HBsAG-HBV mạn

1. ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP. HỒ CHÍ MINH
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT LẦN THỨ 35
NGUYỄN THỊ CẨM HƢỜNG
TRẦN BẢO NHƢ
NGUYỄN QUANG TRUNG
PHẠM THỊ LỆ HOA
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 30 tháng 03 năm 2018
NỒNG ĐỘ HBsAg Ở CÁC GIAI ĐOẠN
DIỄN TIẾN CỦA NHIỄM HBV MẠN

2. NỘI DUNG
❑ ĐẶT VẤN ĐỀ
❑ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
❑ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
❑ KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
❑ KẾT LUẬN

3. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Nhiễm HBV là quá trình tƣơng tác giữa siêu vi và đáp
ứng miễn dịch của chủ thể
 EASL 2017: 5 giai đoạn nhiễm HBV mạn
– Nhiễm HBV mạn HBeAg+ (HBIe+)
– VGB mạn HBeAg+ (CHBe+)
– Nhiễm HBV mạn HBeAg- (HBIe-)
– VGB mạn HBeAg- (CHBe-)
– Nhiễm HBV mạn hồi phục (HBsAg-)
Đặt vấn đề

4. ĐẶT VẤN ĐỀ
 HBsAg: Trƣớc đây: là dấu ấn định tính, theo dõi khỏi bệnh
 Hiện nay: định lƣợng HBsAg: đánh giá hiệu quả kiểm soát MD
 NC dọc ở BN HBIe-:
• HBsAg giảm nhiều nhất và thấp nhất Chan (2010)
• HBsAg không giảm, tăng: diễn biến không ổn định Tseng (2014)
 Brunetto (2009): Sau Peg-INF 48w: HBsAg <19 IU/mL dự báo SVR
(HBVDNA<400 cps/ml) 3 năm sau (SEN 91%; SPE 75%)
 Tại Việt Nam và nhiều nƣớc:
• Hiểu biết và ứng dụng HBsAg theo dõi BN HBV mạn còn hạn
chế.
• Chưa có NC mô tả và theo dõi đoàn hệ HBsAg ở các giai đoạn
diễn biến nhiễm HBV mạn.
Đặt vấn đề

5. Đặt vấn đề
1. Nồng độ HBsAg phân bố nhƣ thế nào ở các giai đoạn
diễn tiến của nhiễm HBV mạn ở ngƣời Việt Nam ?
2. Tƣơng quan của nồng độ HBsAg ra sao với HBV-
DNA ở các giai đoạn nhiễm HBV mạn?
CÂU HỎI NGHIÊN CỨU

6. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Mô tả phân bố nồng độ HBsAg và phân tích liên quan giữa
nồng độ HBsAg với HBVDNA ở 4 giai đoạn diễn biến tự
nhiên của nhiễm HBV mạn: HBIe+, CHBe+, HBIe- và CHBe-
Mục tiêu nghiên cứu

7. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
❑ Thiết kế: cắt ngang mô tả, BN tại BV ĐHYD 6/2013 →
6/2017
❑ Dân số chọn mẫu: BN nhiễm HBV mạn >16 tuổi, chƣa Rx.
❑ Tiêu chuẩn chọn bệnh:
• BN thuộc 1 trong 4 nhóm: HBIe+, CHBe+, HBIe-, CHBe-
• Không rối loạn MD hay dùng thuốc UCMD, không đồng
nhiễm HIV / HCV.
 Tiêu chuẩn loại trừ:
• Có bệnh gây rối loạn MD
• Bệnh gan kèm theo
Đối tƣợng và phƣơng pháp nghiên cứu

8. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
❑ Biến số nghiên cứu:
• GĐ nhiễm HBV: dựa vào dữ liệu HBeAg, HBVDNA và
ALT 6-12 tháng trƣớc khi vào NC trên bệnh án điện tử
• HBsAg định lƣợng
• HBVDNA
 Kỹ thuật đo lƣờng:
• HBV genotype: nested PCR
• HBV DNA: real time PCR, ngƣỡng phát hiện 300 cps/ml
• HBsAg: ECLIA, (Elecsys HBsAgII, Roche) khoảng đo
lƣờng 0.05 - 50.000 IU/ml.
Đối tƣợng và phƣơng pháp nghiên cứu

9. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
 Phân tích số liệu:
Phần mềm SPSS 20.0. Tỷ lệ %, biểu đồ hộp, giá trị TB ± SD.
Biểu đồ phân tán (tƣơng quan giữa HBVDNA và HBsAg)
Đối tƣợng và phƣơng pháp nghiên cứu

10. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
BIẾN SỐ PHỤ THUỘC
Nồng độ HBsAg
BIẾN SỐ NỀN
• Genotype
BIẾN SỐ ĐỘC LẬP
• GĐ nhiễm HBV mạn
• HBVDNA
Đối tƣợng và phƣơng pháp nghiên cứu

11. ĐẶC ĐIỂM DÂN SỐ NGHIÊN CỨU
Nhóm Số ca
(n=315)
Genotype (n = 206)
B C/(C+B)
HBIe+ 48 (15,2) 40 (83,3) 8 (16,7)
CHBe+ 66 (20,9) 37 (57,8) 27 (42,2)
HBIe- 98 (31,1) 12 (75) 4 (25)
CHBe- 103 (32,7) 59 (75,6) 19 (24,4)
Kết quả và bàn luận

12. HBsAg theo genotype (n=206)
TB ± SD (n)
GĐ B C p
HBIe+ 4,5 ±0,3 (40) 4,2 ±0,7 (8) NS
CHBe+ 3,8 ±0,6 (37) 3,7 ±0,6 (27) NS
HBIe- 3,1 ±0,7 (12) 3,4 ±0,8 (4) NS
CHBe- 3,0 ±0,5 (59) 3,5 ±0,6 (19) 0,005
DS chung: HBsAg giữa 2 nhóm genotype B và C/(C+B)
không có sự khác biệt 3,6 ±0,8 vs 3,7 ±0,6 (p=0,8)
CHBe-: genotype C có nồng độ HBsAg cao hơn ý nghĩa so với genotype B
PHÂN BỐ HBsAg THEO GENOTYPE (n=206)
Kết quả và bàn luận

13. KẾT QUẢ & BÀN LUẬN
HBIe+ HBsAg cao nhất & tập trung nhất, tách biệt hẳn với CHBe+
HBIe- HBsAg thấp nhất, nhƣng dao động nhiều nhất, từ <0 đến >5 log IU/ml
Chan HL (1999-2011) 4,97/3,78/2,24/2,98
Kim YJ (2011) 4,29/3,64/2,05/3,23
CHBe- HBsAg cao hơn HBIe- nhƣng vẫn kém hơn CHBe+
Phân bố HBsAg ở các giai đoạn: tƣơng tự nhƣ HBVDNA
p <0,001
qHBsAg(logIU/ml)
Nhóm có VG hoạt tính HBsAg thấp hơn DNMD
chứng minh thải trừ MD là phản ứng có lợi
Nhóm HBeAg+
Nhóm có VG hoạt tính có HBsAg cao hơn cho
thấy tái hoạt virus liên quan với tăng trở lại
HBsAg, HBVDNA
Nhóm HBeAg-
Kết quả và bàn luận

14. HBIe+
CHBe+
Nhóm HBIe+ và CHBe+
CHBe+: HBsAg có phân bố thấp hơn
đáng kể so với HBIe+ dù HBVDNA
phân bố ở mức cao tƣơng đƣơng nhóm
HBIe+ (>6 log cps/ml )
HBVDNA(logcps/ml
Martinot (2010) HBsAg tỉ lệ nghịch với mức độ xơ hóa gan
Seto (2012) HBsAg >25000 IU/mL: dự báo ≤ F1 (ROC=0,87; PPV 93%, NPV 60%)
HBsAg dự báo mức độ xơ hóa gan:
HBsAg (log IU/ml)
Kết quả và bàn luận
TƢƠNG QUAN GIỮA HBsAg VÀ HBVDNA

15. HBIe
-CHBe
-
Nhóm HBIe- và CHBe-
HBVDNA(logcps/ml
HBsAg (log IU/ml)
HBsAg có phân bố khác biệt ở nhóm HBIe- và
CHBe-
CHBe-: HBsAg có giá trị lớn nhƣng tập trung
hơn (2-4 log IU/ml), nhƣng HBV DNA phân tán
(4-9 log cps/ml)
HBIe-: HBsAg phân bố phân tán, từ 0 đến
>5 log IU/ml, dù HBVDNA thấp
Kết quả và bàn luận
TƢƠNG QUAN GIỮA HBsAg VÀ HBVDNA

16. Phối hợp HBsAg và HBVDNA phản ánh chính xác hơn GĐ diễn
biến tự nhiên, phù hợp với các NC khác:
Brunetto (2010): genotype D
HBVDNA <2000 IU/ml, HBsAg <1000 IU/ml chẩn đoán HBIe- PPV
88%, NPV 97%
Martinot (2013): genotype A-E
HBVDNA <2000 IU/ml, HBsAg <1000 IU/ml, giảm HBsAg >0,3 log
IU/ml/năm dự báo mất HBsAg - PPV 89%, NPV 95%
 HBsAg tuy biến đổi chậm nhƣng phản ánh hiệu quả của kiểm soát MD
HBsAg kết hợp với HBVDNA/HBeAg- :dự báo HBIe- ổn định, mất HBsAg
Kết quả và bàn luận
TƢƠNG QUAN GIỮA HBsAg VÀ HBVDNA

17. Sự phân tán của HBsAg và HBVDNA ở giai đoạn HBIe-
2 nguồn gốc của HBsAg trong gan
o cccDNA ở nhân TB gan: HBsAg và HBVDNA tương quan tốt (Seeger & Mason, 2000)
o Đoạn DNA hòa nhập vào DNA ký chủ: HBsAg có thể diễn biến độc lập với
HBVDNA (HBVDNA âm, HBsAg vẫn cao) (Nakamichi,1997)
Cần NC thực hiện trên cả bộ gen của HBV và bộ gen của ký chủ
 Có tình trạng DNA hòa nhập sản xuất HBsAg không?
 Vai trò của hòa nhập DNA trong sinh bệnh của HBV, tân sinh tế bào gan, HCC
Nhóm HBIe-: có những vùng HBVDNA thấp, HBsAg cao: có phải HBsAg nguồn
gốc từ đoạn DNA hòa nhập?
Kết quả và bàn luận
TƢƠNG QUAN GIỮA HBsAg VÀ HBVDNA

18. KẾT LUẬN
1. Có khác nhau ý nghĩa về nồng độ HBsAg ở các GĐ nhiễm HBV
mạn
• HBsAg ở nhóm HBeAg(+) cao hơn HBeAg(-)
• Nhóm CHBe+ có HBsAg thấp hơn nhóm HBIe+
• Nhóm CHBe- có HBsAg cao hơn HBIe-, phản ánh tái hoạt
siêu vi
2. Có tƣơng quan HBsAg và HBVDNA, HBsAg phản ánh hoạt tính
sao chép và hoạt động thải trừ MD
3. Nên kết hợp HBsAg với HBVDNA để theo dõi quản lý bệnh
nhân nhất là nhóm HBeAg âm.
Kết luận

19. CẢM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA
QUÝ THẦY CÔ VÀ ĐỒNG NGHIỆP