1. 8 Kompetencat
kyçe
Valbona Imeraj
RECOMMENDATION OF THE
EUROPEAN PARLIAMENT
AND OF THE COUNCIL
of 18 December 2006
on key competences
for lifelong learning
(2006/962/EC)
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/;ELX_SESSIONID=9hQ5TvqCQSNVLh9PëDnn51xhh8GC9rn7C3jFë0TmKDYjmGTxqj4g!-862135581?uri=CELEX:32006H0962
2. Në vitin 1968, 75% e njohurive që nevojiteshin për punë duhet të
memorizoheshin. Tashmë ne nuk na duhet të mbajmë mend as 10% të
tyre. Kujtesën tonë e ka zëvendësuar teknologjia. Aftësi të tjera kanë
zënë vendin e saj.
3. TË MËSUARIT GJATË GJITHË JETËS
Lifelong Learning
Angazho veten tende në të mësuarin përgjatë gjithë jetës. Aseti më
me vlerë që ke për të patur ndonjëherë do të jetë mendja jote dhe
ajo çka fut në të.
Brian Tracy
4. Pse duhet të jesh i aftë të mësosh gjatë gjithë jetës?
5. (OECD) The Organisation for Economic Co-
operation and Development is
an international economic organisation of
34 countries founded in 1961 to stimulate
economic progress and ëorld trade.
Sustainable development
and social cohesion depend
critically on the competencies of all of
our population.
OECD Education Ministers
Zhvillimi i qëndrueshëm dhe kohezioni
social varet në mënyrë kritike nga
kompetencat e popullsisë sonë.
OECD Ministria e Arsimit
Kompetencat si nevojë e individit për të përballuar sfidat e reja
6. 8 KOMPETENCAT
që zhvillojnë
“Të mësuarin gjatë gjithë jetës”
Lifelong
learning
Komunikimi
në gjuhën
amtare K.
interpersonale,
interkulturale,
sociale dhe
qytetare
K. e
shprehjes
kulturore
K. e
sipërmarrjes
dhe mjedisit
K. digjitale
Komunikimi
në gjuhë të
huaja
K.
Matematikës
dhe shkencës
dhe
teknologjisë
K. e të
mësuarit si
të mësosh
7. Çfarë është kompetenca?
Competences are defined here as a combination of
skills and attitudes appropriate to the context.
• Kompetenca është kombinimi
i njohurive, shprehive,
qëndrimeve dhe bindjeve në
përshtatje me kontekstin.
• P.sh., aftësia për të komunikuar në
një mënyrë efektive është një
kompetencë që përfshin: njohuritë
e individit ndaj gjuhës,
shkathtësive praktike IT dhe
qëndrimet personale ndaj atij ose
asaj me të cilët po komunikon.
Key competences are those which all individuals need
for personal fulfilment and development, active
citizenship, social inclusion and employment.
• Kompetencat kyçe janë ato të
cilat i nevojiten çdo individi për
përmbushjen personale dhe
zhvillimin, qytetari aktive,
perfshirje sociale dhe punësim.
8. Kompetenca e komunikimit në gjuhën
amtare
• Zotësia për të shprehur mendime, ndjenja,
dhe fakte në fjalë të shkruara ose të folura në
gjuhën amtare.
• Të jesh i zoti të komunikosh me të tjerët
nëpërmjet gjuhës amtare në mënyrën e
duhur.
9. Kompetenca e të mësuarit si të
mësosh
• Si të organizosh njohuritë e tua
• Të kesh mundësi të përballosh pengesat
• Të kesh përgjegjësi për të mësuarin tënd
• Të vlerësosh arritjet që ke prej të mësuarit
tënd
10. Kompetenca e matematikës ,
shkencës dhe teknologjisë
• Aftësia për të përdorur matematikën në
zgjidhjen e situatave problemore dhe sfidave
të jetës së përditshme.
• Zotësia dhe gatishmëria të përdorësh dijen
për të shpjeguar botën, për të identifikuar
çështje dhe për të përgatitur evidenca me
faktet e mbledhura.
11. Kompetenca e komunikimit në gjuhë
të huaj
• Zotësia të shprehesh dhe të kuptosh në një
gjuhë të huaj në varësi të rrethanave të jetës.
• Të kesh një qëndrim pozitiv ndaj ndryshimeve
dhe diferencave që kanë kulturat e
ndryshme.
• Të kesh kuriozitet rreth gjuhëve të huaja dhe
komunikimit interkultural.
12. Kompetenca digjitale
• Të përdorësh i sigurt dhe në mënyrë kritike
teknologjinë e informacionit shoqëror.
• Të kesh aftësi bazë për të përdorur
kompjuterin dhe internetin.
13. Kompetenca e sipërmarrjes dhe
mjedisit
• Zotësia për të kthyer idetë në veprime, të
jesh kreativ dhe inovator, të riskosh, të
menaxhosh projekte.
14. Kompetenca e shprehjes kulturore
• Të vlerësosh rëndësinë e krijimtarisë dhe
shprehjes së ideve, eksperiencës dhe
emocioneve.
• Gjithshka lidhet me median, muzikën, artin
performues, literaturën dhe artin viziv.
15. Kompetenca interpersonale,
interkulturale, sociale dhe qytetare
• Zotësia për të komunikuar në një mënyrë të
përshtatshme me familjen, shokët, kolegët.
• Të jesh i zoti të komunikosh me të gjithë personat
pavarësisht nga ndryshimet kulturore.
• Të jesh i zoti të zgjidhësh konfliktet në një mënyrë
konstruktive.
• Të jesh në dijeni të asaj që ndodh në fshatin,
komunitetitn , qytetin, shtetin tënd apo në botë.
• Të kesh njohuri për konceptet për shoqërinë
demokratike, qytetarinë dhe të drejtat civile.
• Të marrësh pjesë në jetën shoqërore.
16. Why are competencies so important today?
Globalisation and modernisation are creating an
increasingly diverse and interconnected world. To make
sense of and function well in this world, individuals need
for example to master changing technologies and to make
sense of large amounts of available information. They also
face collective challenges as societies – such as balancing
economic growth with environmental sustainability, and
prosperity with social equity. In these contexts, the
competencies that individuals need to meet their goals
have become more complex, requiring more than the
mastery of certain narrowly defined skills.
