u ye à n c a ù c Kha ùng HT
k h u ù m t r e â n t h a ïc h Ha e mo p h il u s s p p .
v ô ù i c a ù c ye á u to á X, typ e a , b , c , d , e , f
V , X +V
V e ä t in h V e ä t in h c u û a K e á t qua û döông
c u û a X +V V v a ø X +V vô ùi 1 tro ng
 H.  H. n h ö õ n g typ e n a ø y
in f l u e n z a e p a r a in f l u e n z a
e

29. P H O Ø N G & Ñ IE Ë U T R Ò :
1. P h o ø n g b e ä n h :
- Taêng cöôøng söùc ñeà khaùng
- Vaccine
2 . Ñ ie à u t r ò : K S
c e p h a l o s p o r in s

30. C o r y n e b a c t e r iu m
d ip h t h e r ia
(VI KHUAÅN BAÏCH HAÀU)

31. C. diphtheria
e ä n b ô û i K le b s 18 8 4 : p h a â n l a ä p
A Ë C Ñ IE Å M S IN H H O Ï :
C
H ìn h d a ïn g :
K Gr (+), phình 1 ñaàu (duøi troáng)
phình 2 ñaàu (quaû taï)
hoâng sinh nha baøo
hoâng coù loâng, khoâng sinh voû
cöïc baét maøu roõ, coù caùc haït nhieãm saéc

32. C . d ip h t h e r ia
2 . T ín h c h a á t n u o â i
c a á y:
- öa khí
- T0 = 370C, pH: 7,2 – 7,6
 Khuùm/ MT ñaëc:
- nhoû daïng haït, maøu xaùm,
bôø
khoâng ñeàu / MT thaïch maùu
- nhoû, taùch rôøi, gioáng “neáp
nhaên

33. C . d ip h t h e r ia
3 . T ín h c h a á t s in h h o ù a :
- Khoâng laøm ñoâng söõa, Indol (-)
- Urea (-), sinh H2S yeáu
- Khöû Nitrate → Nitrite
- Khöû Tellurite Potassium → Sulfite Tellurite
- Leân men ñöôøng: glucose, maltose , lactose (±),
tinh boät, dextrin & glycerin (±)
⇒ phaân bieät 4 b io t y p e : mitis, gravis (naëng
nhaát), intermedius & belfanti

34. C . d ip h t h e r ia
4 . K h a û n a ê n g s in h ñ o ä c t o á :
Ng o a ï i ñ o ä c t o á (exotoxin) → Gia û i ñ o ä c
t o á (anatoxin)
- Gaây ñoäc teá baøo, hoaïi töû da, tan maùu
DLM = 0,1µg/ kg
- Khoâng beàn vöõng, deã bò huûy bôûi T0, aùnh
saùng, O2
5 . C a á u t r u ù c k h a ù n g n g u y e â n : 11
tyùp HT
KN (K): protein, keùm chòu nhieät, ñaëc hieäu type

35. C . d ip h t h e r ia
K HAÛ N AÊ NG G AÂY B E ÄN H: B e ä nh
b a ïc h h a à u
Ng o a ï i ñ o ä c t o á ma ï n h : 1mg chöùa 1000
MLD → ñoäc löïc VK

36. C . d ip h t h e r ia
Nguoàn laây nhieãm: ngöôøi beänh, ngöôøi laønh
mang truøng
Con ñöôøng laây nhieãm: - khoâng khí (nöôùc
boït, haït buïi)
- ñoà duøng

37. C . d ip h t h e r ia
Muõi, Mieäng Da (veát thöông)
VK
N ie â m m a ïc m u õ i, h o ïn g h a à u /
Da
V ie â m ( n h ie ã m Sinh n g o a ï i ñ o ä c
k h u a å n ) t a ïi c h o ã : to á
Vieâm haàu, hoïng/ Da
N h ie ã m ñ o ä c Maùu
t a ïi c h o ã
Ma øng
g ia û N h ie ã m ñ o ä c
to a ø n tha â n:
N g he õn ñöôøng
h o a ï i t ö û caùc cô
hoâ ha á p
quan: t i m , g a n ,
Tö û vo n g tha ä n, tha à n
k in h , …

41. C . d ip h t h e r ia
M ie ã n d ò c h :
 Khaùng ñoäc toá (trung hoøa ñoäc toá trong
maùu)
Phaûn öùng Schick (+)  khoâng coù mieãn dòch
vôùi beänh baïch haàu
 Nhoùm caûm nhieãm cao :
- Treû em: 1- 9 tuoåi, treû chöa ñöôïc chuûng
ngöøa
- ± thanh thieáu nieân & ngöôøi lôùn

42. C . d ip h t h e r ia
H A Å N Ñ O A Ù N V I S IN H
1. B e ä n h p h a å m :
Dòch tieát muõi hoïng, maét, da
2 . N u o â i c a á y p h a â n la ä p :
BP → MT huyeát thanh ñoâng,
thaïch maùu (Tellurite Potassium)
→ nhuoäm
3. PCR,…

43. Q u a n t r o ïn g :
Xaùc ñònh k h a û n a ê n g
s in h
ñoäc t oá c uûa
C o r y n e b a c t e r iu
m:
- Tieâm VK phaân laäp döôùi
da
chuoät lang
- Phöông phaùp keát tuûa
trong thaïch
- Phaûn öùng trung hoøa

44. C . d ip h t h e r ia
P H O Ø N G V A Ø Ñ IE Ë U T R Ò :
1. P h o ø n g b e ä n h :
- Chaån ñoaùn sôùm, caùch ly nguoàn laây, ñieàu trò kòp thôøi
- Khöû truøng nôi coù beänh, ñoà duøng,…
- Phaùt hieän ngöôøi laønh mang truøng
P h o ø n g ñ a ë c h ie ä u baèng v a c c in : Vaccin phoái
hôïp - DTP
2 . Ñ ie à u t r ò :
- K h a ù n g ñ o ä c t o á : SAD
+20000 ñv → BH muõi
+20000-50000 ñv → BH hoïng, BH thanh quaûn, thôøi gian maéc
beänh < 48h
+80000-120000 ñv  theå lan roäng, nhaäp vieän muoän, Bn aùc tính