1. Project ΡΑΣ΢Η΢ΜΟ΢
" Όηαλ γελληέκαη, είκαη καύξνο,
Όηαλ κεγαιώζσ, είκαη καύξνο,
Όηαλ θάζνκαη ζηνλ ήιην, είκαη καύξνο,
Όηαλ θνβάκαη, είκαη καύξνο,
Καη όηαλ πεζαίλσ, αθόκα είκαη καύξνο.
Κη εζύ, ιεπθέ άλζξσπε..........
Όηαλ γελληέζαη, είζαη ξνδ,
Όηαλ κεγαιώλεηο, γίλεζαη ιεπθόο,
Όηαλ θάζεζαη ζηνλ ήιην, γίλεζαη θόθθηλνο,
Όηαλ θξπώλεηο, γίλεζαη κπιε,
Όηαλ θνβάζαη, γίλεζαη θίηξηλνο,
Όηαλ αξξσζηαίλεηο, γίλεζαη πξάζηλνο,
Κη όηαλ πεζαίλεηο ,γίλεζαη γθξη.
Καη ιεο εκέλα έγρξσκν?
Πάλησο θαη νη δύν είκαζηε Άλζξσπνη....."
΄
Σκήκα Α3 ΢ρνιηθό έηνο 2012-2013
Τπεύζπλε θαζεγήηξηα: ΢ηαπξάθε Διέλε

2. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1
Θξεζθεπηηθόο ξαηζηζκόο
Σα κέιε ηεο νκαδαο:
Φιόξεληο Σζέθνπ
Υαξά Υαζνπξάθε
Μαξίλα Υαιακπαιάθε
Παληειήο Υησηάθεο

3. Πεξηερόκελα
1.1 Οξηζκόο Ραηζηζκνύ θαη ηα είδε ηνπ
1.2 Θξεζθεπηηθόο Ραηζηζκόο
1.3 Αηηίεο Γεκηνπξγίαο ηνπ Θξεζθεπηηθνύ Ραηζηζκνύ/Φαλαηηζκνύ
1.4 Δηθόλεο από Πξσηνζέιηδα Δθεκεξίδσλ πνπ Απνδεηθλύνπλ ηνλ Θξεζθεπηηθό
Ραηζηζκό
1.5 Θξεζθεπηηθόο Ραηζηζκόο από ηελ Αξραηόηεηα
1.6 Ση είλαη ηειηθά ν ζξεζθεπηηθόο ξαηζηζκόο θαη πσο αληηκεησπίδεηαη

4. 1.1 Οξηζκόο Ραηζηζκνύ θαη ηα είδε ηνπ:
1.1.1 Οξηζκόο:
Ο ξαηζηζκόο είλαη ην δφγκα πνπ αλαπηχζζεηαη κε ζχλδεζκν ζπγθεθξηκέλα γλσξίζκαηα
(εζληθά, ζξεζθεπηηθά, πνιηηηζηηθά θ.ιπ.) πξνθεηκέλνπ λα αλαγάγεη
κηα νκάδα (θνηλσληθή, θπιεηηθή, ζξεζθεπηηθή), σο ππέξηεξε άιισλ. Σν πην
ζπλεζηζκέλν είδνο ξαηζηζκνχ, θαη απηφ πνπ έρεη δψζεη ηελ αξρηθή νλνκαζία ζηελ ιέμε
(απφ ηελ αγγιηθή race = θπιή), - ιεγφκελνο "ξαζηαιηζκφο", ή εθ ηεο ηηαιηθήο "ξάηζα"
(razza) ν θπιεηηθφο ξαηζηζκφο.
Οη ξαηζηζηέο πηζηεχνπλ ζε βηνινγηθέο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ θπιψλ, βάζεη ησλ νπνίσλ θαη
πξνζδηνξίδνπλ απηέο ζε αλψηεξεο θαη θαηψηεξεο. Έηζη, κε ηελ ζεσξία απηή ππνζηεξίδνπλ
φηη ε θπιή κε ζπγθεθξηκέλα (αλψηεξα) εμσηεξηθά ή αλζξσπνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά, έρεη
ην δηθαίσκα λα ζεσξεί εαπηφλ ηεο αλψηεξε απφ ηηο άιιεο.
Παιαηφηεξα ζπγγξαθείο θαη θνηλσληνιφγνη αληί ηνπ ζχγρξνλνπ φξνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ,
ηδηαίηεξα ζηηο αγγιφθσλεο ρψξεο, ηνλ φξν ξαζηαιηζκόο(racialism), πνπ φινη φκσο
ζπκθσλνχλ φηη πξφθεηηαη γηα φξν δφγκαηνο θπιεηηθήο ππεξνρήο. Ο λεφηεξνο φκσο φξνο
(εθ ηεο ηηαιηθήο) επηθξάηεζε κεηά ηνλ Β' Παγθφζκην Πφιεκν, πεξηζζφηεξν γηα
ιφγνπο πξνπαγάλδαο. ΢πγθεθξηκέλα ε Ρ. Μπέλεληηθη (R. Benedict) νξίδεη ηνλ ξαηζηζκφ
σο:"...ηο δόγμα όπος μία εθνική ομάδα (ethnic group) έσει καηαδικαζηεί από ηη
Φύζη ζε κληπονομική καηυηεπόηηηα (hereditary interiority) ενώ μια άλλη ζε
κληπονομική ανυηεπόηηηα (hereditary superiority)"
1.1.2 Δίδε Ραηζηζκνύ:
1. Ο Θξεζθεπηηθόο Ραηζηζκόο
2. Ο Κνηλσληθόο Ραηζηζκόο
3. Ο Ραηζηζκόο ζηα ζρνιεία
4. Ο Ραηζηζκόο ζηνπο κεηαλάζηεο
5. Ο Ραηζηζκόο ζε ζπγθεθξηκέλεο θνηλσληθέο νκάδεο

6. 1.2 Θξεζθεπηηθόο Ραηζηζκόο
1.2.1 Φαηλόκελα θαηά ην παξειζόλ
Σν θαηλφκελν ηνπ ξαηζηζκνχ δελ είλαη θαηλνχξγην αιιά αλάγεηαη ζηελ αξραηφηεηα αθφκε.
Δκθαλίζηεθε θαη εδξαηψζεθε, σο ε ηάζε ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ λα δηαηεξήζνπλ ηελ
εζσηεξηθή ηνπο ελφηεηα, γηα λα αληηκεησπίζνπλ ηνπο εμσηεξηθνχο ερζξνχο. ΢' απηή ηνπο
ηελ πξνζπάζεηα, θαιιηεξγνχλ ζπλεηδεηά ηηο θπιεηηθέο, εζληθέο, ζξεζθεπηηθέο ή άιιεο ηνπο
ηδηαηηεξφηεηεο, ψζηε λα απηνπξνζδηνξίδνληαη θαη λα δηαθξίλνληαη απφ ηνπο άιινπο.
Οη αληηπαιφηεηεο κεηαμχ δηαθφξσλ ζξεζθεπηηθψλ δνγκάησλ παίξλνπλ κνξθή ξαηζηζηηθήο
πξνθαηάιεςεο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ζξεζθεπηηθνχ ξαηζηζκνχ είλαη ν
αληηζηκηηηζκφο, δειαδή ε δηάθξηζε ζε βάξνο ηεο ζξεζθείαο ησλ Δβξαίσλ, ηνπ Ηνπδατζκφ.
1.2.2 Σα αίηηα ηνπ ξαηζηζκνύ είλαη ηα εμήο:
-Βαζκφο επηξξνήο ησλ ζξεζθεπηηθψλ δνμαζηψλ.
-Οηθνλνκηθνί ιφγνη
-Έιιεηςε παηδείαο. Σα άηνκα πνπ δελ έρνπλ ηελ απαξαίηεηε παηδεία, γίλνληαη εχθνια
ζχκαηα πξνπαγάλδαο. Γελ κπνξνχλ λα θξίλνπλ. Οη επηηήδεηνη κπνξνχλ λα θαιιηεξγήζνπλ
ζηνπο αλζξψπνπο αηζζήκαηα θαησηεξφηεηαο ή λα ηνπο θαλαηίζνπλ ελαληίνλ άιισλ
νκάδσλ.
-Δπηζπκία αηφκσλ θαη ιαψλ γηα απφθηεζε δχλακεο θαη εμνπζίαο.
-Πξνθαηαιήςεηο
1.2.3 ΢πλέπεηεο
-Σν άηνκν απνδέρεηαη ζθνηαδηζηηθέο αληηιήςεηο κε απνηέιεζκα ηελ παξαθψιπζε ηεο
θξηηηθήο ζθέςεο. Πλεπκαηηθή ειεπζεξία.
-Πεξηζσξηνπνηνχληαη άηνκα θαη νκάδεο. Παξεκπνδίδεηαη ε δεκηνπξγηθή ηνπο ζπκκεηνρή
ζηελ θνηλσλία θαη ε εμέιημε ηφζν ησλ ίδησλ φζν θαη ηεο θνηλσλίαο.
-Κπξηαξρεί ν θφβνο αλάκεζα ζηνπο αλζξψπνπο, δεκηνπξγείηαη θνηλσληθή δπζιεηηνπξγία.
Σα άηνκα δελ ζπλεξγάδνληαη αξκνληθά.
-΢πρλφ είλαη ην θαηλφκελν εθδειψζεσλ βίαο απφ ηνπο ξαηζηζηέο.
1.2.4 Σξόπνη αληηκεηώπηζεο – Λύζεηο
-Παηδεία ηνπ ιανχ. ΋πνηνο έρεη ιάβεη ηελ θαηάιιειε παηδεία, ηφηε κπνξεί λα θξίλεη ζσζηά,
λα κελ πέθηεη ζχκα πξνπαγάλδαο. Ζ παηδεία πξέπεη λα είλαη αλζξσπηζηηθή.
-Πνιηηηθή εγεζία. Γελ ζα πξέπεη λα ελζαξξχλεη ξαηζηζηηθέο εθδειψζεηο. Παξάιιεια
πξέπεη λα αζθεί ππεχζπλε πνιηηηθή γηα ηηο κεηνλφηεηεο.

7. -Οη πνιηηηζκηθέο αληαιιαγέο κεηαμχ ησλ ιαψλ θαη ε επαθή κε ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά
ηνπο είλαη έλα κέζν θαηαπνιέκεζεο ηνπ ζξεζθεπηηθνχ ξαηζηζκνχ.
-Ζ νηθνγέλεηα πξέπεη λα κελ πεξλάεη απαξραησκέλεο ηδέεο θαη πξνθαηαιήςεηο ζηα λεαξά
κέιε ηεο.
-Οη Γηεζλείο Οξγαληζκνί απφ ηε κεξηά ηνπο κπνξνχλ λα επηβάιινπλ θπξψζεηο, νηθνλνκηθέο
ή δηπισκαηηθέο, ζε φινπο φζνπο θαηαπαηνχλ ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα ηνπ θάζε αηφκνπ
1.2.5 Νένη ηεο επνρήο καο θαη ξαηζηζκόο
Δίλαη γεγνλφο φηη νη λένη ηεο επνρήο καο δελ δηαθαηέρνληαη απφ πξνθαηαιήςεηο θαη
ξαηζηζκφ ηφζν φζν ζε παιαηφηεξεο επνρέο.
Απηφ νθείιεηαη ζε :
-Πην νινθιεξσκέλε θαη ζθαηξηθή παηδεία
-Διεχζεξε θαη άκεζε επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ ιαψλ. Γηα παξάδεηγκα ν ηνπξηζκφο.
Ηδηαίηεξνο ραξαθηήξαο ησλ λέσλ. Απφ ηε θχζε ηνπο νη λένη είλαη αληδηνηειείο, ηδενιφγνη,
επαίζζεηνη θαη δεκνθξαηηθνί.
-Πνιηηηζηηθέο αληαιιαγέο.
1.3 Αηηίεο Γεκηνπξγίαο ηνπ Θξεζθεπηηθνύ
Ραηζηζκνύ/Φαλαηηζκνύ
1.3.1 Θξεζθνιεςία ή Θξεζθνκαλία
Θξεζθνκαλία ή Θενιεςία είλαη ε ππεξβνιηθή αθνζίσζε ζε θάπνηα ζξεζθεία.
΢χκθσλα κε ηελ ςπρνπαζνινγία , ν ζξεζθφιεπηνο θξχβεη πνιιά κεηνλεθηήκαηα θαη
κίζε. Αλ θαη πεγαίλεη ζπρλά ζηελ εθθιεζία θαη ππεξαζπίδεηαη κε πάζνοηελ πίζηε
ηνπ , παξνπζηάδεη ζηελ πξαθηηθή ηεο δσήο ηελ αληίζεζε ηεο εθκεηάιιεπζεο ησλ
ζπλαλζξψπσλ ηνπ. Βιέπνπκε γηα παξάδεηγκα , πνιιέο θνξέο νξηζκέλνπο αλζξψπνπο
λα πεγαίλνπλ θάζε εβδνκάδα ζηελ εθθιεζία , λα παξαθνινπζνχλ φιεο ηηο
ιεηηνπξγίεο , λα θάλνπλ δσξεέο πξνο ηελ εθθιεζία θαη γεληθφηεξα λα θαίλνληαη
παξαδείγκαηα πξνο κίκεζε γηα ηνπο ππνινίπνπο.
Παξ‟φια απηά κέζα ζηε δσή ηνπο δελ εθαξκφδνπλ πιήξσο ηηο αξρέο πνπ
αζπάδνληαη , ηνπιάρηζηνλ θαηλνκεληθά , φρη γηαηί δελ ην ζέινπλ , αιιά ίζσο επεηδή
λνκίδνπλ φηη νη ίδηνη , ιφγσ ηεο <<ηδηαίηεξεο >> ζρέζεο ηνπο κε ηελ εθθιεζία
γλσξίδνπλ θάηη ην παξαπάλσ , ην νπνίν ηνπο θάλεη μερσξηζηνχο.
1.3.2 Θενθξαηία
Πνιίηεπκα , φπνπ ε πνιηηηθή εμνπζία είλαη ππνηαγκέλε ζηε ζξεζθεπηηθή εμνπζία
ή αζθείηαη απφ έλαλ αληηπξφζσπν ηνπ Θενχ - πξφζσπν , θάζηα , νξγάλσζε- ζην
φλνκα Απηνχ θαη ζχκθσλα κε ηνπο λφκνπο Σνπ . Παξαδείγκαηα Θενθξαηηθψλ
πνιηηεπκάησλ απνηεινχλ ηα αξραία θξάηε ηεο Αηγχπηνπ θαη ηεο Βαβπιψλαο .

8. Αληίζηνηρα παξαδείγκαηα θξαηψλ , νπνχ ν θνζκηθφο άξρνληαο αζθεί θαη ηε
ζξεζθεπηηθή εμνπζία απνηεινχλ ε Κηλέδηθε Απηνθξαηνξία , ε Ηαπσληθή θαη ε ηζαξηθή
Ρσζηθή Απηνθξαηνξία . Ζ εθκεδέληζε ηνπ εγψ , ν θφβνο , ην δένο , ν κπζηηθηζκφο
είλαη κεξηθέο απφ ηηο αλζξψπηλεο εθδειψζεηο ζ‟ απηά ηα πνιηηεχκαηα ν άλζξσπνο
κεηαβιήζεθε ζε ππνρείξην ηνπ ζξεζθεπηηθνχ θαλαηηζκνχ , πνπ πνιιέο θνξέο πήξε
ην ραξαθηεξηζκφ ηνπ ζηπγλνχ Ηκπεξηαιηζκνχ .
1.3.3 Θξεζθεπηηθόο επεθηαηηζκόο
Παγθφζκηα επηθξάηεζε κίαο ζξεζθείαο κε χπνπια ή βίαηα κέζα . Παξαδείγκαηνο
ράξε ν Ηζιακηζκφο επηδηψθεη ηελ δηάδνζε ηνπ δφγκαηνο ηνπ κε θάζε κέζν .
Υαξαθηεξηζηηθά , κέζα ζην θνξάλη ππάξρεη ην εμήο θείκελν.
Σν μίθνο είλαη ην θιεηδί γηα ηνλ νπξαλφ θαη ηελ θφιαζε. Μηα ζηαγφλα πνπ ζα
ρπζεί γηα ηνλ Αιιάρ , κηα λχρηα ζην ζηξαηφ , είλαη ρξεζηκφηεξε απφ δχν κήλεο
λεζηείαο θαη πξνζεπρήο . ΋πνηνο πέζεη ζηε κάρε , νη ακαξηίεο ηνπ παξαγξάθνληαη
θαη θαηά ηε κέξα θξίζεσο ην ζψκα ηνπ ζα ζπκπιεξσζεί κε ηα θηεξά ησλ
αγγέισλ θαη ησλ Υεξνπβείκ‟. Γίλεηαη ινηπφλ αληηιεπηφ, γηαηί ππάξρεη κεγάιε
αλεζπρία γηα ηελ εμάπισζε ηνπ Οζσκαληθνχ ηφμνπ, θαζψο είλαη ζρεδφλ ζίγνπξν
φηη αλ επηθξαηήζεη ν Ηζιακηζκφο ζηε γεηηνληθή Σνπξθία , ζα νδεγεζνχκε ζε πφιεκν .
1.3.4 Πξνζειπηηζκόο
Γηάδνζε κίαο πίζηεο κε χπνπια ή δφιηα κέζα. Ο πξνζειπηηζκφο είλαη λνκηθά κε
απνδεθηφο απφ ην ζχληαγκα ,φκσο , πνιιέο ζξεζθείεο ηνλ πεξηιακβάλνπλ ζηε
ιαηξεία ηνπο . Έηζη , πνιιέο θνξέο γηλφκαζηε θη εκείο νη ίδηνη αληηθείκελα
πξνζειπηηζκνχ , φηαλ καο πιεζηάδνπλ δηάθνξεο ζξεζθεπηηθέο νκάδεο , νη νπνίεο
κνηξάδνπλ θπιιάδηα ή άιια έληππα γηα λα δηαδψζνπλ ηελ πίζηε ηνπο , ρσξίο λα
κπνξεί λα επέκβνπλ νη αξρέο .
1.3.5 Μηζαιινδνμία
Μίζνο ελαληίνλ ησλ εηεξφδνμσλ ή αιιφζξεζθσλ . Δίλαη ζηελ νπζία ε θπξηφηεξε
έθθξαζε ηνπ Θξεζθεπηηθνχ θαλαηηζκνχ , θαζψο ζπλαληάηαη ζε αξθεηνχο αλζξψπνπο
. Ζ κηζαιινδνμία είλαη απνηέιεζκα πνιιέο θνξέο , μεπεξαζκέλσλ αληηιήςεσλ , πνπ
θαιιηεξγνχληαη είηε κέζα ζηελ νηθνγέλεηα , είηε κέζσ άιισλ θνηλσληθψλ ζεζκψλ θαη
ζίγνπξα απνηειεί φπιν ζηα ρέξηα κηαο επεθηαηηθήο , πνιηηηθήο ή ζξεζθεπηηθήο
εμνπζίαο .
1.3.6 ΢πληεξεηηζκόο
Πξνζθφιιεζε ζην παξαδνζηαθφ , ζην θαζηεξσκέλν , ζ‟απηφ πνπ γλσξίδεηαη θαη
ειέγρεηαη . Ο ζπληεξεηηθφο επαλαπαχεηαη ζηελ πθηζηάκελε ηάμε πξαγκάησλ θαη
αξλείηαη θάζε ηη λεσηεξηζηηθφ ή ξηδνζπαζηηθφ . Γεληθψο , νη άλζξσπνη πνπ επηδηψθνπλ
ηνλ ζπληεξεηηζκφ είλαη πξνθαλψο θάπνηνη , νη νπνίνη φληαο βνιεκέλνη δελ επηζπκνχλ
νπνηεζδήπνηε αιιαγέο θνβνχκελνη κήπσο πιεγεί ην πξνζσπηθφ ηνπο ζπκθέξνλ .

9. 1.4 Δηθόλεο από Πξσηνζέιηδα Δθεκεξίδσλ πνπ
Απνδεηθλύνπλ ηνλ Θξεζθεπηηθό Ραηζηζκό

11. 1.5 Θξεζθεπηηθόο Ραηζηζκόο από ηελ Αξραηόηεηα
Απφ ηελ αξραηφηεηα κέρξη ζήκεξα νη ζξεζθείεο πξνζπαζνχζαλ λα ζέζνπλ ππφ ηνλ έιεγρν
ηνπο ηνλ θπζηθφ θαη ηερληθφ Ραηζηζκφ κε θαηαζηξνθηθά γηα ηνπο αλζξψπνπο θαη ηα άιια
δψα απνηειέζκαηα.
Απηφ ζπλέβε δηφηη νη ζξεζθείεο αγλννχλ ηνπο βαζηθνχο θαλφλεο Ραηζηζκνχ ηεο θχζεσο ή
δελ ζέινπλ, εζθεκκέλα λα ηνπο εθαξκφζνπλ.
Παξαδείγκαηα απφ ζξεζθείεο πνπ θαηαπαηνχλ ηνλ βαζηθφ θαλφλα ηνπ θπζηθνχ Ραηζηζκνχ
γηα ηελ αιιεινυπνζηήξημε ηεο Ράηζαο ηνπο είλαη ζηελ Ηνπδατθή, Μνπζνπικαληθή θαη
Υξηζηηαληθή ν Μσπζήο. Απηφο φηαλ θαηέβεθε απφ ην φξνο ηελ ΠΡΧΣΖ θνξά κε ηηο δέθα
εληνιέο ηνπ ππνζεηηθνχ "ζενχ" ηνπ, κηα εληνιή απφ ηνλ Θεφ ηνπ ήηαλ "νπ θνλεχζεηο",
απηφο φκσο θφλεπζε ηελ ίδηα εκέξα 3000 αλζξψπνπο ηεο Ράηζαο ηνπ. (Έμνδνο, ιβ, 27-
28). Σηο πξψηεο πιάθεο πνπ πήξε απφ ηνλ "ζεφ" ηνπ ηηο έζπαζε πεηψληαο απηέο θάησ
απφ ηελ νξγή ηνπ. Μήπσο δηέηαμε αξγφηεξα ηνλ "ζεφ" ηνπ λα ηηο μαλαγξάςεη;
Να ηηο μαλαγξάςεη ζχκθσλα κε ηνπο αξραίνπο Διιεληθνχο λφκνπο ηνπ Γξάθνληνο, ηνπο
επνλνκαδφκελνπο θαη Γξαθφληεηνπο λφκνπο ή κήπσο ηνπο λφκνπο ηνπ Μσπζέσο ηνπο
έγξαςε ν Δζδξά αξγφηεξα θαη απηνχο, αληηγξάθνληαο θαη απηφο ηνπο λφκνπο ηνπ
"Αζελαίνπ Γξάθνληνο" (Νεεκίαο Ζ,1).
Σψξα πσο γίλεηαη ν ζεφο ηνπ Μσπζή λα πξνζηάδεη "νπ θνλεχζεηο" θαη ν Μσπζήο λα
θνλεχεη ηελ ίδηα εκέξα 3000 Δ΢ΓΡΑειίηεο, δειαδή άιια λα ιέεη ν θνβεξφο ζεφο ηνπ, πνπ
έθαλε ηηο ππνηηζέκελεο επηά πιεγέο ζηνλ Φαξαψ θαη άιια απηφο λα θάλεη θαη πφζν ηνλ
πίζηεπε θαη ζεβφηαλ απηφλ ηνλ ζεφ, ν Μσπζήο, απηφ έπξεπε ν ίδηνο λα εμεγήζεη θαη ν
ειεχζεξα ζθεπηφκελνο άλζξσπνο λα ζθεθζεί.
Βέβαηα θάπνηνο ζα κπνξνχζε λα πεη φηη ν Μσπζήο ππήξμε κφλνλ ζην κπαιφ ηνπ Δζδξά

12. (Δζδξά Ζ,13 έσο 15) γηα λα θάλεη θξάηνο ΢εκηηψλ ζηελ πφιε ρΗεξφ-ζαιηί-κα ησλ
Αηαιάλησλ θαη Αραηψλ, Φηιηζηαίσλ Διιήλσλ. Απηή ηελ πφιε πνπ ηνπο έδσζε ν
Αξηαμέξμεο, αθνχ ηελ θαηέθηεζε θαη έδησμε ηνπο Έιιελεο απφ εθεί, δηφηη ππνζηήξημαλ ηνλ
αδειθφ ηνπ θαη αληίπαιν, Κχξν, ζηελ κάρε ησλ επηγφλσλ ηνπ βαζηιέσο Γαξείνπ (Δζδξά
Γ,11 έσο 16, Ξελνθψλ Κχξνπ Αλάβαζηο), αιιά απηφ είλαη άιιε ηζηνξία.
1.6 Ση είλαη ηειηθά ν ζξεζθεπηηθόο ξαηζηζκόο θαη πσο
αληηκεησπίδεηαη
Σειηθά ν Θξεζθεπηηθφο Ραηζηζκφο είλαη έλα απφ ηα ρεηξφηεξα είδε ξαηζηζκνχ, θαζψο
απνθιείεη θαη απνκνλψλεη νκάδεο αλζξψπσλ θαη ηηο θαηαθξίλεη αλάινγα κε ηελ ζξεζθεία
ηνπο. Χζεί ην άηνκν λα θέξεηαη βάξβαξα θαη ζθιεξά απέλαληη ζε αλζξψπνπο κε
δηαθνξεηηθή ζξεζθεία λνκίδνληαο φηη απηφ ην σθειεί. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ ηελ
ζεκαληηθφηεξε επζχλε ηελ έρεη ην ζρνιείν θαη ε νηθνγέλεηα ηνπ αηφκνπ. Ζ νηθνγέλεηα θαη ην
ζρνιείν είλαη αλαγθαίν λα πξνεηνηκάδνπλ νινθιεξσκέλα άηνκα ρσξίο ξαηζηζηηθέο
αληηιήςεηο θαη ζηεξεφηππα απέλαληη ζε ζξεζθεπηηθέο νκάδεο έηζη ψζηε ην άηνκν λα
δέρεηαη ην δηαθνξεηηθφ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ην άηνκν ζέβεηαη ηα άιια άηνκα ηεο θνηλσλίαο
ηνπ, αιιά θπξίσο ηνλ ίδην ηνπ ηνλ εαπηφ.
ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ:
Δγθπθινπαίδεηα Βηθηπαίδεηα
http://athriskeia.pblogs.gr/2009/12/560232.html
http://1lyk-volou.mag.sch.gr/sch/thrisk_fanatismos.htm
http://edu09.pbworks.com/w/page/

13. Kεθάιαην 2
Φςλεηικόρ Ραηζιζμόρ θαη κεηαλάζηεπζε
Μέιε ηεο νκάδαο:
1. Λνπθάο Υαηδεινπθάο
2. Νίθε Σζαράθε
3. Μειίλα Σζνπκάλε
4. Λνξεληάλα Ράκα

14. Πεξηερόκελα
2.1 Αίηηα ξαηζηζκνύ
Πλεπκαηηθά αίηηα
Ζζίθα αίηηα
Κνηλσληθά αίηηα
Οηθνλνκηθά αίηηα
Πνιηηηθά αίηηα
2.2 Σζηγγάλνη
2.3 Πνκάθνη
2.3 ΢πλέπεηεο ξαηζηζκνύ
Κνηλσληθέο
Πνιηηηθέο
Φπρνινγηθέο
Ζζηθέο
Πλεπκαηηθέο
2.4 Πξνηάζεηο γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηνπ ξαηζηζκνύ
" ΜΔΣΑΝΑ΢ΣΔΤ΢Ζ"
2.6 Πξφινγνο
2.7 Αηηίεο
2.8 Γηαθξίζεηο Μεηαλάζηεπζεο
2.9 Αλζξψπηλε Μεηαλάζηεπζε.
ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ
Ραηζηζηηθά αλέθδνηα

15. Ζ ΑΠΟΓΟΥΖ ΣΖ΢ ΓΗΑΦΟΡΔΣΗΚΟΣΖΣΑ΢
2.1 Αίηηα ξαηζηζκνύ
Σα αίηηα ξαηζηζκνχ θαηά θχξην ιφγν είλαη ηα εμήο:
Πλεπκαηηθά αίηηα
Ζζηθά αίηηα
Κνηλσληθά αίηηα
Οηθνλνκηθά αίηηα
Πνιηηηθά αίηηα
Πλεπκαηηθά
Ζ έιιεηςε παηδείαο απφ ην νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ, ην ζρνιείν, πξνθαιεί ην ξαηζηζκφ.
Γηφηη, αληί γηα ηελ ηζφηεηα πνπ ζα έπξεπε λα ππάξρεη αλάκεζα ζηνπο αλζξψπνπο,
ππάξρεη θαλαηηζκφο θ ξαηζηζκφο ζε βάξνο άιισλ. ΋πσο αλαθέξζεθε θ πξνεγνπκέλσο νη
αλήιηθνη, έρνπλ πεξηζζφηεξα αλαπηπγκέλν ηελ αίζζεζε ηνπ ξαηζηζκνχ, γηα ην ιφγν φηη
επεξεάδνληαη εχθνια απφ ην πεξηβάιινλ ηνπο. Απφ εθεί μεθηλνχλ φια.
Ζζηθά
Ζ έιιεηςε αξρψλ θαη αμηψλ πνπ έρεη έλαο άλζξσπνο ηνλ νδεγνχλ ζην ξαηζηζκφ. Ο
θαζέλαο καο, ζέινληαο λα πηζηεχεη φηη είλαη θαιχηεξνο απφ ηνπο άιινπο, ηνπο θαηαδηθάδεη.
Απάλζξσπε πξάμε, θαη εηδηθά ζηηο κέξεο καο, πνπ είκαζηε πνιηηηζηηθά εμειηγκέλνη, λα
πηζηεχνπλ φηη ππάξρνπλ θαηψηεξνη άλζξσπνη, ιφγν π.ρ. ρξψκαηνο ή θπιήο.
Φπρνινγηθά
΋πσο πξναλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ, ε ηάζε πνπ έρνπλ νη άλζξσπνη λα δηαηεξνχλ
πςειφ επίπεδν, κεγάιε απηνεθηίκεζε, θ θχξνο ζπληεινχλ θαη απηά κε ηε ζεηξά ηνπο ζην
ξαηζηζκφ. Αληηζέησο, ε ρακειή απηνεθηίκεζε πνπ έρνπλ άηνκα ή νκάδα αηφκσλ, νδεγεί
ζηελ αλαβάζκηζε ησλ δηθψλ ηνπο ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ, ην ζχκπιεγκα
θαησηεξφηεηαο
Κνηλσληθά
Οη θνηλσλίεο, ζηηο νπνίεο αλαπηχζζεηαη ν θνηλσληθφο ξαηζηζκφο είλαη θνηλσλίεο πνπ
αγλννχλ ηηο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ αηφκσλ. ΋πνπ ππάξρεη κηα κεηνλφηεηα ζε κηα θνηλσλία,
αληίζηνηρα, ζα ππάξρεη θαη ε θπξίαξρε νκάδα, ε νπνία ζαθψο κεο ηελ θνηλσλία ζα έρεη
παξαπάλσ πξνλφκηα. Γηφηη, ιφγσ ηνπ ξαηζηζκνχ απφ ηηο άιιεο θνηλσληθέο νκάδεο, δε
ζπκκεηέρνπλ ζηε δσή ηεο θνηλσλίαο κε απνηέιεζκα ηνλ πιήξε απνθιεηζκφ ηνπο απφ
απηήλ.
Οηθνλνκηθά
Κχξηνο ιφγνο ξαηζηζκνχ. Ζ νηθνλνκηθή εθκεηάιιεπζε απφ ην έλα άηνκα ζην άιιν κέζα
ζην ζχλνιν ππνηηκάεη θαζαξά ην εθκεηαιιεπφκελν. Γηα παξάδεηγκα, θάπνηνο πνπ ζα
πιεξψζεη θάπνηνλ άιινλ γηα κηα δνπιεηά, ζεσξεί απηνκάησο ηνλ εαπηφ ηνπ αλψηεξν.
Πνιηηηθά
΢ηηο θνηλσληθέο, πνιππνιηηηζηηθέο ή δεκνθξαηηθέο δε γίλνληαη πάληα ζεβαζηά ηα
δηθαηψκαηα ή παξαβηάδνληαη απφ φιεο ηηο πιεπξέο. Παξαβηάδνληαη ηα δηθαηψκαηα θαη δελ
επηηξέπεηαη πνιιέο θνξέο ε ειεχζεξε έθθξαζε απφ απηήλ ηελ νκάδα αηφκσλ.
2.2 Σζιγγάνοι ( Έλληνερ Romana)
Οη ηζηγγάλνη απνηεινχλ κέιε ηεο πνιππιεζέζηεξεο θαη πην αδηθεκέλεο κεηνλφηεηαο ζηελ
Δπξψπε. Οη ηζηγγάλνη είλαη λνκάδεο, δειαδή πεγαίλνπλ απφ ηφπν ζε ηφπν θαη
πξνζπαζνχλ λα εληαρζνχλ ζηηο θνηλσλίεο. Κνπβαιψληαο καδί ηνπο, ηε θηινζνθία θ ην δηθφ
ηνπο ηξφπν δσήο, παξαβηάδνληαη ή αθφκα παξαβηάδνπλ. ΢ηηο ρψξεο-θξάηε πνπ
ζπζηεκαηηθά παξαβηάδνληαη. Οη Roma, φπσο είλαη γλσζηνί θαη έηζη, έρνπλ εμειηρζεί θαη
έρνπλ δηθά ηνπο ήζε, έζηκα θαη παξαδφζεηο πνπ δηαθέξνπλ απφ ηα έζηκα ηεο πιεηνςεθίαο.

16. Δλψ ζεσξείηαη απφ ηνπο ίδηνπο, φηη έρνπλ ζπκβάιεη ζηελ εμέιημε, νη ππφινηπνη ηνπο
θαηαηάζζνπλ ζε δηαθνξεηηθή θπιή. ΢αθψο, θαη δελ απνηεινχλ κηα νκνηνγελή νκάδα γη'
απηφ ην ιφγν θαηαηάζζνληαη ζε θπιέο. ΋ινη φκσο ηνπο αληηκεησπίδνπλ ξαηζηζηηθά.
2.5 Πνκάθνη
Οη Πνκάθνη θαηνηθνχλ ζηνλ νξεηλφ φγθν ηεο Ρνδφπεο ζηε Θξάθε, θαζψο θαη
ζηελ Αλαηνιηθή Ρσκπιία ζηε Βνπιγαξία. Ζ πιεηνςεθία ησλ Πνκάθσλ βξίζθεηαη ζηε
Βνπιγαξία θαη εληνπίδνληαη πεξηζζφηεξν ζην γεσγξαθηθφ ρψξν λφηηα
ηεο Φηιηππνχπνιεο κέρξη βφξεηα ηεο Ξάλζεο θαη ηεο Κνκνηελήο. ΢χκθσλα κε κηα
εθηίκεζεο ππνινγίδνληαη ζπλνιηθά ζε 385.000 άηνκα ζηελ πεξηνρή ηεο λνηηναλαηνιηθήο
Δπξψπεο . Δμαηηίαο ηεο αζπλέπεηαο θαη ησλ αληηθξνπφκελσλ πνιηηηθψλ πνπ εθάξκνζαλ νη
ειιεληθέο θπβεξλήζεηο έλαληη ησλ Πνκάθσλ, αιιά θαη ιφγσ ηνπ ακθηιεγφκελνπ
θαζεζηψηνο ηνπο κεηά ηελ αλεμαξηεζία ηεο Βνπιγαξίαο απφ ηελ νζσκαληθή θπξηαξρία ην
1878, ππάξρνπλ ιίγεο αμηφπηζηεο ζηαηηζηηθέο γηα ηνλ πνκαθηθφ πιεζπζκφ. Δπηπιένλ, ε
εθηίκεζή ηνπ είλαη δχζθνιε, θαζψο ζηηο εζληθέο απνγξαθέο δελ θαηαγξάθνληαη σο
μερσξηζηή πιεζπζκηαθή νκάδα αιιά ζπλήζσο ζπκπεξηιακβάλνληαη ζην κνπζνπικαληθφ
πιεζπζκφ. Οη επίζεκεο ειιεληθέο απνγξαθέο απφ ην 1961 δελ ζπκπεξηιακβάλνπλ
εξσηήκαηα ζξεζθεχκαηνο θαη κεηξηθήο γιψζζαο θαη ζήκεξα, κεηά ηελ απνγξαθή ηνπ
1991 εθηηκάηαη φηη ππάξρνπλ, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ ππνπξγείνπ εμσηεξηθψλ 34.300
Πνκάθνη ζην ζχλνιν ηεο κεηνλφηεηαο (98.000 απφ ηνπο νπνίνπο νη 49.000 είλαη
Σνπξθνγελείο θαη νη 14.700 Ρνκά).
΢ρεηηθά κε ηνλ πιεζπζκφ ηνπο ζηε Βνπιγαξία, παξαηεξνχληαη κεγάιεο απνθιίζεηο ζε
δηαθνξεηηθέο εθηηκήζεηο πνπ θπκαίλνληαη κεηαμχ 80.000 θαη 270.000. Καηά ηελ απνγξαθή
ηνπ 1992, πεξίπνπ 164.000 Μνπζνπικάλνη αλαγλψξηδαλ σο κεηξηθή γιψζζα ηα
βνπιγαξηθά, σζηφζν σο πξνο ηελ εζληθή ηνπο ηαπηφηεηα απηνπξνζδηνξίδνληαλ σο
Βνχιγαξνη, Βνχιγαξνη Μνπζνπικάλνη ή Σνχξθνη. ΢χκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2001,
131.531 Βνχιγαξνη πξνζδηνξίδνληαλ σο Μνπζνπικάλνη. Ο αξηζκφο ησλ κνπζνπικάλσλ
ζηελ Διιάδα (Πνκάθνη) θαη ηελ πξψελ Γηνπγθνζιαβηθή Γεκνθξαηία ηεο Μαθεδνλίαο
(Σφξκπεο) εθηηκάηαη πσο είλαη 40.000, ελψ ζηελ Αιβαλία θπκαίλεηαη κεηαμχ 80.000 θαη
120.000 (Γθνξάλνη θαη Σφξκπεο). Οη Πνκάθνη ηεο Σνπξθίαο ζεσξείηαη πσο έρνπλ
αθνκνησζεί πιήξσο.
΢ηελ Διιάδα ν αξηζκφο ησλ Πνκάθσλ ππνινγίδεηαη κε βάζε ηελ θαηαγσγή (κεηξηθή
γιψζζα) θαη φρη ηε ζπλείδεζε. Τπάξρνπλ Πνκάθνη νη νπνίνη απηνπξνζδηνξίδνληαη εζληθά
σο Σνχξθνη θάηη ην νπνίν ππνζηεξίδεηαη απφ ηελ Σνπξθηθή πνιηηηθή. Ο Σνπξθηθφο
απηνπξνζδηνξηζκφο ησλ Πνκάθσλ ππνζηεξηδφηαλ θαη απφ ηελ Διιεληθή πνιηηηθή, φηαλ ην
δηάζηεκα 1968 κέρξη ηελ δεθαεηία ηνπ 1980 νη επίζεκεο αξρέο αλαγλψξηδαλ ηνπο
Πνκάθνπο σο Σνχξθνπο. Οη ζηαηηζηηθέο πνπ βιέπνπλ ην θσο ηεο δεκνζηφηεηαο είλαη
απνηέιεζκα ππνινγηζκψλ κε βάζε ηε κεηξηθή γιψζζα, ηηο θνηλφηεηεο (ρσξηά, νηθηζκνί)
θαηαγσγήο θαη ην ζπλνιηθφ αξηζκφ ησλ κνπζνπικάλσλ ηεο Γπηηθήο Θξάθεο πνπ
πξνθχπηεη απφ ηελ απνγξαθή. Με ηα παξαπάλσ, ν πιεζπζκφο ησλ Πνκάθσλ ηεο Γπηηθήο
Θξάθεο εκθαλίδεηαη 30.000 κε 39.000.
Ηζηνξία
Οη Πνκάθνη θαίλεηαη φηη εμηζιακίζηεθαλ πιήξσο ζηα ηέιε ηνπ 18νπ αηψλα. Έσο ηφηε ήηαλ
ρξηζηηαλνί νξζφδνμνη. Οη Πνκάθνη άξρηζαλ λα εμηζιακίδνληαη ζηαδηαθά, απφ ηελ
Οζσκαληθή θαηνρή (αξρέο ηνπ 15νπ αηψλα) επί ΢νπιηάλνπ ΢ειίκ Ά, έσο ην ηέινο ηνπ 18νπ
αηψλα. Ο κνλαρφο Παρψκηνο Ρνπζάλνο (1508-1553), πνπ επηζθέθηεθε ηελ νξεηλή Ξάλζε,
έγξαςε ην 1550 φηη κφλν 6 ή 9 ρσξηά είραλ ζηξαθεί ζην ηζιάκ.
Ζ καδηθή ζηξνθή ζην ηζιάκ έγηλε θαηά ηνλ 16ν θαη 17ν αηψλα. ΢χκθσλα κε ηνπο Κώδηθεο
ηεο Μεηξνπόιεσο Φηιηπνππόιεσο θαη ηνλ Σζέρν ηζηνξηθφ θαη ζιαβνιφγν Κσλζηαληίλ
Γηφδεθ Γίξεηζεθ (Konstantin Josef Jireček), ζηα κέζα ηνπ 17νπ αηψλα, νη πξνχρνληεο ησλ

17. Πνκάθσλ ζπκθψλεζαλ λα εμηζιακηζηνχλ νκαδηθά, πξνθεηκέλνπ λα επηβηψζνπλ.
Παξνπζηάζηεθαλ ηφηε, ζηηο αξρέο ηεο Φηιηππνχπνιεο γηα λα γλσζηνπνηήζνπλ ηελ
απφθαζε. Ο Οζσκάλνο δηνηθεηήο, ακήραλνο ηνπο παξέπεκςε ζηνλ Μεηξνπνιίηε
Φηιηππνππφιεσο Γαβξηήι (1636-1672). Ο κεηξνπνιίηεο δελ κπφξεζε λα ηνπο απνηξέςεη,
θαζψο νη Πνκάθνη ήηαλ απνθαζηζκέλνη λα ζπλεξγαζηνχλ κε ηνπο Οζσκαλνχο,
πξνθεηκέλνπ λα εθδηθεζνχλ ηνπο Βνπιγάξνπο γηα ηελ καθξαίσλε θαηαδπλάζηεπζε ησλ
Πνκαθηθψλ πιεζπζκψλ. Βάζεη ηεο παξάδνζεο ησλ Διιήλσλ ηεο Φηιηππνχπνιεο, έγηλε
παλεγπξηθή ηειεηή πεξηηνκήο ησλ Πνκάθσλ πξνπρφλησλ ζην παιαηφ ηδακί θνληά ζην
δηνηθεηήξην ηεο Φηιηππνχπνιεο. Καηφπηλ απηνχ εμηζιακίζηεθαλ θαη νη θάηνηθνη
ησλ πνκαθνρσξίσλ.
Καηα ηελ παξάδνζε ησλ Βνπιγάξσλ, ν Μέγαο Βεδίξεο Κηνπνπινχ Μερκέη παζάο (1656-
1661) απείιεζε ηνπο Πνκάθνπο ηεο θνηιάδαο ηνπ Σζεπίλνπ (ζηε βνξεηνδπηηθή Ρνδφπεο)
φηη αλ δε πξνζέξρνληαλ ζην Ηζιάκ, ζα εμνληψλνληαλ. Πξάγκαηη, ην 1656 Οζσκαληθέο
δπλάκεηο εηζέβαιαλ ζηελ θνηιάδα ηνπ Σζεπίλνπ, ζπλέιαβαλ ηνπο πξνχρνληεο ησλ
Πνκάθσλ θαη ηνπο κεηέθεξαλ ζηνλ ηνπηθφ παζάο, φπνπ αλαγθάζηεθαλ λα ππνθχςνπλ. Ο
Μέγαο Βεδίξεο Μερκέη Κηνπξνπινχ, κεηά ηνλ νκαδηθφ εμηζιακηζκφ, θαηέζηξεςε 218
εθθιεζίεο θαη 336 παξεθθιήζηα ζηηο πεξηνρέο ησλ Πνκάθσλ. Σα εξείπηα ηεο θαηαζηξνθήο
παξακέλνπλ έσο θαη ζήκεξα ζε πνιιά κέξε. Σν γεγνλφο απηφ έρεη κείλεη σο αλάκλεζε
ζηηο Πνκαθηθέο θνηλφηεηεο. Ο εμηζιακηζκφο δελ έγηλε πάληνηε νηθεηνζειψο. Πνιινί Πνκάθνη
πξνηίκεζαλ λα πεζάλνπλ παξά λα εμηζιακηζηνχλ, πεδψληαο ζε θάπνην βάξαζξν. ΢εκεία
ζπζίαο ησλ Πνκάθσλ αλαθέξνληαη ζε πνιιέο θσκνπφιεηο θαη ρσξηά ησλ Πνκάθσλ, φπσο
ην Γθνύιεκ Κάκελ ζηε Γιαχθε Ξάλζεο, ην Μόκηζη Κάκελ ζην Χξαίν Ξάλζεο, ην Σζεξβέλ
Κάκελ ζηεΜαληαίλα Ξάλζεο, ε θνξπθή Μαξίλα ζηελ Αηψξα Ξάλζεο, ν βξάρνο
Νεβηάζηα ζην ΢κφιπαλ Βνπιγαξίαο, ην Μόκηλ Κάκελ ζην Ειάηνγθξαλη Βνπιγαξίαο,
ζηελ Πάρλε Ξάλζεο, ζηελ Κνπάλε Ξάλζεο θαη ζηε ΢ηξφθα Λάθα Βνπιγάξηαο.
Με ηελ απειεπζέξσζε ηεο Γπηηθήο Θξάθεο ην 1920, δηαπηζηψζεθε ε χπαξμε πνιιψλ
Πνκάθσλ θξππηνρξηζηηαλψλ, νη νπνίνη θαη εθδειψζεθαλ. Υαξαθηεξηζηηθή ήηαλ ε
πεξίπησζε θάπνηνπ Γηνπζνχθ απφ ηνλ Κέρξν Ρνδφπεο πνπ δηαηεξνχζε ηα άκθηα ηνπ
παππνχ ηνπ πνπ ήηαλ ρξηζηηαλφο ηεξέαο.
Καηά ηνλ Ρσζνηνπξθηθφ πφιεκν (1877-1878), νη Πνκάθνη επαλαζηάηεζαλ θαηά ησλ
βιέςεσλ ηεο Βνπιγαξίαο θαη ίδξπζαλ ηελ απηφλνκε πνιηηεία κε ηελ νλνκαζία “Γεκνθξαηία
ηνπ Σακξάο”, ζε εδάθε ηεο Οζσκαληθήο Απηνθξαηνξίαο, ηα νπνία ζα πεξηιακβάλνληαλ
ζηελ ππφ απηνλφκεζε Αλαηνιηθή Ρσκπιία. Σν 1886 ε Οζσκαληθή θπβέξλεζε απνδέρηεθε
ηελ πξνζάξηεζε ηεο Αλαηνιηθήο Ρσκπιίαο ζηε Βνπιγαξία, θαη έηζη ήξζε ην ηέινο γηα ηελ
απηφλνκε πνιηηεία ησλ Πνκάθσλ. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Μαθεδνληθνχ Αγψλα, πνιινί
Πνκάθνη ζπκκεηείραλ ζηελ πιεπξά ησλ Διιήλσλ, έλαληη ησλ Βνπιγάξσλ θαη ησλ
Σνχξθσλ. Αμηνζεκείσηε είλαη ε κνξθή ηνπ Αιή Εεΐξ Υαβνύδ, απφ ηε Γξάκα, ν νπνίνο
πήξε κέξνο ζε πνιιέο κάρεο. Μεηά ην Β΄ Βαιθαληθφ Πφιεκν, νη Πνκάθνη μεζεθψζεθαλ
θαηά ηεο Βνπιγαξηθήο θαηνρήο (ζηελ νπνία είρε πεξηέιζεη φιε ε Γπηηθή Θξάθε).
΢ηηο 16 Απγνχζηνπ ηνπ 1913, μέζπαζε ην επαλαζηαηηθφ θίλεκα ζηηο πεξηνρέο Κνζνχθαβαθ
(ζεκεξηλφ Κξνχκνθγθξαλη Βνπιγαξίαο), Μαζηαλιί (ζεκεξηλφ Μφκηζηιγθξαλη Βνπιγαξίαο)
θαη Κάξηδαιη. Οη επαλαζηάηεο θαηέιαβαλ επίζεο ηελ Κνκνηελή, ηελ Ξάλζε θαη ην ιηκάλη
ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο (Γεδέαγαηο). Σελ 1ε ΢επηεκβξίνπ 1913 ηδξχζεθε ζηελ Κνκνηελε
“Πξνζσξηλή Γηνίθεζε Γπηηθήο Θξάθεο (Garbi Trakya Hukumet i Muvakkatesi). Ζ
Οζσκαληθή δηνίθεζε δελ ππνζηήξημε ηνπο επαλαζηάηεο θαη έηζη, κε ηελ αλνρή Διιεληθήο
θαη Οζσκαληθήο θπβέξλεζεο, ε πεξηνρή παξαδφζεθε ζην Βνπιγαξηθφ ζηξαηφ ζηηο 30
Οθησκβξίνπ 1913. Οη επαλαζηάηεο (αλ θαη κνπζνπικάλνη) αλαδήηεζαλ ζηήξημε, θπξίσο
απφ ηελ Διιάδα. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ζην Γεδέαγαηο (Αιεμαλδξνχπνιε) δηνξίζηεθε
Έιιελαο δήκαξρνο. Μεηά ην ηέινο ηνπ Α‟ Παγθνζκίνπ πνιέκνπ, 8 Πνκάθνη βνπιεπηέο ηεο
Βνπιγαξηθήο βνπιήο, απεπζπλφκελνη ζηηο θπβεξλήζεηο ηεο Διιάδνο θαη Γαιιίαο, δήηεζαλ
λα πξνζηαηεπηεί ε εζληθή θαη ζξεζθεπηηθή ηνπο ηδηαηηεξφηεηα απφ ηε Βνπιγαξηθή δηνίθεζε.

18. Γηα ηδενινγηθνχο θαη πνιηηηθνχο ιφγνπο, νη Πνκάθνη ππέζηεζαλ θαηά πεξηφδνπο πηέζεηο
ψζηε λα αιιάμνπλ ηα ηνπξθηθά/κνπζνπικαληθά νλφκαηά ηνπο ζε βνπιγαξηθά (1912, 1942,
1962 θαη 1971-4), φπσο επίζεο ηνπο δφζεθε αξγφηεξα ην δηθαίσκα λα αλαθηήζνπλ ηα
νλφκαηά ηνπο (1913, 1945, 1964 θαη 1990). Ζ κεηνλνκαζία ησλ Πνκάθσλ ζπλνδεχηεθε
απφ πηέζεηο εθρξηζηηαληζκνχ ηνπο θαη απαγνξεχζεσλ ηζιακηθψλ πξαθηηθψλ.
Μεηά ηνλ Β‟ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ, κε αληηπξνζψπνπο ηνπο ζηε Γηάζθεςε Δηξήλεο ζην
Παξίζη ην 1946, νη Πνκάθνη ηεο Βνπιγαξίαο επαλέθεξαλ ην αίηεκα γηα έλσζε κε
ηελ Διιάδα. Ο δηεπζπληήο ηνπ ξαδηνθσληθνχ ζηαζκνχ ηεο Οπάζηγθηνλ Άικπεξη Βέξλεξ,
παξνπζίαζε ην ζέκα σο εμήο: “Έλα αθφκε πξφβιεκα κεηνλφηεηαο παξνπζηάζηεθε ζήκεξα
ζηελ Οπάζηλγθηνλ ζην πξφζσπν ησλ Πνκάθσλ, νη νπνίνη είλαη αξραία ειιεληθή θπιή,
ηζηνξνχκελε απφ ηελ πξν ηνπ Μεγάινπ Αιεμάλδξνπ επνρή […] Οη Πνκάθνη πνηνχληαη λπλ
έθθιεζε πξνο ην ΢πκβνχιην Αζθαιείαο ηνπ ΟΖΔ θαη πξνο ην Ακεξηθαληθφ Τπνπξγείν
Δμσηεξηθψλ θαη δεηνχλ ηελ δηελέξγεηα δεκνςεθίζκαηνο, γηα λα ειεπζεξσζνχλ απφ ηε
Βνπιγαξία θαη λα απνιαχζνπλ ηελ ειεπζεξία ηελ νπνία απνιακβάλνπλ νη Πνκάθνη ηεο
Διιάδαο. Ο ηχπνο επίζεο έγξαθε: “Σν παξειζφλ ΢άββαηνλ εηο ην μελνδνρείν Πελζπιβάληα
έιαβε ρψξα ζπλέληεπμηο πξνο ηνπο αληηπξνζψπνπο ηνπ Ακεξηθαληθνχ θαη Διιεληθνχ
ηχπνπ εθ κέξνπο ησλ θ.θ. Υακδή Υνπζεΐλ, πξψελ βνπιεπηνχ Ρνδφπεο θαη Υαθή
΢νπιετκάλ, απνηεινχλησλ απφ ηελ αληηπξνζσπεία ησλ Πνκάθσλ Θξάθεο. Οη Πνκάθνη
εμέζεζαλ πξνο ηνλ ηχπν ηαο απφςεηο ησλ θαη ηα δίθαηά ησλ, δεηνχληεο ηελ έλσζε ησλ κε
ηελ Διιάδα”. Ζ πξνζπάζεηα ησλ Πνκάθσλ δελ ηειεζθφξεζε δηφηη είρε πξνεγεζεί ε
δηαλνκή ηεο Δπξψπεο κεηαμχ ησλ ηξηψλ κεγάισλ δπλάκεσλ ζηε Γιίαηηα , ηνλ Φεβξνπάξην
ηνπ 1944.
„Αλλα Γηακαληνπνχινπ, ν Πνιηηηζηηθόο ΢ύιινγνο Πνκάθσλ Ξάλζεο, ζηηο 17 Μαξηίνπ 2010,
δήηεζε ηελ ίδξπζε δεκφζησλ, κε κεηνλνηηθψλ ζρνιείσλ ζηα πνκαθνρσξία , ψζηε λα κελ
αλαγθάδνληαη νη καζεηέο λα καζαίλνπλ ηελ ηνπξθηθή, κηα γιψζζα μέλε πξνο απηνχο. Σελ
επηζηνιή ππνγξάθνπλ ν πξφεδξνο ηνπ ζπιιφγνπ, Σαρήξ Κόληε, ε γξακκαηέαο Αιηέ
Δθέληε θαη ν ηακίαο Υακδή Δθέληε.
Γλσ΢ε επηζηνιή ηνπ πξνο ηνλ πξσζππνπξγφ ηεο Διιάδαο Γεψξγηνπ νί Πνκάθνη
Αιή Εετξ Υαβνχδ, Μαθεδνλνκάρνο
Ρίηα Γνπίιζνλ, εζνπνηφο, θηλεκαηνγξαθηθή παξαγσγφο, ζχδπγνο ηνπ Toκ Υάλθο,
θαηαγφκελε απφ ην Χξαίν Ξάλζεο
Αρκέη Ηκακ, δηεπζπληήο ηεο Πνκάθηθεο εθεκεξίδαο Εαγάιηζα
΢εκπαεδήλ Καξαρόηδα, ζπγγξαθέαο θαη δεκνζηνγξάθνο
Οκέξ Υακδή, πξφεδξνο θαη ηδξπηήο ηνπ Κέληξνπ Πνκαθηθώλ Δξεπλώλ
‘’Μεηαλάζηεπζε’’
2.6 Πξνινγνο:
Ο φξνο Μεηαλάζηεπζεο (migration), ηφζν θαηά ηεο θνηλσληθέο επηζηήκεο φζν θαη ην
Γηεζλέο Γίθαην, ζηελ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο, γεσγξαθηθήο κεηαθίλεζεο αλζξψπσλ είηε
κεκνλσκέλα είηε θαηά νκάδεο. Ο ίδηνο επίζεο φξνο ρξεζηκνπνηείηαη θαη ζηηο
κεηαθηλήζεηο ησλ δσψλ.
2.7 Αηηίεο
Οη ιφγνη πνπ γεχλνπλ ην θαηλφκελν ηεο κεηαλάζηεπζεο είλαη πνηθίινη θη εμαξηψληαη
απφ ηηο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ θαηά δεδνκέλε θάζε θνξά ρξνληθή πεξίνδν απφ
ηνπο ηφπνπο ηεο πξνγελέζηεξεο δηακνλήο ζηνπο ηφπνπο απνδεκίαο.

19. 2.8 Γηαθξίζεηο κεηαλάζηεπζεο
Ζ κεηαλάζηεπζε δηαθξίλεηαη ζε :1.εζσηεξίθε-εμσηεξηθή, 2.εθνχζηα-αθνχζηα,
3.πξσηνγελείο-δεπηεξνγελείο, 4.πιήξεο-αηειήο, 5.ζπληεξεηηθή-αλαλεσηηθή,
6.βξαρχπξνζεζε-καθξνπξφζεζκε, 7.πξνζσξίλε-κφληκε θαη 8.επεηξσηηθή-ππεξπφληηα.
2.9 Αλζξώπηλε κεηάλαζηεπζε:
Μεγαιχηεξν ελδηαθέξνπλ παξνπζηάδεη ε κεηαλάζηεπζε ησλ αλζξψπσλ, πνπ είλαη
θαηλφκελν παλάξραην θαη πνπ θάζε θνξά θαζνξίδεηαη απφ δηαθνξεηηθνχο παξάγνληεο .΢ηα
πξντζηνξηθά αθφκε ρξφληα, νη δηάθνξεο αλζξψπηλεο θπιέο ήηαλ αλαγθαζκέλεο λα
κεηαλαζηεχνπλ απφ ηνλ έλα ηφπν ζηνλ άιιν, πξνζπαζψληαο λα επηβηψζνπλ. Απφ ηα θξχα
θιίκαηα πήγαηλαλ ζηα δεζηά, απφ ηα νξεηλά ζηα πεδηλά, απφ ηα θησρά ζε θαξπνχο θαη
θπλήγη ζηα πεξηζζφηεξα πινχζηα. Βιέπνπκε ινηπφλ, πσο νη θχξηνο ιφγνο πνπ
δηθαηνινγνχκαη ηελ ζηαζεξή κεηαλάζηεπζε ζην παξειζφλ, ήηαλ ε πξνζπάζεηα επηβίσζεο
ίδηνο ιφγνο ηζρχεη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ θαη κέρξη ζήκεξα, πνπ ε κεηαλάζηεπζε εκθαλίδεηαη
ζε θαηλνχξηεο κνξθέο. Δλψ ζηα πξντζηνξηθά ρξφληα ήηαλ γεληθφ θαηλφκελν ε
κεηαλάζηεπζε θαη αλαγθαζηηθφ πνιιέο θφξεο, ζηελ ηζηνξηθή πηα επνρή αξρίδεη λα
δηαθνξνπνηείηαη λα ζηακαηά βεβαία. Σψξα κεγάιεο νκάδεο αλζξψπσλ κεηαθέξνληαη απφ
ην έλα ηφπν ζηνλ άιινλ, κέζα ζηα πιαίζηα θπξηάξρεζεο πάλσ ζηνλ ζπλάλζξσπν ηνπο θαη
θαηάθηεζεο θαηλνχξγησλ ρσξψλ.
2.3 ΢πλέπεηεο ξαηζηζκνύ
Οηθνλνκηθέο
Οη εθκεηάιιεπζε απφ ηνπο δπλαηνχο ζηνπο αδχλαηνπο, θαζψο θαη ν απνθιεηζκφο ησλ
αηφκσλ ζηεξεί ηε ζπλεηζθνξά απφ ηνπο ππφινηπνπο.
Κνηλσληθέο
Απμάλεηαη ε θνηλσληθή αληζφηεηα αλάκεζα ζην ζχλνιν. Μεγαιψλνπλ ηα πξνβιήκαηα πνπ
ήδε ππάξρνπλ. Γηαρσξίδνληαη νη άλζξσπνη, θαη απηφ έρεη ζπλέπεηεο ζηε κφξθσζε θ ζηελ
επαγγεικαηηθή ζηαδηνδξνκία, θαζψο αλαπηχζζεηαη θαη ν αληαγσληζκφο.
Πνιηηηθέο
Τπάξρεη έιιεηςε αμηνθξαηίαο θαη παξαβίαζε αλζξώπηλσλ δηθαησκάησλ. Ζ
εθκεηάιιεπζε ησλ ζπκάησλ ηνπ ξαηζηζκνχ είλαη πνιχ εχθνιε. Δπίζεο, νη πνιηηηθέο
ζπλέπεηεο ππνλνκεχνπλ ην θχξνο ηνπ δεκνθξαηηθνχ ζεζκνχ, κε ην θφβν γηα ηελ εκθάληζε
απηαξρηθψλ θαζεζηψησλ,
Φπρνινγηθέο
Κπξίσο, ε απαηζηνδνμία θαη ε απνγνήηεπζε φζσλ αληηκεησπίδνληαη ξαηζηζηηθά. Απηφ
δεκηνπξγεί αλαζθάιεηα θαη αβεβαηφηεηα φπσο θαη άγρνο γηα ην κέιινλ ηνπο. Σέινο, ε
εγθιεκαηηθή ζπκπεξηθνξά αηφκσλ πνπ δέρνληαη ην ξαηζηζκφ.
Πλεπκαηηθέο
Αξρηθά, πλεπκαηηθή ζηαζηκφηεηα, ιφγσ ηεο θνηλσληθήο απνκφλσζεο απφ ην ζχλνιν.
Αθφκα, έιιεηςε αλζξσπηζηηθνχ πλεχκαηνο, βνήζεηα ζην ζπλάλζξσπν, θηι.
Ζζηθέο
Πξνβάιιεηαη πεξηζζφηεξν ην αηνκηθφ ζπκθέξσλ πνπ έρεη σο επίπησζε ηελ εθκεηάιιεπζε
ησλ ζπλαλζξψπσλ. ΋πσο αθφκα θαη ε έιιεηςε αξρψλ θ αμηψλ.
2.4 Πξνηάζεηο γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηνπ ξαηζηζκνύ
΋ια αξρίδνπλ απφ ην ίδην ην άηνκν. Ο θαζέλαο απφ εκάο πξέπεη λα είλαη επαίζζεηνο, λα
έρεη θαηαλφεζε θ ζεβαζκφ ζην δηαθνξεηηθφ. Δπίζεο, ην θχξην κέζν είλαη ν δηάινγνο.
Πξέπεη λα ππάξρεη θνηλσληθή ζπλείδεζε θαη αιιειεγγχε. ΋ινη είκαζηε άλζξσπνη, άξα
αθήλνπκε ζηελ άθξε ηεο πξνθαηαιήςεηο θαη ηελ εκπάζεηα θαη έρνπκε αίζζεζε

20. αλζξσπηάο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν είλαη πην εχθνιν γηα εκάο λα θαηαλνήζνπκε ηνπο άιινπο,
αιιά θαη γηα ηνπο άιινπο λα αηζζαλζνχλ θαιχηεξα.
Άιινο έλαο ζνβαξφο παξάγνληαο είλαη ε νηθνγέλεηα. Μέζα απφ ηελ νηθνγέλεηα,
καζαίλνπκε λα ζεβφκαζηε ην δηαθνξεηηθφ, λα κεηαδίδνπκε αμίεο θ ζεβαζκφ. Ζ νηθνγέλεηα
παίδεη θχξην ιφγν.
Σν ζρνιείν είλαη έλαο ρψξνο πνπ πεξλάκε πνιιέο ψξεο. Μέζσ απηνχ θαη ησλ
θαζεγεηψλ, κπνξνχκε λα αιιάμνπκε ηηο κέρξη ηψξα ηδέεο καο πεξί ξαηζηζκνχ. Δχθνια
απηφ γίλεηαη θ ζηελ πξάμε ζε πεξίπησζε πνπ έρνπκε ζην ζρνιείν παηδηά απφ άιιεο
ρψξεο ή δηαθνξεηηθήο ζξεζθείαο.
Μεγάιν ξφιν παίδνπλ θ ηα Μέζα Μαδηθήο Δπηθνηλσλίαο. Αξρηθά, εθπνκπέο κε
αληηξαηζηζηηθφ πεξηερφκελν. ΋πσο επίζεο, ζπδεηήζεηο γηα ην θαηλφκελν ηνπ ξαηζηζκνχ.
Αθφκα λα κε κεγαινπνηνχλ ηα ΜΜΔ ηα γεγνλφηα θαιιηεξγψληαο έηζη πλεχκα μελνθνβίαο.
Καιψο ή θαθψο, φινη επεξεαδφκαζηε. Γη‟ απηφ ινηπφλ ην ιφγν πξηλ θξίλνπκε θάπνηνλ,
αξρηθά λα έξζνπκε ζηε ζέζε ηνπ, λα ληψζνπκε πσο είλαη λα είζαη απνθιεηζκέλνο απφ ην
ζχλνιν, είηε απηφ ιέγεηαη ζρνιείν είηε θνηλσλία.
Σέινο, κε ην δηάινγν ζα θαηαθέξνπκε λα δνχκε, λα εκπεδψζνπκε φηη ηειηθά, ίζσο θαη λα
κελ είκαζηε ηφζν δηαθνξεηηθνί!

21. ΔΡΕΤΝΑ ΢ΣΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΗ΢ Α΄ΛΤΚΕΙΟΤ ΣΟΤ ΢ΥΟΛΕΙΟΤ ΜΑ΢
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
1. Έρεηε πξφβιεκα κε ηα παηδηά πνπ είλαη κεηαλάζηεο ζην ζρνιείν;
ΝΑΗ:10,7% ΟΥΗ:17,03% Η΢Χ΢:16%
΢ηελ πξψηε εξψηεζε ην 10,7% απάληεζαλ νηη ερνχλ πξφβιεκα κε ηα παηδία πνπ
είλαη κεηαλάζηεο ζην ζρνιείν καο.
Σν 17,03% απάληεζαλ νηη δελ ερνχλ ηδηέηεξν πξφβιεκα κε ηνπο κεηαλάζηεο ζην
ζρνιείν.
Δλσ ην 16% ησλ καζεηψλ απάληεζαλ νηη ηζσο ή θαζφινπ δελ ερνχλ πξφβιεκα κε
ηα παηδία.
2. ΢ίγνπξα ζε κεξηθέο ηάμεηο έρεηε παηδηά πνπ είλαη κεηαλάζηεο, εζείο έρεηε ηελ ίδηα
ζπκπεξεηθνξά κε ηα παηδηά πνπ είλαη κεηαλάζηεο ην ίδην φπσο θαη κε ηα παηδία πνπ είλαη
Έιιελεο;
ΝΑΗ:10,22% ΟΥΗ:17,14% Η΢Χ΢:19%
Σν 10,22% ησλ καζεηψλ απάληεζαλ νηη ερνχλ ηελ ίδηα ζπκπεξεηθνξά κε ηνπο
κεηαλάζηεο φπσζ θαη κε ηα παηδία πνπ είλαη έιιελεο.
Σν 17,14% ησλ καζεηψλ απάληεζαλ νηη δελ ερνχλ ηελ ίδηα ζπκπεξηθνξά κε αχηελ
πνπ ερνχλ κε ηα παηδία πνπ είλαη έιιελεο.
Σν 19% ησλ καζεηψλ απάληεζαλ νηη ζρεδφλ ή θαζφινπ δελ ερνχλ ηελ ίδηα
ζπκπεξεθνξά κε ηα παηδία πνπ είλαη κεηαλάζηεο.
3. Έρεηε θίινπο κεηαλάζηεο;
ΝΑΗ:33% ΟΥΗ:67%
Σν 33% ησλ καζεηψλ δήισζε νηη ερνχλ θίινπο κεηαλάζηεο θαη νηη θάλνπλ παξέα κε
κεηαλάζηεο.
Σν 67% ησλ καζεηψλ δήισζε νηη δελ θαλνχλ παξέα κε κεηαλάζηεο.
4. Θέιεηε νη κεηαλάζηεο λα θχγνπλ απν ηελ ρψξα ζαο;
ΝΑΗ:33% ΟΥΗ:74%
Σν 33% ησλ καζεηψλ πνπ απάληεζαλ δήισζαλ νηη ζέινπλ λα θχγνπλ απν ηελ

22. Έιιαδα
Σν 74% ησλ καζήησλ πνπ απάληεζαλ δήισζαλ νηη δελ ζέινπλ λα θχγνπλ απν ηελ
ρψξα.
5. Έρεηε ζπκκεηέρεη ζε μπινδαξκφ κεηαλαζηψλ κφλν θαη κφλν πνπ είλαη κεηαλάζηεο;
ΝΑΗ:6% ΟΥΗ:94%
Σν 6% ησλ καζεηψλ δήισζε νηη ζπκκεηείραλ ζε μπινδαξκφ κεηαλάζησλ.
Σν 94% ησλ κεηαλαζηψλ δήισζε νηη δελ ζπκκεηείραλ ζε μπινδαξκφ κεηαλαζηψλ.
6. Ννηψζεηε θφβν κε ηνπο κεηαλάζηεο; Π.ρ κε ηα επεηζφδηα πνπ γίλνληαη ζηελ ηειεφξαζε
ΝΑΗ: 52% ΟΥΗ:58%
Σν 52% ησλ καζήησλ δήισζε νηη ληψζνπλ θφβν απέλαληη ζηνπο κεηαλάζηεο.
Σν 58% ησλ καζήησλ δήισζε νηη δελ σηψζνπλ θφβν απέλαληη ζηνπο κεηαλάζηεο.
7. Σν ζεσξείηαη δίθαην πνπ νη κεηαλάζηεο έρνπλ ηα ίδηα δηθαηψκαηα κε εζάο;
ΝΑΗ:17% ΟΥΗ:88%
Σν 17% ησλ καζήησλ δήισζε νηη νη κεηαλάζηεο πξέπεη λα έρνπλ ηα ίδηα δηθαηψκαηα
κε ηνπο Έιιελεο.
Σν 88% ησλ καζήησλ δήισζε νηη νη κεηαλάζηεο δελ ζα έπξεπε λα έρνπλ ηα ίδηα
δηθαηψκαηα κε ηνπο Έιιελεο.
8.Πηζηέπεηαη φηη νη κεηαλάζηεο ζαο έρνπλ πάξεη ηηο δνπιεηέο;
ΝΑΗ:61% ΟΥΗ:39%
Σν 61% ησλ καζήησλ δήισζε νηη νη κεηαλάζηεο έρνπλ πάξεη ηηο δνπιεηέο ησλ
Έιιελσλ.
Σν 39% ησλ καζήησλ διεισζε νηη νη κεηαλάζηεο δελ έρνπλ πάξεη ηηο δνπιεηέο ησλ
Έιιελσλ.
9. Με ηελ νηθνλνκηθή θξίζε ζηελ Διιάδα πνιινί Έιιελεο θεχγνπλ κεηαλάζηεο ζε άιιε
ρψξα, ζα ζαο άξεζε λα καο αληηκεησπίδνπλ φπσο αληηκεησπίδνπκε εκείο απηνχο;
ΝΑΗ:7% ΟΥΗ:93%
Σν 7% ησλ καζήησλ δήισζε νηη ζα ήηαλ δηθαηψ λα αληηκεησπίδνπ ην ίδην ζε κηα
άιιε ρψξα.

23. Σν 93% ησλ καζήησλ δήισζε νηη δελ ζα ηνπο άξεζε λα αληηκεησπίδνπλ κε άζρεκν
ηξφπν έηζη αθξηβψο αληηκεησπίδνπλ νη ίδνη ηνπο κεηαλάζηεο.
10. Πηζηεχεηε φηη νη Υξπζαπγίηεο είλαη πξψηππν γηα ηα παηδία πνπ είλαη ηψξα ζηελ
εθεβεία;
ΝΑΗ:46% ΟΥΗ:54%.
Σν 46% ησλ καζήησλ δήισζε νηη νη Υξπζαπγίηεο είλαη ππψηππν γηα ηα παηδία.
Σν 54% ησλ καζήησλ δήισζε νηη νη Υξπζαπγίηεο δελ είλαη πξψηππν γηα ηα παηδία

24. ΡΑΣ΢Η΢ΣΗΚΑ ΑΝΔΚΓΟΣΑ..
1)Πνίν είλαη ην θνηλφ κεηαμχ ελφο καχξνπ θαη ελφο πνδήιαηνπ;;
-Γνπιεχνπλ θαη ηα δχν κε αιπζίδεο....
2)Παξνπζηάδεηαη κηα κέξα ν Θεφο ζε ηξία άηνκα δχν καχξνη θαη έλαλ ιεπθφο θαη ηνπο
ιέεη λα εθπιεξψζνπλ ν θαζέλαο απφ κηα επρή...Οη δχν καχξνη ιέλε φηη ζα 'ήζειαλ λα
γίλνπλ ιεπθνί γηα λα είλαη ίδηνη κε ηνπο άιινπο..θαη ηνπο θάλεη..Μεηά ν Θεφο ξσηάεη ηνλ
ιεπθφ ληη ζα ήζειε θαη απηφο ηνπ ιέεη: -Θα ήζεια λα μαλάθαλεο απηνχο ηνπο δχν έηζη φπσο
ήηαλ...

25. 3) Γηαηί ν έλαο απφ ηνπο ηξείο κάγνπο ήηαλε καχξνο;;;;
-Γηα λα θνπβαιήζεη ηα δψξα...
4) ΢πλαληηνχληαη δχν θίινη Μέηα απφ πνιιά ρξφληα έλαο Έιιελαο θαη έλαο γχθηνο θαη ιέεη ν έλαο
ζηνλ άιιν:
-Ση θαλείο ξε Κίηζν; Υξφληα θαη δακάληα..Ση βξσκάεη έηζη ξε ζπ; ΠΧ ΠΧ..βξψκα. Παπνπηζίια,
ηπξίια, βξσκάο απαίζηα...
-Δγψ βξσκάσ ξε; Σνλ εαπηφ ζνπ ηνλ έρεηο κπξίζεη ηειεπηαία; ;;Δζχ θαη αλ βξσκάο, ζαλ ζαξδέια
θαη δέρλεηο θη απφ πάλσ σο θάη...
-Δεεε...θαιά εγψ είκαη 3 ρξφληα κεγαιχηεξνο ζνπ ξε γχθηε...
5)Δίλαη δχν θίινη θαη πεξπαηνχλ ζηνλ δξφκν. Δλψ πεξπαηνχλ πεξλάεη απφ κπξνζηά ηνπο έλαο
καχξνο. Ο έλαο απφ ηνπο δχν ζθχβεη ην θεθάιη ηνπ θαη θηχλεη ηνλ καχξν. Ο καχξνο κε απνξία
θεχγεη. Ο έλαο απφ ηνπο δχν θίινπο ξσηάεη ηνλ άιιν:
-Μα ηη έθαλεο εθεί είζαη ξαηζηζηήο;;;;
Κη ν άιινο ηνπ απαληά
-΋ρη δελ είκαη εγψ ξαηζηζηήο απηφο είλαη καχξνο....
6) Tη είπε ν ζεφο ηνλ έπιαζε ηνλ πξψην καχξν;;;
-Άκαλ θάεθε...

26. ΚEΦAΛΑΗΟ 3
ΔΘΝΗΚΗ΢ΜΟ΢ ΦΑ΢Η΢ΜΟ΢
Μέλη ομάδαρ:
Ρνπκειηώηεο Γηώξγνο
Παπιίδε Ληάλλα
΢θαθηαλάθεο Υάξεο
Δξγαδάθε ΢νθία
΢εβαζηάθεο Κσλ/λνο

27. Πεξηερόκελα
Κεθάιαην 3
Κεθάιαην 3.1: Φαζηζκφο.
Κεθάιαην 3.1.1: Δηπκνινγία.
Κεθάιαην 3.1.2: Γέλλεζε ηνπ Φαζηζκνχ.
Κεθάιαην 3.1.3: Μειέηε ηνπ Φαζηζκνχ.
Κεθάιαην 3.2: Υξπζή Απγή (Πνιηηηθφ Κφκκα).
Κεθάιαην 3.2.1 : Ζ αξρή ηεο νξγάλσζεο.
Κεθάιαην 3.2.2: Ζ απνζηνιή έθδνζεο ηνπ πεξηνδηθνχ θαη ε ίδξπζε ηνπ θφκκαηνο.
Κεθάιαην 3.2.3: Ζ κεηέπεηηα δξάζε ηεο νξγάλσζεο.
Κεθάιαην 3.2.4: Ηδενινγία.
Κεθάιαην 3.2.5: ΢πζρεηηζκφ κε ηνλ Νενλαδηζκφ.
Κεθάιαην 3.2.6: Σα παηδηά ηνπ Υίηιεξ κε ζηνιή << Υξπζήο Απγήο >>.
Κεθάιαην 3.2.7: Ζ << Άξηα Φπιή >>.
Κεθάιαην 3.2.8: << Αληίπνηλα >> νη ζθαγέο.
Κεθάιαην 3.3: Νενλαδί.
Κεθάιαην 3.3.1: Νενλαδηζκφο.
Κεθάιαην 3.4: Ραηζηζηηθή θαη εμνλησηηθή πνιηηηθή ηνπ Υίηιεξ.
Κεθάιαην 3.4.1: Βηνγξαθία.
Κεθάιαην 3.5: Δζληθηζκφο.
Κεθάιαην 3.5.1: Ζ ζεσξία ησλ εζηθψλ ζπλαηζζεκάησλ.
Κεθάιαην 3.5.2: Παηξησηηζκφο-Δζληθηζκφο.
Κεθάιαην 3.5.3: Ο εζληθηζκφο σο φξνο & ηδενινγία ζηελ πνιηηηθή επηζηήκε.
Κεθάιαην 3.5.4: Φηιειεχζεξνο εζληθηζκφο.
Κεθάιαην 3.6: Πξνπαγάλδα.
Κεθάιαην 3.6.1: ΢θνπφο ηεο πξνπαγάλδαο.
Κεθάιαην 3.6.2: Δίδε πξνπαγάλδαο.

28. 3.1 Φαζιζμόρ
Ο θαζηζκόο είλαη ξηδνζπαζηηθή απηαξρηθή εζληθηζηηθή πνιηηηθή ηδενινγία θαη καδηθφ
θίλεκα πνπ έρεη σο ζηφρν λα ζέζεη ην έζλνο, ην νπνίν νξίδεη βάζεη απνθιεηζηηθψλ
βηνινγηθψλ, πνιηηηζκηθψλ ή/θαη ηζηνξηθψλ ζπλζεθψλ, ππεξάλσ θάζε άιιεο αμίαο θαη λα
δεκηνπξγήζεη κηα θηλεηνπνηεκέλε εζληθή θνηλφηεηα.
3.1.1: Δηπκνινγία:
Ο όξνο θαζηζκόο πξνέξρεηαη από ηελ ηηαιηθή ιέμε Fascismo πνπ εηπκνινγείηαη από
ηελ ιαηηληθή «fasces» (θάζθεο, εληθόο: fascis, ηηαιηθά fascio :θάζην) πνπ νλνκάδνληαλ
ζπγθεθξηκέλν αξραίν ξσκατθό έκβιεκα εμνπζίαο, πνπ απεηθόληδε «ξάβδνπο δεκέλεο γύξσ
από έλαλ πέιεθπ».
Ζ ιέμε παξαπέκπεη ζηνπο «littores» (ιηηόξεο) πνπ ήηαλ έλα είδνο νκάδσλ ζσκαηνθπιάθσλ
ησλ γεξνπζηαζηώλ ηεο αξραίαο Ρώκεο νη νπνίνη δηαθξίλνληαλ από κηα ξάβδν πνπ
θξαηνύζαλ θαη ε νπνία ήηαλ ην ζύκβνιν ηεο εμνπζίαο ηνπο. Οη fasces ήηαλ ζηελ αξραία
Ρώκε ζύκβνιν ηεο εμνπζίαο ησλ δηθαζηώλ θαη ζπκβόιηδαλ ηελ «ηζρύ δηα ηεο ελώζεσο»:
κηα κόλν ξάβδνο ζπάδεη εύθνια, ελώ κηα δέζκε πνιύ δύζθνια. Οη ξάβδνη δεκέλεο γύξσ
από έλαλ δηπιό πέιεθπ πνπ έγηλε ην ζύκβνιν ηνπ θαζηζκνύ. Ζ αληηζηνηρία κε ηνπο
θαζηζηέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ '20 βξίζθεηαη ζην όηη νη πξώηεο νκάδεο θαζηζηώλ πνπ
ζρεκαηίζηεθαλ ζηελ Ηηαιία νλνκάζηεθαλ «fascio di combattimento», δειαδή νκάδεο-
δέζκεο κάρεο.
3.1.2: Γέλλεζε ηνπ θαζηζκνύ:
Ο θαζηζκφο γελλήζεθε κεηά ην ηέινο ηνπ Πξψηνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ ζηελ Ηηαιία
απφ ηνλ Μπελίην Μνπζνιίλη ην 1919 ρσξίο αθφκα λ΄ απνηειεί δφγκα ή λα πξνζδηνξίδεη
θ0άπνην ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα.
3.1.3: Μειέηε ηνπ θαζηζκνύ:
Σν θίλεκα ηνπ θαζηζκνχ κειεηήζεθε απφ πνιινχο μέλνπο εξεπλεηέο κεηαμχ ησλ
νπνίσλ νη πην γλσζηνί είλαη ν Ρόκπεξη Πάμηνλ (Robert Paxton) θαη ν Δκίιην Σδεληίιε. Απφ
ηνπο πην έγθπξνπο Έιιελεο κειεηεηέο ηνπ θαηλνκέλνπ ζεσξείηαη αθφκε ν .Νίκος
Ποσλαντζάς
Σαπηηζκέλνο κε ηε λεσηεξηθφηεηα ηνπ κεζνπνιέκνπ (βι. Δ.Σδεληίιε "θαζηζκφο θαη
λεσηεξηθφηεηα"), απφ ην ηέινο ηνπ Γεπηέξνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ ν θαζηζκφο είλαη
ζηηγκαηηζκέλνο θαη πνιχ ιίγεο πνιηηηθέο νκάδεο ηα ηειεπηαία 60 ρξφληα ηφικεζαλ λα
ηαπηηζηνχλ αλνηρηά καδί ηνπ.
΢ε αληίζεζε κε άιιεο ηδενινγίεο, ν θαζηζκφο δελ αλέπηπμε πνηέ πιήξεο δφγκα ή
πνιηηηθή ζεσξία θαη, θπξίσο, δελ γξάθηεθαλ νπνηαδήπνηε ζεκαληηθά πνιηηηθά θείκελα απφ
θαζηζηηθή ζθνπηά κεηά ην 1945. Έηζη, ζρεδφλ φια ηα θείκελα πάλσ ζην ζέκα ηεο
θαζηζηηθήο ηδενινγίαο έρνπλ γξαθηεί απφ κε θαζίζηεο θαη αληηθαζίζηεο ζπγγξαθείο, θαη
έηζη είλαη ζπρλά δχζθνιν λα θαζνξίζεη θαλείο ηε ζέζε ηνπ θαζηζκνχ πάλσ ζε δηάθνξα
ζεκαληηθά ζέκαηα. Ζ ιέμε "θαζίζηαο" ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο κε αξλεηηθή ζεκαζία,
ζπρλά σο κηα εηηθέηα γηα επίθξηζε κηαο αληίζεηεο άπνςεο, ππνδειψλνληαο απνιπηαξρηζκφ

29. θαη αληηδεκνθξαηηθή αληίιεςε.
Ηζηνξηθή θξηηηθή θαη ζπκπεξάζκαηα απφ ηελ εκθάληζε θαη δξάζε απηνχ ηνπ
θαηλνκέλνπ.
Ση είλαη ινηπφλ ν Φαζηζκφο κε κηα θξάζε: Ο Φαζηζκφο είλαη ε εμνπζία ησλ ίδησλ ησλ
Σξαπεδηηψλ. Δίλαη ε νξγάλσζε θαη ε κεζφδεπζε ηεο ηξνκνθξαηηθήο θαηαπίεζεο ησλ
εξγαδνκέλσλ. Ο Φαζηζκφο φρη κφλν δελ είλαη ερζξφο ηεο πινπηνθξαηίαο, ησλ θαξηέι, ηνπ
βηνκεραληθνχ, εκπνξηθνχ, λαπηηιηαθνχ, ηξαπεδηθνχ, μελνδνρεηαθνχ θεθαιαίνπ αιιά
απελαληίαο, δηαζθαιίδεη ηελ ζπλέρηζε ηεο θπξηαξρίαο ηνπο κε ηε βία φηαλ απηφ δελ είλαη
δπλαηφ λα ζπλερηζηεί “δεκνθξαηηθά” θαη νκαιά. Ο Φαζηζκφο εμαιείθεη ηα ππνιείκκαηα ηεο
θνηλνβνπιεπηηθήο δεκνθξαηίαο θαη αλαδεηθλχεη ηελ αλνηρηή βία ζε θπβεξλεηηθφ ζχζηεκα. Ο
Φαζηζκφο απηναλαθεξχζζεηαη ζαλ ν κνλαδηθφο εθπξφζσπνο φισλ ησλ ζηξσκάησλ ηνπ
πιεζπζκνχ: ηνπ βηνκήραλνπ θαη ηνπ εξγάηε, ηνπ εθαηνκκπξηνχρνπ θαη ηνπ άλεξγνπ, ηνπ
κεγαινθηεκαηία θαη ηνπ θησρνχ αγξφηε, ηνπ κεγαινεηζνδεκαηία θαη ηνπ κηθξνεπαγγεικαηία.
Κάλεη ζαλ λα ππεξαζπίδεηαη ηα ζπκθέξνληα φισλ ησλ ζηξσκάησλ, ηα ζπκθέξνληα ηνπ
Έζλνπο!
Ο Φαζηζκφο πνπ εκθαλίδεηαη κπξνζηά ζην Λαφ κε ην πξνζσπείν ηνπ επεξγέηε,
πεηάεη έλα ζιηβεξφ μεξνθφκκαην ζηηο πεηλαζκέλεο θαη εμαζιησκέλεο νηθνγέλεηεο.
Τπφζρεηαη ζηε γπλαίθα έλα επηπρηζκέλν ζπηηηθφ αιιά απφ ηελ άιιε κεξηά ηελ ζπξψρλεη
φζν θαλέλα άιιν θαζεζηψο ζην δξφκν ηεο πνξλείαο. Ο θαζηζκφο δελ είλαη κφλν
εζληθηζκφο ησλ αθεληηθψλ αιιά θαη θηελψδεηο ΢σβηληζκφο. Ζ άλνδνο ηνπ Φαζηζκνχ ζηελ
εμνπζία δελ είλαη κηα απιή αιιαγή, κηα απιή αληηθαηάζηαζε κηαο αζηηθήο δεκνθξαηηθήο
θπβέξλεζεο απφ κηα άιιε. Δίλαη ε αιιαγή ηεο κνξθήο δηαθπβέξλεζεο. Απφ ηελ
θνηλνβνπιεπηηθή αζηηθή δεκνθξαηία ζηελ αλνηρηή ηξνκνθξαηηθή δηθηαηνξία. Ο Φαζηζκφο
δελ θηάλεη ζηελ εμνπζία νκαιά θαη απιά κηα εκέξα εθινγψλ. Φηάλεη ζηελ εμνπζία
ζπλήζσο κεηά απφ ακνηβαίν, πνιιέο θνξέο ζθιεξφ αγψλα αλάκεζα ζηνλ ίδην θαη ηα
αζηηθά θφκκαηα ηα νπνία, έρνληαο ήδε πάξεη κηα ζεηξά ζθιεξά αληηιαηθά θαη αληηδξαζηηθά
κέηξα, πξνεηνηκάδνπλ θαη βνεζνχλ άκεζα ηνλ εξρνκφ ηνπ ζηελ εμνπζία. Απηφ ζπκβαίλεη
αληηθεηκεληθά. ΢‟ απηήλ ηελ θαηάζηαζε ε αληηθαζηζηηθή ξεηνξηθή ησλ ζεζκηθψλ
ζπληεξεηηθψλ εθθξαζηψλ ηνπ ζπζηήκαηνο εμνπζίαο (θπβεξλεηηθά θφκκαηα, Δθθιεζία), φρη
κφλν δελ εκπνδίδεη ηελ άλνδν ηνπ Φαζηζκνχ αιιά ηελ επηηαρχλεη θηφιαο. ΢ηελ εζσηεξηθή
πνιηηηθή, είλαη ην ζχζηεκα δηαθπβέξλεζεο ηεο πνιηηηθήο αιεηείαο. Σν ζχζηεκα ηεο
ελνρνπνίεζεο θαη ηεο ηξνκνθξαηίαο ησλ ηξακπνχθσλ ζε βάξνο ησλ εξγαδνκέλσλ, ησλ
λέσλ, ηεο δηαλφεζεο. Ο Φαζηζκφο δελ είλαη κηα εμνπζία πάλσ απφ ηνπο πινχζηνπο θαη
ηνπο θησρνχο νχηε θαη ε εμνπζία ησλ θνπξειήδσλ πάλσ ζηνπο ηξαπεδίηεο. Δίλαη ε εμνπζία
ησλ ίδησλ ησλ Σξαπεδηηψλ. Δίλαη ε νξγάλσζε θαη ε κεζφδεπζε ηεο ηξνκνθξαηηθήο
θαηαπίεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ. ΢ηελ εμσηεξηθή πνιηηηθή, ν Φαζηζκφο ζηέθεηαη κε επηζεηηθή
δηάζεζε απέλαληη ζε φινπο ηνπο ιανχο. Δίλαη ΢σβηληζκφο ζηελ πην αθξαία θαη βάξβαξε
κνξθή ηνπ πνπ θαιιηεξγεί ην κίζνο απέλαληη ζε άιινπο ιανχο. Απφ πνχ πεγάδεη φκσο ε
επηξξνή ηνπ Φαζηζκνχ ζην Λαφ?
Ο Φαζηζκφο θαηαθέξλεη λα θεξδίδεη ηκήκαηα ηνπ ιανχ επεηδή κε δεκαγσγηθφ ηξφπν
επηθαιείηαη ηηο πην επείγνπζεο αλάγθεο ηνπ. Πιεζηάδεη ην ιαφ κε κηα εθιεπηπζκέλε
αληηζπζηεκηθή δεκαγσγία, εθκεηαιιεχεηαη ηελ νξγή θαη ην βαζχ κίζνο πνπ ηξέθεη ν ιαφο
απέλαληη ζηελ ιεζηξηθή αζηηθή ηάμε, ελάληηα ζηηο ηξάπεδεο, ηνπο κεγηζηάλεο ηνπ πινχηνπ
θαη ηα θφκκαηά ηνπο θαη ξίρλεη ζπλζήκαηα πνπ ζηηο δνζκέλεο ζπλζήθεο είλαη ηα πην
δειεαζηηθά γηα ην πνιηηηθά αλψξηκν θνκκάηη ηνπ ιανχ. Τπνδαπιίδεη θαη κεγεζχλεη ηηο πην
βαζηά ξηδσκέλεο κέζα ζην ιαφ πξνιήςεηο. Δθκεηαιιεχεηαη ηα πην αγλά ιατθά αηζζήκαηα
γηα δηθαηνζχλε θαη Δζληθή ππεξεθάλεηα. Δληππσζηάδεη κε ηελ νξκεηηθφηεηα θαη ηελ
δπλακηθφηεηα πνπ επηηίζεηαη. Με ηνλ θπληζκφ θαη ηελ εμαπάηεζε εθκεηαιιεχεηαη ηελ
απφγλσζε, ηελ απειπηζία, ηελ αλαζθάιεηα, ηελ αλεξγία, ηελ αβεβαηφηεηα γηα ην αχξην, ην
πιεγσκέλν Δζληθφ αίζζεκα θαη παξαζέξλεη κηθξνκεζαίνπο πνπ θαηαζηξέθνληαη, λένπο
πνπ ήδε ληψζνπλ άρξεζηνη θαη απειπηζκέλνπο εξγάηεο θαη αγξφηεο ζηελ θνηλσληθή θαη

30. ζνβηληζηηθή δεκαγσγία ηνπ. Παξνπζηάδεηαη θνηλσληθά επαίζζεηνο, θνληά ζηνλ άπνξν θαη
ηνλ αδχλακν, παξέρνληαο ηνπ κε θακπάληεο πνπ εκθαλίδεη σο θνηλσληθή δξάζε,
ειεεκνζχλε κε ξνχρα θαη ηξφθηκα άιισλ.
Ο Φαζηζκφο δελ παγηδεχεη ηε λενιαία κφλν κε ηνλ ζηξαηησηηθφ ξνκαληηζκφ πνπ
απνπλέεη. Με ηελ ηδενινγηθή πξνπαγάλδα απνζθνπεί λα ηνπο πνηίζεη κε ηελ πίζηε φηη
είλαη πξάγκαηη πξφζπκνο λα δψζεη κηα θαιχηεξε δσή ζηε λενιαία. Τπφζρεηαη ζηνπο λένπο
θαη ζηνπο ήδε εξγαδφκελνπο “λφκηκε απαζρφιεζε θαη δίθαην κηζζφ” θαη ηελ ίδηα ζηηγκή
ηνπο παξαδίδεη κε φξνπο ζθιαβηάο ζηα αθεληηθά ππνρξεψλνληάο ηνπο λα δερηνχλ έλα πην
ρακειφ, πην άζιην επίπεδν δσήο. Αληηθαζηζηά εμαζιησκέλνπο αιινδαπνχο κε ληφπηνπο
ζθιάβνπο ρσξίο θαιχηεξε ακνηβή αιιά “λφκηκε”, ρσξίο δηθαηψκαηα αιιά γηα έλα θνκκάηη
ςσκί. ΢ηηο ίδηεο επηρεηξήζεηο θαη ηφπνπο δνπιεηάο, πνπ κεηαηξέπνληαη γηα ην ζχγρξνλν
εξγαδφκελν ζε ζηξαηφπεδα, ζηα νπνία θπξηαξρεί ε βάξβαξε πεηζαξρία θαη ε αραιίλσηε
απζαηξεζία ηνπ θεθαιαίνπ. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ πσο νη Γεξκαλνί θαζίζηεο δελ δίζηαζαλ
λα παξηζηάλνπλ ηνπο “ζνζηαιηζηέο” κπξνζηά ζην ιαφ θαη λα παξνπζηάζνπλ ηνλ εξρνκφ
ηνπο ζηελ εμνπζία ζαλ “Δπαλάζηαζε“ εθκεηαιιεπφκελνη ηελ ζέιεζε ηνπ Γεξκαληθνχ ιανχ
γηα θνηλσληθή πξφνδν θαη απνθαηάζηαζε ηεο Δζληθήο ηνπ ππεξεθάλεηαο πνπ είρε
θαηαξξαθσζεί κε ηε ζπλζήθε ησλ Βεξζαιιηψλ. Ο Φαζηζκφο παξαδίλεη ην ιαφ ζην έιενο
ησλ πην δηεθζαξκέλσλ, ησλ πην πνπιεκέλσλ, ησλ πην εγθιεκαηηθψλ ζηνηρείσλ, φκσο,
κπξνζηά ζην ιαφ, παξνπζηάδεηαη κε ην αίηεκα γηα κηα δίθαηε, έληηκε θαη παηξησηηθή
δηαθπβέξλεζε.
3.2. Υξπζή Απγή (Πνιηηηθό θόκκα)
Ζ Υξπζή Απγή, επηζήκσο <<Λατθφο ζχλδεζκνο-Υξπζή Απγή>> είλαη έλα πνιηηηθφ
θφκκα πνπ απηνπξνζδηνξίδεηαη σο έρνλ εζληθηζηηθή ηδενινγία. Έρεη ραξαθηεξηζηεί σο
αθξνδεμηά θαζηζηηθή, λενλαδηζηηθή θαη εζληθνζνζηαιηζηηθή νξγάλσζε απφ ηα ΜΜΔ θαη
αθαδεκατθνχο, έρεη θαηεγνξεζεί γηα εμηξεκηζηηθή θαη ξαηζηζηηθή δξάζε ζηελ Διιάδα.
3.2.1: Ζ αξρή ηεο νξγάλσζεο
Ο Ν. Μηραινιηάθνο μεθίλεζε λα εθδίδεη ην πεξηνδηθφ << Υξπζή Απγή >> ηνλ
Γεθέκβξην ηνπ 1980. Με έγγξαθν πνπ εκθαλίδεηαη λα ρξνλνινγείηαη απφ ην 1981, ν
κεηέπεηηα Γεληθφο Γξακκαηέαο ηνπ θφκκαηνο θαηεγνξήζεθε γηα ζπλεξγαζία κε ηελ Κξαηηθή
Τπεξεζία Πιεξνθνξηψλ θαη πψο κε ηελ θσδηθή νλνκαζία "Α΢ΣΤΑΝΑΞ " ιάκβαλε απφ
απηήλ κεληαία ακνηβή 120.000 δξαρκέο. Ζ Υξπζή Απγή επηθαιείηαη ηελ απφθαζε ηνπ
Πξσηνδηθείνπ Αζελψλ, ε νπνία αλαξηήζεθε ζηελ ηζηνζειίδα ηεο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία
ην έγγξαθν απηφ θξίλεηαη πιαζηφ.
3.2.2: Ζ απνζηνιή έθδνζεο ηνπ πεξηνδηθνχ θαη ε ίδξπζε ηνπ
θφκκαηνο
Σν 1983 αλαζηέιιεηαη πξνζσξηλά ε έθδνζε ηνπ πεξηνδηθνχ , γηα λα επαλέιζεη ιίγνπο
κήλεο κεηά, ην 1984, νπφηε θαη ζηακάηεζε ε έθδνζή ηνπ, φηαλ ν Ν. Μηραινιηάθνο αλέιαβε
ηελ εγεζία ηεο λενιαίαο , έπεηηα απφ εληνιή ηνπ δηθηάηνξα Γ. Παπαδφπνπινπ , φπσο
παξαδέρεηαη κε πεξεθάληα θαη ν ίδηνο. Αλ θαη ηε δεθαεηία ηνπ 1980 απμήζεθε ε ππνζηήξημε
ζε πνιηηηθά θφκκαηα ζηελ Δπξψπε.
Σν εζληθφ Λατθφ θίλεκα -Υξπζή Απγή ηδξχζεθε ην 1985, αιιά ελεξγνπνηείηαη ην 1993

31. ζπκκεηέρνληαο ζε ζπιιαιεηήξηα γηα ηε Μαθεδνλία. Σν 1994 κέιε ηεο νξγάλσζεο
ζπκκεηέρνπλ σο εζεινληέο ζην πιεπξφ ησλ ΢έξβσλ ηεο Βνζλίαο. Οη ζεξβηθέο δπλάκεηο,
θαηεγνξήζεθαλ γηα αθξφηεηεο εηο βάξνο ηνπ άκαρνπ πιεζπζκνχ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ
επηρεηξήζεσλ. Δθηφο απφ ηνπο << ππξήλεο αγσληζηηθήο πξσηνβνπιίαο>> ησλ κεγάισλ
αζηηθψλ θέληξσλ, αλαθέξνληαη << νκάδεο δξάζεο >> κε επηθεθαιήο ηα αλψλπκα εγεηηθά
ζηειέρνη ησλ ηνπηθψλ νξγαλψζεσλ ηεο Υξπζήο Απγήο ζε 32 πφιεηο ηεο Υψξαο. Ζ πνξεία
ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ησλ Νενλαδί ζηελ Διιάδα ηαπηίδεηαη κε ην γεληθφ γξακκαηέα ηεο
νξγάλσζεο, ηνλ νπνίν ηα κέιε ηηκνχλ κε Ναδηζηηθφ ραηξεηηζκφ.
3.2.3: Ζ κεηέπεηηα δξάζε ηεο νξγάλσζεο
Σνλ Ηνχλην ηνπ 2007 κέιε ηεο ζπκκεηείραλ ζηελ πξψηε Παλεπξσπατθή εζληθηζηηθή
θηλεηνπνίεζε ελαληίνλ ηεο ζπλφδνπ ησλ νθηψ ηζρπξφηεξσλ νηθνλνκηθά θξαηψλ ζην
Βεξνιίλν, ζην πιεπξφ ηνπ Γεξκαληθνχ Νενλαδηζηηθνχ θαη άιισλ θαζηζηηθψλ , εζληθηζηηθψλ
νξγαλψζεσλ,
΢ηηο 9 Ματνπ 2009 κέιε ηεο Υξπζήο Απγήο πξαγκαηνπνίεζαλ ζπγθέληξσζε θαηά ηεο
κεηαλάζηεπζεο , ε νπνία θαηέιεμε ζε ζπκπινθέο κειψλ ηεο νξγάλσζεο κε νξηζκέλνπο
κεηαλάζηεο θαη Έιιελεο πνιίηεο πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ αληηξαηζηζηηθή ζπγθέληξσζε.
3.2.4: Ηδενινγία
Ζ Υξπζή Απγή ππνζηεξίδεη ηελ πνιηηηζηηθή αλσηεξφηεηα ηνπ Διιεληθνχ Έζλνπο θαη
ηεο ιεπθήο θπιήο. ΢ε έληππα ηεο αλαθέξεηαη σο ηδενινγία ηεο νξγάλσζεο ν Διιεληθφο
εζληθηζκφο. Δίλαη ζπκβαηή κε ην εζληθφ ζνζηαιηζκφ θαζψο πηζηεχεη ζηνλ θεληξηθφ
ζρεδηαζκφ θαη έιεγρν ηεο νηθνλνκίαο αιιά κε εζληθηζηηθά θαη φρη δηεζληζηηθά θξηηήξηα. Γη'
απηφ αληηηίζεηαη κε αθξαίν ηξφπν ζηε κεηαλάζηεπζε.
3.2.5: ΢πζρεηηζκφο κε ηνλ Ναδηζκφ!
Δγρψξηα θαη δηεζλή ΜΜΔ έρνπλ αλαθεξζεί ζε ζέζεηο, πξάμεηο, θαη ηε ρξεζηκνπνίεζε
ζπκβφισλ απφ κέιε ηεο Υξπζήο Απγήο, ζπκπεξηθνξέο ηηο νπνίεο έρνπλ επηζεκάλεη σο
ζρεηηδφκελεο κε ηελ ηδενινγία ηνπ Ναδηζκνχ. Έρνπλ θαηαγξαθεί πεξηπηψζεηο κειψλ ηεο
Υξπζήο Απγήο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ αξρεγνχ ηεο, λα απεπζχλνπλ ραηξεηηζκφ
φκνην κε απηφλ πνπ απεχζπλαλ νη Ναδί. Ζ ζέζε ηεο Υξπζήο Απγήο είλαη πψο ν ραηξεηηζκφο
απηφο είλαη αξραηνειιεληθήο πξνέιεπζεο, άπνςε ε νπνία δελ είλαη θνηλψο απνδεθηή,
θαζψο θαη φηη απνηειεί αλαθνξά ζηνλ ραηξεηηζκφ πνπ πηνζεηήζεθε απφ ην θαζεζηψο ηνπ Η.
Μεηαμά.
3.2.6: Σα παηδηά ηνπ Υίηιεξ κε ζηνιή << Υξπζήο Απγήο>>
Ζ δξάζε αιιά θαη ηα θείκελα αλαθαιχπηνπλ ηελ ιεηηνπξγία κηαο λενλαδηζηηθήο
ξαηζηζηηθήο νξγάλσζεο κε δηεζλείο δηαζπλδέζεηο θαη ραξαθηεξίδεη ηνλ Υξηζηηαληζκφ σο <<
ζθνηαδηζκφ 20 αηψλσλ>>. Πίζσ απφ ηα ζπλζήκαηα << Ζ Διιάδα αλήθεη ζηνπο Έιιελεο>>
θαη << Έμσ νη μέλνη από ηε Υώξα>>, πνπ ρξεζηκνπνηεί ε << Υξπζή Απγή>>
πξνζπαζψληαο λα πξνζειθχζεη άλεξγνπο θαη απειπηζκέλνπο πνιίηεο νη νπνίνη δνπλ ζηα
φξηα ηεο νηθνλνκηθήο αλέρεηαο , θξχβεηαη κηα Νενλαδηζηηθή νξγάλσζε πνπ κηζεί ηε
δεκνθξαηία << ιαηξεχεη>> ηνλ Υίηιεξ θαη νξακαηίδεηαη ην 4ν Paix ζηελ Δπξψπε. Παξά ηελ
πξνζπάζεηα ησλ ζηειερψλ ηεο λα <<καθηγηάξνπλ>> ην πξαγκαηηθφ πξφζσπν ηεο
<<Υξπζήο Απγήο>> ζηελ επηδίσμή ηνπο λα δηεθδηθήζνπλ ηελ είζνδν ηεο ζην θνηλνβνχιην, ε

32. δξάζε αιιά θαη ηα θείκελα πνπ έρνπλ δεκνζηεπηεί θαηά θαηξνχο αλαθαιχπηνπλ ηε
ιεηηνπξγία κηαο Νενλαδηζηηθήο ξαηζηζηηθήο γθξνχπαο κε δηεζλείο δηαζπλδέζεηο πνπ
κλεκνλεχεη ηνλ ζθαγηαζηή.
3.2.7: Ζ <<Άξηα Φπιή>>
Ο γεληθφο γξακκαηέαο ηεο <<Υξπζήο Απγήο>>, εγεηηθφ ζηέιερνο ηεο άθξαο Γεμηάο
απφ ηε δεθαεηία ηνπ 70', έρεη δειψζεη φηη ν << εζληθνζνζηαιηζκφο>> απνηειεί
<<θνζκνζεσξία >> πνπ ζηεξίδεηαη ζηελ αλσηεξφηεηα ηεο <<Άξηαο Φπιήο>> ελψ έρεη
παξαδερηεί φηη νη Γεξκαλνί θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηνρήο δηέπξαμαλ εθηειέζεηο ζηελ
Διιάδα σο <<αληίπνηλα >> γηα ηε δξάζε ησλ αληηζηαζηαθψλ. Παξά ηελ πξφζεζε λα
απνζησπεζεί ε ιαηξεία ηεο << Υξπζήο Απγήο >> ζην πξφζσπν ηνπ Υίηιεξ , ην άξζξν ηνπ
Μηραινιηάθνπ, ζην ηεχρνο ηνπ πεξηνδηθνχ ηεο νξγάλσζεο ηνλ Μάτν ηνπ 1987 κε ηίηιν <<
Υίηιεξ γηα 1.000 ρξφληα >>, είλαη αλαηξηρηαζηηθφ απνθαιππηηθφ: << 30 Απξηιίνπ 1945, κηα
ιακπεξή ζειίδα ηεο ζχγρξνλεο Ηζηνξίαο θιείλεη. Ο Μεγάινο Άληξαο ηνπ Δηθνζηνχ Αηψλα, ν
εκςπρσηήο θαη απφζηνινο ηεο Δπαλαζηάζεσο ηνπ Αγθπισηνχ ΢ηαπξνχ είλαη λεθξφο.
1945, φινη απηνί πνπ πίζηεςαλ ζηα κεγάια ηδαληθά ηεο Δζληθνζνζηαιηζηηθήο
Δπαλαζηάζεσο ληψζνπλ παγσκέλνη, ληψζνπλ δηζηαθηηθνί απέλαληη ζην κέιινλ, ζε έλα
κέιινλ ρσξίο ηελ παξνπζία. Ο ίδηνο ραξαθηεξίδεη ηνλ Υίηιεξ << Μεγάιν Οξακαηηζηή ηεο
Νέαο Δπξψπεο>> θαη << Μεγάιν Αξρεγφ>> ελψ ζηνλ ζθαγηαζηή αξρεγφ πνπ δνχζε ηφηε ,
απνδίδεηαη ν ραξαθηεξηζκφο ηνπ ζεβάζκηνπ γέξνληα θαη ηνπ ηειεπηαίνπ << Μεγάινπ >>
ηνπ Δζληθνζνζηαιηζκνχ. Ζ αλσηεξφηεηα ηνπ ιεπθνχ αλζξψπνπ, ξαηζηζηηθά θεξχγκαηα γηα
ηελ θαησηεξφηεηα ησλ άιισλ θπιψλ, ζπλσκνζηνινγηθά ζελάξηα γηα ηνλ ζησληζκφ θαη ηνπο
Δβξαίνπο πνπ βξίζθνληαη πίζσ απ' ηελ νηθνλνκηθή θξίζε αιιά θαη ε αμηνπνίεζε ησλ
εκβιεκάησλ ησλ Ναδί, απνδίδνπλ ην ηδενινγηθφ ζηίγκα ηεο << Υξπζήο Απγήο >>.
3.2.8: << Αληίπνηλα >> νη ζθαγέο
Ο ζαπκαζκφο ζηνπο Ναδί δελ ζηακαηά νχηε θαη ζηηο αλαθνξέο γηα ηα εγθιήκαηα θαηά
ηνπ Διιεληθνχ ιανχ θαη ηηο ζθαγέο ακάρσλ ζηελ Καηνρή. Ο θαηνρηθφο Πξσζππνπξγφο θαη
ζπλεξγάηεο ησλ Γεξκαλψλ ραξαθηεξίδεηαη σο ν ζηξαηεγφο πνπ << πξνζπάζεζε κηα
έληηκε εηξήλε >> , νη ηαγκαηαζθαιίηεο πνπ νπιίζηεθαλ απφ ηνπο Γεξκαλνχο γηα λα
αληηκεησπίζνπλ ηνπο αληηζηαζηαθνχο , αλαθέξνληαη σο << έλδνμνη καρεηέο >>.
3.3 Νενλαδί
3.3.1: Νενλαδηζκφο
Νενλαδηζκφο είλαη θίλεκα ηνπ αλαλεσκέλνπ εζληθνζνζηαιηζηηθνχ, πνπ αλαπηχρζεθε
κεηά ην ηέινο ηνπ Β' Παγθνζκίνπ πνιέκνπ. Ο ξαηζηζκφο, ν αληηζεκηηηζκφο θαη ν
ζνζηαιηζκφο απνηεινχλ αθφκα ηδενινγηθέο βάζεηο ηνπ λενλαδηζκνχ. Ο φξνο είλαη πνιχ
αφξηζηνο, θαη γη΄ απηφ ηνλ ιφγν πνιινί ιίγνη άλζξσπνη ηνλ πηνζεηνχλ. ΢ε φιν ηνλ θφζκν,
πνιχ ζπρλά ηα ΜΜΔ ηείλνπλ λα απνθαινχλ λενλαδί νπνηνδήπνηε εθθξάδεη ξαηζηζηηθέο
απφςεηο ή αλήθεη ζηνλ ιεγφκελν παηξησηηθφ, εζληθηζηηθφ ή εζληθνζνζηαιηζηηθφ ρψξν. Ζ
πιεηνςεθία ησλ εζληθνζνζηαιηζηηθψλ δελ ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ φξν Νενλαδηζκφο αιιά ηνλ
φξν Δζληθνζνζηαιηζκφο γηα λα πεξηγξάςνπλ ηα πηζηεχσ ηνπο. Πνιινί απφ απηνχο
πηνζεηνχλ ηνλ φξν Δζληθνζνζηαιηζκφο, επεηδή δελ ζέινπλ λα ζπζρεηηζηνχκε ηελ Ναδηζηηθή
Γεξκαλία θαη άιινη επεηδή βξίζθνπλ ηνλ φξν Νενλαδηζκφο αλαθξηβή θαη παξαπιαλεηηθφ.

33. 3.4 Ραηζηζηηθή θαη εμνλησηηθή πνιηηηθή
ηνπ Υίηιεξ
Σα βαζηθά θίλεηξα ηεο πνιηηηθήο ηνπ Υίηιεξ ήηαλ ν αληηζεκηηηζκφο ηνπ, πνπ ζηφρν ηνπ,
είρε ηελ εμνιφζξεπζε ησλ Δβξαίσλ, θαη ν ξηδνζπαζηηθφο θνηλσληθφο δαξβηληζκφο ηνπ. Απφ
ηελ αξρή ησλ δεκφζηνλ εκθαλίζεσλ ηνπ κέρξη ηνλ ζάλαην ηνπ, επηηίζεηαη ζπλερψο ζηνπο
Δβξαίνπο αιιά θαη ζε άιιεο απνθαινχκελεο θαηψηεξεο θπιέο ζηηο νπνίεο ζπγθαηαιέγεη θαη
ηνπο ηζηγγάλνπο (roma) ηνπο πνισλνχο θαη ηνπο Ρψζνπο. ΋ζνλ αθνξά ηνλ θνηλσληθφ
δαξβηληζκφ, είλαη νινθάλεξνο, λ εμεηάζεη θαλείο ηηο αληηιήςεηο ηνπ ζρεηηθά κε ηνπο
αζζελείο θαη ηνπο ζσκαηηθά ή πλεπκαηηθά αλάπεξνπο. Καηά ηε γλψκε ηνπ, νη άλζξσπνη
απηνί δελ αμίδεη θαλ λα δνπλ. Ζ παγθφζκηα ηζηνξία ,θαηά ηελ άπνςε ηνπ, είλαη κε ζπλερήο
κάρε ζηελ νπνία νη δπλαηέο νη ηζρπξφηεξεο θπιέο… Έηζη ιέεη π.ρ. ην 1929 ζην ζπλέδξην
ηνπ NSDAP ζηε Νπξεκβέξγε : εάλ ζηε Γεξκαλία γελληφληαλ θάζε ρξφλν έλα εθαηνκκχξην
παηδία θαη μνινζξεχαλε απφ απηά 700.000.800.000, ηα πην αδχλακα, ην απνηέιεζκα ζα
ήηαλ ίζσο ε αλαβάζκηζε ηεο δχλακεο: Ζ ξήζε απηή πεξηέρεη ην πξφγξακκα επγνληθήο .
πξφγξακκα επζαλαζίαο. Σ-4 πνπ ζα πηνζεηεζεί χζηεξα απφ κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα φηαλ
ζα έρεη πιένλ αλαιάβεη ηελ εμνπζία. Απηφ θαη άιια πνιιά απφ απηά πνπ ιέεη
απνδεηθλχνπλ φηη ε πξαγκαηνπνίεζε ησλ ξαηζηζηηθψλ ηνπ αληηζεςηψλ θαη ηνπ θνηλσληθνχ
δαξβηληζκνχ ήηαλ βαζηθφο ηνπ ζηφρνο θαη φρη απιά έλα δεπηεξεχνλ ζηνηρεηψλ ηνπ
πξνγξάκκαηνο ησλ εζληθνζνζηαιηζηψλ φπσο πίζηεπαλ πνιινί ςεθνθφξνη ηνπ κέρξη ην
1933. Παξφιν πνπ ζηνλ Α' Παγθφζκην Πφιεκν ζθνηψλνληαη πεξίπνπ 12.000 γεξκαλφ
εβξαίνη ζηξαηηψηεο γηα ηελ παηξίδα ηνπο, ν Υίηιεξ ηνπο επηηίζεηαη ζην Mein Kampf
(1924/25) σο εμήο:« Δάλ πξηλ απφ ηνλ πφιεκν θαη θαηά ηε δηάξθεηά ηνπ είρακε βάιεη
δψδεθα κε δεθαπέληε ρηιηάδεο θεθάιηα απηψλ ησλ εβξαίσλ δηαθζνξέσλ ηνπ ιανχ κέζα ζε
δειεηεξηψδεο αέξην, φπσο ζπλέβε ζην πεδίν ηεο κάρεο ζε εθαηνληάδεο ρηιηάδεο ησλ
θαιχηεξψλ καο Γεξκαλψλ εξγαηψλ, ε ζπζία εθαηνκκπξίσλ ζηξαηησηψλ ίζσο λα κελ είρε
πάεη ρακέλε.»Δπίζεο, ιίγν πξηλ ην ηέινο ηνπ Β΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ δίλεη δηαηαγή λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ κεηαθνξηθά κέζα (ηα νπνία, ελψ ήηαλ απαξαίηεηα, ήηαλ ιηγνζηά), γηα λα
κεηαθεξζνχλ φζν ην δπλαηφ πεξηζζφηεξνη Δβξαίνη ζηα ζηξαηφπεδα εμφλησζεο. Αθφκε θαη
ζηε δηαζήθε ηνπ, πνπ γξάθεη ιίγν πξηλ απηνθηνλήζεη, απαηηεί ηελ «απφιπηε ηήξεζε ησλ
λφκσλ ηεο θπιεηηθήο θαζαξφηεηαο»
3.4.1: Βηνγξαθία
΢ρεδφλ φινη νη βηνγξάθνη ηνπ Υίηιεξ ζεκεηψλνπλ ηελ ηεξάζηηα απφθιηζε κεηαμχ ηνπ
πξψηνπ θαη ηνπ δεχηεξνπ κηζνχ ηεο δσήο ηνπ. Μέρξη ηελ ειηθία ησλ 30 εηψλ ήηαλ,
ζχκθσλα κε ηα αζηηθά κέηξα ηεο επνρήο ηνπ, έλαο άλζξσπνο ρσξίο επαγγεικαηηθή
θαξηέξα, ρσξίο αμηφινγεο ζρέζεηο θαη κεηά ηνλ Α΄ Παγθφζκην Πφιεκν, θαηά ηνλ νπνίν ε
Γεξκαλία είρε εηηεζεί, ήηαλ επίζεο θαη έλαο ζηξαηησηηθφο ρσξίο πξννπηηθέο θαη, θπξίσο,
ρσξίο αλαγλσξίζηκεο ηθαλφηεηεο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εμεγήζνπλ εχινγα ηελ άλνδν πνπ
επαθνινχζεζε. Παξ' φια απηά, απηφο ν άλζξσπνο αλαξξηρήζεθε, κέζα ζε ιίγα ρξφληα,
ζηελ Καγθειαξία ηνπ Γεξκαληθνχ Ράηρ θαη ηειηθά έγηλε δηθηάηνξαο-θπξίαξρνο ηνπ
κεγαιχηεξνπ κέξνπο ηεο Δπξψπεο, εμαζθψληαο κηα θαηαζηξνθηθή επίδξαζε πνπ κφλν